Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İndirgenemez karmaşıklık (İng: Irreducible complexity), içindeki parçaların herhangi birinin kaldırılması durumunda işlevini yitiren sistemleri tanımlamakta kullanılan bir terim. Akıllı tasarım iddiaların temel taşlarından biridir. Organizmalardaki bazı sistemlerin, daha küçük işlevsel birimlere ayrılamayacağını, bu nedenle evrilmiş olamayacaklarını iddia eder.
Doğadaki bazı canlı yapılarında indirgenemez karmaşıklık örneklerine rastlanıldığı iddia edilir. Bu iddiaya göre kompleks bir organ daha basit yapılara başka parçalar eklenmesiyle oluşamaz. Kompleks bir yapının birbirinden bağımsız pek çok yapının bir arada son derece uyumlu bir şekilde çalışması bu iddiaya tartışmalı bir şekilde kanıt olarak gösterilir.
Biyokimya Prof. Michael J. Behe indirgenemez karmaşıklığı bir makalesinde şöyle tanımlamıştır:
- İndirgenemez karmaşıklıkla söylemek istediğim birçok etkileşimli parçadan oluşan, temel bir görevi yerine getiren ya da katkıda bulunan tek bir sistemdir. Bu tür bir sistem, tedricen, küçük, başarılı öncü değişikliklerle üretilemez. “Çünkü doğal seçilim işleyen bir görevi seçmeye dayanır. Bir indirgenemez karmaşık sistemin, eğer böyle bir şey varsa, doğal seçilim için tam bir bütün olarak çalışır halde aniden oluşması gereklidir”
Kompleks yapıya sahip pek çok organ vardır. Akıllı tasarım savunucularının iddiası şöyledir:
- İnsan gözü, 40 kadar küçük dokunun uyum içinde çalışması sayesinde işlev yapar. Gözü dış etkilerden koruyan göz kapakları, gözü nemlendiren ve yağlayan özel salgı bezleri, ışığın kırılarak içeri alınmasını sağlayan mercek, bu merceği odaklayan küçük kaslar, göze girecek ışık miktarını ayarlayan iris, antibakteriyal göz sıvısı ya da ışığı "yorumlayan" retina tabakası, bu 40 ayrı parçanın bazılarıdır. Önemli olan gözün tüm parçalarının doğru yerde, doğru büyüklükte, doğru işlevde olmasıdır. Eğer bu parçaların biri bile olmasa, ya da işlev göremese, insan kör olur. Gözün bu özelliği, bilimsel literatürde "indirgenemez komplekslik" denen özelliktir. Bu göruse göre gözü daha basite indirgeyemez, daha ilkel hale getiremezsiniz; tek bir eksiklik, körlükle sonuçlanır.
Akıllı tasarımı savunanlar gözün birbirini takip eden küçük tesadüfi değişiklerle oluşamayacağını iddia ederler. Ama bu görüş bilim insanlarının büyük bir bölümü tarafından kabul edilmez. Gözün nasıl adım adım evrimleşebileceğiyle ilgili bilimsel açıklamalar mevcuttur.
İndirgenemez karmaşıklık, savunucuları tarafından Akıllı Tasarım (A. T.)'ın önemli delillerinden biri olarak kabul edilir.
İndirgenemez karmaşıklık, bugun kabul edilen temel bilimsel kriterlerden hiçbirisini karşılamadığı gerekçesi ile bilim insanlarının çok büyük bir bolümü tarafından çöp bilim (junk-science/pseudo-science)[] olarak sınıflandırılmıştır. Ç Çeşitli bilim insanları İndirgenemez Karmışıklık argümanının bilimsel olmadığını ve çürütüldüğünü iddia eder ve üzerine herhangi bir bilimsel araştırma programının bina edilemiyeceğini söyler.İndirgenemez karmaşıklık konusunda, hakemli(peer-reviewed) bir dergide yayınlanmış herhangi bir bilimsel makale bulunmamaktadır ve hiçbir araştırma programına konu edilmemiştir.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Şubat 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ocak 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ekim 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2007.
Dış bağlantılar
Karşıt
- Gözün evrimi 30 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Richard Dawkins gözün nasıl adım adım evrimleşebileceğini grafiksel olarak anlatıyor. (İngilizce)
- Gözün evrimi 30 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Dan-Eric Nilsson gözün 500,000 yılda nasıl evrimleşebileceğini anlatıyor. (İngilizce)
- İndirgenmez karmaşık yapıların evrimi 30 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Kenneth Miller bakteri kamçısı gibi indirgenemez karmaşık yapıların nasıl evrimleşebileceğini anlatıyor. (İngilizce)
- Kan pıhtılaşmasının evrimi 7 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Kenneth Miller memelilerdeki kan pıhtılaşmasının evrimleşebileceğini anlatıyor. (İngilizce)
- İndirgenebilir bir fare kapanı örnegi14 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İndirgenemez komplekslik için örnek olarak kullanılan fare kapanının daha basit parçalardan oluşturulması.
- İndirgenemez komplekslik nedir? 17 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Douglas Theobald, Ph.D.
Destekleyici
- (İngilizce)
- A Mousetrap Defended: Response to Critics 18 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Michael Behe'nin indirgenebilir olduğu iddia edilen fare kapanı hakkında, zekanın müdahalesini ayrıntıyla açıkladığı cevabı (İngilizce)
- Irreducible Complexity And Darwinian Pathways Guest response to article by R.H. Thornhill and D.W. Ussery 15 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- İndirgenemez Karmaşıklık ve Darwinci Patikalar 7 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . R. H Thornhill ve D.W Ussery’nin Akıllı Tasarım teorisine karşı ileri sürdüğü patikalar ve cevabı (Türkçe)
- Yan İşlev (Co-Option) ve İndirgenemez Karmaşıklık- Darwinizmin İndirgenmesi 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Indirgenemez karmasiklik Ing Irreducible complexity icindeki parcalarin herhangi birinin kaldirilmasi durumunda islevini yitiren sistemleri tanimlamakta kullanilan bir terim Akilli tasarim iddialarin temel taslarindan biridir Organizmalardaki bazi sistemlerin daha kucuk islevsel birimlere ayrilamayacagini bu nedenle evrilmis olamayacaklarini iddia eder Dogadaki bazi canli yapilarinda indirgenemez karmasiklik orneklerine rastlanildigi iddia edilir Bu iddiaya gore kompleks bir organ daha basit yapilara baska parcalar eklenmesiyle olusamaz Kompleks bir yapinin birbirinden bagimsiz pek cok yapinin bir arada son derece uyumlu bir sekilde calismasi bu iddiaya tartismali bir sekilde kanit olarak gosterilir Biyokimya Prof Michael J Behe indirgenemez karmasikligi bir makalesinde soyle tanimlamistir Indirgenemez karmasiklikla soylemek istedigim bircok etkilesimli parcadan olusan temel bir gorevi yerine getiren ya da katkida bulunan tek bir sistemdir Bu tur bir sistem tedricen kucuk basarili oncu degisikliklerle uretilemez Cunku dogal secilim isleyen bir gorevi secmeye dayanir Bir indirgenemez karmasik sistemin eger boyle bir sey varsa dogal secilim icin tam bir butun olarak calisir halde aniden olusmasi gereklidir Kompleks yapiya sahip pek cok organ vardir Akilli tasarim savunucularinin iddiasi soyledir Insan gozu 40 kadar kucuk dokunun uyum icinde calismasi sayesinde islev yapar Gozu dis etkilerden koruyan goz kapaklari gozu nemlendiren ve yaglayan ozel salgi bezleri isigin kirilarak iceri alinmasini saglayan mercek bu mercegi odaklayan kucuk kaslar goze girecek isik miktarini ayarlayan iris antibakteriyal goz sivisi ya da isigi yorumlayan retina tabakasi bu 40 ayri parcanin bazilaridir Onemli olan gozun tum parcalarinin dogru yerde dogru buyuklukte dogru islevde olmasidir Eger bu parcalarin biri bile olmasa ya da islev goremese insan kor olur Gozun bu ozelligi bilimsel literaturde indirgenemez komplekslik denen ozelliktir Bu goruse gore gozu daha basite indirgeyemez daha ilkel hale getiremezsiniz tek bir eksiklik korlukle sonuclanir Akilli tasarimi savunanlar gozun birbirini takip eden kucuk tesadufi degisiklerle olusamayacagini iddia ederler Ama bu gorus bilim insanlarinin buyuk bir bolumu tarafindan kabul edilmez Gozun nasil adim adim evrimlesebilecegiyle ilgili bilimsel aciklamalar mevcuttur Indirgenemez karmasiklik savunuculari tarafindan Akilli Tasarim A T in onemli delillerinden biri olarak kabul edilir Indirgenemez karmasiklik bugun kabul edilen temel bilimsel kriterlerden hicbirisini karsilamadigi gerekcesi ile bilim insanlarinin cok buyuk bir bolumu tarafindan cop bilim junk science pseudo science kaynak belirtilmeli olarak siniflandirilmistir C Cesitli bilim insanlari Indirgenemez Karmisiklik argumaninin bilimsel olmadigini ve curutuldugunu iddia eder ve uzerine herhangi bir bilimsel arastirma programinin bina edilemiyecegini soyler Indirgenemez karmasiklik konusunda hakemli peer reviewed bir dergide yayinlanmis herhangi bir bilimsel makale bulunmamaktadir ve hicbir arastirma programina konu edilmemistir Kaynakca Arsivlenmis kopya 28 Subat 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ocak 2008 Arsivlenmis kopya 25 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2007 Arsivlenmis kopya 31 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2007 Arsivlenmis kopya 30 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2007 Dis baglantilarKarsit Gozun evrimi 30 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Richard Dawkins gozun nasil adim adim evrimlesebilecegini grafiksel olarak anlatiyor Ingilizce Gozun evrimi 30 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dan Eric Nilsson gozun 500 000 yilda nasil evrimlesebilecegini anlatiyor Ingilizce Indirgenmez karmasik yapilarin evrimi 30 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kenneth Miller bakteri kamcisi gibi indirgenemez karmasik yapilarin nasil evrimlesebilecegini anlatiyor Ingilizce Kan pihtilasmasinin evrimi 7 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kenneth Miller memelilerdeki kan pihtilasmasinin evrimlesebilecegini anlatiyor Ingilizce Indirgenebilir bir fare kapani ornegi14 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Indirgenemez komplekslik icin ornek olarak kullanilan fare kapaninin daha basit parcalardan olusturulmasi Indirgenemez komplekslik nedir 17 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Douglas Theobald Ph D Destekleyici Ingilizce A Mousetrap Defended Response to Critics 18 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Michael Behe nin indirgenebilir oldugu iddia edilen fare kapani hakkinda zekanin mudahalesini ayrintiyla acikladigi cevabi Ingilizce Irreducible Complexity And Darwinian Pathways Guest response to article by R H Thornhill and D W Ussery 15 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Indirgenemez Karmasiklik ve Darwinci Patikalar 7 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde R H Thornhill ve D W Ussery nin Akilli Tasarim teorisine karsi ileri surdugu patikalar ve cevabi Turkce Yan Islev Co Option ve Indirgenemez Karmasiklik Darwinizmin Indirgenmesi 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce