Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nakam (İbranice: נקם), Türkçe: İntikam 1945'te Holokost sırasında altı milyon Yahudi'nin öldürülmesinin intikamını almak için Almanları ve Nazileri öldürmeye çalışan yaklaşık elli kişiden oluşan Holokost'tan sağ kurtulan bir gruptu. Abba Kovner liderliğindeki grup, ayrım gözetmeksizin "ulus için bir ulus" şeklinde altı milyon Alman'ı öldürmeye çalıştı. Kovner, çok sayıda Alman'ı öldürmek için su şebekelerini zehirlemek amacıyla büyük miktarlarda zehir temin etmek için Filistin'e gitti ve takipçileri Nürnberg'in su sistemine sızdı. Ancak Kovner, Avrupa'ya döndüğünde İngilizler tarafından tutuklandı ve zehri denize atmak zorunda kaldı.
Bu başarısızlığın ardından, grubun geri kalanı dikkatlerini ABD tarafından tutulan Alman savaş esirlerini hedef alan "B Planı" na çevirdi. Yerel olarak arsenik elde ettiler ve esir kamplarını besleyen fırınlara sızdılar. Komplocular, Nürnberg'deki Konsum-Genossenschaftsbäckerei'de (Tüketici Kooperatifi Fırını) 3.000 somun ekmeğe zehir sürdüler somun ekmeği yiyen Langwasser toplama kampında 2.000'den fazla Alman savaş esirini zehirlendi ancak hiç kimse ölmedi. Gruba bilinen hiçbir ölüm atfedilmez. Bazıları tarafından Nakam'ın bir "terör örgütü" olduğu düşünülse de, Alman savcılar "olağandışı koşullar" nedeniyle iki üyesine karşı açılan davayı reddetti.
Arka plan
Holokost sırasında, Nazi Almanyası, müttefikleri ve işbirlikçileri, toplu katliamlar ve gazla öldürme gibi çeşitli yöntemlerle yaklaşık altı milyon Yahudiyi öldürdü. Tüm ailelerini ve topluluklarını kaybeden kurtulanların çoğu, normal bir hayata dönmeyi hayal etmekte zorlandı. Nazi savaş suçlularına veya tüm Alman halkına karşı intikam alma arzusu yaygındı. 1942'nin sonlarından itibaren, Holokost haberleri Filistin'e ulaştığında, Yahudi gazeteleri intikam çağrılarıyla doluydu. Varşova Gettosu ayaklanmasının liderlerinden biri olan Yitzhak Zuckerman daha sonra "intikam takıntısı olmayan bir Yahudi tanımadığını" iddia etti. Bununla birlikte, hayatta kalanların çok azı bu fanteziler üzerinde hareket etti, bunun yerine hayatlarını ve topluluklarını yeniden inşa etmeye ve ölenleri anmaya odaklandı. İsrailli tarihçi Dina Porat, Holokost'tan sağ kurtulan yaklaşık 200 veya 250 kişinin şiddetli intikam almaya çalıştığını tahmin ediyor ki bunların önemli bir kısmı Nakam'dı. Mossad tarafından gerçekleştirilen suikastlar da dahil olmak üzere, bu operasyonlar 1.000 ila 1.500 kadar insanın hayatına mal oldu.
Oluşumu
1945'te Abba Kovner, Ponary katliamı ve Majdanek'teki imha kampını ziyaret ettikten ve Romanya'daki Auschwitz'den sağ kurtulanlarla tanıştıktan sonra intikam almaya karar verdi. O, çoğu eski Yahudi partizanlar, ancak Sovyetler Birliği'ne kaçmış olan birkaç kişi de dahil olmak üzere Holokost'tan sağ kurtulan yaklaşık 50 kişi ile plan yaptı. Gizli yaşama ve mücadeleci yeteneklerinden dolayı işe alınan çoğu kişi yirmili yaşlarının başındaydı Genel olarak Nakam ("İntikam") olarak bilinen kuruluş, aynı zamanda דם ישראל נוטר (Dam Yisrael Noter, "İsrail'in kanı intikamını alır") kısaltması olan İbranice ין (Din, "yargı") adını kullandı.
