Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Şubat 2024) () |
Dağcılık, yüksek dağlarda zirve yürüyüşü ve kamp kurmanın yanı sıra, aynı zamanda tırmanma (teknik kaya tırmanışı) sporunu da kapsayan bir doğa sporudur.
18 ile 19. yüzyıllarda Avrupalı (İngiliz ve Fransızlar başta olmak üzere) zenginlerin boş zamanlarını değerlendirme ve hayatlarının rutinlerini yeni maceralarla süsleme arayışı neticesinde bir spor sayılmaya başlanmıştır. 20. yüzyılın başında diğer ulusların da ilgisini çekmeyi başarmıştır.
Uluslararası bir spor haline gelmesi ise, 1931 yılında, merkezi Cenevre'de olan Uluslararası Dağcılar Birliği (UIAA)'nin kurulmasıyla mümkün olmuştur. İzleyen yıllarda, belirli teknik ve emniyet yöntemlerinin geliştirilmesine paralel olarak kendine özgü disiplini ve ilkeleri olan bir spor haline dönüşerek birçok doğa sporunun da önünü açmıştır.
Dağcılığa olan ilgi
Günümüzde dağcılık en çok rağbet gören doğa sporlarından biri olsa da, buna eklenebilecek yeniliklerin azalması, yeni neslin farklı doğa sporlarına ilgi duyması ya da tehlikeli bulunması nedeniyle, 20. yüzyılın başındaki popülaritesini kaybetmeye başlamıştır.
Dağcılık stilleri
Alpin stil
Hafifliğin ve hızın ön plana çıktığı ve aynı zamanda teknik tırmanış içeren dağcılık sporunun esas ruhunu temsil eden tırmanış stilidir. Ana ve ara kamp yoktur. Hızlı ve hafif olmak için tek kamp noktasından hareket edilir. Temiz tırmanış diye tabir edilen ve tırmanış sonrası rotayı değiştirmeyen doğal yöntemler kullanılır.
Yapay yöntemlerden tamamen uzak olan bu tırmanış stilinde tırmanıcılar bütün zorluklar ve risklerle kendi başlarına başa çıkarlar. Temelindeki bu yöntemlerden dolayı macera ruhu ile beslenir.
Trekking ve hiking
Türkçede Dağ veya doğa yürüyüşü olarak kullanılmasına karşılık dağ ve doğa yürüyüşünün tam karşılığı 'hiking'dir. Günü birlik olarak yapılır ve kamplı konaklama içermez. Eğer bu aktivite kamplı olacaksa adı 'trekking' olur.
Ekspedisyon
Uzun zaman gerektiren dağ aktivitelerini kapsar. Tırmanılan yükseklik bakımından vücudun iklime uyum sağlayabilmesine olanak sağlamak amacı ile bol miktarda iniş çıkış içeren Yüksek İrtifa Tırmanışı'nın İngilizce adıdır. Tırmanıcılar zirveye çıkana kadar kendi kamp yüklerini bir üst kampa taşırken birden fazla gitgel yaptıkları faaliyettir. Genelde 5 bin metre üstü tırmanışlar için geçerlidir. Örneğin Ağrı Dağı bir ekspedisyon tırmanışı içerir.
Via Ferrata
Kayaya sabitlenmiş metal merdivenleri kullanarak tırmanma stilidir. Dağcılıkta en kolay stillerden birisidir.
Sportif tırmanış (Sport climbing)
Genellikle kaya üzerinde ya da yapay duvarlarda kullanılan tırmanma stilidir. Kendi içinde dört ana kısma ayrılır.
Serbest stil
En çok kullanılan tırmanış türü. Free climbing denilen bu tırmanışta, yükselmek için yapay teknikler kullanılmamaktadır. İp ise tırmanan kişiyi, düşüş ihtimaline karşı, tehlikeden korumak için kullanılır.
Free-solo
Hiçbir emniyet aleti kullanılmadan, kaya tırmanış ayakkabısı ve toz torbasıyla yapılmaktadır. Free solo fazlasıyla deneyim gerektirir. Dünya genelinde Bu türde tırmanıcı sayısı oldukça azdır. Bu stilde tırmanmak için fiziksel olduğu kadar psikolojik olarak da hazır olmak gerekiyor. Çünkü, yapılan hata çoğunlukla ölümle sonuçlanabilmektedir.
Yapay tırmanış
Yükselmek için çeşitli aletlerden faydalanılarak yapılan tırmanış türüdür. Yapay tırmanışta, sikke, jumar, hook, ip, merdiven gibi aletler kullanılır. Çıkışta, lider tırmanıcının örneğin sikkeye (emniyet noktası oluşturmak için kayaya çakılan metal) basması durumuna yapay çıkış adı verilir.
Boulder tırmanış
Genellike 3 metre ila 5.50-6 metre arasında bulunan kaya tırmanışının bir dalıdır. Yerde kalınlıkları değişkenlik gösteren minderler ile güvenlik alınmaktadır. Yapay duvarlarda boulder ise ortalama 3.5 metre ila 5 metre arasında değişkenlik gösteren farklı eğimlere sahip olan tırmanış duvarıdır. Bu bölümde ise yerde 30–40 cm değişkenlik gösterebilmekle beraber yerde bulunan minderler ile güvenlik sağlanmaktadır.
Eğitim
Kaya tırmanışı eğitimi veren birçok doğa sporu merkezi vardır. Eğitimin ilk aşaması teorik dersler; Öncelikle, tırmanış teknikleri, stilleri, tırmanış ve iniş istasyonlarının kurulması, top rope (tırmanış ipi) ve malzemeler hakkında ayrıntılı teorik eğitim alınıyor.
Bir sonraki aşamada uygulamaya geçiliyor. Malzeme takıp çıkartmak, yerden birkaç metre yükselerek yapılan egzersizlerle ip inişi ve top rope tırmanış uygulaması yapılıyor.
En son aşamada lider tırmanışın (eğitim alındıktan sonraki uzmanlaşılan tırmanış) temel bilgileri alınıyor ve tecrübeli bir kaya tırmanışçısıyla beraber uzun rotalarda tırmanışlara başlanıyor.
Uzun duvar tırmanışı
Kaya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak bir ip boyundan daha yüksek olan kaya üzerinde yapılan tırmanış şeklidir.
Yapay duvar tırmanışı
Çoğunlukla kapalı alanlarda kimyasal malzemeler kullanılarak yapılan, sabit veya ayarlanabilen duvar sistemlerine tırmanma etkinliğidir. Yarışma etkinlikleri veya antrenmana yönelik hazırlanan yapay duvarlar, farklı biçimlerde ve aralıklarda basamak ve tutamakları içerir.
Yapay duvar tırmanışlarında, duvara dağcılıkta kullanılan teknik malzemelerin yerleştirilmediği, "top rope" (üstten emniyetli ip) tekniği de kullanılmaktadır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Dagcilik haber gazete kitap akademik JSTOR Subat 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Dagcilik yuksek daglarda zirve yuruyusu ve kamp kurmanin yani sira ayni zamanda tirmanma teknik kaya tirmanisi sporunu da kapsayan bir doga sporudur Alpler uzerindeki dagcilar 18 ile 19 yuzyillarda Avrupali Ingiliz ve Fransizlar basta olmak uzere zenginlerin bos zamanlarini degerlendirme ve hayatlarinin rutinlerini yeni maceralarla susleme arayisi neticesinde bir spor sayilmaya baslanmistir 20 yuzyilin basinda diger uluslarin da ilgisini cekmeyi basarmistir Uluslararasi bir spor haline gelmesi ise 1931 yilinda merkezi Cenevre de olan Uluslararasi Dagcilar Birligi UIAA nin kurulmasiyla mumkun olmustur Izleyen yillarda belirli teknik ve emniyet yontemlerinin gelistirilmesine paralel olarak kendine ozgu disiplini ve ilkeleri olan bir spor haline donuserek bircok doga sporunun da onunu acmistir Dagciliga olan ilgi Gunumuzde dagcilik en cok ragbet goren doga sporlarindan biri olsa da buna eklenebilecek yeniliklerin azalmasi yeni neslin farkli doga sporlarina ilgi duymasi ya da tehlikeli bulunmasi nedeniyle 20 yuzyilin basindaki popularitesini kaybetmeye baslamistir Dagcilik stilleriAlpin stil Dagcilar kayalar ve buzlar uzerinde Hafifligin ve hizin on plana ciktigi ve ayni zamanda teknik tirmanis iceren dagcilik sporunun esas ruhunu temsil eden tirmanis stilidir Ana ve ara kamp yoktur Hizli ve hafif olmak icin tek kamp noktasindan hareket edilir Temiz tirmanis diye tabir edilen ve tirmanis sonrasi rotayi degistirmeyen dogal yontemler kullanilir Yapay yontemlerden tamamen uzak olan bu tirmanis stilinde tirmanicilar butun zorluklar ve risklerle kendi baslarina basa cikarlar Temelindeki bu yontemlerden dolayi macera ruhu ile beslenir Trekking ve hiking Turkcede Dag veya doga yuruyusu olarak kullanilmasina karsilik dag ve doga yuruyusunun tam karsiligi hiking dir Gunu birlik olarak yapilir ve kampli konaklama icermez Eger bu aktivite kampli olacaksa adi trekking olur Ekspedisyon Uzun zaman gerektiren dag aktivitelerini kapsar Tirmanilan yukseklik bakimindan vucudun iklime uyum saglayabilmesine olanak saglamak amaci ile bol miktarda inis cikis iceren Yuksek Irtifa Tirmanisi nin Ingilizce adidir Tirmanicilar zirveye cikana kadar kendi kamp yuklerini bir ust kampa tasirken birden fazla gitgel yaptiklari faaliyettir Genelde 5 bin metre ustu tirmanislar icin gecerlidir Ornegin Agri Dagi bir ekspedisyon tirmanisi icerir Via Ferrata Kayaya sabitlenmis metal merdivenleri kullanarak tirmanma stilidir Dagcilikta en kolay stillerden birisidir Sportif tirmanis Sport climbing Genellikle kaya uzerinde ya da yapay duvarlarda kullanilan tirmanma stilidir Kendi icinde dort ana kisma ayrilir Serbest stil En cok kullanilan tirmanis turu Free climbing denilen bu tirmanista yukselmek icin yapay teknikler kullanilmamaktadir Ip ise tirmanan kisiyi dusus ihtimaline karsi tehlikeden korumak icin kullanilir Free solo Hicbir emniyet aleti kullanilmadan kaya tirmanis ayakkabisi ve toz torbasiyla yapilmaktadir Free solo fazlasiyla deneyim gerektirir Dunya genelinde Bu turde tirmanici sayisi oldukca azdir Bu stilde tirmanmak icin fiziksel oldugu kadar psikolojik olarak da hazir olmak gerekiyor Cunku yapilan hata cogunlukla olumle sonuclanabilmektedir Yapay tirmanis Yukselmek icin cesitli aletlerden faydalanilarak yapilan tirmanis turudur Yapay tirmanista sikke jumar hook ip merdiven gibi aletler kullanilir Cikista lider tirmanicinin ornegin sikkeye emniyet noktasi olusturmak icin kayaya cakilan metal basmasi durumuna yapay cikis adi verilir Boulder tirmanis Genellike 3 metre ila 5 50 6 metre arasinda bulunan kaya tirmanisinin bir dalidir Yerde kalinliklari degiskenlik gosteren minderler ile guvenlik alinmaktadir Yapay duvarlarda boulder ise ortalama 3 5 metre ila 5 metre arasinda degiskenlik gosteren farkli egimlere sahip olan tirmanis duvaridir Bu bolumde ise yerde 30 40 cm degiskenlik gosterebilmekle beraber yerde bulunan minderler ile guvenlik saglanmaktadir Egitim Kaya tirmanisi egitimi veren bircok doga sporu merkezi vardir Egitimin ilk asamasi teorik dersler Oncelikle tirmanis teknikleri stilleri tirmanis ve inis istasyonlarinin kurulmasi top rope tirmanis ipi ve malzemeler hakkinda ayrintili teorik egitim aliniyor Bir sonraki asamada uygulamaya geciliyor Malzeme takip cikartmak yerden birkac metre yukselerek yapilan egzersizlerle ip inisi ve top rope tirmanis uygulamasi yapiliyor En son asamada lider tirmanisin egitim alindiktan sonraki uzmanlasilan tirmanis temel bilgileri aliniyor ve tecrubeli bir kaya tirmaniscisiyla beraber uzun rotalarda tirmanislara baslaniyor Uzun duvar tirmanisi Kaya tirmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak bir ip boyundan daha yuksek olan kaya uzerinde yapilan tirmanis seklidir Yapay duvar tirmanisi Cogunlukla kapali alanlarda kimyasal malzemeler kullanilarak yapilan sabit veya ayarlanabilen duvar sistemlerine tirmanma etkinligidir Yarisma etkinlikleri veya antrenmana yonelik hazirlanan yapay duvarlar farkli bicimlerde ve araliklarda basamak ve tutamaklari icerir Yapay duvar tirmanislarinda duvara dagcilikta kullanilan teknik malzemelerin yerlestirilmedigi top rope ustten emniyetli ip teknigi de kullanilmaktadir Kaynakca