Stephanie Louise Kwolek (31 Temmuz 1923 - 18 Haziran 2014), Amerikalı bir kimyager ve DuPont şirketinde 40 yıldan fazla çalıştı. Kevlar olarak daha iyi bilinen poli-parafenilen tereftalamid yani olağanüstü güç ve sertlik derecesine sahip bir sentetik lif ailesinden birinin icat edilmesinde en iyi bilineni kimyagerdir. Kwolek, keşfinden dolayı DuPont şirketinin Lavoisier Madalyasını olağanüstü teknik başarı ile kazandı. Uzun yıllar boyunca bu onuru alan tek kadın çalışandı. 1995 yılında Ulusal Mucitler Hall of Fame'e eklenen dördüncü kadın oldu. Kwolek, Ulusal Medal of Technology, IRI Başarı Ödülü ve Perkin Madalyası gibi polimer kimyasındaki çalışmalarıyla çok sayıda ödül kazandı.
Hayatının ilk yılları ve eğitimi
Stephanie Kwolek, "I don't think there's anything like saving someone's life to bring you satisfaction and happiness", "Women in Chemistry", |
Kwolek, 1923'te Pennsylvania'daki New Kensington'daki Pittsburgh banliyösündeki göçmen Leh bir ailelede dünyaya geldi. Babası John Kwolek, Stephanie on yaşındayken öldü. Stephanie’nin babası bir doğabilimcisiydi ve Stephanie, çocukken doğal dünyayı keşfetmek için onunla saatlerce zaman geçirirdi. Bilime olan ilgisini babası ile keşfeden Stephanie modaya olan ilgisini annesi Nellie Kwolek'a borçlu olduğunu söylemiştir. 1946'da Kwolek, Carnegie Mellon Üniversitesi'nden Margaret Morrison Carnegie College'dan kimya alanında büyük lisans derecesi aldı. Tıp fakültesine doktor olmayı planladı ve bunun için kimya ile ilgili bir alanda geçici bir işten para kazanabileceğini umdu.
DuPont Kariyeri
1946'da, Kwolek için geleceği için bir rehber olan Hale Charch, DuPont'un Buffalo, New York tesisi İkinci Dünya Savaşı için denizaşırı ülkelerdekilerin sayısı nedeniyle kendisine bir fırsat sundu. Charch başlangıçta Kwolek'e iki hafta içinde kendisiyle temasa geçeceğini söyledi ancak Kwolek başka bir iş teklifine cevap vermek zorunda kaldıktan sonra daha hızlı cevap vermek istediği için Charch ona hemen pozisyon teklif etti.
Kwolek başlangıçta sadece DuPont için geçici olarak çalışmayı amaçlamış olsa da işi ilginç buldu ve Duakon için çalışmaya devam etmek için 1950'de Delaware Wilmington'a taşınıp tıp kariyerine devam etmemeye karar verdi. Kevlar'ı onuncu yılında kadar şirketle icat etti. 1959'da, aldığı birçok ödülün birincisi olan American Chemical Society (ACS) 'den bir yayın ödülü kazandı. Kağıt, The Nylon Rope Trick, oda sıcaklığında bir beherde naylon üretmenin bir yolunu gösterdi. Hâlâ ortak bir sınıf deneyinin temelini oluşturmaktadır.
Kevlar
DuPont için çalışırken Kwolek Kevlar'ı icat etti. 1964 yılında benzin sıkıntısı geleceğini öngörerek şirket, lastiklerde kullanılmak üzere hafif ama güçlü bir elyaf aramaya başladı. O sırada birlikte çalıştığı polimerler, poli-p-fenilen tereftalat ve polibenzamid çözeltide sıvı kristal oluşturdu, bu sırada o sırada 200 °C'nin (392 °F) üzerinde eriyik-bükülmesi gerekiyordu, daha zayıf ve daha az sert lifler üretti. Yeni projelerinde benzersiz bir teknik ve erime yoğunlaştırma polimerizasyon işlemi bu sıcaklıkları 0 ila 40 °C (32 ve 104 °F) arasında azaltmaktır.
Daha sonra 1993'te konuşmasında şöyle açıkladı:
"Çözüm olağandışı (düşük viskoziteli), bulanık, karıştır-opalesan ve ayran idi. Konvansiyonel polimer çözeltileri genellikle berrak veya yarı şeffaftır ve pekmezin viskozitesine sahiptir, az ya da çok. Hazırladığım solüsyon bir dağılım gibi görünüyordu, ancak ince bir gözenek filtresi ile tamamen filtrelenebilirdi. Bu sıvı kristal bir çözümdü, ama o zamanlar bilmiyordum."
Bu tür bulutlu çözelti genellikle atılır. Ne var ki, Kwolek çözeltisini test etmek için püskürtme memuru teknisyen Charles Smullen'i ikna etti. Kwolek naylon tipik olarak yeni elyaf kırılmaz olduğunu bulduğu zamana şaşkına uğradı. Sadece naylondan daha güçlü değil Kevlar ağırlıkça çelikten beş kat daha güçlü idi. Hem amirli hem de laboratuvar direktörü keşiflerinin önemini anladı ve yeni bir polimer kimyası alanı hızla ortaya çıktı. 1971'e kadar modern Kevlar tanıtıldı ve Kwolek, liflerin ısı muamelesiyle daha da güçlendirilebileceğini öğrendi. Çubuklar ya da kibrit çubukları gibi şekillendirilmiş polimer molekülleri oldukça çok yönlüydü bu da Kevlar'a olağanüstü bir güç katıyor.
Kevlar uygulamaları
Kwolek, Kevlar'ın pratik uygulamaları geliştirmeyle çok fazla uğraşmadı. Kwolek ‘Keşif hakkında üst düzey DuPont yöneticilerine bilgi verildikten sonra hemen farklı yönlerden çalışmak üzere bir grup atadılar "dedi. Şirket Kevlar patentini imzalamış olduğu için Kwolek DuPont ürünlerinden karı da yoktu.
Kevlar, tenis raketleri, kayaklar, paraşüt hatları, tekneler, uçaklar, halatlar, kablolar ve kurşun geçirmez yelekler dahil olmak üzere 200'den fazla uygulama alanında bir malzeme olarak kullanılmaktadır. Otomobil lastikleri, itfaiyeci botları, hokey çubukları, kesilmeye karşı dayanıklı eldivenler ve zırhlı araçlar için de kullanılmıştır. Ayrıca, bomba geçirmez malzemeler, kasırga emniyet odaları ve köprü takviyeleri gibi koruyucu yapı malzemeleri için de kullanılmaktadır. Kwolek'un ölümünün haftasında, Kevlar ile yapılan bir milyonuncu kurşun geçirmez yelek satıldı. Kevlar aynı zamanda hücresel telefonları kurmak için de kullanılır; Motorola Droid RAZR'de bir Kevlar yekparesi var.
Ödüller ve onurlar
Kevlar'ın keşfi için Kwolek 1995 yılında olağanüstü teknik başarısından dolayı DuPont şirketinin Lavoisier Madalyasını "Kevlar aramid elyaflarına yol açan sıvı kristalimsi poliamitler keşfi yapan kalıcı deneyselci ve rol modeli" olarak ödüllendirildi. 2014'teki ölüm zamanında hala bu onuru alabilecek tek kadın çalışanıydı. Onun keşfi o sırada işvereni olan DuPont için birkaç milyar dolarlık bir gelir yarattı, ancak doğrudan maddi olarak mali açıdan hiçbir şekilde yararlanmadı.
1980'de Kwolek, Amerikan Kimyacılar Enstitüsü'nden Kimyasal Öncü Ödülü ve Amerikan Kimya Topluluğu'ndan Yaratıcı Buluş Ödülü aldı. 1995'te Kwolek, Ulusal Mucitler Hall of Fame'e eklendi. 1996 yılında Ulusal Teknoloji Madalyası ve IRI Başarı Ödülü aldı. 1997'de Amerikan Kimya Topluluğu’ndan Perkin Madalyası aldı. 2003 yılında Ulusal Kadınlar Şöhret Odasına eklendi.
Carnegie Mellon Üniversitesi (2001), Worcester Politeknik Enstitüsü (1981) ve Clarkson Üniversitesi (1997) tarafından onursal derecelere layık görüldü. Kraliyet Kimya Topluluğu "İngiltere dışında çalışan bir bilim adamının materyal kimyası alanına istisnai katkıları tanımak" için iki yılda bir 'Stephanie L Kwolek Ödülü' veriyor. Kwolek, Kraliyet Kimya Topluluğu 175 Faces of Chemistry'da yer almaktadır.
Emeklilik
1986'da Kwolek, DuPont için araştırma görevlisi olarak emekli oldu. Hayatının sonuna doğru DuPont'a danışanı hem Ulusal Araştırma Konseyi hem de Ulusal Bilimler Akademisi'nde görev aldı. Araştırmacı bilim adamı olarak 40 yıl boyunca 17 veya 28 patentent aldı.
Emekli olduktan sonra küçük çocuklara özellikle de kız çocuklarına bilim alanlarını tanıtmaya yoğun bir şekilde çaba harcadı. Genellikle kimyada öğrencileri eğitirdi. Nylon Rope Trick gibi okullarda halen kullanılmakta olan birçok sınıftaki gösteri yazdı
Kwolek, 18 Haziran 2014'te 90 yaşında öldü.
Kaynakça
- ^ . . 30 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Stephanie Louise Kwolek 31 Temmuz 1923 18 Haziran 2014 Amerikali bir kimyager ve DuPont sirketinde 40 yildan fazla calisti Kevlar olarak daha iyi bilinen poli parafenilen tereftalamid yani olaganustu guc ve sertlik derecesine sahip bir sentetik lif ailesinden birinin icat edilmesinde en iyi bilineni kimyagerdir Kwolek kesfinden dolayi DuPont sirketinin Lavoisier Madalyasini olaganustu teknik basari ile kazandi Uzun yillar boyunca bu onuru alan tek kadin calisandi 1995 yilinda Ulusal Mucitler Hall of Fame e eklenen dorduncu kadin oldu Kwolek Ulusal Medal of Technology IRI Basari Odulu ve Perkin Madalyasi gibi polimer kimyasindaki calismalariyla cok sayida odul kazandi Hayatinin ilk yillari ve egitimiHarici videoStephanie Kwolek I don t think there s anything like saving someone s life to bring you satisfaction and happiness Women in Chemistry Kwolek 1923 te Pennsylvania daki New Kensington daki Pittsburgh banliyosundeki gocmen Leh bir ailelede dunyaya geldi Babasi John Kwolek Stephanie on yasindayken oldu Stephanie nin babasi bir dogabilimcisiydi ve Stephanie cocukken dogal dunyayi kesfetmek icin onunla saatlerce zaman gecirirdi Bilime olan ilgisini babasi ile kesfeden Stephanie modaya olan ilgisini annesi Nellie Kwolek a borclu oldugunu soylemistir 1946 da Kwolek Carnegie Mellon Universitesi nden Margaret Morrison Carnegie College dan kimya alaninda buyuk lisans derecesi aldi Tip fakultesine doktor olmayi planladi ve bunun icin kimya ile ilgili bir alanda gecici bir isten para kazanabilecegini umdu DuPont Kariyeri1946 da Kwolek icin gelecegi icin bir rehber olan Hale Charch DuPont un Buffalo New York tesisi Ikinci Dunya Savasi icin denizasiri ulkelerdekilerin sayisi nedeniyle kendisine bir firsat sundu Charch baslangicta Kwolek e iki hafta icinde kendisiyle temasa gececegini soyledi ancak Kwolek baska bir is teklifine cevap vermek zorunda kaldiktan sonra daha hizli cevap vermek istedigi icin Charch ona hemen pozisyon teklif etti Kwolek baslangicta sadece DuPont icin gecici olarak calismayi amaclamis olsa da isi ilginc buldu ve Duakon icin calismaya devam etmek icin 1950 de Delaware Wilmington a tasinip tip kariyerine devam etmemeye karar verdi Kevlar i onuncu yilinda kadar sirketle icat etti 1959 da aldigi bircok odulun birincisi olan American Chemical Society ACS den bir yayin odulu kazandi Kagit The Nylon Rope Trick oda sicakliginda bir beherde naylon uretmenin bir yolunu gosterdi Hala ortak bir sinif deneyinin temelini olusturmaktadir KevlarDuPont icin calisirken Kwolek Kevlar i icat etti 1964 yilinda benzin sikintisi gelecegini ongorerek sirket lastiklerde kullanilmak uzere hafif ama guclu bir elyaf aramaya basladi O sirada birlikte calistigi polimerler poli p fenilen tereftalat ve polibenzamid cozeltide sivi kristal olusturdu bu sirada o sirada 200 C nin 392 F uzerinde eriyik bukulmesi gerekiyordu daha zayif ve daha az sert lifler uretti Yeni projelerinde benzersiz bir teknik ve erime yogunlastirma polimerizasyon islemi bu sicakliklari 0 ila 40 C 32 ve 104 F arasinda azaltmaktir Daha sonra 1993 te konusmasinda soyle acikladi Cozum olagandisi dusuk viskoziteli bulanik karistir opalesan ve ayran idi Konvansiyonel polimer cozeltileri genellikle berrak veya yari seffaftir ve pekmezin viskozitesine sahiptir az ya da cok Hazirladigim solusyon bir dagilim gibi gorunuyordu ancak ince bir gozenek filtresi ile tamamen filtrelenebilirdi Bu sivi kristal bir cozumdu ama o zamanlar bilmiyordum Bu tur bulutlu cozelti genellikle atilir Ne var ki Kwolek cozeltisini test etmek icin puskurtme memuru teknisyen Charles Smullen i ikna etti Kwolek naylon tipik olarak yeni elyaf kirilmaz oldugunu buldugu zamana saskina ugradi Sadece naylondan daha guclu degil Kevlar agirlikca celikten bes kat daha guclu idi Hem amirli hem de laboratuvar direktoru kesiflerinin onemini anladi ve yeni bir polimer kimyasi alani hizla ortaya cikti 1971 e kadar modern Kevlar tanitildi ve Kwolek liflerin isi muamelesiyle daha da guclendirilebilecegini ogrendi Cubuklar ya da kibrit cubuklari gibi sekillendirilmis polimer molekulleri oldukca cok yonluydu bu da Kevlar a olaganustu bir guc katiyor Kevlar uygulamalariKwolek Kevlar in pratik uygulamalari gelistirmeyle cok fazla ugrasmadi Kwolek Kesif hakkinda ust duzey DuPont yoneticilerine bilgi verildikten sonra hemen farkli yonlerden calismak uzere bir grup atadilar dedi Sirket Kevlar patentini imzalamis oldugu icin Kwolek DuPont urunlerinden kari da yoktu Kevlar tenis raketleri kayaklar parasut hatlari tekneler ucaklar halatlar kablolar ve kursun gecirmez yelekler dahil olmak uzere 200 den fazla uygulama alaninda bir malzeme olarak kullanilmaktadir Otomobil lastikleri itfaiyeci botlari hokey cubuklari kesilmeye karsi dayanikli eldivenler ve zirhli araclar icin de kullanilmistir Ayrica bomba gecirmez malzemeler kasirga emniyet odalari ve kopru takviyeleri gibi koruyucu yapi malzemeleri icin de kullanilmaktadir Kwolek un olumunun haftasinda Kevlar ile yapilan bir milyonuncu kursun gecirmez yelek satildi Kevlar ayni zamanda hucresel telefonlari kurmak icin de kullanilir Motorola Droid RAZR de bir Kevlar yekparesi var Oduller ve onurlarKevlar in kesfi icin Kwolek 1995 yilinda olaganustu teknik basarisindan dolayi DuPont sirketinin Lavoisier Madalyasini Kevlar aramid elyaflarina yol acan sivi kristalimsi poliamitler kesfi yapan kalici deneyselci ve rol modeli olarak odullendirildi 2014 teki olum zamaninda hala bu onuru alabilecek tek kadin calisaniydi Onun kesfi o sirada isvereni olan DuPont icin birkac milyar dolarlik bir gelir yaratti ancak dogrudan maddi olarak mali acidan hicbir sekilde yararlanmadi 1980 de Kwolek Amerikan Kimyacilar Enstitusu nden Kimyasal Oncu Odulu ve Amerikan Kimya Toplulugu ndan Yaratici Bulus Odulu aldi 1995 te Kwolek Ulusal Mucitler Hall of Fame e eklendi 1996 yilinda Ulusal Teknoloji Madalyasi ve IRI Basari Odulu aldi 1997 de Amerikan Kimya Toplulugu ndan Perkin Madalyasi aldi 2003 yilinda Ulusal Kadinlar Sohret Odasina eklendi Carnegie Mellon Universitesi 2001 Worcester Politeknik Enstitusu 1981 ve Clarkson Universitesi 1997 tarafindan onursal derecelere layik goruldu Kraliyet Kimya Toplulugu Ingiltere disinda calisan bir bilim adaminin materyal kimyasi alanina istisnai katkilari tanimak icin iki yilda bir Stephanie L Kwolek Odulu veriyor Kwolek Kraliyet Kimya Toplulugu 175 Faces of Chemistry da yer almaktadir Emeklilik1986 da Kwolek DuPont icin arastirma gorevlisi olarak emekli oldu Hayatinin sonuna dogru DuPont a danisani hem Ulusal Arastirma Konseyi hem de Ulusal Bilimler Akademisi nde gorev aldi Arastirmaci bilim adami olarak 40 yil boyunca 17 veya 28 patentent aldi Emekli olduktan sonra kucuk cocuklara ozellikle de kiz cocuklarina bilim alanlarini tanitmaya yogun bir sekilde caba harcadi Genellikle kimyada ogrencileri egitirdi Nylon Rope Trick gibi okullarda halen kullanilmakta olan bircok siniftaki gosteri yazdi Kwolek 18 Haziran 2014 te 90 yasinda oldu Kaynakca 30 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Haziran 2013