Drakunkuliyaz ya da gine solucanı hastalığı (GWD), gine solucanının yol açtığı bir enfeksiyondur. Bir kişi, gine solucanı larvalarıyla enfekte olmuş su pireleri içeren suyu içtiğinde enfekte olur. Başlangıçta hiçbir belirti görülmez. Yaklaşık bir yıl sonra, dişi solucan genellikle bacakta su toplamış bir kabarcık oluşturduğunda enfekte kişide ağrılı bir yanma gelişir. Bunun ardından, birkaç hafta içinde solucan deriden dışarı çıkar. Bu süre zarfında kişi yürümekte ve çalışmakta zorluk çekebilir. Bu hastalığın ölüme yol açması çok nadirdir.
Drakunkuliyaz | |
---|---|
Bir insanın ayağından gine solucanını çıkarmak için kibrit çöpü kullanımı | |
Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları, helminthology, Tropikal tıp |
Sebepleri
Gine solucanı ile enfekte olabilen, bilinen tek canlı insandır. Bu solucan bir ila iki milimetre genişliğinde olup yetişkin bir dişi 60 ila 100 santimetre uzunluğundadır (erkek bireyler çok daha kısadır). Yumurtaları insan bedeni dışında en fazla üç hafta yaşayabilir. Bu süre dolmadan su piresi tarafından yenilmelidir. Su pirelerinin içindeki larvalar dört aya kadar hayatta kalabilir. Bu yüzden, bu hastalığın bir alanda varlığını sürdürebilmesi için insanlarda her sene tekrarlanması gerekir. Bu hastalığın teşhisi genellikle hastalığın işaretlerine ve belirtilerine dayanılarak konulabilir.
Korunma ve tedavi
Bu hastalıktan korunma, erken teşhisle ve ardından enfekte kişinin yarasının içme suyuna temas etmesi önlenerek mümkündür. Ayrıca, temiz suya erişimin iyileştirilmesi ve eğer temiz değilse suyun filtre edilmesi gibi önlemler alınabilir. Suyun bir bez ya da kumaştan filtre edilmesi çoğunlukla yeterlidir. Kontamine içme suyunda larvanın öldürülmesi için temefos adlı kimyasal kullanılabilir. Bu hastalığa yönelik bir ilaç ya da aşı mevcut değildir. Solucan birkaç haftanın ardından bir çubuğa dolandırılarak yavaşça çıkarılabilir. Çıkan solucanın sebep olduğu ülserler bakteri ile enfekte olabilir. Ağrı, solucan çıkarıldıktan sonra aylarca devam edebilir.
Epidemiyoloji ve tarihçe
2013 yılında 148 hastalık vakası bildirildi. 1986’daki 3,5 milyon vakaya kıyasla oldukça düşük bir rakamdır. Bu hastalık 1980’lerde 20 ülkede görülürken bugün yalnızca 4 ülkede mevcuttur. En çok etkilenen ülke Güney Sudan’dır. Ortadan tamamen kaldırılacak muhtemelen ilk paraziter hastalık olacaktır. Gine solucanı hastalığı eski çağlardan beri bilinmektedir. Mısır’da MÖ 1550 tarihli bu hastalıktan bahsedilmiştir. Drakunkuliyaz (İngilizcesi "dracunculiasis") adı Latince "küçük canavarlar hastalığı" anlamındaki kelimeden gelir. "Gine solucanı" adı ise, Avrupalıların bu hastalığı 17. Yüzyılda Batı Afrika‘nın Gine sahilinde görmelerinin ardından ortaya çıkmıştır. Gine solucanlarına benzeyen bir tür, bu hastalığın hayvanlarda görülmesine neden olur, ama bunların insanları etkilediği düşünülmemektedir. Bu hastalık ihmal edilmiş bir tropikal hastalık olarak sınıflandırılmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m "Dracunculiasis (guinea-worm disease) Fact sheet N°359 (Revised)". World Health Organization. Mart 2014. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2014.
- ^ a b c d e f g h i Greenaway, C (17 Şubat 2004). "Dracunculiasis (guinea worm disease)". CMAJ : Canadian Medical Association journal = journal de l'Association medicale canadienne. 170 (4). ss. 495-500. (PMC) 332717 $2. (PMID) 14970098.
- ^ a b Cairncross, S; Tayeh, A; Korkor, AS (Jun 2012). "Why is dracunculiasis eradication taking so long?". Trends in parasitology. 28 (6). ss. 225-30. doi:10.1016/j.pt.2012.03.003. (PMID) 22520367.
- ^ a b Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases (23. edition bas.). Oxford: Elsevier/Saunders. s. e62. ISBN . 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2015.
- ^ "Parasites - Dracunculiasis (also known as Guinea Worm Disease) Eradication Program". CDC. 22 Kasım 2013. 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mart 2014.
- ^ Cook, Gordon (2009). Manson's tropical diseases (22. ed. bas.). [Edinburgh]: Saunders. s. 1506. ISBN . 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2015.
- ^ "Guinea Worm Eradication Program". The Carter Center. Carter Center. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
- ^ a b Tropical Medicine Central Resource. "Dracunculiasis". Uniformed Services University of the Health Sciences. 14 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2008.
- ^ Barry M (Haziran 2007). "The tail end of guinea worm — global eradication without a drug or a vaccine". N. Engl. J. Med. 356 (25). ss. 2561-4. doi:10.1056/NEJMp078089. (PMID) 17582064. 6 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2015.
- ^ a b Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases (23. edition bas.). Oxford: Elsevier/Saunders. s. 763. ISBN . 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2015.
- ^ "Neglected Tropical Diseases". cdc.gov. 6 Haziran 2011. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2014.
Sınıflandırma | D |
---|---|
Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Drakunkuliyaz ya da gine solucani hastaligi GWD gine solucaninin yol actigi bir enfeksiyondur Bir kisi gine solucani larvalariyla enfekte olmus su pireleri iceren suyu ictiginde enfekte olur Baslangicta hicbir belirti gorulmez Yaklasik bir yil sonra disi solucan genellikle bacakta su toplamis bir kabarcik olusturdugunda enfekte kiside agrili bir yanma gelisir Bunun ardindan birkac hafta icinde solucan deriden disari cikar Bu sure zarfinda kisi yurumekte ve calismakta zorluk cekebilir Bu hastaligin olume yol acmasi cok nadirdir DrakunkuliyazBir insanin ayagindan gine solucanini cikarmak icin kibrit copu kullanimiUzmanlikEnfeksiyon hastaliklari helminthology Tropikal tip SebepleriGine solucani ile enfekte olabilen bilinen tek canli insandir Bu solucan bir ila iki milimetre genisliginde olup yetiskin bir disi 60 ila 100 santimetre uzunlugundadir erkek bireyler cok daha kisadir Yumurtalari insan bedeni disinda en fazla uc hafta yasayabilir Bu sure dolmadan su piresi tarafindan yenilmelidir Su pirelerinin icindeki larvalar dort aya kadar hayatta kalabilir Bu yuzden bu hastaligin bir alanda varligini surdurebilmesi icin insanlarda her sene tekrarlanmasi gerekir Bu hastaligin teshisi genellikle hastaligin isaretlerine ve belirtilerine dayanilarak konulabilir Korunma ve tedaviBu hastaliktan korunma erken teshisle ve ardindan enfekte kisinin yarasinin icme suyuna temas etmesi onlenerek mumkundur Ayrica temiz suya erisimin iyilestirilmesi ve eger temiz degilse suyun filtre edilmesi gibi onlemler alinabilir Suyun bir bez ya da kumastan filtre edilmesi cogunlukla yeterlidir Kontamine icme suyunda larvanin oldurulmesi icin temefos adli kimyasal kullanilabilir Bu hastaliga yonelik bir ilac ya da asi mevcut degildir Solucan birkac haftanin ardindan bir cubuga dolandirilarak yavasca cikarilabilir Cikan solucanin sebep oldugu ulserler bakteri ile enfekte olabilir Agri solucan cikarildiktan sonra aylarca devam edebilir Epidemiyoloji ve tarihce2013 yilinda 148 hastalik vakasi bildirildi 1986 daki 3 5 milyon vakaya kiyasla oldukca dusuk bir rakamdir Bu hastalik 1980 lerde 20 ulkede gorulurken bugun yalnizca 4 ulkede mevcuttur En cok etkilenen ulke Guney Sudan dir Ortadan tamamen kaldirilacak muhtemelen ilk paraziter hastalik olacaktir Gine solucani hastaligi eski caglardan beri bilinmektedir Misir da MO 1550 tarihli bu hastaliktan bahsedilmistir Drakunkuliyaz Ingilizcesi dracunculiasis adi Latince kucuk canavarlar hastaligi anlamindaki kelimeden gelir Gine solucani adi ise Avrupalilarin bu hastaligi 17 Yuzyilda Bati Afrika nin Gine sahilinde gormelerinin ardindan ortaya cikmistir Gine solucanlarina benzeyen bir tur bu hastaligin hayvanlarda gorulmesine neden olur ama bunlarin insanlari etkiledigi dusunulmemektedir Bu hastalik ihmal edilmis bir tropikal hastalik olarak siniflandirilmaktadir Kaynakca a b c d e f g h i j k l m Dracunculiasis guinea worm disease Fact sheet N 359 Revised World Health Organization Mart 2014 18 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2014 a b c d e f g h i Greenaway C 17 Subat 2004 Dracunculiasis guinea worm disease CMAJ Canadian Medical Association journal journal de l Association medicale canadienne 170 4 ss 495 500 PMC 332717 2 PMID 14970098 KB1 bakim Dikey cizgi eksik link a b Cairncross S Tayeh A Korkor AS Jun 2012 Why is dracunculiasis eradication taking so long Trends in parasitology 28 6 ss 225 30 doi 10 1016 j pt 2012 03 003 PMID 22520367 a b Junghanss Jeremy Farrar Peter J Hotez Thomas 2013 Manson s tropical diseases 23 edition bas Oxford Elsevier Saunders s e62 ISBN 9780702053061 5 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2015 KB1 bakim Fazladan yazi link Parasites Dracunculiasis also known as Guinea Worm Disease Eradication Program CDC 22 Kasim 2013 15 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mart 2014 Cook Gordon 2009 Manson s tropical diseases 22 ed bas Edinburgh Saunders s 1506 ISBN 9781416044703 5 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2015 KB1 bakim Fazladan yazi link Guinea Worm Eradication Program The Carter Center Carter Center 11 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mart 2011 a b Tropical Medicine Central Resource Dracunculiasis Uniformed Services University of the Health Sciences 14 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Temmuz 2008 Barry M Haziran 2007 The tail end of guinea worm global eradication without a drug or a vaccine N Engl J Med 356 25 ss 2561 4 doi 10 1056 NEJMp078089 PMID 17582064 6 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2015 a b Junghanss Jeremy Farrar Peter J Hotez Thomas 2013 Manson s tropical diseases 23 edition bas Oxford Elsevier Saunders s 763 ISBN 9780702053061 5 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2015 KB1 bakim Fazladan yazi link Neglected Tropical Diseases cdc gov 6 Haziran 2011 27 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2014 SiniflandirmaDICD 10 B 1 ICD 9 CM 125 7MeSH D004320DiseasesDB 3945Dis kaynaklareMedicine ped 616Patient UK Drakunkuliyaz