Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Boz kaz ya da Yaban kazı (Anser anser), ördekgiller (Anatidae) familyasına ait bir kuş türüdür. Büyük bir kuş olan bu kuş türü ortalama 3.3 kilograma ve 75–90 cm boyuna ulaşabilir. Geniş bir coğrafyaya yayılmış bir kuş türüdür. Avrupa ve Asya'daki menzilinin kuzeyinden gelen kuşlar, kışı daha sıcak yerlerde geçirmek için güneye göç eder. Evcil kazın atası olan kaz türünün evcilleştirilmesi MÖ 1360 gibi erken bir tarihe dayanır. Cins adı Latince "kaz" anlamına gelen anser'den gelmektedir.
| Boz kaz | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Anser anser Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||
Alt türler | ||||||||||||||
|
Boz kazlar ilkbaharda kuzeydeki üreme alanlarına seyahat ederek bozkırlarda, bataklıklarda, göllerin çevresinde ve kıyı adalarında yuva yaparlar. Normal bir Boz kazı hayatının sonuna kadar çiftleşebilir bunun için bitki örtüsü arasında yerde yuva yaparlar. Dişi Boz kazları 3-5 adet yumurta yumurtlayıp kuluçkaya yatar ve iki ebeveyn de yumurtaları korur. Yumurtadan çıkan kuşlar ve ebeveynleri bir kuş ailesi olarak bir arada kalırlar, sonbaharda bir sürünün parçası olarak güneye göç eder ve ertesi yıl ayrılırlar. Kış aylarında yarı sucul habitatlarda, nehir ağızlarında, bataklıklarda ve su basmış tarlalarda yaşarlar, otla beslenirler ve genellikle tarımsal ürünleri tüketirler. Güney İngiltere'dekiler ve türün menzilindeki kentsel alanlardakiler gibi bazı popülasyonlar, esas olarak yerleşiktir ve yıl boyunca aynı alanı işgal ederler. Türkiye'de ise farklı bölgelerde rastlanabilir, Ardahan, Kars, İzmir, Denizli, Burdur ve Antalya'nın bazı bölgelerinde rastlamak mümkündür.
Tanım
Boz kaz, Anser cinsinin gri kazlarının en büyüğü ve en irisidir, ancak yerli akrabasından daha hafif yapılı ve çeviktir. Yuvarlak, hantal bir gövdeye, kalın ve uzun bir boyuna, iri bir baş ve gagaya sahiptir. Pembe bacakları ve ayakları ve beyaz veya kahverengi tırnaklı turuncu veya pembe gagası vardır (üst çenenin ucunda sert azgın malzeme).Düz uçan, yavaş kanat çırpan iri bir kuştur. Sesi, evcil kazınkine benzer. Uçarken, güçlü bir biçimde "een-ang-ang" diye bağırır.
Yaşam Alanları ve Dağılımları
Bu tür palearktik bir dağılıma sahiptir. Aday alt türler İzlanda, Norveç, İsveç, Finlandiya, Baltık Devletleri, kuzey Rusya, Polonya, doğu Macaristan ve Romanya'da ürer. Ayrıca Birleşik Krallık, Danimarka, Almanya, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya ve Kuzey Makedonya'da da yerel olarak ürer. Doğu ırkı doğuya, Asya'nın geniş bir bölgesi boyunca Çin'e kadar uzanır. Avrupa kuşları güneye, Akdeniz bölgesine ve Kuzey Afrika'ya göç eder. Asyalı kuşlar Azerbaycan, İran, Pakistan, kuzey Hindistan, Bangladeş ve doğuya Çin'e göç eder. Üreme ortamlarında, dağınık göllerin olduğu bozkırlarda, bataklıklarda, sazlıklarda ve turbalıklarda, göllerin yanında ve denizin bir kısmındaki küçük adalarda bulunurlar. Sazlık, sazlık, fundalık, çalılık ve söğüt çalılıklarından oluşan yoğun zemin örtüsünü severler. Kışlaklarında tuzlu bataklıklar, haliçler, tatlı su bataklıkları, bozkırlar, su basmış tarlalar, bataklıklar ve göller, nehirler ve akarsuların yakınındaki meralara sık sık gelirler. Ayrıca kışlık tahıllar, pirinç, fasulye veya diğer ürünlerle beslendikleri tarım arazilerini de ziyaret ederler, geceleri kıyıdaki sığlıklara ve kumluklara, haliçlerdeki çamur yataklarına veya tenha göllere taşınırlar.
İnsan Kültüründeki Yeri
Boz Kazlar bir zamanlar Avrasya'da saygı görüyordu. 5.000 yılı aşkın bir süre önce Dicle-Fırat deltasındaki şehirlerde Sümer doğurganlık tanrıçası İştar'ın öncüsü olan şifa tanrıçası Gula ile bağlantılıydı. Kazlar, antik mısırda güneş tanrısı Ra'yı sembolize ediyordu. Bu noktada Ra'nın tasvirine baktığımızda da kaz figürünü görebiliyoruz özellikle kafa bölgesinde Antik Yunan ve Roma'da aşk tanrıçası Afrodit ile ilişkilendirilirlerdi ve kaz yağı afrodizyak olarak kullanılırdı. Kutsal kuşlar oldukları için Roma'nın Capitoline Tepesi'nde tutuldular ve MÖ 390'da Galyalılar saldırdığında buradan alarm verdiler.
Kazın doğurganlıktaki rolü, modern İngiliz geleneğinde hala cinselliği temsil etmektedir hatta bunu ifade eden bir atasözü de bulunmaktadır. Lades kemiği çekme geleneği, bir zamanlar kaz kemiğinin bir kehanet gücüne sahip olduğuna inanılan Michaelmas'ta kızarmış kaz yeme geleneğinden gelir. Bu festival için, Thomas Bewick'in zamanında, kazlar bin kişilik sürüler halinde Doğu İngiltere'nin her yerindeki çiftliklerden Londra'nın Cheapside pazarına günde yaklaşık 13 veya 14 kilometre (8 veya 9 mil) kat ederek yürüyerek sürüldü. Bazı çiftçiler, yürürken yol aşınmasını önlemek için kazların ayaklarını katran ve kumla boyadılar.
Antik Mısır'da kadınlar göz çevrelerini boyamak ve belirli şekiller vermek için tüy kalem olarak kaz tüyü kullanılıyordu bununla da birlikte tüyler aynı zamanda ok atmak için de kullanılıyordu.
Notlar
- ^ Bülent Gözcelioğlu (2002). . TÜBİTAK. 29 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2011.
- ^ Guy M. Kirwan (2008). The Birds of Turkey. Londra: Christopher Helm. s. 61. ISBN .
- ^ . Türkiye'nin Anonim Kuşları. TRAKUS. 20 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2011.
- ^ "The Helm Dictionary of Scientific Bird Names: From Aalge to Zusii (New edition)". Reference Reviews. 25 (4): 41-42. 3 Mayıs 2011. doi:10.1108/09504121111134070. ISSN 0950-4125.
- ^ (PDF). WWF Türkiye Üreyen Kuş Atlası Raporu 2019. S.48. Yaz Güvendi (WWF-Türkiye). 2019. 15 Nisan 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.
- ^ "Waterfowl: an identification guide to the ducks, geese, and swans of the world". Choice Reviews Online. 26 (02): 26-0687-26-0687. 1 Ekim 1988. doi:10.5860/choice.26-0687. ISSN 0009-4978.
- ^ Witherby, H. F. (1920). A practical handbook of British birds, edited by H.F. Witherby ... London,: Witherby,.
- ^ a b c d Cocker, Mark (2005). Birds Britannica. Richard Mabey. Londra. ISBN . OCLC 60512849.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Anser anser ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur 
Vikitür'de Anser anser ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
 | Kazsılar ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Boz kaz ya da Yaban kazi Anser anser ordekgiller Anatidae familyasina ait bir kus turudur Buyuk bir kus olan bu kus turu ortalama 3 3 kilograma ve 75 90 cm boyuna ulasabilir Genis bir cografyaya yayilmis bir kus turudur Avrupa ve Asya daki menzilinin kuzeyinden gelen kuslar kisi daha sicak yerlerde gecirmek icin guneye goc eder Evcil kazin atasi olan kaz turunun evcillestirilmesi MO 1360 gibi erken bir tarihe dayanir Cins adi Latince kaz anlamina gelen anser den gelmektedir Boz kaz source source Korunma durumuAsgari endise altinda IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim Anseriformes Kazsilar Familya Anatidae Ordekgiller Cins AnserTur A anserIkili adlandirmaAnser anser Linnaeus 1758Alt turlerA a anser Bati boz kazi A a rubrirostris Dogu boz kazi Boz Kazi Boz kazlar ilkbaharda kuzeydeki ureme alanlarina seyahat ederek bozkirlarda batakliklarda gollerin cevresinde ve kiyi adalarinda yuva yaparlar Normal bir Boz kazi hayatinin sonuna kadar ciftlesebilir bunun icin bitki ortusu arasinda yerde yuva yaparlar Disi Boz kazlari 3 5 adet yumurta yumurtlayip kuluckaya yatar ve iki ebeveyn de yumurtalari korur Yumurtadan cikan kuslar ve ebeveynleri bir kus ailesi olarak bir arada kalirlar sonbaharda bir surunun parcasi olarak guneye goc eder ve ertesi yil ayrilirlar Kis aylarinda yari sucul habitatlarda nehir agizlarinda batakliklarda ve su basmis tarlalarda yasarlar otla beslenirler ve genellikle tarimsal urunleri tuketirler Guney Ingiltere dekiler ve turun menzilindeki kentsel alanlardakiler gibi bazi populasyonlar esas olarak yerlesiktir ve yil boyunca ayni alani isgal ederler Turkiye de ise farkli bolgelerde rastlanabilir Ardahan Kars Izmir Denizli Burdur ve Antalya nin bazi bolgelerinde rastlamak mumkundur TanimYetiskin Boz kazi basi Boz kaz Anser cinsinin gri kazlarinin en buyugu ve en irisidir ancak yerli akrabasindan daha hafif yapili ve ceviktir Yuvarlak hantal bir govdeye kalin ve uzun bir boyuna iri bir bas ve gagaya sahiptir Pembe bacaklari ve ayaklari ve beyaz veya kahverengi tirnakli turuncu veya pembe gagasi vardir ust cenenin ucunda sert azgin malzeme Duz ucan yavas kanat cirpan iri bir kustur Sesi evcil kazinkine benzer Ucarken guclu bir bicimde een ang ang diye bagirir Yasam Alanlari ve DagilimlariBoz Kazi ve Yavrusunun Yasam alani source source source source source source source Havuzda yuzen boz kazlar Bu tur palearktik bir dagilima sahiptir Aday alt turler Izlanda Norvec Isvec Finlandiya Baltik Devletleri kuzey Rusya Polonya dogu Macaristan ve Romanya da urer Ayrica Birlesik Krallik Danimarka Almanya Avusturya Cek Cumhuriyeti Slovakya ve Kuzey Makedonya da da yerel olarak urer Dogu irki doguya Asya nin genis bir bolgesi boyunca Cin e kadar uzanir Avrupa kuslari guneye Akdeniz bolgesine ve Kuzey Afrika ya goc eder Asyali kuslar Azerbaycan Iran Pakistan kuzey Hindistan Banglades ve doguya Cin e goc eder Ureme ortamlarinda daginik gollerin oldugu bozkirlarda batakliklarda sazliklarda ve turbaliklarda gollerin yaninda ve denizin bir kismindaki kucuk adalarda bulunurlar Sazlik sazlik fundalik calilik ve sogut caliliklarindan olusan yogun zemin ortusunu severler Kislaklarinda tuzlu batakliklar halicler tatli su batakliklari bozkirlar su basmis tarlalar batakliklar ve goller nehirler ve akarsularin yakinindaki meralara sik sik gelirler Ayrica kislik tahillar pirinc fasulye veya diger urunlerle beslendikleri tarim arazilerini de ziyaret ederler geceleri kiyidaki sigliklara ve kumluklara haliclerdeki camur yataklarina veya tenha gollere tasinirlar Insan Kulturundeki YeriAntik Misir Gunes Tanrisi RA Boz Kazlar bir zamanlar Avrasya da saygi goruyordu 5 000 yili askin bir sure once Dicle Firat deltasindaki sehirlerde Sumer dogurganlik tanricasi Istar in oncusu olan sifa tanricasi Gula ile baglantiliydi Kazlar antik misirda gunes tanrisi Ra yi sembolize ediyordu Bu noktada Ra nin tasvirine baktigimizda da kaz figurunu gorebiliyoruz ozellikle kafa bolgesinde Antik Yunan ve Roma da ask tanricasi Afrodit ile iliskilendirilirlerdi ve kaz yagi afrodizyak olarak kullanilirdi Kutsal kuslar olduklari icin Roma nin Capitoline Tepesi nde tutuldular ve MO 390 da Galyalilar saldirdiginda buradan alarm verdiler Kazin dogurganliktaki rolu modern Ingiliz geleneginde hala cinselligi temsil etmektedir hatta bunu ifade eden bir atasozu de bulunmaktadir Lades kemigi cekme gelenegi bir zamanlar kaz kemiginin bir kehanet gucune sahip olduguna inanilan Michaelmas ta kizarmis kaz yeme geleneginden gelir Bu festival icin Thomas Bewick in zamaninda kazlar bin kisilik suruler halinde Dogu Ingiltere nin her yerindeki ciftliklerden Londra nin Cheapside pazarina gunde yaklasik 13 veya 14 kilometre 8 veya 9 mil kat ederek yuruyerek suruldu Bazi ciftciler yururken yol asinmasini onlemek icin kazlarin ayaklarini katran ve kumla boyadilar Antik Misir da kadinlar goz cevrelerini boyamak ve belirli sekiller vermek icin tuy kalem olarak kaz tuyu kullaniliyordu bununla da birlikte tuyler ayni zamanda ok atmak icin de kullaniliyordu Boz Kazi YumurtasiNotlar Bulent Gozcelioglu 2002 TUBITAK 29 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Aralik 2011 Guy M Kirwan 2008 The Birds of Turkey Londra Christopher Helm s 61 ISBN 978 1 4081 0475 0 Turkiye nin Anonim Kuslari TRAKUS 20 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Aralik 2011 The Helm Dictionary of Scientific Bird Names From Aalge to Zusii New edition Reference Reviews 25 4 41 42 3 Mayis 2011 doi 10 1108 09504121111134070 ISSN 0950 4125 PDF WWF Turkiye Ureyen Kus Atlasi Raporu 2019 S 48 Yaz Guvendi WWF Turkiye 2019 15 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2023 Waterfowl an identification guide to the ducks geese and swans of the world Choice Reviews Online 26 02 26 0687 26 0687 1 Ekim 1988 doi 10 5860 choice 26 0687 ISSN 0009 4978 Witherby H F 1920 A practical handbook of British birds edited by H F Witherby London Witherby a b c d Cocker Mark 2005 Birds Britannica Richard Mabey Londra ISBN 0 7011 6907 9 OCLC 60512849 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Anser anser ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Anser anser ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kazsilar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz