Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lutpulla Mutellip, Çin'in Sincan Eyaleti'nde 11 Kasım 1922 yılında günümüz Şincañ Uygur Özerk Bölgesi Nilka kasabası, Çunçi köyünde dünyaya gelen bir Uygur şairdir.
Hayatı
Lutpulla Mutellip, halkının cehaletten ve esaretten kurtulması için yazmış olduğu şiirleri, makaleleri ve sahne eserleriyle yetinmemiş, özgürlük mücadelesini 1945 yılında İli, Altay, Tarbagatay bölgelerinde yaşayan Uygur çiftçilerinin Çin hükûmetine karşı başlatmış olduğu ""na etkin olarak katılarak devam ettirmiştir.
"Üç Vilayet İnkılabı" ordusunun silahlı çatışmaya başlaması ve kısa bir süre zarfında İli, Altay, Tarbagatay vilayetlerinin bağımsızlığını kazanması üzerine, Lutpulla Mutellip, kurmuş olduğu, "Şerkiy Türkistan Uçkunlar İttipaki" (Doğu Türkistan Kıvılcımlar İttifakı) çalışmalarını hızlandırır, çalışmalardan haberdar olan Gomindañ (中國國民黨; Guómíndǎng) Partisi, ilk önce Lutpulla Mutellip’i daha sonra da Bilal Ezizi ve Müniridin Hoca’yı hapse atar. Gomindañ Partisi, şairi ve arkadaşlarını 18 Eylül 1945 tarihinde idam ederler.
Şair, şu iki satırlık son şiirini, kendi kanı ile, yattığı hücrenin duvarına yazmıştır.
- Bu keñ dunya men üçün boldi devzeh,
- Yaş gülümni ġazañ kildi kanhor ebleh...
- Bu geniş zemin benim için oldu cehennem,
- Genç gülümü hazan kıldı hunhar alık...
Eserleri
Şiirleri
Lutpulla Mutellip’in, "Tesiratim", (Duygularım), "Yillarġa Cavap" (Yıllara Cevap), "Peryat" (Feryat), "Hiyalçan Tilek" (Hülyalı Dilekler), "Küreş İlhami" (Mücadele İlhamı), "Şair Togrusida Muveşşeh" (Şair Hakkında Muvaşşah), "Muhebbet Hem Nepret" (Sevgi ve Nevret), "Oġlum Hekkide Mersiye" (Oğlum Hakkında Mersiye) gibi yüzden fazla şiirleri.
Örnek Şiir
Xiyalchan Tilek (Uygurca)
Tingirqimaymen dostlar, tileymen aliy tileklerni,
Chüshürmeymen küreshke dep türgen bu bileklerni.
Mert baghwen ghazang qilmaydu waqitsiz baghni,
Terbiyesiz soldurup gül-chicheklerni.
Xiyalim xuddi telpünüp turghan bir sebiy bala,
émish üchün qedirdan anidiki qosh emcheklerni.
Lezzetlik xiyal arisida béqip asmanlargha,
Tepekkür közi bilen körimen roshen burjeklerni.
Janan naz uyquda yétip nichük tolghanmas?!
Ashighi kütüp tursa échip yoruq rujeklerni?
Némishqa yazmay tilek arlash mungluq lérikilarni,
Söygü ishqi örtep köydürse yüreklerni.
Ezeldinla xiyalchan, mungluq bir yigit idim,
Tingshighachqa momam aghzidin samawiy chöcheklerni.
Söygü déngizi chongqurlighida men qaynam tursam,
Ussuzlughum qandaq qansun ichip kichik kölcheklerni...
Hülyalı Dilekler (Türkçe Tercümesi)
Kararsız değilim dostlar dilerim yüce dilekleri,
Düşürmem savaş için sıvanan bilekleri.
Mert bahçıvan hazan etmez hiç, vakitsiz bağı,
Terbiyesiz soldurup lale gül çiçekleri.
Hayalim tıpkı tepinip duran bir küçük çocuk,
Emmek için şevketli anadaki çift memeleri.
Tatlı hayallar arasında bakıp göklere,
Tefekkür gözü ile aydınlıkta görürüm köşeleri.
Sevgilim naz ile uyuyup niçin kıpırdanmaz?
Aşığı bekliyorsa açıp ışıklı pencereleri...
Niçin yazmayayım istek dolu hüzünlü şiirleri,
Sevgi aşkı alevlenip yakıyorsa yürekleri.
Ezelden beri hülyalı, kederli bir genç idim,
Dinlediğim için ninemin ağzından semavi masalları.
Sevgi denizi derinliklerinde girdap olup kalsam,
Susuzluğum nasıl kansın içerek küçük gülcükleri.''
Mizah ve yergileri
- "Ecel Hudukuşida" (Ecel anında) ve
- "Padişah Samuraylari Aàir Halsiraydu" (Padişah Samurayları Büyük Yorgunluk İçinde) adlı gülmece ve yergi içerikli eserleri.
Tiyatroları
"Samsaú Aúañ Úaynaydu" (Sarımsak Ağabeyin Sinirleniyor), "Küreş Kizi" (Mücadele Kızı), "Borandin Keyinki Aptap" (Fırtınadan Sonraki Güneş), "Çiñ Moden" (Çiñ Moden), "Çimengül" (Çimengül) adlı tiyatro eserleri.
Opera ve dramları
- "Tahir Zöhre" (Tahir ile Zöhre)
- "Gerib Senem" (Garip ile Senem)
Notlar
- ^ Cappar Emet, “Lutpulla Mutellipniñ Hayati ve İcadi Paaliyeti”, Şincañ Sigen Daşö İlimi Jurnali, Urumçi 1983 yılı Şubat sayısı, sayfa 106.
Kaynakça
- Tursun Erşidin, Lutpulla Mutellip ve Uniñ Keçürmişler, Urumçi, Shinjiang khălq năshriyati, 1982.
- Tursun Erşidin, Lutpulla Mutăllip vă uning kăchürmishliri, Ürümchi: Shinjiang khălq năshriyati, 1998.
- Talip Abdullah, Qaynam örkishi: biogirapik roman, Ürümchi: Shinjang yashlar năshriyati, 1982.
Dış bağlantılar
- Mutellip'in örnek şiirleri[]
- Lutpulla Mutellip’in Hayatı, Sanatı ve Eserleri [1][]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lutpulla Mutellip Cin in Sincan Eyaleti nde 11 Kasim 1922 yilinda gunumuz Sincan Uygur Ozerk Bolgesi Nilka kasabasi Cunci koyunde dunyaya gelen bir Uygur sairdir Lutpulla MutellipHayatiLutpulla Mutellip halkinin cehaletten ve esaretten kurtulmasi icin yazmis oldugu siirleri makaleleri ve sahne eserleriyle yetinmemis ozgurluk mucadelesini 1945 yilinda Ili Altay Tarbagatay bolgelerinde yasayan Uygur ciftcilerinin Cin hukumetine karsi baslatmis oldugu na etkin olarak katilarak devam ettirmistir Uc Vilayet Inkilabi ordusunun silahli catismaya baslamasi ve kisa bir sure zarfinda Ili Altay Tarbagatay vilayetlerinin bagimsizligini kazanmasi uzerine Lutpulla Mutellip kurmus oldugu Serkiy Turkistan Uckunlar Ittipaki Dogu Turkistan Kivilcimlar Ittifaki calismalarini hizlandirir calismalardan haberdar olan Gomindan 中國國民黨 Guomindǎng Partisi ilk once Lutpulla Mutellip i daha sonra da Bilal Ezizi ve Muniridin Hoca yi hapse atar Gomindan Partisi sairi ve arkadaslarini 18 Eylul 1945 tarihinde idam ederler Sair su iki satirlik son siirini kendi kani ile yattigi hucrenin duvarina yazmistir Bu ken dunya men ucun boldi devzeh Yas gulumni ġazan kildi kanhor ebleh Bu genis zemin benim icin oldu cehennem Genc gulumu hazan kildi hunhar alik EserleriSiirleri Lutpulla Mutellip in Tesiratim Duygularim Yillarġa Cavap Yillara Cevap Peryat Feryat Hiyalcan Tilek Hulyali Dilekler Kures Ilhami Mucadele Ilhami Sair Togrusida Muvesseh Sair Hakkinda Muvassah Muhebbet Hem Nepret Sevgi ve Nevret Oġlum Hekkide Mersiye Oglum Hakkinda Mersiye gibi yuzden fazla siirleri Ornek Siir Xiyalchan Tilek Uygurca Tingirqimaymen dostlar tileymen aliy tileklerni Chushurmeymen kureshke dep turgen bu bileklerni Mert baghwen ghazang qilmaydu waqitsiz baghni Terbiyesiz soldurup gul chicheklerni Xiyalim xuddi telpunup turghan bir sebiy bala emish uchun qedirdan anidiki qosh emcheklerni Lezzetlik xiyal arisida beqip asmanlargha Tepekkur kozi bilen korimen roshen burjeklerni Janan naz uyquda yetip nichuk tolghanmas Ashighi kutup tursa echip yoruq rujeklerni Nemishqa yazmay tilek arlash mungluq lerikilarni Soygu ishqi ortep koydurse yureklerni Ezeldinla xiyalchan mungluq bir yigit idim Tingshighachqa momam aghzidin samawiy chocheklerni Soygu dengizi chongqurlighida men qaynam tursam Ussuzlughum qandaq qansun ichip kichik kolcheklerni Hulyali Dilekler Turkce Tercumesi Kararsiz degilim dostlar dilerim yuce dilekleri Dusurmem savas icin sivanan bilekleri Mert bahcivan hazan etmez hic vakitsiz bagi Terbiyesiz soldurup lale gul cicekleri Hayalim tipki tepinip duran bir kucuk cocuk Emmek icin sevketli anadaki cift memeleri Tatli hayallar arasinda bakip goklere Tefekkur gozu ile aydinlikta gorurum koseleri Sevgilim naz ile uyuyup nicin kipirdanmaz Asigi bekliyorsa acip isikli pencereleri Nicin yazmayayim istek dolu huzunlu siirleri Sevgi aski alevlenip yakiyorsa yurekleri Ezelden beri hulyali kederli bir genc idim Dinledigim icin ninemin agzindan semavi masallari Sevgi denizi derinliklerinde girdap olup kalsam Susuzlugum nasil kansin icerek kucuk gulcukleri Mizah ve yergileri Ecel Hudukusida Ecel aninda ve Padisah Samuraylari Aair Halsiraydu Padisah Samuraylari Buyuk Yorgunluk Icinde adli gulmece ve yergi icerikli eserleri Tiyatrolari Samsau Auan Uaynaydu Sarimsak Agabeyin Sinirleniyor Kures Kizi Mucadele Kizi Borandin Keyinki Aptap Firtinadan Sonraki Gunes Cin Moden Cin Moden Cimengul Cimengul adli tiyatro eserleri Opera ve dramlari Tahir Zohre Tahir ile Zohre Gerib Senem Garip ile Senem Notlar Cappar Emet Lutpulla Mutellipnin Hayati ve Icadi Paaliyeti Sincan Sigen Daso Ilimi Jurnali Urumci 1983 yili Subat sayisi sayfa 106 KaynakcaTursun Ersidin Lutpulla Mutellip ve Unin Kecurmisler Urumci Shinjiang khălq năshriyati 1982 Tursun Ersidin Lutpulla Mutăllip vă uning kăchurmishliri Urumchi Shinjiang khălq năshriyati 1998 Talip Abdullah Qaynam orkishi biogirapik roman Urumchi Shinjang yashlar năshriyati 1982 Dis baglantilarMutellip in ornek siirleri olu kirik baglanti Lutpulla Mutellip in Hayati Sanati ve Eserleri 1 olu kirik baglanti