Dramaturji, dramatik kompozisyon ve dramanın temel elementlerinin sahnede sunumudur. Bazı oyun yazarları (dramatistler) bir drama yaratırlarken yazı ile dramaturjiyi birleştirirler. Diğerleri ise bir eseri sahneye uyarlamak için dramaturg denen uzmanlarla çalışırlar.
Dramaturji ayrıca daha geniş olarak bir hikâye veya bunun gibi elementleri oynanabilecek bir forma şekillendirme olarak tanımlanabilir. Dramaturji esere veya performansa bir yapı verir. Gerçek yazıdan daha çok, bir dramaturgun işi çoğunlukla tasarlama olarak tanımlanabilir.
Dramaturjinin tarihi
“Western Canon”da yeni ufuklar açan eser Aristoteles tarafından yazılan “Vezin Tekniğidir (Poetica)” (milattan önce 350 civarında yazılmıştır). Bu eserinde Aristoteles trajedi ve komediyi incelemektedir. Kendi döneminin Yunan yazarlarını gözlemleyerek sonuçlara ulaşır. Trajedi, ilgilendiği temel noktadır ve “Oedipus Rex”i tam ve mükemmel bir dramatik eser olarak görür.
Aristoteles dramaya şiirin bir alt bölümü olarak bakar fakat aynı zamanda karakterlerle aksiyonun, konuşmanın, konunun ve hikâyenin arasındaki ilişkinin analizini yapar. İyi konuların örneklerini verir ve oyunların seyirci üzerinde uyandırdığı etkileri inceler. Kurallarının birçoğu "aristotelesçi drama" ile ilgilidir ki burada deus ex machina bir zayıflıktır ve aksiyon yapısal olarak biçimlendirir. Dramanın birçok anahtar konsepti, anagnorisis ve katharsis gibi, Poetica da tartışılmaktadır. Son zamanlarda Aristotelesçi yaklaşım birçok TV ve film yazımında uygulanmıştır ve “temel dramaturji” dersleri genellikle ağırlıklı şekilde Aristoteles’in düşüncelerine dayanmaktadır.
Modern zamanlarda, sonraki drama, özellikle absürdizm ve birçok öncü hareketler Aristotelesçi perspektiften kurtulmayı denemişlerdir. Aristoteles’in öğretileri sıklıkla fazla basitleştirilmiştir fakat Poetica’nın drama teorisi üzerine yazılmış ilk Batı eseri olduğunu söylemek adil olur. Eser aynı zamanda hâlâ birçok sanatçı tarafından kullanışlı bulunan birkaç akademik eserden biridir. Birçok yönetmen ve yazar kendi dramaturjik düşüncelerini yazmışlardır; , ve David Mamet bunların arasındadır fakat Aristoteles dramayı tamamıyla bir bilim adamının bakış açısından gözlemlemiştir.
Telif hakkı
Dramaturji genel bir yoldan tanımlandığından ve bir dramaturgun işlevi prodüksiyondan (yapım) prodüksiyona değiştiğinden, Amerika’da telif hakkı konuları oldukça belirsiz sınırlara sahiptir.
2006’da, durumundaki gibi dramaturgun prodüksiyondaki sahipliğinin kapsamına dayalı bir tartışma vardır. Thompson, Jonathan Larson'ın “Rent müzikali”ndeki dramaturgu, eserin ortak yazarı olduğunu iddia etmişti ve ne haklarını ve lisansını tahsis etti ne de onları transfer etti. Mahkemeden “Rent”in iki yazarından biri olarak deklare edilmesini ve yazarlık haklarından doğan %16’lık telif hakkını talep etmiştir. İddiasını, oyun büyük sükse yaptıktan sonra yapsa da, davanın başka bir örneği yoktu, Angels in America'nın telif haklarının %15’i yazarın dramaturguna gitti.
Kaynakça
- Dramaturgy Northwest 23 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Amerika'nın Yazınsal yönetmen ve Dramaturgları 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İngiltere Dramaturg ağı 6 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
Tiyatro ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dramaturji dramatik kompozisyon ve dramanin temel elementlerinin sahnede sunumudur Bazi oyun yazarlari dramatistler bir drama yaratirlarken yazi ile dramaturjiyi birlestirirler Digerleri ise bir eseri sahneye uyarlamak icin dramaturg denen uzmanlarla calisirlar Dramaturji ayrica daha genis olarak bir hikaye veya bunun gibi elementleri oynanabilecek bir forma sekillendirme olarak tanimlanabilir Dramaturji esere veya performansa bir yapi verir Gercek yazidan daha cok bir dramaturgun isi cogunlukla tasarlama olarak tanimlanabilir Dramaturjinin tarihiYunan filozof Aristoteles Western Canon da yeni ufuklar acan eser Aristoteles tarafindan yazilan Vezin Teknigidir Poetica milattan once 350 civarinda yazilmistir Bu eserinde Aristoteles trajedi ve komediyi incelemektedir Kendi doneminin Yunan yazarlarini gozlemleyerek sonuclara ulasir Trajedi ilgilendigi temel noktadir ve Oedipus Rex i tam ve mukemmel bir dramatik eser olarak gorur Aristoteles dramaya siirin bir alt bolumu olarak bakar fakat ayni zamanda karakterlerle aksiyonun konusmanin konunun ve hikayenin arasindaki iliskinin analizini yapar Iyi konularin orneklerini verir ve oyunlarin seyirci uzerinde uyandirdigi etkileri inceler Kurallarinin bircogu aristotelesci drama ile ilgilidir ki burada deus ex machina bir zayifliktir ve aksiyon yapisal olarak bicimlendirir Dramanin bircok anahtar konsepti anagnorisis ve katharsis gibi Poetica da tartisilmaktadir Son zamanlarda Aristotelesci yaklasim bircok TV ve film yaziminda uygulanmistir ve temel dramaturji dersleri genellikle agirlikli sekilde Aristoteles in dusuncelerine dayanmaktadir Modern zamanlarda sonraki drama ozellikle absurdizm ve bircok oncu hareketler Aristotelesci perspektiften kurtulmayi denemislerdir Aristoteles in ogretileri siklikla fazla basitlestirilmistir fakat Poetica nin drama teorisi uzerine yazilmis ilk Bati eseri oldugunu soylemek adil olur Eser ayni zamanda hala bircok sanatci tarafindan kullanisli bulunan birkac akademik eserden biridir Bircok yonetmen ve yazar kendi dramaturjik dusuncelerini yazmislardir ve David Mamet bunlarin arasindadir fakat Aristoteles dramayi tamamiyla bir bilim adaminin bakis acisindan gozlemlemistir Telif hakkiDramaturji genel bir yoldan tanimlandigindan ve bir dramaturgun islevi produksiyondan yapim produksiyona degistiginden Amerika da telif hakki konulari oldukca belirsiz sinirlara sahiptir 2006 da durumundaki gibi dramaturgun produksiyondaki sahipliginin kapsamina dayali bir tartisma vardir Thompson Jonathan Larson in Rent muzikali ndeki dramaturgu eserin ortak yazari oldugunu iddia etmisti ve ne haklarini ve lisansini tahsis etti ne de onlari transfer etti Mahkemeden Rent in iki yazarindan biri olarak deklare edilmesini ve yazarlik haklarindan dogan 16 lik telif hakkini talep etmistir Iddiasini oyun buyuk sukse yaptiktan sonra yapsa da davanin baska bir ornegi yoktu Angels in America nin telif haklarinin 15 i yazarin dramaturguna gitti KaynakcaDramaturgy Northwest 23 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Amerika nin Yazinsal yonetmen ve Dramaturglari 28 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingiltere Dramaturg agi 6 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizDramaturg TiyatroTiyatro ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz