Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Asya tipi üretim tarzı, Karl Marx tarafından 1850'lerde geliştirilmiş, Asya toplumlarında merkezî şehirlerde yaşayan despot yönetici sınıfın, köylerde yaşayan genellikle farklılaşmamış ve büyük oranda otarşik toplulukların sermaye fazlasını direkt olarak istimlak ettiğini öne süren bir teoridir.
Teori
Toplumsal üretim ve bunun yeniden üretimi dünyadaki bütün topluluklar için farklı iki ana yoldan gelişmiştir. Bu yollardan bir tanesi klasik yoldur ve Avrupa'ya ve Japonya'ya özgü bir yapısı vardır; bu yapıya göre Avrupa'da toprak beyleri kendi denetimi altındaki bölgede toprağın sahibi olmaları nedeniyle bulundukları bölgede Kralın yetkilerini paylaşır ve kendi kendilerini yönetirlerdi, Feodalizm olarak adlandırılan bu üretim yapısı kapitalizmin klasik gelişme yoludur ve kapitalist üretim süreci bu yapı içerisinde meydana gelmiştir.[]
Ancak toplumsal gelişim aşaması özellikle Asya toplumlarında bu yoldan farklı bir seyir izlemiştir. Asya toplumlarında (Hindistan,Çin,Osmanlı İmparatorluğu vs.) Avrupa'dakinin aksine merkezi otorite, gücünü muhafaza etmek ve yetkilerini paylaşmamak için ülke topraklarını belirli bir bireye ya da aileye mülk olarak devretmez ancak onun belirli şartlar altında ve kendisine bağlı kalacağına inanması suretiyle kullanma hakkını devrederdi, kullanma hakkına sahip olan kişi bu hakkını miras yoluyla da çocuklarına devredemezdi. Böylece merkezi otorite, kullanma hakkını devreden anlaşmayı feshedip bu hakkı bir başka kişiye verebilirdi. Bu nedenle doğu toplumlarında toprak, bireyin değil, devletin mülkiyetindeydi. Bu durum devletin doğu toplumlarında Batı toplumlarına göre farklı algılanmasına neden olmuştur, Doğu toplumlarında Devlet "tanrısal bir güce" sahiptir ve asla sarsılmaz bir yapısı vardır.[]
Bu iki üretim yapısındaki mülkiyet farklılığı bu toplumların sosyal ve psikolojik yapılarını da farklılaştırmıştır. Bu üretim yapısının en belirgin özelliği toprağın mülkiyet yoluyla çocuklara devredilememesi nedeniyle bir sermaye birikimine müsaade etmemesidir, Avrupa, kapitalizmin gelişim süreci içerisinde miras hakkına sahip olmasından ötürü sermaye birikimini daha hızlı bir biçimde sağlayabilmiştir.[]
Eleştiriler
Asya tipi üretim tarzı (ATÜT), Marksist ve Marksist olmayan çeşitli kişilerce tartışılmış bir konudur. ATÜT'nın örnek verilmiş toplumların gerçekliği ile uyuşup uyuşmadığı hususu tarzın geçerliliğinin sorgulanmasına neden olmuştur. Tarihçiler, ATÜT'ın Çin ve Hint tarihini yorumlamasının doğruluğunu sorgulamıştır. Teori Sovyetler Birliği'nde 1930'lardan itibaren reddedilmiş ve yasaklanmıştır.
Kaynakça
- ^ Lewis, Martin; Wigen, Kären (1997), The Myth of Continents: A Critique of Metageography, Berkeley: University of California Press, s. 94, ISBN .
- ^ Hindess, Barry; Hirst, Paul (1975), Pre-capitalist Modes of Production, Londra: Routledge & Kegan Paul, s. 178, ISBN .
- ^ Offner, Jerome (1981), "On the Inapplicability of 'Oriental Despotism' and the 'Asiatic Mode of Production' to the Aztecs of Texcoco", American Antiquity, 46 (1), ss. 43-61, doi:10.2307/279985, JSTOR 279985.
- ^ Legros, Dominique (1977), "Chance, Necessity and Mode of Production: A Marxist Critique of Cultural Evolutionism", American Anthropologist, 79 (1), ss. 26-41, doi:10.1525/aa.1977.79.1.02a00030, p.38.
- ^ "Brian Pearce: Marxism and the Asiatic Mode of Production (2002)". www.marxists.org. 3 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2018.
- ^ "The politics of historiography: Russian socialism and the question of the Asiatic mode of production 1906–1931". 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2020.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Asya tipi uretim tarzi Karl Marx tarafindan 1850 lerde gelistirilmis Asya toplumlarinda merkezi sehirlerde yasayan despot yonetici sinifin koylerde yasayan genellikle farklilasmamis ve buyuk oranda otarsik topluluklarin sermaye fazlasini direkt olarak istimlak ettigini one suren bir teoridir TeoriToplumsal uretim ve bunun yeniden uretimi dunyadaki butun topluluklar icin farkli iki ana yoldan gelismistir Bu yollardan bir tanesi klasik yoldur ve Avrupa ya ve Japonya ya ozgu bir yapisi vardir bu yapiya gore Avrupa da toprak beyleri kendi denetimi altindaki bolgede topragin sahibi olmalari nedeniyle bulunduklari bolgede Kralin yetkilerini paylasir ve kendi kendilerini yonetirlerdi Feodalizm olarak adlandirilan bu uretim yapisi kapitalizmin klasik gelisme yoludur ve kapitalist uretim sureci bu yapi icerisinde meydana gelmistir kaynak belirtilmeli Ancak toplumsal gelisim asamasi ozellikle Asya toplumlarinda bu yoldan farkli bir seyir izlemistir Asya toplumlarinda Hindistan Cin Osmanli Imparatorlugu vs Avrupa dakinin aksine merkezi otorite gucunu muhafaza etmek ve yetkilerini paylasmamak icin ulke topraklarini belirli bir bireye ya da aileye mulk olarak devretmez ancak onun belirli sartlar altinda ve kendisine bagli kalacagina inanmasi suretiyle kullanma hakkini devrederdi kullanma hakkina sahip olan kisi bu hakkini miras yoluyla da cocuklarina devredemezdi Boylece merkezi otorite kullanma hakkini devreden anlasmayi feshedip bu hakki bir baska kisiye verebilirdi Bu nedenle dogu toplumlarinda toprak bireyin degil devletin mulkiyetindeydi Bu durum devletin dogu toplumlarinda Bati toplumlarina gore farkli algilanmasina neden olmustur Dogu toplumlarinda Devlet tanrisal bir guce sahiptir ve asla sarsilmaz bir yapisi vardir kaynak belirtilmeli Bu iki uretim yapisindaki mulkiyet farkliligi bu toplumlarin sosyal ve psikolojik yapilarini da farklilastirmistir Bu uretim yapisinin en belirgin ozelligi topragin mulkiyet yoluyla cocuklara devredilememesi nedeniyle bir sermaye birikimine musaade etmemesidir Avrupa kapitalizmin gelisim sureci icerisinde miras hakkina sahip olmasindan oturu sermaye birikimini daha hizli bir bicimde saglayabilmistir kaynak belirtilmeli ElestirilerAsya tipi uretim tarzi ATUT Marksist ve Marksist olmayan cesitli kisilerce tartisilmis bir konudur ATUT nin ornek verilmis toplumlarin gercekligi ile uyusup uyusmadigi hususu tarzin gecerliliginin sorgulanmasina neden olmustur Tarihciler ATUT in Cin ve Hint tarihini yorumlamasinin dogrulugunu sorgulamistir Teori Sovyetler Birligi nde 1930 lardan itibaren reddedilmis ve yasaklanmistir Kaynakca Lewis Martin Wigen Karen 1997 The Myth of Continents A Critique of Metageography Berkeley University of California Press s 94 ISBN 978 0 520 20743 1 Hindess Barry Hirst Paul 1975 Pre capitalist Modes of Production Londra Routledge amp Kegan Paul s 178 ISBN 978 0 7100 8168 1 Offner Jerome 1981 On the Inapplicability of Oriental Despotism and the Asiatic Mode of Production to the Aztecs of Texcoco American Antiquity 46 1 ss 43 61 doi 10 2307 279985 JSTOR 279985 Legros Dominique 1977 Chance Necessity and Mode of Production A Marxist Critique of Cultural Evolutionism American Anthropologist 79 1 ss 26 41 doi 10 1525 aa 1977 79 1 02a00030 p 38 Brian Pearce Marxism and the Asiatic Mode of Production 2002 www marxists org 3 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2018 The politics of historiography Russian socialism and the question of the Asiatic mode of production 1906 1931 4 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2020 Ayrica bakinizSencer Divitcioglu