Mk VI Kruvazör tankı, Crusader (A15), Birleşik Krallık ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan kruvazör tank sınıfında bir zırhlı savaş aracıydı. Özellikle Britanya ordusu tarafından (Kuzey Afrika Cephesi)'nde kullanılan en önemli zırhlı araçtı. Toplamda 5.300 adetten fazla üretildi.
Mk VI Kruvazör Tank, Crusader | |
---|---|
Çeşidi | Kruvazör Tank |
Uyruğu | Birleşik Krallık |
Özellikler | |
Ağırlık | 19,1 ile 20,1 ton arası |
Uzunluk | 5,97 m |
Genişlik | 2,77 m |
Yükseklik | 2,24 m |
Mürettebat | Mk III: 3 (komutan, silahçı, sürücü) Mk I,II: 4 ya da 5 (+ yükleyici, gövde makineli tüfek silahçısı) |
Zırhı | Mk I: 26 mm Mk II,III: 32 mm |
Ana silahı | Mk I,II: QF 2 pdr (40 mm) 110 mermi Mk III: QF 6 pdr (57 mm) 65 mermi |
Diğer silahları | 1 veya 2 adet Besa Makineli tüfek 5.000 mermi |
Motor | Nuffield Liberty L-12 340 beygir (254 kW) |
Süspansiyon donanımı | |
Harekat menzili | 322 km |
Azami hızı | 42 (km/s) (karayolu) 24 km/s (arazi) |
Tarihi
1939 yılında Nuffield Mechanisation and Aero firması A13 Mk III (ileride adı, Mk V Kruvazör Tank "Covenanter" olacaktı) modelinin üretimine iştirak etmek istiyordu. Bu arada Nuffield, kendi bu aşamada kendi tasarımı olan A13 üzerinde çalışmaya kadar verdi. Bu tasarım daha sonra Mk VI Kruvazör Tankı Crusader adını aldı. Britanya genelkurmayı ise bu araca A15 adını verdi. Crusader ile Covenanter aynı zamanda tasarlanmaya başlandı. Buna rağmen Crusader tankına ait ilk prototip Covenanter tasarımında altı hafta önce üretildi.
Daha önceki "Christie süspansiyonlu" kruvazör tanklarının aksine, Crusader tankının her iki yandaki beşer adet tekerleği aracın yük dağılımını çok iyi sağlıyordu. Covenanter tankından farklı motoru, direksiyon sistemi ile geleneksel olarak radyatörler ile motor aynı kompartımanda bulunuyordu. Gövdenin sol ön kısmında – Covenanter tankında burada radyatör bulunuyordu – üzerinde Makineli tüfek bulunan elle döndürülebilen küçük bir taret daha bulunuyordu. Bu kullanışsız yardımcı taret çoğu zaman sökülüyor ya da kullanılmadan bırakılıyordu. Her iki (A13 Mk III) ve (A15) tasarımları aynı ana taret modelini kullanıyordu. İlk üretilen araçlarda kullanılan yarı-iç döküm zırh aracın açık noktalarında daha iyi koruma sağlıyordu. Bu açık noktalar ana top, eş eksenli Besa makineli tüfek yuvası ve menzil teleskopu delikleriydi.
Görev Tarihi
Bu tanklar ilk olarak Savaş Baltası Harekatı'nda ardından daha sonra adını verecekleri Crusader Harekatı sırasında kullanıldı.
Her ne kadar Crusader tankı sınıfı içerisinde çok hızlı bir araç olsa da, taşıdığı hafif top, ince zırh ve mekanik sorunlardan ötürü pek de başarılı bir tank olamadı. En önemli eksikliği ana silahının Yüksek patlayıcılı tanksavar mermisi kullanamamasıydı. Aslında bu tip mermi üretildi ancak hiçbir zaman iletilemedi. Mihver ülkelerine ait tank birlikleri Britanya tankçı birliklerine karşı çok başarılı savaş taktikleri uyguladı. Alman tanklarını kovalayan Britanya tankları, kaçan Alman tankları yerine tanksavar topları ile karşılaşıyordu. Britanya tanklarının tanksavar top mürettebatına karşı kullanabileceği yüksek patlayıcılı mermileri yoktu ve makineli tüfeklerinin menzili bu iş için kısa kalıyordu. Sonuçta bunlarla savaşamayan Britanya tankları topların üzerine gitmek yerine geri çekiliyor ya da sağa sola kaçıyorlardı.
Kuzey Afrika Cephesi'ndeki görevlerini tamamlayan Crusader tanklarının yerlerine ondan daha sağlam Sherman ve Cromwell tankları kullanıldı. Crusader modeli ise farklı bir görevlere verildi. Savaşın sonuna kadar uçaksavar takılan bu araçlar ayrıca top çekme traktörü olarak kullanıldı.
Modelleri
Crusader I (Mk VI Kruvazör)
İlk üretilen model.
- Crusader I CS (Mk VI Kruvazör CS) - Modelin adında geçen CS harfleri İngilizce "Close Support" (Türkçe Yakın Destek) anlamına geliyordu. Silahı 3-inçlik obüstü.
Crusader II (Mk VIA Kruvazör)
Crusader II modelinin zırh kalınlığı gövdenin ve taretin ön kısımlarında arttırıldı. Mk I gibi gövdenin ön kısmında bulunan yedek taret çıkartıldı.
- Crusader II CS (Mk VIA Kruvazör CS) 3 - inçlik obüs ile silahlandırıldı.
- Komuta tank modelinde sahte top ve iki adet No. 19 telsiz bulunuyordu.
Crusader III
Cavalier tankındaki gecikmeden ötürü, Crusader tankının topu büyütülerek top takıldı. Burada ilk kez bir Britanya tankında bu büyüklükte bir top kullanıldı. Topun büyük olmasından ötürü tank mürettebatı sayısı düşürülerek üç kişiye indi. Çatışma esnasında tank komutanı ayrıca top mermisini yüklüyordu. Crusader III tankı ilk olarak 2. El Alameyn Savaşı sırasında kullanıldı.
- Keşif tank modelinde sahte top, iki adet No. 19 ve bir adet No. 18 telsiz bulunuyordu.
Crusader III, Mk I Uçaksavar
6-pounder topun yerine ile otomatik yükleyici takıldı. Tank mürettebatı dört kişiden oluşuyordu. Komutan, yükleyici, sürücü, silahçı
Crusader III, Mk II / Mk III Uçaksavar
Crusader gövdesi uçaksavar olarak kullanılmak üzerine iki adet takıldı. Mk III ile Mk II arasındaki tek fark telsizlerinin yerlerinin gövde değil taret içi olmasıydı. Daha sonra üçlü konulan Oerlikon modelinden çok fazla üretilmedi. Müttefik kuvvetlerin hava üstünlüğünü ele geçirmesi ile uçaksavar modellerine pek iş düşmedi.
Crusader II, Top Traktörü Mk I
Crusader tank gövdesi ve basit bir üst yapıdan oluşan bu araç tanksavar topunu çekiyordu.
Crusader ARV Mk I
Zırhlı levazım aracı olarak kullanılan bu model tareti olmayan bir Crusader gövdesinden ibaretti. Tek prototip1942 yılında üretildi.
Crusader Kundağı Motorlu Top
- Sadece test amaçlı olarak savaştan sonra üretilen bu aracın 5.5 inçlik topu gövdenin ön tarafında ve arkaya bakılı şekilde monte edildi.
- Bazı Crusader tankları üzerlerinde değişiklikler yapılarak savaştan sonra Arjantin ne kundağı motorlu top olarak satıldı. Araçlara Fransız yapımı 75 mm veya 105 mm top takılıydı. Büyük bir üst kompartımanları vardı.
İlave ekipmanları
- Anti-Mine Roller Attachment (AMRA) Mk Id (Türkçe Tanksavar Mayın Temizleyici) - Üzerinde dört adet ağır tekerlek bulunan bir çerçeveden oluşuyordu. Su ve toprak ile dolan çerçevenin ağırlığı oldukça artıyordu.
- Yüzdürme ekipmanı: İki dubadan oluşan bu ekipman araç gövdesinin iki tarafına takılıyordu. Takılan özel pervane ile araç suda ilerliyordu. Takılan özel bir baca sayesinde motor hava alıyordu.
Kaynakça
- Fletcher, David, and Peter Sarson. Crusader and Covenanter Cruiser Tank 1939–1945 (New Vanguard 14). Botley, Oxford: Osprey Publishing, 2000. .
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Crusader tankı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- OnWar , ,
- Crusader MkII photo gallery at svsm.org5 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mk VI Kruvazor tanki Crusader A15 Birlesik Krallik ordusu tarafindan II Dunya Savasi sirasinda kullanilan kruvazor tank sinifinda bir zirhli savas araciydi Ozellikle Britanya ordusu tarafindan Kuzey Afrika Cephesi nde kullanilan en onemli zirhli aracti Toplamda 5 300 adetten fazla uretildi Mk VI Kruvazor Tank CrusaderCesidi Kruvazor TankUyrugu Birlesik KrallikOzelliklerAgirlik 19 1 ile 20 1 ton arasiUzunluk 5 97 mGenislik 2 77 mYukseklik 2 24 mMurettebat Mk III 3 komutan silahci surucu Mk I II 4 ya da 5 yukleyici govde makineli tufek silahcisi Zirhi Mk I 26 mm Mk II III 32 mmAna silahi Mk I II QF 2 pdr 40 mm 110 mermi Mk III QF 6 pdr 57 mm 65 mermiDiger silahlari 1 veya 2 adet Besa Makineli tufek 5 000 mermiMotor Nuffield Liberty L 12 340 beygir 254 kW Suspansiyon donanimiHarekat menzili 322 kmAzami hizi 42 km s karayolu 24 km s arazi Tarihi1939 yilinda Nuffield Mechanisation and Aero firmasi A13 Mk III ileride adi Mk V Kruvazor Tank Covenanter olacakti modelinin uretimine istirak etmek istiyordu Bu arada Nuffield kendi bu asamada kendi tasarimi olan A13 uzerinde calismaya kadar verdi Bu tasarim daha sonra Mk VI Kruvazor Tanki Crusader adini aldi Britanya genelkurmayi ise bu araca A15 adini verdi Crusader ile Covenanter ayni zamanda tasarlanmaya baslandi Buna ragmen Crusader tankina ait ilk prototip Covenanter tasariminda alti hafta once uretildi Daha onceki Christie suspansiyonlu kruvazor tanklarinin aksine Crusader tankinin her iki yandaki beser adet tekerlegi aracin yuk dagilimini cok iyi sagliyordu Covenanter tankindan farkli motoru direksiyon sistemi ile geleneksel olarak radyatorler ile motor ayni kompartimanda bulunuyordu Govdenin sol on kisminda Covenanter tankinda burada radyator bulunuyordu uzerinde Makineli tufek bulunan elle dondurulebilen kucuk bir taret daha bulunuyordu Bu kullanissiz yardimci taret cogu zaman sokuluyor ya da kullanilmadan birakiliyordu Her iki A13 Mk III ve A15 tasarimlari ayni ana taret modelini kullaniyordu Ilk uretilen araclarda kullanilan yari ic dokum zirh aracin acik noktalarinda daha iyi koruma sagliyordu Bu acik noktalar ana top es eksenli Besa makineli tufek yuvasi ve menzil teleskopu delikleriydi Gorev TarihiCrusader tanki Bati Colun 26 Kasim 1941 Bu tanklar ilk olarak Savas Baltasi Harekati nda ardindan daha sonra adini verecekleri Crusader Harekati sirasinda kullanildi Her ne kadar Crusader tanki sinifi icerisinde cok hizli bir arac olsa da tasidigi hafif top ince zirh ve mekanik sorunlardan oturu pek de basarili bir tank olamadi En onemli eksikligi ana silahinin Yuksek patlayicili tanksavar mermisi kullanamamasiydi Aslinda bu tip mermi uretildi ancak hicbir zaman iletilemedi Mihver ulkelerine ait tank birlikleri Britanya tankci birliklerine karsi cok basarili savas taktikleri uyguladi Alman tanklarini kovalayan Britanya tanklari kacan Alman tanklari yerine tanksavar toplari ile karsilasiyordu Britanya tanklarinin tanksavar top murettebatina karsi kullanabilecegi yuksek patlayicili mermileri yoktu ve makineli tufeklerinin menzili bu is icin kisa kaliyordu Sonucta bunlarla savasamayan Britanya tanklari toplarin uzerine gitmek yerine geri cekiliyor ya da saga sola kaciyorlardi Kuzey Afrika Cephesi ndeki gorevlerini tamamlayan Crusader tanklarinin yerlerine ondan daha saglam Sherman ve Cromwell tanklari kullanildi Crusader modeli ise farkli bir gorevlere verildi Savasin sonuna kadar ucaksavar takilan bu araclar ayrica top cekme traktoru olarak kullanildi ModelleriCrusader I Mk VI Kruvazor Ilk uretilen model Crusader I CS Mk VI Kruvazor CS Modelin adinda gecen CS harfleri Ingilizce Close Support Turkce Yakin Destek anlamina geliyordu Silahi 3 inclik obustu Crusader I Yedek taretli modelCrusader II Mk VIA Kruvazor Crusader II modelinin zirh kalinligi govdenin ve taretin on kisimlarinda arttirildi Mk I gibi govdenin on kisminda bulunan yedek taret cikartildi Crusader II CS Mk VIA Kruvazor CS 3 inclik obus ile silahlandirildi Komuta tank modelinde sahte top ve iki adet No 19 telsiz bulunuyordu Crusader III Cavalier tankindaki gecikmeden oturu Crusader tankinin topu buyutulerek top takildi Burada ilk kez bir Britanya tankinda bu buyuklukte bir top kullanildi Topun buyuk olmasindan oturu tank murettebati sayisi dusurulerek uc kisiye indi Catisma esnasinda tank komutani ayrica top mermisini yukluyordu Crusader III tanki ilk olarak 2 El Alameyn Savasi sirasinda kullanildi Kesif tank modelinde sahte top iki adet No 19 ve bir adet No 18 telsiz bulunuyordu Crusader Mk III Crusader III Mk I Ucaksavar 6 pounder topun yerine ile otomatik yukleyici takildi Tank murettebati dort kisiden olusuyordu Komutan yukleyici surucu silahci Crusader ucaksavar 40 mm Bofors top Dorset 25 Mart 1943 Crusader III Mk II Mk III Ucaksavar Crusader govdesi ucaksavar olarak kullanilmak uzerine iki adet takildi Mk III ile Mk II arasindaki tek fark telsizlerinin yerlerinin govde degil taret ici olmasiydi Daha sonra uclu konulan Oerlikon modelinden cok fazla uretilmedi Muttefik kuvvetlerin hava ustunlugunu ele gecirmesi ile ucaksavar modellerine pek is dusmedi Crusader Agustos 1944 Crusader ucaksavar uzerinde uclu Oerlikon top bulunuyor govde asagida kalmis 19 Haziran 1944 Crusader II Top Traktoru Mk I Crusader tank govdesi ve basit bir ust yapidan olusan bu arac tanksavar topunu cekiyordu Crusader top traktoruCrusader ARV Mk I Zirhli levazim araci olarak kullanilan bu model tareti olmayan bir Crusader govdesinden ibaretti Tek prototip1942 yilinda uretildi Crusader ARV Crusader Kundagi Motorlu Top Sadece test amacli olarak savastan sonra uretilen bu aracin 5 5 inclik topu govdenin on tarafinda ve arkaya bakili sekilde monte edildi Bazi Crusader tanklari uzerlerinde degisiklikler yapilarak savastan sonra Arjantin ne kundagi motorlu top olarak satildi Araclara Fransiz yapimi 75 mm veya 105 mm top takiliydi Buyuk bir ust kompartimanlari vardi Ilave ekipmanlari Anti Mine Roller Attachment AMRA Mk Id Turkce Tanksavar Mayin Temizleyici Uzerinde dort adet agir tekerlek bulunan bir cerceveden olusuyordu Su ve toprak ile dolan cercevenin agirligi oldukca artiyordu Yuzdurme ekipmani Iki dubadan olusan bu ekipman arac govdesinin iki tarafina takiliyordu Takilan ozel pervane ile arac suda ilerliyordu Takilan ozel bir baca sayesinde motor hava aliyordu KaynakcaFletcher David and Peter Sarson Crusader and Covenanter Cruiser Tank 1939 1945 New Vanguard 14 Botley Oxford Osprey Publishing 2000 ISBN 1 85532 512 8 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Crusader tanki ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir OnWar Crusader MkII photo gallery at svsm org5 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizII Dunya Savasi Zirhli Arac Listesi