Grubun üyeleri, Nazi Almanya'sının yenilgisinin Yahudilerin başka bir Holokost düzeyindeki soykırımdan korundukları anlamına gelmediğine inanıyordu. Kovner, altı milyon Alman'ı öldüren orantılı bir intikamın, Yahudilerin düşmanlarına yaptıklarının yanlarına kar kalmayacalarını öğretmenin tek yolu olduğuna inanıyordu: "Eylem şok edici olmalı. Almanlar, Auschwitz'den sonra normale geri dönüşün olmayacağını bilmeli" Hayatta kalanlara göre, Kovner'ın "hipnotize edici" hitabı hissettikleri duygulara sözler koydu. Grubun üyeleri, zamanın yasalarının Holokost gibi aşırı bir olayı yeterince cezalandıramayacağına ve dünyanın tam manevi iflasının ancak yıkıcı cezalandırıcı şiddet ile iyileştirilebileceğine inanıyordu.
Grubun liderleri iki plan oluşturdu: Çok sayıda Alman'ı öldürmek için Plan A ve Birleşik Devletler savaş esiri kamplarında tutulan birkaç bin SS esirini zehirlemek için Plan B. Kovner'ın grubu Romanya'dan İtalya'ya gitti ve burada Kovner, Aliyah Bet'i (Filistin Mandası'na yasadışı göç) örgütlenmesine yardım etmesini isteyen Yahudi Tugay askerlerinden sıcak bir karşılama aldı. Kovner, intikam almaya hazır olduğu için onu reddetti. Nakam bir yeraltı hücreleri ağı geliştirdi ve hemen para toplamaya, Alman altyapısına sızmaya ve zehiri güvence altına almaya koyuldu. Grup, bir Hashomer Hatzair elçisinden büyük miktarda Alman sahte İngiliz parası aldı, spekülatörleri katkıda bulunmaya zorladı ve ayrıca Yahudi Tugayı'ndaki sempatizanlardan biraz para aldı.
Plan A (Nürnberg'de planlı toplu zehirleme)
"Maim Mendele" adlı Polonyalı bir yerinden edilmiş kişi Joseph Harmatz, Nürnberg'deki belediye su kaynağına sızmaya çalıştı; Nakam, şehri Nazi Partisinin kalesi olduğu için hedef aldı. Harmatz, Müttefiklerin bombalamasıyla şehrin büyük kısmının yıkılmasının neden olduğu konut sıkıntısı nedeniyle komplocuların kiralayabileceği oda bulmakta zorlandı. Rüşvet kullanarak, akıcı Almanca konuşan Kraków'dan bir mühendis olan Willek Schwerzreich'i (Wilek Shinar) belediye su şirketinde bir pozisyona yerleştirmeyi başardı. Schwarzreich, su sisteminin planını ve ana su vanasının kontrolünü ve mümkün olan en fazla sayıda Alman'ı öldürmek için zehirin nereye sokulması gerektiğini çizdi. Paris'te içeren bir Nakam hücresinin sorumlu olan Vitka Kempner, Kovner gelecekteki eşi ve eski yoldaşı Reichman'ın David Ben-Gurion ile Almanya'daki bir DP kampına yaptığı gezi sırasında konuştuğu, ancak ikincisinin Holokost'tan intikam almak yerine İsrail'in bağımsızlığı için çalışmayı tercih ettiği bildirildi.
zehir elde etmek işi Kovnere düştü. Filistin'e ulaştıktan sonra Kovner, Mossad LeAliyah Bet tarafından bir apartman dairesinde üç gün tutuldu ve Mossad şefi Shaul Meirov tarafından şahsen sorguya çekildi. Kovner, cinayeti Yishuv ile ilişkilendirmemesi karşılığında daha küçük bir intikam operasyonu için kendisine zehir vermeye ikna etme umuduyla Haganah şefleri Moshe Sneh ve Israel Celile ile görüştü.
Eylül ayında Kovner, Avrupa'da Nakam'a zehir bulmada başarılı olamadığını ve bu nedenle eski bir Vilna Gettosu isyanı olan Yitzhak Ratner'ı işe almaları ve Plan B'ye odaklanmaları gerektiğini bildirdi. Kovner sonunda Ephraim ile tanıştı. ve Kudüs İbrani Üniversitesi'nde kimyager olan Aharon Katzir, Haganah'ın bir üyesi olan öğrencilerinden biri aracılığıyla. Katzir kardeşler, Kovner'ın intikam planına sempati duydular ve İbrani Üniversitesi kimyasal deposu başkanını ona zehir vermeye ikna ettiler. Olaydan on yıllar sonra Kovner, Plan B'yi, kendisini Katzir kardeşlere yönlendiren o zamanki Dünya Siyonist Örgütü başkanı Chaim Weizmann'a sunduğunu iddia etti. Ancak biyografi yazarına göre, Kovner Weizmann ile hiç tanışmadı Şubat veya Mart 1946'da Weizmann daha önce ülke dışındaydı.
Kovner, birkaç gecikmeden sonra Aralık 1945'te, izinden dönen bir Yahudi Tugay askeri olduğunu belirten sahte belgeler ve diş macunu tüpleri ve zehir dolu kutularda saklanmış altın bir spor çantasıyla Mısır'ın İskenderiye kentine gitti. Fransa'nın Toulon kentine giden bir gemiye bindikten kısa bir süre sonra, Kovner'ın adı, diğer üç kişiyle birlikte genel seslendirme sisteminden çağrıldı. Kovner, arkadaşı Yitzik Rosenkranz'a spor kıyafeti Paris'teki Kempner'e götürmesini söyledi ve ardından zehrin yarısını denize attı. Bundan sonra teslim oldu ve İngiliz polisi tarafından tutuklandı. Nakam üyeleri daha sonra Kovner'ın Haganah tarafından ihanete uğradığını iddia etti, ancak Porat, Aliyah Bet'in şüpheli bir organizatörü olarak tutuklanmış olmasının daha muhtemel olduğunu yazıyor. İngilizce bilmeyen ve Yahudi Tugayı eğitimine katılmayan Kovner, Nakam hakkında sorgulanmadı; Mısır ve Filistin'deki hapishanelerde iki ay kaldıktan sonra serbest bırakıldı. Nakam ile ilişkisi o sırada sona erdi.
Plan B (SS mahkumlarının toplu zehirlenmesi)
Kovner gereken zehir miktarını güvence altına almayı başaramadığı için, Nuremberg hücresi 1946'nın ilk aylarında SS mahkûmlarını kesin olarak zehirlemeye karar verdi. Nakam eylem gruplarının çoğu emredildiği gibi dağıldı ve üyeleri ülkeyi terk etti ama liderler, gelecekte A Planını uygulamak için yeniden faaliyete geçiceklerine söz verdiler. Nürnberg ve Dachau'daki hücreler, yakınlardaki büyük ABD savaş esirleri kampları nedeniyle aktif kaldı. Yitzhak Ratner, yerel olarak zehir elde etmek için gruba dahil edildi. Ekim 1945'te Paris'teki Nakam karargahında bir laboratuvar kurdu ve burada etkileri geciktirecek tatsız, kokusuz bir zehir bulmak için çeşitli formülasyonları denedi. Ratner sonunda arsenik, tutkal ve diğer katkı maddelerinin bir karışımını formüle etti. Bunlar ekmek somunlarının üzerine boyanabilir. kediler üzerinde yapılan testler, karışımın ölümcüllüğünü kanıtladı. 18 kilogram (40 lb) zehir elde etti Almanya'ya götürdü.
Nakam, başta eski SS subayları veya önde gelen Naziler olmak üzere 12.000 ila 15.000 mahkûmun ABD tarafından hapsedildiği Nuremberg (eski adıyla Stalag XIII-D) yakınlarındaki Langwasser toplama kampına odaklandı. Başlangıçta, biri şoför, diğeri ambar işçisi olmak üzere iki Nakam üyesi kamp tarafından işe alındı. Langwasser için ekmek, Nürnberg'deki tek bir fırından, Konsum-Genossenschaftsbäckerei'den (Tüketici Kooperatifi Fırını) yapılıyordu. Birkaç Nazi toplama kampından kurtulan Leipke Distel, Kanada'daki bir amcasının fırınında çalışmak için vize bekleyen, yerinden edilmiş Polonyalı bir kişi olarak kendini tanıttı. Yöneticiye ücretsiz olarak çalışıp çalışamayacağını sordu ve sonunda kendisine sigara, alkol ve çikolata ile rüşvet verdikten sonra fırın deposuna erişim sağlamış oldu. Nakam ajanları, saldırılarını Alman mahkûmlarla nasıl sınırlayacaklarını ve Amerikan gardiyanlarına zarar vermekten nasıl kaçınacaklarını tartışmak için her gece Fürth'te kiralık bir odada buluştu. Harmatz, işçilerden birkaçını kamptaki büro görevlilerine yerleştirdiğinde, pazar günleri siyah ekmeğin yalnızca Alman mahkûmlar tarafından yeneceğini, çünkü Amerikan gardiyanlara özel olarak beyaz ekmek verildiğini keşfettiler. Bu nedenle saldırıyı Cumartesi gecesi gerçekleştirmeye karar verdiler.
Varşova Gettosu ayaklanması emektarı Simcha Rotem öncülüğünde, Dachau yakınlarındaki bir hapishane kampı ve onu tedarik eden fırın için de benzer hazırlıklar yapıldı. Rotem, fırında çalışan Polonyalılarla arkadaş olduktan sonra müdürü sarhoş etti, anahtarların kopyalarını çıkardı ve ayılmadan önce geri verdi. Planlanan saldırıdan birkaç gün önce Reichman, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'ndaki bir Yahudi istihbarat subayından iki ajanın polis tarafından arandığına dair bir ihbar aldı. 11 Nisan 1946'da Dachau planı durduruldu. Reichman, bir saldırının başarısızlığının ABD'nin hapishane kamplarındaki güvenlik önlemlerini artırarak ikinci bir saldırıyı önleyeceğinden korkuyordu.
Bu zamana kadar, altı Nakam üyesi Nürnberg'deki Konsum -Genossenschaftsbäckerei'de çalıştı. Yiyecek hırsızlığını önlemeyi amaçlayan sıkı güvenliği alt üst ederek, arseniği birkaç gün içinde içeri soktular zehri yağmurlukların altına sakladılar ve döşeme tahtalarının altına sakladılar. 13 Nisan Cumartesi günü, fırın çalışanları, Nakam görevlilerini çevirdiler ve üçünün fırına girmesini engellediler. Sonuç olarak, Distel ve iki suç ortağı, başlangıçta planlandığı gibi 14.000 somun yerine yalnızca 3.000 somun ekmeği zehirlemek için zamana sahipti. Somunları zehir ile boyadıktan sonra, Auschwitz'den kurtulan Yehuda Maimon'un yardımıyla Çekoslovakya'ya kaçtılar ve İtalya üzerinden güney Fransa'ya gittiler.
23 Nisan 1946'da The New York Times, 207'si hastaneye kaldırılan ve ağır hasta olan 2.283 Alman savaş esirinin zehirlenerek hastalandığını bildirdi. Ancak operasyon sonuçta hiçbir ölüme neden olmadı. Ulusal Arşivler ve Kayıtlar İdaresi'ne Bilgi Edinme Özgürlüğü talebiyle alınan belgelere göre, fırında bulunan arsenik miktarı yaklaşık 60.000 kişiyi öldürmeye yetiyordu. Zehirlemenin neden başarısız olduğu bilinmemektedir. Muhtemelen ya zehri çok ince yaydıklarından ya da mahkûmların ekmeğin zehirli olduğunu fark edip fazla yemediklerinden şüphelenilmektedir.
Sonrası ve miras
Yaklaşık 30 eski Nakam ajanı, 23 Haziran 1946'da Biriya gemisine bindi ve İngiliz yetkililer tarafından kısa süreli gözaltına alındıktan sonra Temmuz ayı sonunda Filistine geldiler. Kovner ve diğer Yahudiler tarafından sıcak karşılandılar. Kovner ve üyelerin çoğu intikam süresinin geçtiğini düşünmesine rağmen, Bolek Ben-Ya'akov liderliğindeki küçük bir grup, göreve devam etmek için Avrupa'ya döndü. Diğer dokuz Nakam ajanı 1947 baharında ayrıldı ve ertesi yıl İşçi Partisi siyasetçisi Abba Hushi'nin yardımlarıyla Avrupa'ya döndü.
İntikamcı gruplar, hem lojistik hem de finansal olarak artan zorluklarla karşılaştı ve 1949'da Federal Almanya Cumhuriyeti'nin kurulması, yasadışı operasyonları daha da zorlaştırdı. Üyelerin çoğu, kendilerini geçindirmek için suç dolu bir hayata yöneldi ve ardından eski Fransız Direniş üyelerinin yardımıyla Alman hapishanelerinden kaçmaya çalıştı. Çoğu 1950 ile 1952 arasında İsrail'e döndü. Ben-Ya'akov bir röportajda intikam almaya çalışmasaydı "aynada kendine bakamayacağını" ve intikam almadığına hala derin bir şekilde pişman olduğunu" söyledi. İsrail'e geldikten sonra, eski Nakam üyeleri onlarca yıldır deneyimleri hakkında konuşmayı reddettiler, meseleyi ancak 1980'lerde tartışmaya başladılar.
Kaynakça
- ^ Stier 2016.
- ^ a b c d e f g h i j k l m Porat 2009. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "FOOTNOTEPorat2009" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b c Porat 2009; Fritz 2004.
- ^ a b c d e f Aderet (8 Kasım 2019). "'An Eye for an Eye': The Jews Who Sought to Poison Six Million Germans to Avenge the Holocaust". Haaretz (İngilizce). 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2019. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Aderet" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Stier 2016; Porat 2009; Lang 1996.
- ^ Porat 2009; Fritz 2004; Segev 2000.
- ^ Segev 2000.
- ^ a b c d e Fritz 2004.
- ^ Porat 2009; Segev 2000; Fritz 2004.
- ^ a b c d e f Sprinzak & Zertal 2000.
- ^ a b Sprinzak & Zertal 2000, s. 34.
- ^ a b "Jewish avengers unapologetic for targeting Nazis after WWII". Fox News. Associated Press. 31 Ağustos 2016. 31 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Eylül 2016. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "ap" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Porat 2009; Lang 1996.
- Khan, A. S.; Swerdlow, D. L.; Juranek, D. D. (2001). "Precautions against biological and chemical terrorism directed at food and water supplies". Public Health Reports. 116 (1). ss. 3-14. doi:10.1016/s0033-3549(04)50017-1. ISSN 0033-3549. (PMC) 1497290 $2. (PMID) 11571403.
- Fritz, Stephen (2004). Endkampf: Soldiers, Civilians, and the Death of the Third Reich (İngilizce). Lexington: . ISBN .
- (2008). Safe Among the Germans: Liberated Jews After World War II (İngilizce). New Haven: Yale University Press. ISBN .
- Lang, Berel (1996). "Holocaust Memory and Revenge: The Presence of the Past". Jewish Social Studies (İngilizce). 2 (2). ss. 1-20. JSTOR 4467468.
