Kokpar, Türk ve Orta Asya halk kültüründe atla oynanan bir tür oyundur. Kökpar, Kokbor, Kökper, Kökbörü olarak da söylenir. Eşanlamlı olarak Oğlaktartıs (Ulaktartış), Olakkaptı (Ulakgaptı) veya Buzkaşı (Bozkaçı) tanımları da kullanılır. “Kokpar Serke” olarak da bilinir. Serke direk demektir ve ortadaki bayrağı ifade eder. Geniş bir düzlükte takımlar halinde veya bireysel olarak oynanır. Kokpara her atla katılınamaz. Darbelere ve debelenmeye hazırlanmış, eğitimli ve kaslı atlar olmaları gerekir. Buzkaçı sözcüğü Buz (Buzağı) ve Kaçırmak fiillerinden türeyerek Tacik diline geçmiştir. Buzkaşi adıyla bilinen bu oyun aslında Orta Asya'da pek çok bölgede bilinen ve oynanan, eski bir Türk oyunudur. Afganlar ise bu oyuna Vuzloba derler. Çerkesler bu oyuna Hüezeha derler. Ulaktartış ise Oğlak Kapmaca demektir.
Göçebe savaşçıların çevgan, ciritle birlikte idman oyunu olarak oynadığı buzkaşi, geniş bir düzlükte takımlar halinde veya bireysel olarak oynanır. Amaç, kesik bir oğlağı veya küçükbaş hayvanların derisinin şişirilmesiyle oluşturulmuş bir tulumu, at üstünde taşıyarak belirli mesafeyi aşmaktır. Düzlüğün ortasında bulunan bayrağın etrafında önceden belirlenen sayıda tur atılarak başarı elde edilir. Oğlağı taşıyan atlıyla beraber diğer oyuncular da oğlağı kapmak için yarışır. Atlıların birbirine kamçılarıyla vurmaları serbesttir. Böylece taşıyıcı atlının direnci kırılır. Oğlağın yere düşmesi durumunda ise süvariler at üstünden eğilerek yerdeki oğlağı almaya çalışırlar. Yere inmek de serbesttir, fakat diğer atlılardan gelecek darbeler ölümcül olacağından ve zaman kaybedileceğinden dolayı at üstünde kalmak tercih edilir. Buzkaşiye izleme güzelliğini veren de zaten süvarinin atı üstünde yaptığı bu çevik hareketlerdir. Atına en çok hakim olan ve en çevik çopendoz (atlı) sahada da en etkili olandır.
Günümüzde Afganistan'ın millî sporu olarak bilinen Buzkaşi, Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ve Türkiye'de nadir olarak görülse de hala oynanmaktadır. Buzkaşi, Afganistan'ın ünlü filmi "The Horsemen"e de konu olmuştur.
Kaynakça
- ^ "Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt" (PDF). 13 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ocak 2012.
Bir oyun ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kokpar Turk ve Orta Asya halk kulturunde atla oynanan bir tur oyundur Kokpar Kokbor Kokper Kokboru olarak da soylenir Esanlamli olarak Oglaktartis Ulaktartis Olakkapti Ulakgapti veya Buzkasi Bozkaci tanimlari da kullanilir Kokpar Serke olarak da bilinir Serke direk demektir ve ortadaki bayragi ifade eder Genis bir duzlukte takimlar halinde veya bireysel olarak oynanir Kokpara her atla katilinamaz Darbelere ve debelenmeye hazirlanmis egitimli ve kasli atlar olmalari gerekir Buzkaci sozcugu Buz Buzagi ve Kacirmak fiillerinden tureyerek Tacik diline gecmistir Buzkasi adiyla bilinen bu oyun aslinda Orta Asya da pek cok bolgede bilinen ve oynanan eski bir Turk oyunudur Afganlar ise bu oyuna Vuzloba derler Cerkesler bu oyuna Huezeha derler Ulaktartis ise Oglak Kapmaca demektir Franz Roubaud in Kokpar i konu edinen bir tablosuKirgizistan daki bir Kokpar temali posta pulu Gocebe savascilarin cevgan ciritle birlikte idman oyunu olarak oynadigi buzkasi genis bir duzlukte takimlar halinde veya bireysel olarak oynanir Amac kesik bir oglagi veya kucukbas hayvanlarin derisinin sisirilmesiyle olusturulmus bir tulumu at ustunde tasiyarak belirli mesafeyi asmaktir Duzlugun ortasinda bulunan bayragin etrafinda onceden belirlenen sayida tur atilarak basari elde edilir Oglagi tasiyan atliyla beraber diger oyuncular da oglagi kapmak icin yarisir Atlilarin birbirine kamcilariyla vurmalari serbesttir Boylece tasiyici atlinin direnci kirilir Oglagin yere dusmesi durumunda ise suvariler at ustunden egilerek yerdeki oglagi almaya calisirlar Yere inmek de serbesttir fakat diger atlilardan gelecek darbeler olumcul olacagindan ve zaman kaybedileceginden dolayi at ustunde kalmak tercih edilir Buzkasiye izleme guzelligini veren de zaten suvarinin ati ustunde yaptigi bu cevik hareketlerdir Atina en cok hakim olan ve en cevik copendoz atli sahada da en etkili olandir Gunumuzde Afganistan in milli sporu olarak bilinen Buzkasi Orta Asya Turk Cumhuriyetleri ve Turkiye de nadir olarak gorulse de hala oynanmaktadir Buzkasi Afganistan in unlu filmi The Horsemen e de konu olmustur Kaynakca Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt PDF 13 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 4 Ocak 2012 Bir oyun ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz