Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hoca Niyaz, Hoca Niyaz Hacı olarak da bilinir (Uygur Arap yazısı: خوجا نىياز ھاجى; Uygur Latin yazısı: Xoja Niyaz Haji; 1889 – 21 Ağustos 1941), Sincan'da önce Kumul Hanlığı, sonra Çinli hükümdar Jin Shuren, sonra da Hui savaş ağası 'e yönelik isyanlarda önderlik yapmış Uygur bağımsızlık hareketi lideri idi. Hoca Niyaz, Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti'nin Kasım 1933'teki kuruluşundan cumhuriyetin 1934 yılındaki teslim oluşuna kadar bu kısa ömürlü cumhuriyetin ilk ve tek başkanı olmakla hatırlanır.
| Hoca Niyaz خوجا نىياز | |
|---|---|
 | |
| Gök Bayrağın önünde oturan Hoca Niyaz | |
| Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti Başkanı | |
| Görev süresi 12 Kasım 1933 - Nisan 1934 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1889 Kumul |
| Ölüm | 21 Ağustos 1941 Urumçi |
| Milliyeti | Uygur |
İlk yılları ve isyanlar
Hoca Niyaz, 1889 yılında Sincan'ın Kumul İli'ne bağlı küçük, dağlık bir köyde Dünya'ya geldi. Hoca Niyaz, köylüler ile dağ sakinlerinin 1907 yılında Kumul'un ırsî hükümdarı olan Maksut Şah'a karşı isyanlarına katılmasıyla, 18 yaşında iken ilk isyanına katılmış oldu. Hoca Niyaz yenilgiye uğradıktan sonra Turpan bölgesine kaçtı; burada iken kendisini "Astana" medresesine kaydettirdi ve gelecekte önde gelen Turpanlı Uygur devrim önderleri olacak olan Muhiti kardeşleri (Maksut ile Mahmut Muhiti) ile tanıştı. Bir senelik ders gördükten sonra Turpan'ı terk etti ve Hac seferi için Mekke'ye gitti; bu süreçte kendi ismine "Hacı" unvanını ekledi.
Hoca Niyaz 1912 yılında Sincan'a geri döndü. Geri döndüğünde Timur Halpa'nın önderliği altında yer alan Kumul Hanlığı karşıtı bir isyan gelişme sürecindeydi ve Hoca Niyaz bu isyana katıldı. Önceden bu çatışmaya arabuculuk yapmış ve Timur Halpa'yı Kumul Bölgesi'nin bölgesel ordusunun komutanı olarak atamış Sincan Valisi 'in düzenlediği bir ziyafette Timur Halpa'nın aldatıcı bir şekilde öldürülmesinden sonra, Hoca Niyaz tekrar kaçmaya zorunda kaldı.
1916 yılında, o dönem Rus İmparatorluğu yönetimi altında bulunan Jarkent'e geldi. 1881 yılında Çing Ordusu Sincan'daki İli Vadisi'ni ele geçirdikten sonra, İlili Uygurlar Rusya'ya kaçıp Jarkent kentini kurmuşlar. Hoca Niyaz, Jarkent'te iken Vali Ahun Yuldaşev adında yerel Uygur bir lider ve zengin tüccarın altında çalıştı ve, 1917'de Rus Devrimi'ne patlak verildikten sonra, yerel Uygur özsavunma gruplarının düzenlenmesine yardımda bulundu. Rus İç Savaşı Jarkent'in bulunduğu Yedisu bölgesine bulaştıktan sonra Hoca Niyaz, Komintern şemsiyesinin altında çalışan devrimci milliyetçi Inqlawi Uyghur Ittipaqı ("Devrimci Uygur İttifakı") örgütünün kurucularından biri olan Uygur devrimci Abdulla Rozibakiev ile tanıştı.
Devrimci lider
Hoca Niyaz, 1923 yılında Sincan'a geri döndü. İlk önce Gulca'ya, sonra da Urumçi'ye gitti. Urumçi'de iken yeraltı devrimci grupların örgütlenmesinde ve yeni bir isyanın planlanmasında katkıda bulundu. 1927'de kendi babasının cenazesi için Kumul'a döndü ve Kumul Hanlığı hükümdarı Maksut Şah'ın Mart 1930'daki ölümünden sonra Hoca Niyaz, Kumul Hanlığı'nın yeni hükümdarının danışmanı olarak atandı.
Buna rağmen, Sincan Valisi Jin Shuren, Maksut Şah'ın ölümünden sonra ortaya çıkmış iktidar boşluğundan yararlanmaya çalıştı ve Kumul Hanlığı'nı fesh ettirdi, böylece de Maksut Şah'ın hükümdarlığının kendi oğlu Nazir'e geçmesini engelledi. Jin Shuren aynı zamanda Kansulu Han Çinli göçmenlerini yeni feshedilmiş Hanlığın topraklarına yerleştirdi. Bu hadiseler, Hui savaş ağası 'in önderliği altında yer almış Kumul İsyanı'nı tetikledi; Ma Zhongying, bu isyanın öncesinde, Haziran 1931'de Hoca Niyaz ve Yulbars Han ile buluşmuştu. Ma Zhongying, kendi ordusunu Jin Shuren'i devirmeye yönelik kampanyaya dahil etmeyi kabul etti. Hoca Niyaz Moğolistan Halk Cumhuriyeti'nden de destek kazandı: 1931 sonbaharında Moğollar, Hoca Niyaz'a 600 takım kışlık kıyafet, keçe çadır ve 120 tüfek sağladı (iki at karşılığına bir tüfek takas edilmiştir).
Bu isyan kısa zaman içerisinde Sincan bölgesinin her dört köşesine yayıldı; Şubat 1933'te Urumçi şehri, beraber savaşan Uygur ve Hui orduları tarafından kuşatıldı; bu sırada Sincan topraklarının en fazla %10'u Sincan Eyalet Hükûmeti'nin kontrolü altındaydı. Vali Jin Shuren, isyan bastırabilmek amacıyla Sincan Eyaleti Ordusu'na Rus Kozak savaşçıları seferber ettirdi, fakat Mart 1933'te bu Kozaklar da Jin Shuren'e karşı ayaklandı ve onu iktidardan devirdiler; bunun sonrasında 12 Nisan 1933 General Sheng Shicai, Jin Shuren'in yerine iktidara geldi. Sheng Shicai, önceki vali Jin Shuren'in Sovyetler Birliği ile akdetmiş olduğu tüm gizli anlaşmaları onayladıktan sonra SSCB'den destek kazandı ve Haziran 1933'te Hoca Niyaz ile beraber Ma Zhongying'e karşıtı bir ittifak oluşturdu. Hoca Niyaz ile Ma Zhongying arasında önceden var olan ittifak, Jimisar Muharebesi'nin sonucu olarak yitirildi. Bu muharebe sırasında Hoca Niyaz'ın ordusu büyük oranda zayiat verdi fakat Jimisar'daki orduyu teslim ettirmeye başardı. Bu muharebe boyunca Ma Zhongying'in ordusu yanları korurken, Uygur askerleri Jimisar Kalesi'ne cephe taarruzu işledi. Hoca Niyaz, kalenin silah deposu karşılığına kuşatılmış garnizonun özgürce geri çekilmesine izin verdi. Ancak 28 Mayıs 1933 tarihinde gece vaktinde Ma Zhongying aniden kaleye gelip silah deposunun tümüne el koydu (12.000 tüfek, 6 makineli silah ve 500.000 mermi), Çinli garnizonu da kendi Hui (Dungan) ordusuna ekledi. Ma, el koyduğu bu silahları Hoca Niyaz ile paylaşmamayı karar verdi, bu da Hoca Niyaz'ı öfkelendirdi. Bu olaydan kısa süre sonra Hoca Niyaz, Sheng Shicai ile barış müzakeleri başlatmak amacıyla Urumçi'deki göreve yeni atanmış Sovyet Genel Konsolosu ile buluştu. 4 Haziran 1933 tarihinde Sheng Shicai ile Hoca Niyaz arasında bir ittifak anlaşması imzalandı, Sovyetler de Hoca Niyaz'a "mühimmat ile neredeyse 2.000 tüfek, birkaç yüz bomba ve üç makineli silah" verdi. Garegin Apresov müzakeleri ayarladı ve Hoca Niyaz'ı kendi ordusunu Hui (Dungan) ordusuna karşı çevirmeye zorladı. Bu, isyanın ulusal gruplar arası katliamlara dönüşmesi ve isyanın Eyalet ordusu tarafından yenilmesine yol verdi.
Hoca Niyaz, kendi ordusuyla Tapançeng'in içinden Toksun'a kadar yürüdü; burada katıldığı sırasında General Ma Shih-ming'in komutanlığı altındaki Huiler (Dunganlar) tarafından yenildi. Hoca Niyaz, Aksu şehrinden geri çekildi ve Tanrı Dağları'nın içinden geçip ta Kaşgar'a kadar yaklaşık 500 kilometre yol yürüdü. Buraya varınca kendi bağımsızlığını tek taraflı olarak ilân etmiş Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanlığını üstlendi. Hoca Niyaz'ın bu şekilde bağımsızlığını ilan etmiş cumhuriyetin bir parçası olması, 4 Haziran 1933'te Sheng Shicai ile girdiği anlaşmaya aykırıydı. Buna rağmen, Hui (Dungan) kuvvetlerinin taarruzu, Sovyet Ordusu'nun Sincan'da doğrudan müdahalede bulunması ve Sovyetlerin en sonunda Sheng Shicai'ye destek göstermeleri, Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin Haziran 1934'te yenilgiye uğramasına yol verdi.
Ölümü
Hoca Niyaz'ın ölümü hakkında çelişkili ifadeler yapılmıştır. Hoca Niyaz'ın 1934 yılında Sheng Shicai tarafından Sincan Hükûmeti'nin Başkan Yardımcısı ve "ömürlük sivil vali" olarak atanmasına rağmen, Hoca Niyaz kendi ordusundan ayrı tutuldu ve Urumçi'de Sovyet ajanların yakın incelemesi altında bir kukla olarak tutuldu. Sovyetler Birliği'nin kendi devrimci doktrini kapsamında (Ulusların Kendi Kaderini Tayin Hakkı)'nı resmî olarak desteklemesine rağmen, Hoca Niyaz'ın Stalin ile yüz yüze görüşme ve bu hak doğrultusunda Stalin ile beraber Sincan sorununu çözme talebi reddedildi. Nisan 1937'de, General Mahmut Muhiti'nin önderliği altındaki 6. Uygur Tümeni'nin Eyalet Hükûmeti'ne karşı Kaşgar'da yürüttüğü isyan sonrasında Hoca Niyaz Urumçi'de tutuklandı ve 1938'de idam edildi. İdam cezasının dağıtılması Moskova tarafından onaylandı; Hoca Niyaz ile 120 takipçisi karşı devrimci "Troçkist" ve "Japon ajanları" olarak yaftalandılar. Hoca Niyaz, kendisine yönelik tüm suçlamaları reddetti ve bunların hepsi Sheng Shicai tarafından uydurulduğunu iddia etti. İdam cezasına mahkûm edilmiş Hoca Niyaz, son sözleri olarak şunları söyledi: "Bu idam hükmü bana göre yeni bir şey değildir. Aslında Urumçi'ye geldiğim günde ölmüştüm. Öleceğim, ama halkım yaşamaya devam edecektir [...] Devrime son verilmeyecektir."
"Niyaz" ismi, Yulbars Han'ın bir oğlu için kullanıldı.
Dipnot
- ^ Çing Hanedanı, Maksut Şah'a Kumul'u yarı özerk şekilde yönetmeye izin vermişti.
- ^ Sözde "Jimisar Anlaşması"; 7 maddeden oluştu. Anlaşma kapsamında Hoca Niyaz, Kuzey Sincan (Çungarya) üzerindeki taleplerinden vazgeçti; buna karşılık olarak, Hoca Niyaz'ın Kaşgar, Turfan Havzası ile dahil olmak üzere Tanrı Dağları'nın güneyindeki tüm toprakları üzerindeki hakları tanındı; tüm bu topraklar "özerklik" statüsüyle kılındı ve Çinliler Tanrı Dağları'nın ötesinden geçmemeye söz verdiler.
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Hoja-Niyaz ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Kaynakça
- ^ Andrew D. W. Forbes (1986). Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: a political history of Republican Sinkiang 1911-1949. Cambridge, İngiltere: CUP Archive. s. 145. ISBN . 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2010.
nearly 2,000 rifles with ammunition, a few hundred bombs and three machine guns
- ^ Andrew D. W. Forbes (1986). Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: a political history of Republican Sinkiang 1911-1949. Cambridge, İngiltere: CUP Archive. s. 111. ISBN . 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2010.
- ^ Andrew D. W. Forbes (9 Ekim 1986). Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: A Political History of Republican Sinkiang 1911-1949. CUP Archive. ss. 225-. ISBN . 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hoca Niyaz Hoca Niyaz Haci olarak da bilinir Uygur Arap yazisi خوجا نىياز ھاجى Uygur Latin yazisi Xoja Niyaz Haji 1889 21 Agustos 1941 Sincan da once Kumul Hanligi sonra Cinli hukumdar Jin Shuren sonra da Hui savas agasi en e yonelik isyanlarda onderlik yapmis Uygur bagimsizlik hareketi lideri idi Hoca Niyaz Dogu Turkistan Islam Cumhuriyeti nin Kasim 1933 teki kurulusundan cumhuriyetin 1934 yilindaki teslim olusuna kadar bu kisa omurlu cumhuriyetin ilk ve tek baskani olmakla hatirlanir Hoca Niyaz خوجا نىيازGok Bayragin onunde oturan Hoca NiyazDogu Turkistan Islam Cumhuriyeti BaskaniGorev suresi 12 Kasim 1933 Nisan 1934Kisisel bilgilerDogum 1889 KumulOlum 21 Agustos 1941 UrumciMilliyeti UygurIlk yillari ve isyanlarHoca Niyaz 1889 yilinda Sincan in Kumul Ili ne bagli kucuk daglik bir koyde Dunya ya geldi Hoca Niyaz koyluler ile dag sakinlerinin 1907 yilinda Kumul un irsi hukumdari olan Maksut Sah a karsi isyanlarina katilmasiyla 18 yasinda iken ilk isyanina katilmis oldu Hoca Niyaz yenilgiye ugradiktan sonra Turpan bolgesine kacti burada iken kendisini Astana medresesine kaydettirdi ve gelecekte onde gelen Turpanli Uygur devrim onderleri olacak olan Muhiti kardesleri Maksut ile Mahmut Muhiti ile tanisti Bir senelik ders gordukten sonra Turpan i terk etti ve Hac seferi icin Mekke ye gitti bu surecte kendi ismine Haci unvanini ekledi Hoca Niyaz 1912 yilinda Sincan a geri dondu Geri dondugunde Timur Halpa nin onderligi altinda yer alan Kumul Hanligi karsiti bir isyan gelisme surecindeydi ve Hoca Niyaz bu isyana katildi Onceden bu catismaya arabuculuk yapmis ve Timur Halpa yi Kumul Bolgesi nin bolgesel ordusunun komutani olarak atamis Sincan Valisi en in duzenledigi bir ziyafette Timur Halpa nin aldatici bir sekilde oldurulmesinden sonra Hoca Niyaz tekrar kacmaya zorunda kaldi 1916 yilinda o donem Rus Imparatorlugu yonetimi altinda bulunan Jarkent e geldi 1881 yilinda Cing Ordusu Sincan daki Ili Vadisi ni ele gecirdikten sonra Ilili Uygurlar Rusya ya kacip Jarkent kentini kurmuslar Hoca Niyaz Jarkent te iken Vali Ahun Yuldasev adinda yerel Uygur bir lider ve zengin tuccarin altinda calisti ve 1917 de Rus Devrimi ne patlak verildikten sonra yerel Uygur ozsavunma gruplarinin duzenlenmesine yardimda bulundu Rus Ic Savasi Jarkent in bulundugu Yedisu bolgesine bulastiktan sonra Hoca Niyaz Komintern semsiyesinin altinda calisan devrimci milliyetci Inqlawi Uyghur Ittipaqi Devrimci Uygur Ittifaki orgutunun kurucularindan biri olan Uygur devrimci Abdulla Rozibakiev ile tanisti Devrimci liderHoca Niyaz 1923 yilinda Sincan a geri dondu Ilk once Gulca ya sonra da Urumci ye gitti Urumci de iken yeralti devrimci gruplarin orgutlenmesinde ve yeni bir isyanin planlanmasinda katkida bulundu 1927 de kendi babasinin cenazesi icin Kumul a dondu ve Kumul Hanligi hukumdari Maksut Sah in Mart 1930 daki olumunden sonra Hoca Niyaz Kumul Hanligi nin yeni hukumdarinin danismani olarak atandi Hoca Niyaz Buna ragmen Sincan Valisi Jin Shuren Maksut Sah in olumunden sonra ortaya cikmis iktidar boslugundan yararlanmaya calisti ve Kumul Hanligi ni fesh ettirdi boylece de Maksut Sah in hukumdarliginin kendi oglu Nazir e gecmesini engelledi Jin Shuren ayni zamanda Kansulu Han Cinli gocmenlerini yeni feshedilmis Hanligin topraklarina yerlestirdi Bu hadiseler Hui savas agasi en in onderligi altinda yer almis Kumul Isyani ni tetikledi Ma Zhongying bu isyanin oncesinde Haziran 1931 de Hoca Niyaz ve Yulbars Han ile bulusmustu Ma Zhongying kendi ordusunu Jin Shuren i devirmeye yonelik kampanyaya dahil etmeyi kabul etti Hoca Niyaz Mogolistan Halk Cumhuriyeti nden de destek kazandi 1931 sonbaharinda Mogollar Hoca Niyaz a 600 takim kislik kiyafet kece cadir ve 120 tufek sagladi iki at karsiligina bir tufek takas edilmistir Bu isyan kisa zaman icerisinde Sincan bolgesinin her dort kosesine yayildi Subat 1933 te Urumci sehri beraber savasan Uygur ve Hui ordulari tarafindan kusatildi bu sirada Sincan topraklarinin en fazla 10 u Sincan Eyalet Hukumeti nin kontrolu altindaydi Vali Jin Shuren isyan bastirabilmek amaciyla Sincan Eyaleti Ordusu na Rus Kozak savascilari seferber ettirdi fakat Mart 1933 te bu Kozaklar da Jin Shuren e karsi ayaklandi ve onu iktidardan devirdiler bunun sonrasinda 12 Nisan 1933 General Sheng Shicai Jin Shuren in yerine iktidara geldi Sheng Shicai onceki vali Jin Shuren in Sovyetler Birligi ile akdetmis oldugu tum gizli anlasmalari onayladiktan sonra SSCB den destek kazandi ve Haziran 1933 te Hoca Niyaz ile beraber Ma Zhongying e karsiti bir ittifak olusturdu Hoca Niyaz ile Ma Zhongying arasinda onceden var olan ittifak Jimisar Muharebesi nin sonucu olarak yitirildi Bu muharebe sirasinda Hoca Niyaz in ordusu buyuk oranda zayiat verdi fakat Jimisar daki orduyu teslim ettirmeye basardi Bu muharebe boyunca Ma Zhongying in ordusu yanlari korurken Uygur askerleri Jimisar Kalesi ne cephe taarruzu isledi Hoca Niyaz kalenin silah deposu karsiligina kusatilmis garnizonun ozgurce geri cekilmesine izin verdi Ancak 28 Mayis 1933 tarihinde gece vaktinde Ma Zhongying aniden kaleye gelip silah deposunun tumune el koydu 12 000 tufek 6 makineli silah ve 500 000 mermi Cinli garnizonu da kendi Hui Dungan ordusuna ekledi Ma el koydugu bu silahlari Hoca Niyaz ile paylasmamayi karar verdi bu da Hoca Niyaz i ofkelendirdi Bu olaydan kisa sure sonra Hoca Niyaz Sheng Shicai ile baris muzakeleri baslatmak amaciyla Urumci deki goreve yeni atanmis Sovyet Genel Konsolosu en ile bulustu 4 Haziran 1933 tarihinde Sheng Shicai ile Hoca Niyaz arasinda bir ittifak anlasmasi imzalandi Sovyetler de Hoca Niyaz a muhimmat ile neredeyse 2 000 tufek birkac yuz bomba ve uc makineli silah verdi Garegin Apresov muzakeleri ayarladi ve Hoca Niyaz i kendi ordusunu Hui Dungan ordusuna karsi cevirmeye zorladi Bu isyanin ulusal gruplar arasi katliamlara donusmesi ve isyanin Eyalet ordusu tarafindan yenilmesine yol verdi Hoca Niyaz kendi ordusuyla Tapanceng in icinden Toksun a kadar yurudu burada katildigi en sirasinda General Ma Shih ming in komutanligi altindaki Huiler Dunganlar tarafindan yenildi Hoca Niyaz Aksu sehrinden geri cekildi ve Tanri Daglari nin icinden gecip ta Kasgar a kadar yaklasik 500 kilometre yol yurudu Buraya varinca kendi bagimsizligini tek tarafli olarak ilan etmis Birinci Dogu Turkistan Cumhuriyeti nin cumhurbaskanligini ustlendi Hoca Niyaz in bu sekilde bagimsizligini ilan etmis cumhuriyetin bir parcasi olmasi 4 Haziran 1933 te Sheng Shicai ile girdigi anlasmaya aykiriydi Buna ragmen Hui Dungan kuvvetlerinin taarruzu Sovyet Ordusu nun Sincan da dogrudan mudahalede bulunmasi ve Sovyetlerin en sonunda Sheng Shicai ye destek gostermeleri Dogu Turkistan Cumhuriyeti nin Haziran 1934 te yenilgiye ugramasina yol verdi OlumuHoca Niyaz Halk Temsilcilerinin Ikinci Kongresi ne katilirken Urumci Nisan 1935 Hoca Niyaz in olumu hakkinda celiskili ifadeler yapilmistir Hoca Niyaz in 1934 yilinda Sheng Shicai tarafindan Sincan Hukumeti nin Baskan Yardimcisi ve omurluk sivil vali olarak atanmasina ragmen Hoca Niyaz kendi ordusundan ayri tutuldu ve Urumci de Sovyet ajanlarin yakin incelemesi altinda bir kukla olarak tutuldu Sovyetler Birligi nin kendi devrimci doktrini kapsaminda Uluslarin Kendi Kaderini Tayin Hakki ni resmi olarak desteklemesine ragmen Hoca Niyaz in Stalin ile yuz yuze gorusme ve bu hak dogrultusunda Stalin ile beraber Sincan sorununu cozme talebi reddedildi Nisan 1937 de General Mahmut Muhiti nin onderligi altindaki 6 Uygur Tumeni nin Eyalet Hukumeti ne karsi Kasgar da yuruttugu isyan sonrasinda Hoca Niyaz Urumci de tutuklandi ve 1938 de idam edildi Idam cezasinin dagitilmasi Moskova tarafindan onaylandi Hoca Niyaz ile 120 takipcisi karsi devrimci Trockist ve Japon ajanlari olarak yaftalandilar Hoca Niyaz kendisine yonelik tum suclamalari reddetti ve bunlarin hepsi Sheng Shicai tarafindan uyduruldugunu iddia etti Idam cezasina mahkum edilmis Hoca Niyaz son sozleri olarak sunlari soyledi Bu idam hukmu bana gore yeni bir sey degildir Aslinda Urumci ye geldigim gunde olmustum Olecegim ama halkim yasamaya devam edecektir Devrime son verilmeyecektir Niyaz ismi Yulbars Han in bir oglu icin kullanildi Dipnot Cing Hanedani Maksut Sah a Kumul u yari ozerk sekilde yonetmeye izin vermisti Sozde Jimisar Anlasmasi 7 maddeden olustu Anlasma kapsaminda Hoca Niyaz Kuzey Sincan Cungarya uzerindeki taleplerinden vazgecti buna karsilik olarak Hoca Niyaz in Kasgar Turfan Havzasi ile en dahil olmak uzere Tanri Daglari nin guneyindeki tum topraklari uzerindeki haklari tanindi tum bu topraklar ozerklik statusuyle kilindi ve Cinliler Tanri Daglari nin otesinden gecmemeye soz verdiler Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Hoja Niyaz ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Dogu Turkistan Islam Cumhuriyeti Sabit DamollaKaynakca Andrew D W Forbes 1986 Warlords and Muslims in Chinese Central Asia a political history of Republican Sinkiang 1911 1949 Cambridge Ingiltere CUP Archive s 145 ISBN 0 521 25514 7 18 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2010 nearly 2 000 rifles with ammunition a few hundred bombs and three machine guns Andrew D W Forbes 1986 Warlords and Muslims in Chinese Central Asia a political history of Republican Sinkiang 1911 1949 Cambridge Ingiltere CUP Archive s 111 ISBN 0 521 25514 7 27 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2010 Andrew D W Forbes 9 Ekim 1986 Warlords and Muslims in Chinese Central Asia A Political History of Republican Sinkiang 1911 1949 CUP Archive ss 225 ISBN 978 0 521 25514 1 30 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2020