Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Artistik buz pateni bireysel, çift ya da grup olarak buz üstünde dönüş, , kaldırış, adım dizisi gibi hareketlerin yapıldığı bir buz pateni sporudur. Yarışmalarda müzik eşliğinde, yapılacak dansın ya da gösterinin konusuna uygun kostümlerle gerçekleştirilir. Sporun uluslararası yönetim organı Uluslararası Paten Birliği kısa adıyla ISU'dur. Artistik buz pateni 1908 Yaz Olimpiyatları ile olimpiyat programına alınmış, 1924 Kış Olimpiyatları ile de ilk kez Kış Olimpiyat Oyunları altında yapılmıştır. ISU, Avrupa Şampiyonası, Dünya Şampiyonası, Dört Kıta Şampiyonası ve İSU Grand Prix Yarışmaları gibi yarışmalarda düzenler.
Olimpiyatlar düzeyinde yarışmalar Buz Dansı, Çiftler, Tekler disiplinlerinde yapılır. Bunun dışında artistik patinaj başka pek çok değişik şekilde dörtlü ya da 10-12 kişilik gruplar halinde de icra edilebilir. Zorunlu figürler, kısa program, , zorunlu dans, , kısa dans, gibi programlar bulunuyor.
Disiplinler
- yarışmaları sadece 1 erkek ya da sadece 1 kadın sporcunun (ISU kurallarında "womens" olarak geçer) , dönüş, adım dizisi (step sequences), spiral ve diğer başka teknik elemanları gösterdiği disiplindir.
- bir kadın ve bir erkek sporcudan oluşan çiftin, çiftlere özel teknik elemanlar olan ölüm spirali, twist kaldırışı gibi elemanlarla birlikte fırlatmalı atlayış, (erkek sporcu kadın sporcuyu havaya atar ve kadın sporcu havada atlayışı yapar), yan yana ve birlikte dönüşler yaptığı disiplindir. Çiftlerde kaldırışlarda kadın sporcu erkek sporcunun baş seviyesinin üstünde tutulur.
- Buz dansı yine bir kadın ve bir erkek sporcu birlikte yaptığı bir disiplindir. Çiftlerden teknik elemanlar olarak çok daha farklıdır. Buz dansı kaldırışlarında kadın sporcu erkek sporcunun omuz seviyesini tamamen geçemez. Buz dansı genelde ayak oyunlarına, dans tutuşlarına ve müzikle uyuma yoğunlaşır.
- 12 ya da 20 patenci ile gösterilen bir disiplindir.
Temel teknik elemanlar
Atlayışlar
Buz Pateninde 6 önemli atlayış (jump) vardır. Bunlardan 3'ü ayağı buza vurup güç alarak, diğer 3'ü ise havaya sıçrayarak gerçekleştirilir. Bunlardan ayağı buza vurup güç alarak yapılanlar:
Havaya sıçrayarak yapılanlar:
Bu atlayışlar tek başlarına yapılabildikleri gibi arka arkaya, kombine bir biçimde de yapılabilirler. Kombine atlamalar patenciye daha fazla puan kazandırır. Atlayışlar tekli, ikili, üçlü, dörtlü olarak gösterilebilir. Üçlü atlayış patencinin havada üç tur döndüğü anlamına gelir.
Dönüşler
Artistik patinaj dönüşleri artistik buz pateninde patencinin buzdaki bir nokta üzerinde kendi etrafında dönüş yaptığı teknik elemandır. Dönüşler sırasında bir ya da birden fazla pozisyon gösterilir. ISU Puanlama Sistemi'nde 'spin' kelimesinden ortaya çıkan Sp kısaltması ile gösterilir.
Kolların, bacakların, ayakların ve karın bölgesinin farklı pozisyonlar aldığı birçok dönüş türü bulunmaktadır. Dönüşler, artistik buz pateni yarışmalarında yapılması gereken zorunlu elemanlardan biridir. Birden fazla pozisyon gösterilen ya da ayak değiştirerek yapılan dönüşler kombine dönüş (combination spin) olarak adlandırılır. Dönüşler iki ayakta kullanılarak yapılabilir. Patenciler iki yöne de dönerek yapılan dönüşleri nadiren tercih eder ve genelde sadece bir yöne dönüş yapar. Saat yönünde dönen patenciler için sol ayakla yapılan bir dönüş forward ya da front spin (ileriye/öne), sağ ayakla yapılan dönüşler ise back spin (geriye) olarak adlandırılır.
Dönüşler ayakta yapılan, oturularak yapılan ve camel pozisyonunda yapılan dönüşler olarak üçe ayrılabilir.
Kaldırışlar
Artistik Patinaj kaldırışları (Figure skating lifts) çiftlerde ve buz dansında programda yer alması gereken zorunlu elemanlardır. Çiftlerde ve buz dansında kaldırışların özellikleri farklıdır. Buz dansında patenciler partnerlerini omuz seviyesinin üzerine tamamen çıkaramaz. Kaldırışlar 'da da yapılmaktadır.
Bu zorunlu elemanlar ISU Puanlama Sisteminda lift (kaldırış) kelimesinin kısaltması Li kodu ile gösterilir.
Buz dansında Uluslararası Paten Birliği (ISU) yarışmaları için geçerli olan yedi değişik kaldırış tipi vardır. Bu kaldırışlarda her takım değişik pozisyonlar kullanabilir. Buz dansı kaldırışlarında zorluk seviyesinin belirlenmesi için her pozisyon en az 3 saniye gösterilmelidir. Her pozisyon program boyunca yalnızca bir kere kullanılabilir. Bu kaldırışlar kısa (6 saniye) ya da uzun (10 saniye) sürelerde gösterilebilir.
Dans kaldırışlarından farklı olarak çiftlerde kaldırışlar tutuşlara göre gruplandırılır. ISU kuralları 5 değişik kaldırış türü içerir ve bu kaldırışlar zorluk düzeylerine göre derecelendirilir.ISU'nun büyükler düzeyindeki yarışmaları için erkek sporcu birden fazla, üç buçuktan az syıda dönüş yapmalıdır. Uzun tutulan kaldırışlar ceza puanına sebebp olabilir. Kaldırışların grubu kadın sporcu erkek sporcunun omzunun üzerine çıktığı andaki tutuş ile belirlenir.
Kaldırışlar çıkış pozisyonu, iniş kenarı, havadaki pozisyon ya da kadın sporcu kaldırılırken tutulan tutuşa göre isimlendirilebilir.
Puanlama Sistemi
2002 Kış Olimpiyatları'na kadar Buz Pateninde 6'lık sistem denen, sporcuların sergilediği programın 6 tam puan üzerinden değerlendirildiği bir sistem uygulanmıştır. Bu sistemde hakemler sporcunun performansına göre teknik ve artistik olarak 2 farklı puan verirler. Teknik puanlar sporcunun yaptığı atlayışlar, dönüşler, bunların hatasız yapılıp yapılmaması gibi serideki teknik elemanları, artistik puanlar ise sporcunun müzikle uyumu, kostümleri, buz pistinin kullanımı gibi öğeleri içerir. Hakemler sporcuyu 6.0 tam puan üzerinden değerlendirir. 6.0 tam puan serinin kusursuz bir biçimde sergilendiğini gösterir. Hakemler 5.4 ya da 4.2 gibi ondalık puanlar da verebilir.
2002 Kış Olimpiyatlarında Çiftler kategorisi yarışmasında patlak veren, sonunda 2 çiftin birden olimpiyat şampiyonu ilan edildiği olaylardan sonra yeni bir puanlama sistemi getirildi.
Bu sistemde sporcuların yaptıkları her bir hareketin (atlayışlar,dönüşler,kaldırışlar) bir ham puanı vardır. Hakemler hareketin yapılışına göre sporcuya bu puandan 3 puan fazla ya da 3 puan düşük verebilir.
Ancak sistem Buz Pateni'ne zarar verdiği, sporcuların programlarının zorlaştığı ancak artistik yönden zayıfladığı, sporcuların kendilerini çok zorladıkları ve bunun sakatlanmalara sebebiyet verdiği yönünde eleştiriler aldı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Figure Skating". Official website of the Olympic Movement. Uluslararası Olimpiyat Komitesi. 6 Aralık 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2009.
- ^ "Kay" K. J. N. (2001), Figure Skating Journal Glossary, Spins, 23 Nisan 2007 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 10 Mayıs 2007
- ^ Korte, Don (25 Şubat 2004), Figure Skater's Website - Recognizing the Spins, 8 Haziran 2007 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 10 Mayıs 2007
- ^ ISU: Special Regulations & Technical Rules: Single & Pair Skating and Ice Dancing 2006 25 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (1.03 )
- ^ International Skating Union Communication No. 1445 7 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (164 )
- ^ Yamaguchi, Kristi (1997). Figure Skating for Dummies. Hungry Minds. ISBN .
- ^ . 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2007.
- ^ . 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2007.
- ^ . 22 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2007.
Dış bağlantılar
- Uluslararası Buz Pateni Birligi10 Ocak 1998 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Wikimedia Commons'ta Artistik buz pateni ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Artistik buz pateni bireysel cift ya da grup olarak buz ustunde donus kaldiris adim dizisi gibi hareketlerin yapildigi bir buz pateni sporudur Yarismalarda muzik esliginde yapilacak dansin ya da gosterinin konusuna uygun kostumlerle gerceklestirilir Sporun uluslararasi yonetim organi Uluslararasi Paten Birligi kisa adiyla ISU dur Artistik buz pateni 1908 Yaz Olimpiyatlari ile olimpiyat programina alinmis 1924 Kis Olimpiyatlari ile de ilk kez Kis Olimpiyat Oyunlari altinda yapilmistir ISU Avrupa Sampiyonasi Dunya Sampiyonasi Dort Kita Sampiyonasi ve ISU Grand Prix Yarismalari gibi yarismalarda duzenler Ciftlerde yarismis olan ve Olimpiyatlar duzeyinde yarismalar Buz Dansi Ciftler Tekler disiplinlerinde yapilir Bunun disinda artistik patinaj baska pek cok degisik sekilde dortlu ya da 10 12 kisilik gruplar halinde de icra edilebilir Zorunlu figurler kisa program zorunlu dans kisa dans gibi programlar bulunuyor Disiplinleryarismalari sadece 1 erkek ya da sadece 1 kadin sporcunun ISU kurallarinda womens olarak gecer donus adim dizisi step sequences spiral ve diger baska teknik elemanlari gosterdigi disiplindir bir kadin ve bir erkek sporcudan olusan ciftin ciftlere ozel teknik elemanlar olan olum spirali twist kaldirisi gibi elemanlarla birlikte firlatmali atlayis erkek sporcu kadin sporcuyu havaya atar ve kadin sporcu havada atlayisi yapar yan yana ve birlikte donusler yaptigi disiplindir Ciftlerde kaldirislarda kadin sporcu erkek sporcunun bas seviyesinin ustunde tutulur Buz dansi yine bir kadin ve bir erkek sporcu birlikte yaptigi bir disiplindir Ciftlerden teknik elemanlar olarak cok daha farklidir Buz dansi kaldirislarinda kadin sporcu erkek sporcunun omuz seviyesini tamamen gecemez Buz dansi genelde ayak oyunlarina dans tutuslarina ve muzikle uyuma yogunlasir 12 ya da 20 patenci ile gosterilen bir disiplindir Temel teknik elemanlarAtlayislar Buz Pateninde 6 onemli atlayis jump vardir Bunlardan 3 u ayagi buza vurup guc alarak diger 3 u ise havaya sicrayarak gerceklestirilir Bunlardan ayagi buza vurup guc alarak yapilanlar Flip atlayisi Lutz atlayisi Havaya sicrayarak yapilanlar Loop atlayisi Axel atlayisiTekli Axel Bu atlayislar tek baslarina yapilabildikleri gibi arka arkaya kombine bir bicimde de yapilabilirler Kombine atlamalar patenciye daha fazla puan kazandirir Atlayislar tekli ikili uclu dortlu olarak gosterilebilir Uclu atlayis patencinin havada uc tur dondugu anlamina gelir Sporcu atlayisina hazirlaniyor Havada donus sirasindaInis pozisyonu Patenci atlayis sirasinda havada donerkenDonusler Artistik patinaj donusleri artistik buz pateninde patencinin buzdaki bir nokta uzerinde kendi etrafinda donus yaptigi teknik elemandir Donusler sirasinda bir ya da birden fazla pozisyon gosterilir ISU Puanlama Sistemi nde spin kelimesinden ortaya cikan Sp kisaltmasi ile gosterilir Kollarin bacaklarin ayaklarin ve karin bolgesinin farkli pozisyonlar aldigi bircok donus turu bulunmaktadir Donusler artistik buz pateni yarismalarinda yapilmasi gereken zorunlu elemanlardan biridir Birden fazla pozisyon gosterilen ya da ayak degistirerek yapilan donusler kombine donus combination spin olarak adlandirilir Donusler iki ayakta kullanilarak yapilabilir Patenciler iki yone de donerek yapilan donusleri nadiren tercih eder ve genelde sadece bir yone donus yapar Saat yonunde donen patenciler icin sol ayakla yapilan bir donus forward ya da front spin ileriye one sag ayakla yapilan donusler ise back spin geriye olarak adlandirilir Donusler ayakta yapilan oturularak yapilan ve camel pozisyonunda yapilan donusler olarak uce ayrilabilir Kaldirislar Ciftlerden bir kaldiris ornegi Ciftlerde kaldirislarda partner erkek sporcunun omuz seviyesinin ustunde tutulur Maria Mukhortova amp Maxim Trankov Artistik Patinaj kaldirislari Figure skating lifts ciftlerde ve buz dansinda programda yer almasi gereken zorunlu elemanlardir Ciftlerde ve buz dansinda kaldirislarin ozellikleri farklidir Buz dansinda patenciler partnerlerini omuz seviyesinin uzerine tamamen cikaramaz Kaldirislar da da yapilmaktadir Bu zorunlu elemanlar ISU Puanlama Sisteminda lift kaldiris kelimesinin kisaltmasi Li kodu ile gosterilir Buz dansinda Uluslararasi Paten Birligi ISU yarismalari icin gecerli olan yedi degisik kaldiris tipi vardir Bu kaldirislarda her takim degisik pozisyonlar kullanabilir Buz dansi kaldirislarinda zorluk seviyesinin belirlenmesi icin her pozisyon en az 3 saniye gosterilmelidir Her pozisyon program boyunca yalnizca bir kere kullanilabilir Bu kaldirislar kisa 6 saniye ya da uzun 10 saniye surelerde gosterilebilir Dans kaldirislarindan farkli olarak ciftlerde kaldirislar tutuslara gore gruplandirilir ISU kurallari 5 degisik kaldiris turu icerir ve bu kaldirislar zorluk duzeylerine gore derecelendirilir ISU nun buyukler duzeyindeki yarismalari icin erkek sporcu birden fazla uc bucuktan az syida donus yapmalidir Uzun tutulan kaldirislar ceza puanina sebebp olabilir Kaldirislarin grubu kadin sporcu erkek sporcunun omzunun uzerine ciktigi andaki tutus ile belirlenir Kaldirislar cikis pozisyonu inis kenari havadaki pozisyon ya da kadin sporcu kaldirilirken tutulan tutusa gore isimlendirilebilir Puanlama Sistemi2002 Kis Olimpiyatlari na kadar Buz Pateninde 6 lik sistem denen sporcularin sergiledigi programin 6 tam puan uzerinden degerlendirildigi bir sistem uygulanmistir Bu sistemde hakemler sporcunun performansina gore teknik ve artistik olarak 2 farkli puan verirler Teknik puanlar sporcunun yaptigi atlayislar donusler bunlarin hatasiz yapilip yapilmamasi gibi serideki teknik elemanlari artistik puanlar ise sporcunun muzikle uyumu kostumleri buz pistinin kullanimi gibi ogeleri icerir Hakemler sporcuyu 6 0 tam puan uzerinden degerlendirir 6 0 tam puan serinin kusursuz bir bicimde sergilendigini gosterir Hakemler 5 4 ya da 4 2 gibi ondalik puanlar da verebilir 2002 Kis Olimpiyatlarinda Ciftler kategorisi yarismasinda patlak veren sonunda 2 ciftin birden olimpiyat sampiyonu ilan edildigi olaylardan sonra yeni bir puanlama sistemi getirildi Bu sistemde sporcularin yaptiklari her bir hareketin atlayislar donusler kaldirislar bir ham puani vardir Hakemler hareketin yapilisina gore sporcuya bu puandan 3 puan fazla ya da 3 puan dusuk verebilir Ancak sistem Buz Pateni ne zarar verdigi sporcularin programlarinin zorlastigi ancak artistik yonden zayifladigi sporcularin kendilerini cok zorladiklari ve bunun sakatlanmalara sebebiyet verdigi yonunde elestiriler aldi Ayrica bakinizArtistik buz pateninde Olimpiyat madalyasi kazananlar listesi Yasa gore artistik buz pateninde Olimpiyat madalyasi kazananlar listesi Artistik buz pateni kaldirislari Artistik buz pateni donusleri Senkronize buz pateniKaynakca Figure Skating Official website of the Olympic Movement Uluslararasi Olimpiyat Komitesi 6 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2009 Kay K J N 2001 Figure Skating Journal Glossary Spins 23 Nisan 2007 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 10 Mayis 2007 Korte Don 25 Subat 2004 Figure Skater s Website Recognizing the Spins 8 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 10 Mayis 2007 ISU Special Regulations amp Technical Rules Single amp Pair Skating and Ice Dancing 2006 25 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1 03 International Skating Union Communication No 1445 7 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 164 Yamaguchi Kristi 1997 Figure Skating for Dummies Hungry Minds ISBN 0764550845 28 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2007 28 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2007 22 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2007 Dis baglantilarUluslararasi Buz Pateni Birligi10 Ocak 1998 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Artistik buz pateni ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir