Siyenpiler veya Sien-piler (Çince: 鮮卑, pinyin: Xiānbēi, Wade-Giles: Hsien-pi), Moğolistan ve Mançurya sınırı civarında yaşamış göçebe kabile.
Sien-pi 鮮卑 Xiānbēi Siyenpiler | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
315-618 | |||||||||
Siyenpilerin en geniş sınırları (1.-3. yüzyıl) | |||||||||
Resmî dil(ler) | Siyenpice | ||||||||
Hükûmet | Konfederasyon | ||||||||
Hakan | |||||||||
| |||||||||
Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
|
Etnik yapısı konusunda Moğol tezi, Tunguz tezi, Moğol ve Türk boylardan oluşan bir konfederasyon olduğuna dair tez de vardır.Wilhelm Barthold Siyenpilerin Şüphesiz Türk Kökenli bir kavim olduğunu belirtmiştir.
(烏桓 wū huán) konfederasyonu Hiung-nu'ların güneydoğusunda Sien-Pi'ler Hiung nu'ların kuzeydoğusunda oluşturmuşdur. Hiung-nu birliğinden kopan bu topluluklar eski ortaklarına saldırmıştır. Sien Pi'lerin kalkış dönemi Hiung-nu'ların yıkılma dönemine denk gelmektedir. 87 ile 93 yılları arasında Hiung-nu'ların iki Şanyu'sunu (hükümdarlarını) öldürmüşlerdir.
Sien-Pi'lerin en namlı hükümdarları 2. yüzyılın ortalarından 181 yılına kadar tahtta kalmış (檀石槐 tán shíhuái, 136 - 181) olmuştur. Tan Şıhuay kuzey Hiung-nu'ları mağlup etmeyi başarmış ve topraklarını İli nehrine kadar genişletmiştir. Çok kez (158 yılında güney Hiung-nu'ları ile birlikte) Çin Seddi'ni aşmıştır. Oğulları ve yeğenleri kendi yerini tutamamış ve böylece Sien Pi konfederasyonu 233 yılında dağılmıştır.
Sien-Pi'lerin bir bölümü (遼東)'dan Henan'a doğru hareket etmiş ve orada (Murong Jun (慕容皝 mùróng huàng, ? - 360) komutası altında 352 yılında güney Hiung nu'ları mağlup etmiştir. Orada kurdukları ( ve ) fazla ayakta duramamış ve 370 yılında aynı kendileri gibi kısa ömürlü (前秦) hanedanını kuran Tibetli kavminden (苻健)'a yenik düşmüştür. Ancak 16 yıl sonra 386 yılında bu bölgede Tabgaçlar (Tuoba) Tuoba Gui (拓跋珪) 'nı kurmuştur. Tabgaçlar da Sien Pi'lerin zamanında bir Sien Pi boyuydu.
Sien Pi'lerin başlıca kolları
Doğu Sien Pi: (段), (慕容), (宇文)
Batı Sien Pi: Tuoba (拓跋) => Hanlaşma siyaseti => Yuan (元)
Kuzey Sien Pi: (慕容吐谷渾) 'Hunlar' çağında 'Sienpi' kavimlerinin başkanı, "Tanşihuai, 10 ayda doğmuştur".
Sien-Pi hanedanları
Ülke adı | Kurucu | Dönem |
---|---|---|
Dai 代 | 拓跋猗盧 | 315 - 376 |
前燕 | 慕容皝 | 337 - 370 |
後燕 | 慕容垂 | 384 - 409 |
西秦 | 乞伏國仁 | 385 - 431 |
南涼 | 禿髮烏孤 | 397 - 414 |
南燕 | 慕容徳 | 400 - 410 |
Kuzey Vey 北魏 | Tuoba Gui 拓跋珪 | 386 - 534 |
Doğu Vey 東魏 | 元善見 | 534 - 550 |
Batı Vey 西魏 | 元宝炬 | 535 - 556 |
北齊 | 宇文覚 | 550 - 577 |
北周 | 高洋 | 557 - 581 |
Sui 隋 | 楊堅 | 581 - 618 |
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar