Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sarıg-Sep Tuva Türkçesi: Сары́г-Сеп — köyü, Tuva Cumhuriyeti'nin Kaa-Hem İlinin merkezi olan köy ve sumdur. Büyük Yenisey veya Kaa-Hem akarsuyu boyunca bulunur. Nüfusu yaklaşık 6.000 kadardır (2005 yılı Rusya İstatistik bilgilerine göre, fakat 2002 yılında ise — 4,600 idi).
| Sarıg-Sep beldesi Сарыг-Сеп сумузу (Tıva Türkçesi) | |
|---|---|
Сарыг-Сепский сумон (Rusça) | |
 | |
  Sarıg-Sep beldesi Sarıg Sep'in konumu | |
| Ülke |  Tuva |
| Kojuun | Kaa-Hem kojuunu |
| sum | Sarıg-Sep sumu |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 144,62 km² |
| Nüfus | |
| • Toplam | 4.021 |
| Zaman dilimi | () |
Beldeye bağlı diğer yerleşim yeri de Mergen köyüdür.
Sözkökü ve Söz tanımı
Belde anlamında sumu sözü kullanılmaktadır. Tıva'da köy ve kasaba türü yerleşimler için ködee suur denilmektedir. İlçe, belediye, belde türüne karşılık olarak ise sum, rayon adlandırmaları kullanılır. Tıva'da eski dönemlerden kalma idari birim adları halen kullanılmaktadır. Eskiden bu adlandırmalar şöyle idi.
- 10 ailelik yer — arban,
- 150 kişi üzeri — sumon(sum,sumu),
- 2 ve daha fazla sum — hoşun (kojuun).
Şimdi Tıva Cumhuriyeti'nde idari bölge birimleri ve belediyeleri (kırsal yerleşim statüsünde) sumu, sumon olarak adlandırılıyor.
Tarihçe
1904 yılında kurulmuştur. Mergen akarsuyu vadisinde, Kaa-Hem Kanalı ile birleştiği noktada yer almaktadır. Daha sonra 2 km yukarı hareket ettirildi. Şimdi burada bir çiftlik (Pirogov adında) var.
Coğrafya
Sarıg-Sep, Kaa-Hem (Küçük Yenisey) vadisinde, Mergen ve Derzig adlı iki dağ nehrinin ağızları arasında sağ kıyısı boyunca 5 km boyunca uzanan bir konumda yer almaktadır - Kızıl cumhuriyetinin başkenti Kızıl'a 90 kilometre uzaklıktadır.
Kaa-Hem vadisinde bulunan Sarıg-Sep merkezi, iki dağ arasında 5 km uzanan dağ akarsuyu — Mergen ve Derzig boyuncadır. Kızıl şehrine 9 km uzaklıkta yer alır.
- iklim
İklim keskin bir kontinental ile karakterizedir. Aylık ortalama sıcaklıklar başkent Kızıl şehrinin ısısına yakındır. Sarıg-Sep'te, Tıva Cumhuriyeti'nin mutlak maksimumları ve minimumları kaydedilmiştir: toprak yüzeyinde kış ve yaz aylarında −61 °C ve +60 °C.. Yıllık yağış 400–600 mm'ye ulaşır. Kış karlı, rüzgarsız ve soğuktur. Yazlar sıcaktır. Kar örtüsü Mart sonunda 2-3 hafta boyunca kaybolur, ancak 12-13 Haziran'a kadar don olayı olabilir. Sonbahar tez gelir. İlk donlar 27 Ağustos - 4 Eylül'de görülür. Eylül 2019'un ilk yarısı geçiş mevsimidir. Sıcak ve kurudur. Sonra hızlı yaprak döken düşüş gelir. Kar örtüsü Ekim sonu - Kasım başında başlar. Karsız güneşli havada karakteristik soğuk (-10 °C −15 °C)dir.
Deprem
Hiç beklenmediği halde 2011 yılı sonunda büyük bir şiddette olmuş ve bu depremin merkez üssü Sarıg-Sep olmuştur.
Nüfus
| Sayım | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 2010 | |||||
| 2970 | 3303 | 4160 | 4663 | 4621 | |
Merkezi nüfus Toplam Nüfusu 2002 yılında 4733 iken 2020 yılı — 4021 kişi. Nüfus pek değişkenlik göstermemiştir.
Yıllara göre kişi sayısı:
| 2002 | 2012 | 2014 | 2018 | 2020 |
|---|---|---|---|---|
| 4733 | 4450 | 4423 | 4139 | 4021 |
Tarih
İletişim
Köyde 3 ayrı telefon operatörü bulunmakta olup bunlar: Beeline (Bilayn), MTS, Megafon'dur. Sabit telefon hat operatörü ise FGUPSİ «Tıvasvazinform» (Sarıg-Sep KUEPO)'dur. Bu operatör son zamanlarda ADSL üzerinden internet vermeye de başlamıştır. Operatör faturalı internet tarifesi aylık olarak — 3000 ruble, abonelik bedeli — 300 ruble olmaktadır, internet trafiği ve bant genişliği — 128 Kbit/saniye ve ~16 Kbit/saniye olup ayrıca aşma durumunda ek ücretlendirme yapılır.
Eğitim ve Kültür
Çok sayıda okul vardır. Bina kompleks alanı ve spor alanı bulunur. Merkezi yerlerde bulunmakta olup 11.sınıfa kadar öğretim bulunmaktadır. Aynı zamanda devlet öğrenci yurtları da vardır. Mesleki Teknik okul öğrencileri meslek geliştirme anlamında eğitim öğretim alır. Spor okulu, Çocuk Sanat Okulu, Çocuk Sanat Merkezi, 2 Anaokul, Kültür Çalışma Evi, Kütüphane, Müze bulunur. Ayrıca Tuva Türklerini Hristiyanlaştırmaya yönelik çalışmalar içinde Ortodoks Kilisesi vardır.
Şirket ve kurumlar
Kereste fabrikası, Tarım bankası, 3 fırın, 2 eczane, 2 benzin istasyonu, bölge mahkemesi bulunur.
Yayın yapan kanal adları
Gerek Tuva ve bölgedeki Sibirya Türklerinde gelişmeleri öz dillerinde takip edebilmek için gelişmiş kanallar bulunmamaktadır. Bu sektördeki boşluk henüz dolmamıştır.
- «Tıva» Devlet Televizyon Radyo Kanalı5 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . anlaşmalı olarak «Rossiya» telekanalı 12 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ile ortak çalışmakta olup Tuvada belli saatlerde Tuva Türkçesinde yayınlanmaktadır.
- NTV kanal26 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Pervıy (Birinci) Kanal22 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bibigon Çocuk kanalı7 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Notlar
- ^ . 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2012.
- ^ . 9 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2012.
- ^ "Rusya Federasyonu Nüfus istatistik bilgileri 1.01.2010 г". 1 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ . 13 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sarig Sep Tuva Turkcesi Sary g Sep koyu Tuva Cumhuriyeti nin Kaa Hem Ilinin merkezi olan koy ve sumdur Buyuk Yenisey veya Kaa Hem akarsuyu boyunca bulunur Nufusu yaklasik 6 000 kadardir 2005 yili Rusya Istatistik bilgilerine gore fakat 2002 yilinda ise 4 600 idi Sarig Sep beldesi Saryg Sep sumuzu Tiva Turkcesi Saryg Sepskij sumon Rusca Sarig Sep beldesiSarig Sep in konumuUlkeTuvaKojuunKaa Hem kojuunusumSarig Sep sumuYuzolcumu Toplam144 62 km Nufus Toplam4 021Zaman dilimiUTC 07 00 Beldeye bagli diger yerlesim yeri de Mergen koyudur Sozkoku ve Soz tanimiBelde anlaminda sumu sozu kullanilmaktadir Tiva da koy ve kasaba turu yerlesimler icin kodee suur denilmektedir Ilce belediye belde turune karsilik olarak ise sum rayon adlandirmalari kullanilir Tiva da eski donemlerden kalma idari birim adlari halen kullanilmaktadir Eskiden bu adlandirmalar soyle idi 10 ailelik yer arban 150 kisi uzeri sumon sum sumu 2 ve daha fazla sum hosun kojuun Simdi Tiva Cumhuriyeti nde idari bolge birimleri ve belediyeleri kirsal yerlesim statusunde sumu sumon olarak adlandiriliyor Tarihce1904 yilinda kurulmustur Mergen akarsuyu vadisinde Kaa Hem Kanali ile birlestigi noktada yer almaktadir Daha sonra 2 km yukari hareket ettirildi Simdi burada bir ciftlik Pirogov adinda var CografyaSarig Sep merkezden gorunum 2010Dogudan Mergen koyune girisII Dunya Savasi anitiSarig Sep pazar merkeziSarig Sep Okul 1 Sarig Sep Kaa Hem Kucuk Yenisey vadisinde Mergen ve Derzig adli iki dag nehrinin agizlari arasinda sag kiyisi boyunca 5 km boyunca uzanan bir konumda yer almaktadir Kizil cumhuriyetinin baskenti Kizil a 90 kilometre uzakliktadir Kaa Hem vadisinde bulunan Sarig Sep merkezi iki dag arasinda 5 km uzanan dag akarsuyu Mergen ve Derzig boyuncadir Kizil sehrine 9 km uzaklikta yer alir iklim Iklim keskin bir kontinental ile karakterizedir Aylik ortalama sicakliklar baskent Kizil sehrinin isisina yakindir Sarig Sep te Tiva Cumhuriyeti nin mutlak maksimumlari ve minimumlari kaydedilmistir toprak yuzeyinde kis ve yaz aylarinda 61 C ve 60 C Yillik yagis 400 600 mm ye ulasir Kis karli ruzgarsiz ve soguktur Yazlar sicaktir Kar ortusu Mart sonunda 2 3 hafta boyunca kaybolur ancak 12 13 Haziran a kadar don olayi olabilir Sonbahar tez gelir Ilk donlar 27 Agustos 4 Eylul de gorulur Eylul 2019 un ilk yarisi gecis mevsimidir Sicak ve kurudur Sonra hizli yaprak doken dusus gelir Kar ortusu Ekim sonu Kasim basinda baslar Karsiz gunesli havada karakteristik soguk 10 C 15 C dir DepremHic beklenmedigi halde 2011 yili sonunda buyuk bir siddette olmus ve bu depremin merkez ussu Sarig Sep olmustur NufusSayim20102970 3303 4160 4663 4621 Merkezi nufus Toplam Nufusu 2002 yilinda 4733 iken 2020 yili 4021 kisi Nufus pek degiskenlik gostermemistir Yillara gore kisi sayisi 2002 2012 2014 2018 20204733 4450 4423 4139 4021Tarihmeydan 2010Mergen dogudan koy girisiII Dunya Savasina katilanlarin anitiAlisveris magazasiSarig Sep 1 OkuluIletisimKoyde 3 ayri telefon operatoru bulunmakta olup bunlar Beeline Bilayn MTS Megafon dur Sabit telefon hat operatoru ise FGUPSI Tivasvazinform Sarig Sep KUEPO dur Bu operator son zamanlarda ADSL uzerinden internet vermeye de baslamistir Operator faturali internet tarifesi aylik olarak 3000 ruble abonelik bedeli 300 ruble olmaktadir internet trafigi ve bant genisligi 128 Kbit saniye ve 16 Kbit saniye olup ayrica asma durumunda ek ucretlendirme yapilir Egitim ve KulturCok sayida okul vardir Bina kompleks alani ve spor alani bulunur Merkezi yerlerde bulunmakta olup 11 sinifa kadar ogretim bulunmaktadir Ayni zamanda devlet ogrenci yurtlari da vardir Mesleki Teknik okul ogrencileri meslek gelistirme anlaminda egitim ogretim alir Spor okulu Cocuk Sanat Okulu Cocuk Sanat Merkezi 2 Anaokul Kultur Calisma Evi Kutuphane Muze bulunur Ayrica Tuva Turklerini Hristiyanlastirmaya yonelik calismalar icinde Ortodoks Kilisesi vardir Sirket ve kurumlarKereste fabrikasi Tarim bankasi 3 firin 2 eczane 2 benzin istasyonu bolge mahkemesi bulunur Yayin yapan kanal adlariGerek Tuva ve bolgedeki Sibirya Turklerinde gelismeleri oz dillerinde takip edebilmek icin gelismis kanallar bulunmamaktadir Bu sektordeki bosluk henuz dolmamistir Tiva Devlet Televizyon Radyo Kanali5 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde anlasmali olarak Rossiya telekanali12 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ile ortak calismakta olup Tuvada belli saatlerde Tuva Turkcesinde yayinlanmaktadir NTV kanal26 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Perviy Birinci Kanal22 Subat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bibigon Cocuk kanali7 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Notlar 24 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2012 9 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2012 Rusya Federasyonu Nufus istatistik bilgileri 1 01 2010 g 1 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2020 13 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi 22 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi