Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Brighton, İngiltere'nin Güney Doğu bölgesinde Manş Denizi kıyısında bir kenttir. Yerel idare olarak Brighton, , kentleri tarafından oluşturulan ve tek-seviyeli yerel idare olan Brighton ve Hove Şehri yerel idaresine bağlıdır. Brighton kenti ve Brighton ve Hove Şehri aynı zamanda coğrafi olarak ve kraliçe ile ilgili seremonilerde Doğu Sussex törensel kontluğu içinde olduğu kabul edilmektedir.
| Brighton | |
|---|---|
     | |
 East Sussex Kontlugu içinde Brighton kenti | |
| Ülke |  Birleşik Krallık |
| Kurucu Ülke |  İngiltere |
| Bölge | Güney Doğu İngiltere |
| Törensel Kontluk | East Sussex |
| Tek-seviyeli yerel idare | Brighton ve Hove Şehri |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 82,79 km² |
| Nüfus (2019) | |
| • Toplam | 290.885 |
| • Yoğunluk | 3,508/km² |
| Zaman dilimi | UTC±00.00 (BAS) |
| • Yaz (YSU) | (BAYS) |
Resmî site brighton-hove.gov.uk | |
Tarihçe
Brighton kenti İngiltere'yi ellerine geçiren Normanların arazi ve nüfus sayımı için 1086'da hazırlamış oldukları adlı belgede "Brighthelmstone" olarak anılmakta ve bu yerleşkenin malikane kirası 8000 ringa balığı olarak geçmektedir.
Haziran 1554'te Fransa ile İngiltere arasındaki savaşlar sırasında Brighthelmstone yerleşkesi Fransızların hücumuna uğramış ve talan edilip yakılmıştır. Bu nedenle bu eski yerleşkeden günümüze sadece kenti eski sokak planı olan "The Lanes" bölgesi ve "St Nicholas Kilisesi" kalmıştır. Günümüzde bulunan ilk Brighthelmstone resim eskizi 1545'te yapılmış olup 1514 Fransız hücumundan önceki yerleşkeyi gösterdiği kabul edilmektedir.
1740'li ve 1750'li yıllarda Lewes kentinde bulunan "Richard Russell" adlı bir doktor hastalarına Brighton'a gidip orada deniz suyuna girmelerini bir doğal tedavi olarak tavsiye etmeye başlamıştır. Bu çok geçmeden bir deniz girme kürü modası hâline gelmiştir.
Bu moda ise kentin özellikle başkent Londra şehri sakinleri için bir deniz tatil kenti olarak hızla gelişmesine neden olmuştur. Böylece o zamana kadar bir balıkçı kenti olan Brighton 1780'li yıllarda Kral George tipi mimarı stilli yeni yapılarla ve "teras" adı verilen rezidanslarla dolmaya başlamıştır. 1783'te o zaman "Galler Prensi" olan Prens George tarafından ziyaret edilmiş ve bu prens tarafından çok beğenilmiştir. Bundan sonra Galler Prensi çalışma saatleri dışındaki boş zamanlarını Brighton'da geçirmeye başlamıştır ve bu 1811'de hasta olan kral III. George'a naip olup "Naip Prens" adıyla anıldıktan ve sonra IV. George olarak tahta geçmesinden sonra da devam etmiştir. Bu da Brighton'un İngiltere'nin zenginleri ve ileri gelenleri için bir tatil merkezi olmasına yol açmıştır. Bu pres Brighton'un en merkezi bir mevkiinde 1767'den itibaren o zamanlar moda olan Hint-Arap mimarisi stilinde kubbelerle ve içerisi Orta-Doğu, Uzak-Doğu'dan getirilmiş veya onlardan taklit edilmiş mobilya ve mefruşat ile dolu "Brighton Krallık Pavyonu" adlı bir tatil konağı yaptırmaya ve sonra bunu genişletmeye başlamıştır. Bu dönemde yerleşkenin ismi Brighton olmuştur.
1841'de Londra-Brighton demiryolu hattı yapılıp Brighton garı açılmıştır. Böylece Londra sakinleri günübirlik tatil için Brighton'a akmaya başlamışlar ve bunları ağırlamak için Brighton nüfus çok genişlemiştir. 1801 yerleşik nüfus 7000 civarında iken 1901'de bu 120.000 civarına çıkmıştır. 1823'te deniz kenarında "Eğlence Rıhtımı" olarak "Samuel Brown" tasarımlara dayanan "Chain Pier (Zencir Eğlence Rıhtımı)" adlı bir yapı yapılmış ve 1823-1896 döneminde bu yapı çok popüler olmuş ve ünlü İngiliz ressamları Turner ve tablolarında yer almıştır. Bu ayrıca İngiltere'nin Kraliçe Victoria döneminde sahil deniz tatil turizm merkezlerinde benzer yapıların yapılmasına bir örnek olmuştur. Aynı dönemde Brighton'da 1866'da "West Pier" ve 1899'da "Palace Pier" adlı ve günümüze kadar kalan diğer iki eğlence rıhtımı yapılmıştır. Brighton'da Kraliçe Victoria döneminde sahil büyük otellerle dolmaya başlamıştır ve bunlardan 1864'te yapılan "Grand Hotel" en tanınmışıdır.
Brighton etrafındaki şehirleşmiş bölge eski kent sınırlarının dışına yayılmaya başlamıştır. 1873'te ve 1952'de yapılan sınır değişiklikleri ile bu şehirleşmiş arazinin bir kısmı kent sınırları içine alınmıştır. Ama yine de şehirleşmiş bölge gelişmiştir; örneğin II. Dünya Savaşı'ndan sonra yapılan yerel idareye ait olan kiralık evlerden oluşan "Woodingdean" semti. 1961'de 160.000 kişiye ulaşan nüfus sahil boyunca yan yana uzayan Brighton, Worthing ve Littlehampton isimli üç yerleşim biriminden oluşan kent dokusuyla şehirsel nüfusu günümüzde yaklaşık olarak 480.000 olmuştur.
1960'lı yıllardan itibaren İngiliz yazlık tatil alma gelenekleri değişmiş ve Güney Avrupa'ya "charter" uçuşlarıyla yapılan tatiller popüler olup İngiliz sahil şehirleri çok büyük ziyaretçi kaybetmişlerdir. Bunun sonucu Brighton'da da görülmüş ve şehir moda yerleşke olma imajını kaybetmiş; aşağı sınıfların günübirlik tatillerine hedef olan bir köhne sahil şehri olmaya yüz tutmuştur. 1970'li ve 1980'li yıllarda Brighton eski moda yaz tatili hedefi olmaya büyük gayretler sarf etmiştir. Bu uğraşlardan en önemlilerinden biri 0.51 km² üzerine 1971-1979 döneminde kurulan "Brighton Marina" olmuştur. Ayrıca yeni kurulan rezidanslar, örneğin "North Laine", eski 19. yüzyıl "Naiplik Dönemi" moda şehri imajına dönmeye yol açmıştır.
1974 yerel idare reformu ile Brighton Doğu Sussex Kontluğu'na bağlanmış ve eski yerel idare merkezi olma niteliğini kaybetmiştir. 1997'de yapılan yeni reformla Brighton ve Hove adlı tek-seviyeli yerle idareye bağlamıştır. 2000 yılında ise Kraliçe II. Elizabeth 2. bin yıl kutlamalarının biri olarak "Brighton ve Hove" yerleşkesine "şehir" olma şerefini bir kraliçe beratı ile bağışlamıştır.
Ekonomi
Brighton kentini yılda sekiz milyon civarında yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilmektedir. Kentin aynı zamanda ciddi bir konferans turizm sanayisi bulunmaktadır: İşçi Partisi, Muhafazakâr Parti ve sendikalar yıllık toplantılarını burada yaparlar.
Eğitim
Brighton'da iki üniversite ve bir tıp fakültesi vardır.
Resimler
-
![image]()
Brighton sehri ve plaji -
![image]()
Brighton Pavilion - 18. yüzyılda Galler Prensi için yapılan fantezi köşk -
![image]()
Brighton Garı -
![image]()
Brighton'da "The king and Queen" pub
Kaynakça
- ^ "National Archives: Domesday Book: Brighton". Erişim tarihi: 13 Aralık 2009.
- ^ Carder (1990), s.17
- ^ Özellikle zamanının bilgileri ve terimleri ile , sarılık, cüzzam gibi "salgı bezleri" hastalıkları için denize girme tedavisi tavsiye etmiştir. Russell, Richard (1755). The Oeconomy of Nature in Acute and Chronical Dıseases of the Glands (8. bas.). John and James Rivington, London; and James Fletcher, Oxford. Erişim tarihi: 7 Aralık 2009.
- ^ Mawer, A. and F.M. Stenton, The Place-Names of Sussex, Part II, Cambridge 1930, s.291.
- ^ Carder, Timothy (1990). The Encyclopaedia of Brighton. S.127 East Sussex County Libraries.
- ^ "KS01 Usual resident population: Census 2001, Key Statistics for urban areas". 7 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2007.
Ayrıca bakınız
- Brighton ve Hove Şehri
- East Sussex
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Brighton ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Brighton - Wikivoyage (en) 17 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "Brighton from Space - Satellite image of Brighton courtesy of Google Maps". 26 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2007.
- . 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2007.
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Brighton Ingiltere nin Guney Dogu bolgesinde Mans Denizi kiyisinda bir kenttir Yerel idare olarak Brighton kentleri tarafindan olusturulan ve tek seviyeli yerel idare olan Brighton ve Hove Sehri yerel idaresine baglidir Brighton kenti ve Brighton ve Hove Sehri ayni zamanda cografi olarak ve kralice ile ilgili seremonilerde Dogu Sussex torensel kontlugu icinde oldugu kabul edilmektedir BrightonSehirEast Sussex Kontlugu icinde Brighton kentiUlkeBirlesik KrallikKurucu UlkeIngiltereBolgeGuney Dogu IngiltereTorensel KontlukEast SussexTek seviyeli yerel idareBrighton ve Hove SehriYuzolcumu Toplam82 79 km Nufus 2019 Toplam290 885 Yogunluk3 508 km Zaman dilimiUTC 00 00 BAS Yaz YSU UTC 01 00 BAYS Resmi site brighton hove gov ukTarihceBrighton kenti Ingiltere yi ellerine geciren Normanlarin arazi ve nufus sayimi icin 1086 da hazirlamis olduklari adli belgede Brighthelmstone olarak anilmakta ve bu yerleskenin malikane kirasi 8000 ringa baligi olarak gecmektedir Haziran 1554 te Fransa ile Ingiltere arasindaki savaslar sirasinda Brighthelmstone yerleskesi Fransizlarin hucumuna ugramis ve talan edilip yakilmistir Bu nedenle bu eski yerleskeden gunumuze sadece kenti eski sokak plani olan The Lanes bolgesi ve St Nicholas Kilisesi kalmistir Gunumuzde bulunan ilk Brighthelmstone resim eskizi 1545 te yapilmis olup 1514 Fransiz hucumundan onceki yerleskeyi gosterdigi kabul edilmektedir 1740 li ve 1750 li yillarda Lewes kentinde bulunan Richard Russell adli bir doktor hastalarina Brighton a gidip orada deniz suyuna girmelerini bir dogal tedavi olarak tavsiye etmeye baslamistir Bu cok gecmeden bir deniz girme kuru modasi haline gelmistir Bu moda ise kentin ozellikle baskent Londra sehri sakinleri icin bir deniz tatil kenti olarak hizla gelismesine neden olmustur Boylece o zamana kadar bir balikci kenti olan Brighton 1780 li yillarda Kral George tipi mimari stilli yeni yapilarla ve teras adi verilen rezidanslarla dolmaya baslamistir 1783 te o zaman Galler Prensi olan Prens George tarafindan ziyaret edilmis ve bu prens tarafindan cok begenilmistir Bundan sonra Galler Prensi calisma saatleri disindaki bos zamanlarini Brighton da gecirmeye baslamistir ve bu 1811 de hasta olan kral III George a naip olup Naip Prens adiyla anildiktan ve sonra IV George olarak tahta gecmesinden sonra da devam etmistir Bu da Brighton un Ingiltere nin zenginleri ve ileri gelenleri icin bir tatil merkezi olmasina yol acmistir Bu pres Brighton un en merkezi bir mevkiinde 1767 den itibaren o zamanlar moda olan Hint Arap mimarisi stilinde kubbelerle ve icerisi Orta Dogu Uzak Dogu dan getirilmis veya onlardan taklit edilmis mobilya ve mefrusat ile dolu Brighton Krallik Pavyonu adli bir tatil konagi yaptirmaya ve sonra bunu genisletmeye baslamistir Bu donemde yerleskenin ismi Brighton olmustur 1841 de Londra Brighton demiryolu hatti yapilip Brighton gari acilmistir Boylece Londra sakinleri gunubirlik tatil icin Brighton a akmaya baslamislar ve bunlari agirlamak icin Brighton nufus cok genislemistir 1801 yerlesik nufus 7000 civarinda iken 1901 de bu 120 000 civarina cikmistir 1823 te deniz kenarinda Eglence Rihtimi olarak Samuel Brown tasarimlara dayanan Chain Pier Zencir Eglence Rihtimi adli bir yapi yapilmis ve 1823 1896 doneminde bu yapi cok populer olmus ve unlu Ingiliz ressamlari Turner ve tablolarinda yer almistir Bu ayrica Ingiltere nin Kralice Victoria doneminde sahil deniz tatil turizm merkezlerinde benzer yapilarin yapilmasina bir ornek olmustur Ayni donemde Brighton da 1866 da West Pier ve 1899 da Palace Pier adli ve gunumuze kadar kalan diger iki eglence rihtimi yapilmistir Brighton da Kralice Victoria doneminde sahil buyuk otellerle dolmaya baslamistir ve bunlardan 1864 te yapilan Grand Hotel en taninmisidir Brighton etrafindaki sehirlesmis bolge eski kent sinirlarinin disina yayilmaya baslamistir 1873 te ve 1952 de yapilan sinir degisiklikleri ile bu sehirlesmis arazinin bir kismi kent sinirlari icine alinmistir Ama yine de sehirlesmis bolge gelismistir ornegin II Dunya Savasi ndan sonra yapilan yerel idareye ait olan kiralik evlerden olusan Woodingdean semti 1961 de 160 000 kisiye ulasan nufus sahil boyunca yan yana uzayan Brighton Worthing ve Littlehampton isimli uc yerlesim biriminden olusan kent dokusuyla sehirsel nufusu gunumuzde yaklasik olarak 480 000 olmustur 1960 li yillardan itibaren Ingiliz yazlik tatil alma gelenekleri degismis ve Guney Avrupa ya charter ucuslariyla yapilan tatiller populer olup Ingiliz sahil sehirleri cok buyuk ziyaretci kaybetmislerdir Bunun sonucu Brighton da da gorulmus ve sehir moda yerleske olma imajini kaybetmis asagi siniflarin gunubirlik tatillerine hedef olan bir kohne sahil sehri olmaya yuz tutmustur 1970 li ve 1980 li yillarda Brighton eski moda yaz tatili hedefi olmaya buyuk gayretler sarf etmistir Bu ugraslardan en onemlilerinden biri 0 51 km uzerine 1971 1979 doneminde kurulan Brighton Marina olmustur Ayrica yeni kurulan rezidanslar ornegin North Laine eski 19 yuzyil Naiplik Donemi moda sehri imajina donmeye yol acmistir 1974 yerel idare reformu ile Brighton Dogu Sussex Kontlugu na baglanmis ve eski yerel idare merkezi olma niteligini kaybetmistir 1997 de yapilan yeni reformla Brighton ve Hove adli tek seviyeli yerle idareye baglamistir 2000 yilinda ise Kralice II Elizabeth 2 bin yil kutlamalarinin biri olarak Brighton ve Hove yerleskesine sehir olma serefini bir kralice berati ile bagislamistir EkonomiBrighton kentini yilda sekiz milyon civarinda yerli ve yabanci turist tarafindan ziyaret edilmektedir Kentin ayni zamanda ciddi bir konferans turizm sanayisi bulunmaktadir Isci Partisi Muhafazakar Parti ve sendikalar yillik toplantilarini burada yaparlar EgitimBrighton da iki universite ve bir tip fakultesi vardir ResimlerBrighton Brighton PierBrighton sehri ve plaji Brighton Pavilion 18 yuzyilda Galler Prensi icin yapilan fantezi kosk Brighton Gari Brighton da The king and Queen pubKaynakca National Archives Domesday Book Brighton Erisim tarihi 13 Aralik 2009 Carder 1990 s 17 Ozellikle zamaninin bilgileri ve terimleri ile sarilik cuzzam gibi salgi bezleri hastaliklari icin denize girme tedavisi tavsiye etmistir Russell Richard 1755 The Oeconomy of Nature in Acute and Chronical Diseases of the Glands 8 bas John and James Rivington London and James Fletcher Oxford Erisim tarihi 7 Aralik 2009 Mawer A and F M Stenton The Place Names of Sussex Part II Cambridge 1930 s 291 Carder Timothy 1990 The Encyclopaedia of Brighton S 127 East Sussex County Libraries ISBN 0 86147 315 9 KS01 Usual resident population Census 2001 Key Statistics for urban areas 7 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2007 Ayrica bakinizBrighton ve Hove Sehri East SussexDis baglantilarWikimedia Commons ta Brighton ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Brighton Wikivoyage en 17 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Brighton from Space Satellite image of Brighton courtesy of Google Maps 26 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Agustos 2007 16 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2007 Ingilizce