Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Biyolojide bağışıklık (immunite) çok hücreli organizmaların zararlı mikroorganizmalara direnme yeteneğidir. Bağışıklık hem özel hem de özel olmayan bileşenleri içerir. Özel olmayan bileşenler antijenik yapılarına bakılmaksızın çok çeşitli patojenlerin engelleri veya yok edicileri olarak işlev görür. Bağışıklık sisteminin diğer bileşenleri karşılaşılan her yeni hastalığa uyum sağlar ve patojene özgü bağışıklık oluşturabilir.
Bağışıklık, kendine ait olanı tanıma ve tolere etme ve yabancı olanı (öz olmayan) tanıyıp reddetme kapasitesi ile donatılmış karmaşık bir biyolojik sistem olarak tanımlanabilir.
Doğuştan ve adaptif
Bağışıklık sistemi, doğuştan gelen ve adaptif bağışıklık olarak iki bileşenlidir.
Doğuştan gelen bağışıklık tüm metazoanlarda, adaptif bağışıklık ise yalnızca omurgalılarda oluşur.
Doğuştan gelen sistem, iki tür doğal bağışıklık tepkisini uyarmak için bazı yabancı moleküllerin tanınmasına dayanır: iltihap tepkileri ve fagositoz. Diğer yandan adaptif sistem "kendiliğin" varlığında özel "kendisinden olmayan" maddeleri ayırt etmek için programlanmış daha gelişmiş lenfatik hücrelerden oluşur. Yabancı maddelere verilen tepki kelime anlamı "ateşe vermek" anlamına gelen iltihap olarak tanımlanır. Kendinden olan maddelere tepki vermeme bağışıklık olarak tanımlanır - "muaf tutmak" anlamına gelir. Bağışıklık sisteminin bu iki bileşeni "sağlığın" kendiliğinden olanı immünolojik olarak korunduğu ve yabancı olanın inflamatuar ve immünolojik olarak ortadan kaldırıldığı fiziksel bir durum olarak görülebildiği dinamik bir biyolojik ortam yaratır. "Hastalık" yabancı olan ortadan kaldırılamadığında veya öz olanın korunamadığında ortaya çıkabilir.
Aktif ve pasif olmak üzere iki tip bağışıklık vardır.
- Aktif immünite, hastalığın, çok hafif de olsa, bizzat geçirilmesiyle oluşur. Hastalığa neden olan organizmalar, vücutta antikor reaksiyonları uyandırırlar ve bu reaksiyonlar, bazı vakâlarda, hayat boyu devam eder.
- Pasif immünite ise, antikor reaksiyonu uyandıracak nitelikte, fakat kuvveti azaltılmış veya değiştirilmiş olan mikropların vücuda aşılanmasıyla oluşur.
Doğal bağışıklık olarak da bilinen doğuştan bağışıklık, yarı özel ve yaygın dağıtılan bağışıklık şeklidir. Enfeksiyonu önlemek ve homeostaziyi sürdürmek için kritik sistemik yanıtı temsil eden ve adaptif immün yanıtın etkinleştirilmesine katkıda bulunan patojenlere karşı ilk savunma hattıdır. Belirli dış uyarana veya önceki bir enfeksiyona uyum sağlamaz, ancak belirli kalıpların genetik olarak kodlanmış tanınmasına dayanır.
Adaptif veya kazanılmış bağışıklık, antijene özel lenfositlerin aracılık ettiği konakçı immün tepkisinin aktif bileşenidir. Doğuştan gelen bağışıklığın aksine, edinilen bağışıklık, immünolojik hafızanın gelişimi de dahil olmak üzere belirli patojene oldukça özeldir. Doğuştan gelen sistem gibi edinilen sistem de hem humoral bağışıklık bileşenlerini hem de hücre aracılı bağışıklık bileşenlerini içerir.
Uyarlanabilir bağışıklık 'doğal olarak' (enfeksiyon yoluyla) veya 'yapay olarak' (aşılama gibi bilinçli eylemler yoluyla) elde edilebilir. Uyarlanabilir bağışıklık aynı zamanda 'aktif' veya 'pasif' olarak da sınıflandırılabilir. Aktif bağışıklık, bağışıklık sistemi tarafından antikor üretimini tetikleyen bir patojene maruz kalma yoluyla kazanılır.. Pasif bağışıklık, bağışıklık sahibi bir konakçıdan türetilen antikorların veya aktive edilmiş T hücrelerinin yapay olarak veya plasenta yoluyla aktarılması yoluyla elde edilir; kısa ömürlüdür ve bağışıklığın devamı için takviye dozları gerektirir.
Bağışıklık yanıtında rol oynayan hücreler
- a) B lenfositler (plazma hücresi)
- b) T lenfositler :
- T helper/yardımcı/uyarıcı hücre ve /supresör/baskılayıcı hücre olmak üzere iki çeşittir.
- doğal öldürücü (natural killer) hücreler
- diğer hücreler ise,nötrofiller, eozinofiller, bazofiller ve hücreleri, trombositler.
- T helper/yardımcı/uyarıcı hücre ve /supresör/baskılayıcı hücre olmak üzere iki çeşittir.
Kaynakça
- ^ Encyclopedia of biomedical engineering. Amsterdam. ISBN .
- ^ "Molecules, cells, and tissues of immunity". Immunology Guidebook. 1 Ocak 2004. ss. 1-15. doi:10.1016/B978-012198382-6/50025-X. ISBN .
- ^ Alberts B, Johnson A, Lewis J, et al. Molecular Biology of the Cell. 4th edition. New York: Garland Science; 2002. Innate Immunity. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK26846/ 6 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Turvey SE, Broide DH (February 2010). "Innate immunity". The Journal of Allergy and Clinical Immunology. 125 (2 Suppl 2). ss. S24-32. doi:10.1016/j.jaci.2009.07.016. (PMC) 2832725 $2. (PMID) 19932920.
- ^ Riera Romo, M.; Pérez-Martínez, D.; Castillo Ferrer, C. (2016). "Innate immunity in vertebrates: an overview". Immunology. 146 (2): 125-139. doi:10.1111/imm.12597. (PMC) 4863567 $2. (PMID) 26878338.
- ^ Akira S, Uematsu S, Takeuchi O (Şubat 2006). "Pathogen recognition and innate immunity". Cell (İngilizce). 124 (4): 783-801. doi:10.1016/j.cell.2006.02.015. (PMID) 16497588.
- ^ Janeway CA Jr, Travers P, Walport M, et al. Immunobiology: The Immune System in Health and Disease. 5th edition. New York: Garland Science; 2001. Glossary. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK10759/ 26 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Immunity types". cdc.gov. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 2 Kasım 2021. 22 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2024.
 | Tıp ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Biyolojide bagisiklik immunite cok hucreli organizmalarin zararli mikroorganizmalara direnme yetenegidir Bagisiklik hem ozel hem de ozel olmayan bilesenleri icerir Ozel olmayan bilesenler antijenik yapilarina bakilmaksizin cok cesitli patojenlerin engelleri veya yok edicileri olarak islev gorur Bagisiklik sisteminin diger bilesenleri karsilasilan her yeni hastaliga uyum saglar ve patojene ozgu bagisiklik olusturabilir Bagisiklik kendine ait olani tanima ve tolere etme ve yabanci olani oz olmayan taniyip reddetme kapasitesi ile donatilmis karmasik bir biyolojik sistem olarak tanimlanabilir Dogustan ve adaptifBir Fc reseptorunun semasi Bagisiklik sistemi dogustan gelen ve adaptif bagisiklik olarak iki bilesenlidir Dogustan gelen bagisiklik tum metazoanlarda adaptif bagisiklik ise yalnizca omurgalilarda olusur Dogustan gelen sistem iki tur dogal bagisiklik tepkisini uyarmak icin bazi yabanci molekullerin taninmasina dayanir iltihap tepkileri ve fagositoz Diger yandan adaptif sistem kendiligin varliginda ozel kendisinden olmayan maddeleri ayirt etmek icin programlanmis daha gelismis lenfatik hucrelerden olusur Yabanci maddelere verilen tepki kelime anlami atese vermek anlamina gelen iltihap olarak tanimlanir Kendinden olan maddelere tepki vermeme bagisiklik olarak tanimlanir muaf tutmak anlamina gelir Bagisiklik sisteminin bu iki bileseni sagligin kendiliginden olani immunolojik olarak korundugu ve yabanci olanin inflamatuar ve immunolojik olarak ortadan kaldirildigi fiziksel bir durum olarak gorulebildigi dinamik bir biyolojik ortam yaratir Hastalik yabanci olan ortadan kaldirilamadiginda veya oz olanin korunamadiginda ortaya cikabilir Aktif ve pasif olmak uzere iki tip bagisiklik vardir Aktif immunite hastaligin cok hafif de olsa bizzat gecirilmesiyle olusur Hastaliga neden olan organizmalar vucutta antikor reaksiyonlari uyandirirlar ve bu reaksiyonlar bazi vakalarda hayat boyu devam eder Pasif immunite ise antikor reaksiyonu uyandiracak nitelikte fakat kuvveti azaltilmis veya degistirilmis olan mikroplarin vucuda asilanmasiyla olusur Dogal bagisiklik olarak da bilinen dogustan bagisiklik yari ozel ve yaygin dagitilan bagisiklik seklidir Enfeksiyonu onlemek ve homeostaziyi surdurmek icin kritik sistemik yaniti temsil eden ve adaptif immun yanitin etkinlestirilmesine katkida bulunan patojenlere karsi ilk savunma hattidir Belirli dis uyarana veya onceki bir enfeksiyona uyum saglamaz ancak belirli kaliplarin genetik olarak kodlanmis taninmasina dayanir Adaptif veya kazanilmis bagisiklik antijene ozel lenfositlerin aracilik ettigi konakci immun tepkisinin aktif bilesenidir Dogustan gelen bagisikligin aksine edinilen bagisiklik immunolojik hafizanin gelisimi de dahil olmak uzere belirli patojene oldukca ozeldir Dogustan gelen sistem gibi edinilen sistem de hem humoral bagisiklik bilesenlerini hem de hucre aracili bagisiklik bilesenlerini icerir Uyarlanabilir bagisiklik dogal olarak enfeksiyon yoluyla veya yapay olarak asilama gibi bilincli eylemler yoluyla elde edilebilir Uyarlanabilir bagisiklik ayni zamanda aktif veya pasif olarak da siniflandirilabilir Aktif bagisiklik bagisiklik sistemi tarafindan antikor uretimini tetikleyen bir patojene maruz kalma yoluyla kazanilir Pasif bagisiklik bagisiklik sahibi bir konakcidan turetilen antikorlarin veya aktive edilmis T hucrelerinin yapay olarak veya plasenta yoluyla aktarilmasi yoluyla elde edilir kisa omurludur ve bagisikligin devami icin takviye dozlari gerektirir Bagisiklik yanitinda rol oynayan hucrelermakrofajlar lenfositlera B lenfositler plazma hucresi b T lenfositler T helper yardimci uyarici hucre ve supresor baskilayici hucre olmak uzere iki cesittir dogal oldurucu natural killer hucreler diger hucreler ise notrofiller eozinofiller bazofiller ve hucreleri trombositler dd dd Kaynakca Encyclopedia of biomedical engineering Amsterdam ISBN 9780128051443 Molecules cells and tissues of immunity Immunology Guidebook 1 Ocak 2004 ss 1 15 doi 10 1016 B978 012198382 6 50025 X ISBN 9780121983826 Alberts B Johnson A Lewis J et al Molecular Biology of the Cell 4th edition New York Garland Science 2002 Innate Immunity Available from https www ncbi nlm nih gov books NBK26846 6 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turvey SE Broide DH February 2010 Innate immunity The Journal of Allergy and Clinical Immunology 125 2 Suppl 2 ss S24 32 doi 10 1016 j jaci 2009 07 016 PMC 2832725 2 PMID 19932920 Riera Romo M Perez Martinez D Castillo Ferrer C 2016 Innate immunity in vertebrates an overview Immunology 146 2 125 139 doi 10 1111 imm 12597 PMC 4863567 2 PMID 26878338 Akira S Uematsu S Takeuchi O Subat 2006 Pathogen recognition and innate immunity Cell Ingilizce 124 4 783 801 doi 10 1016 j cell 2006 02 015 PMID 16497588 Janeway CA Jr Travers P Walport M et al Immunobiology The Immune System in Health and Disease 5th edition New York Garland Science 2001 Glossary Available from https www ncbi nlm nih gov books NBK10759 26 Aralik 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Immunity types cdc gov Centers for Disease Control and Prevention CDC 2 Kasim 2021 22 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2024 Tip ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz