Toponimi veya yer adı bilimi, yer isimlerinin (toponimlerin), onların orijinlerinin, anlamlarının, kullanımlarının ve tiplendirmesinin bilimsel araştırmasıdır. Toponimi sözcüğü Yunanca tópos (τόπος) ('yer') ve ónoma (ὄνομα) ('ad') sözcüklerinden kaynaklanır. Toponimi, her türlü adın bilimi olan onomastik bilminin bir alt dalıdır. Toponimi, sözcüklerin kökenini araştıran etimolojiden farklıdır ama çoğu zaman onunla karıştırılır. Bu konu ile uğraşanlara toponimist denir.
Toponimistler
Toponimi sözcüğü İngilizcede ilk 1876'da kullanıldı ve ondan sonra diğer dillere yayıldı. O zamandan beri bu konuyla uğraşanlar arasındaki mesleki yayınlarda "yer ismi" terimi yerine kullanılır oldu. İlk toponimistler muhtemelen destan yazarları ve şairlerdi, bunlar hikâyelerinde belli yer isimlerine açıklama getirirlerdi. Bazen yer isimleri etimolojik efsanelerin kökeni olurdu, bazen bir adın yapısı veya sesine dayanarak hatalı bir anlam çıkarılırdı. Örneğin Hellespont'un (günümüzdeki adıyla Çanakkale Boğazı'nın) adı, Yunan şairlere göre, uçan bir altın koç üzerinde uçmaktayken düşüp boğulan 'ye atfen adlandırılmıştı. Bu ad aslında muhtemelen Pelasg dili gibi daha eski bir dilden türemiştir ve bu açıklamayı yapanlar bunu bilmiyordu. Hellespont adının, orijinde "dar Pontus" veya "Pontus girişi" gibi bir anlama sahip olduğu öne sürülmüştür, burada Pontus, Karadeniz bölgesi ve Karadeniz'in kendisinin eski çağlardaki adıydı.
Yer adları yararlı bir coğrafi referans sistemidir. Bir yerden bahsederken tutarlı ve hatasız olmak gündelik hayatta akıl karışıklığına yol açmamak için şarttır. Bir toponimist, genel kabul görmüş yerel esaslar ve yöntemleri kullanarak resmî coğrafi adları belirler. Bu yapılırken Birleşmiş Milletler Coğrafi Adlar için Uzmanlar Grubu'nun ortaklığı veya istişaresi de olabilir. Bir toponimist harita ve yerel tarihe bakar, ayrıca oranın yerlileri ile görüşerek yerleşik yerel kullanımı da belirlemeye çalışır. Ad araştırması sırasında bir toponimin nasıl kullanıldığı, hangi dile ait olduğu, telaffuzu, kökeni ve anlamı, kaydedilmesi gereken önemli unsurlardır.
Araştırmacılar, bir yörenin tarihî coğrafyasının anlaşılmasında, toponimlerin önemli bir katkısı olduğunu gözlemlemişlerdir. 1954'te F. M. Powicke yer adı araştırması hakkında "arkeoloji ve tarih keşiflerini kullanır, onları zenginleştirir ve onların doğruluğunu sınar" demiştir. Toponimler etnik yerleşme biçimlerini gösterir ve belli göç dönemlerinin tespitini sağlar.
Toponimistler bir bölgedeki yer adları aracılığıyla oranın kültürünü korurlar. Tipik olarak, bir coğrafi veri tabanı oluştururlar, onunla ilişkili bilimsel yayınlar yaparlar. Toponimistler, toponimik verileri gerek matbu gerek de sayısal (Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Google Maps formatında) haritalar şeklinde kaydedip yayınlarlar.
Ayrıca bakınız
İlgili kavramlar
Toponimi
Aşağıda 'etimoloji', 'toponimi' anlamına gelmektedir.
Bölgesel toponimi
- Gana Yer Adları 12 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(İngilizce)
Notlar
- ^ "Toponymy". Oxford English Dictionary. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2010.
- ^ Stewart, George Rippey (7 Ağustos 1975). Names on the Globe (1 bas.). Oxford University Press. ISBN .
- ^ Powicke, reviewing Armstrong, Mawer, Stenton and Dickins The Place-Names of Cumberland (1950-53) in The English Historical Review 69 (April 1954), p 312.
- ^ McDavid, R.I. (1958). "Linguistic Geographic and Toponymic Research". Names, 6. ss. 65-73.
- ^ Kaups, M. (1966). "Finnish Place Names in Minnesota: A Study in Cultural Transfe". The Geographical Review. 56 (56). Geographical Review, Vol. 56, No. 3. ss. 377-397. doi:10.2307/212463. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Toponimi veya yer adi bilimi yer isimlerinin toponimlerin onlarin orijinlerinin anlamlarinin kullanimlarinin ve tiplendirmesinin bilimsel arastirmasidir Toponimi sozcugu Yunanca topos topos yer ve onoma ὄnoma ad sozcuklerinden kaynaklanir Toponimi her turlu adin bilimi olan onomastik bilminin bir alt dalidir Toponimi sozcuklerin kokenini arastiran etimolojiden farklidir ama cogu zaman onunla karistirilir Bu konu ile ugrasanlara toponimist denir Col de Port ta otlayan inekler Col de Port Fransiz Pireneleri nde Ariege bolgesinde bulunan bir dag gecididir ToponimistlerToponimi sozcugu Ingilizcede ilk 1876 da kullanildi ve ondan sonra diger dillere yayildi O zamandan beri bu konuyla ugrasanlar arasindaki mesleki yayinlarda yer ismi terimi yerine kullanilir oldu Ilk toponimistler muhtemelen destan yazarlari ve sairlerdi bunlar hikayelerinde belli yer isimlerine aciklama getirirlerdi Bazen yer isimleri etimolojik efsanelerin kokeni olurdu bazen bir adin yapisi veya sesine dayanarak hatali bir anlam cikarilirdi Ornegin Hellespont un gunumuzdeki adiyla Canakkale Bogazi nin adi Yunan sairlere gore ucan bir altin koc uzerinde ucmaktayken dusup bogulan ye atfen adlandirilmisti Bu ad aslinda muhtemelen Pelasg dili gibi daha eski bir dilden turemistir ve bu aciklamayi yapanlar bunu bilmiyordu Hellespont adinin orijinde dar Pontus veya Pontus girisi gibi bir anlama sahip oldugu one surulmustur burada Pontus Karadeniz bolgesi ve Karadeniz in kendisinin eski caglardaki adiydi Yer adlari yararli bir cografi referans sistemidir Bir yerden bahsederken tutarli ve hatasiz olmak gundelik hayatta akil karisikligina yol acmamak icin sarttir Bir toponimist genel kabul gormus yerel esaslar ve yontemleri kullanarak resmi cografi adlari belirler Bu yapilirken Birlesmis Milletler Cografi Adlar icin Uzmanlar Grubu nun ortakligi veya istisaresi de olabilir Bir toponimist harita ve yerel tarihe bakar ayrica oranin yerlileri ile goruserek yerlesik yerel kullanimi da belirlemeye calisir Ad arastirmasi sirasinda bir toponimin nasil kullanildigi hangi dile ait oldugu telaffuzu kokeni ve anlami kaydedilmesi gereken onemli unsurlardir Arastirmacilar bir yorenin tarihi cografyasinin anlasilmasinda toponimlerin onemli bir katkisi oldugunu gozlemlemislerdir 1954 te F M Powicke yer adi arastirmasi hakkinda arkeoloji ve tarih kesiflerini kullanir onlari zenginlestirir ve onlarin dogrulugunu sinar demistir Toponimler etnik yerlesme bicimlerini gosterir ve belli goc donemlerinin tespitini saglar Toponimistler bir bolgedeki yer adlari araciligiyla oranin kulturunu korurlar Tipik olarak bir cografi veri tabani olustururlar onunla iliskili bilimsel yayinlar yaparlar Toponimistler toponimik verileri gerek matbu gerek de sayisal Cografi Bilgi Sistemleri ve Google Maps formatinda haritalar seklinde kaydedip yayinlarlar Ayrica bakinizIlgili kavramlar Demonim Etnonim Etimoloji OnomastikToponimi Asagida etimoloji toponimi anlamina gelmektedir Bolgesel toponimi Gana Yer Adlari 12 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Notlar Toponymy Oxford English Dictionary Erisim tarihi 20 Agustos 2010 Stewart George Rippey 7 Agustos 1975 Names on the Globe 1 bas Oxford University Press ISBN 978 0195018950 Powicke reviewing Armstrong Mawer Stenton and Dickins The Place Names of Cumberland 1950 53 in The English Historical Review 69 April 1954 p 312 McDavid R I 1958 Linguistic Geographic and Toponymic Research Names 6 ss 65 73 Kaups M 1966 Finnish Place Names in Minnesota A Study in Cultural Transfe The Geographical Review 56 56 Geographical Review Vol 56 No 3 ss 377 397 doi 10 2307 212463 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Agustos 2010