- Melnick, Alan (2007). Biological, Chemical, and Radiological Terrorism: Emergency Preparedness and Response for the Primary Care Physician (İngilizce). Berlin: Springer Science & Business Media. ISBN .
- (2009) [2000]. The Fall of a Sparrow: The Life and Times of Abba Kovner (İngilizce). Palo Alto: . ISBN .
- Segev, Tom (2000) [1991]. The Seventh Million: The Israelis and the Holocaust (İngilizce). Londra: . ISBN .
- Sprinzak, Ehud; Zertal, Idith (2000). "Avenging Israeli's Blood (1946)". (Ed.). Toxic Terror: Assessing Terrorist Use of Chemical and Biological Weapons. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. ISBN .
- Stier, Oren Baruch (2016). "Six Million: The Numerical Icon of the Holocaust". Kravel-Tovi, Michal; (Ed.). Taking Stock: Cultures of Enumeration in Contemporary Jewish Life (İngilizce). Bloomington: Indiana University Press. ss. 29-46. ISBN .
- Waligorska, Magdalena (2013). Klezmer's Afterlife: An Ethnography of the Jewish Music Revival in Poland and Germany (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. ISBN .
- Waligorska, Magdalena (2014). ""Darkness at the beginning": the Holocaust in contemporary German crime fiction". Kutch, Lynn M.; Herzog, Todd (Ed.). Tatort Germany: The Curious Case of German-language Crime Fiction (İngilizce). Woodbridge: . ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nakam Ibranice נקם Turkce Intikam 1945 te Holokost sirasinda alti milyon Yahudi nin oldurulmesinin intikamini almak icin Almanlari ve Nazileri oldurmeye calisan yaklasik elli kisiden olusan Holokost tan sag kurtulan bir gruptu Abba Kovner liderligindeki grup ayrim gozetmeksizin ulus icin bir ulus seklinde alti milyon Alman i oldurmeye calisti Kovner cok sayida Alman i oldurmek icin su sebekelerini zehirlemek amaciyla buyuk miktarlarda zehir temin etmek icin Filistin e gitti ve takipcileri Nurnberg in su sistemine sizdi Ancak Kovner Avrupa ya dondugunde Ingilizler tarafindan tutuklandi ve zehri denize atmak zorunda kaldi Amerika Birlesik Devletleri nde bir tegmen solda ve bir Alman dedektif zehirlenme girisiminden sonra Nurnberg deki Konsum Genossenschaftsbackerei yi Tuketici Kooperatifi Firini teftis ediyor Bu basarisizligin ardindan grubun geri kalani dikkatlerini ABD tarafindan tutulan Alman savas esirlerini hedef alan B Plani na cevirdi Yerel olarak arsenik elde ettiler ve esir kamplarini besleyen firinlara sizdilar Komplocular Nurnberg deki Konsum Genossenschaftsbackerei de Tuketici Kooperatifi Firini 3 000 somun ekmege zehir surduler somun ekmegi yiyen Langwasser toplama kampinda 2 000 den fazla Alman savas esirini zehirlendi ancak hic kimse olmedi Gruba bilinen hicbir olum atfedilmez Bazilari tarafindan Nakam in bir teror orgutu oldugu dusunulse de Alman savcilar olagandisi kosullar nedeniyle iki uyesine karsi acilan davayi reddetti Arka planHolokost sirasinda Nazi Almanyasi muttefikleri ve isbirlikcileri toplu katliamlar ve gazla oldurme gibi cesitli yontemlerle yaklasik alti milyon Yahudiyi oldurdu Tum ailelerini ve topluluklarini kaybeden kurtulanlarin cogu normal bir hayata donmeyi hayal etmekte zorlandi Nazi savas suclularina veya tum Alman halkina karsi intikam alma arzusu yaygindi 1942 nin sonlarindan itibaren Holokost haberleri Filistin e ulastiginda Yahudi gazeteleri intikam cagrilariyla doluydu Varsova Gettosu ayaklanmasinin liderlerinden biri olan Yitzhak Zuckerman daha sonra intikam takintisi olmayan bir Yahudi tanimadigini iddia etti Bununla birlikte hayatta kalanlarin cok azi bu fanteziler uzerinde hareket etti bunun yerine hayatlarini ve topluluklarini yeniden insa etmeye ve olenleri anmaya odaklandi Israilli tarihci Dina Porat Holokost tan sag kurtulan yaklasik 200 veya 250 kisinin siddetli intikam almaya calistigini tahmin ediyor ki bunlarin onemli bir kismi Nakam di Mossad tarafindan gerceklestirilen suikastlar da dahil olmak uzere bu operasyonlar 1 000 ila 1 500 kadar insanin hayatina mal oldu Olusumu1945 te Abba Kovner Ponary katliami ve Majdanek teki imha kampini ziyaret ettikten ve Romanya daki Auschwitz den sag kurtulanlarla tanistiktan sonra intikam almaya karar verdi O cogu eski Yahudi partizanlar ancak Sovyetler Birligi ne kacmis olan birkac kisi de dahil olmak uzere Holokost tan sag kurtulan yaklasik 50 kisi ile plan yapti Gizli yasama ve mucadeleci yeteneklerinden dolayi ise alinan cogu kisi yirmili yaslarinin basindaydi Genel olarak Nakam Intikam olarak bilinen kurulus ayni zamanda דם ישראל נוטר Dam Yisrael Noter Israil in kani intikamini alir kisaltmasi olan Ibranice ין Din yargi adini kullandi Grubun uyeleri Nazi Almanya sinin yenilgisinin Yahudilerin baska bir Holokost duzeyindeki soykirimdan korunduklari anlamina gelmedigine inaniyordu Kovner alti milyon Alman i olduren orantili bir intikamin Yahudilerin dusmanlarina yaptiklarinin yanlarina kar kalmayacalarini ogretmenin tek yolu olduguna inaniyordu Eylem sok edici olmali Almanlar Auschwitz den sonra normale geri donusun olmayacagini bilmeli Hayatta kalanlara gore Kovner in hipnotize edici hitabi hissettikleri duygulara sozler koydu Grubun uyeleri zamanin yasalarinin Holokost gibi asiri bir olayi yeterince cezalandiramayacagina ve dunyanin tam manevi iflasinin ancak yikici cezalandirici siddet ile iyilestirilebilecegine inaniyordu Grubun liderleri iki plan olusturdu Cok sayida Alman i oldurmek icin Plan A ve Birlesik Devletler savas esiri kamplarinda tutulan birkac bin SS esirini zehirlemek icin Plan B Kovner in grubu Romanya dan Italya ya gitti ve burada Kovner Aliyah Bet i Filistin Mandasi na yasadisi goc orgutlenmesine yardim etmesini isteyen Yahudi Tugay askerlerinden sicak bir karsilama aldi Kovner intikam almaya hazir oldugu icin onu reddetti Nakam bir yeralti hucreleri agi gelistirdi ve hemen para toplamaya Alman altyapisina sizmaya ve zehiri guvence altina almaya koyuldu Grup bir Hashomer Hatzair elcisinden buyuk miktarda Alman sahte Ingiliz parasi aldi spekulatorleri katkida bulunmaya zorladi ve ayrica Yahudi Tugayi ndaki sempatizanlardan biraz para aldi Plan A Nurnberg de planli toplu zehirleme Maim Mendele adli Polonyali bir yerinden edilmis kisi Joseph Harmatz Nurnberg deki belediye su kaynagina sizmaya calisti Nakam sehri Nazi Partisinin kalesi oldugu icin hedef aldi Harmatz Muttefiklerin bombalamasiyla sehrin buyuk kisminin yikilmasinin neden oldugu konut sikintisi nedeniyle komplocularin kiralayabilecegi oda bulmakta zorlandi Rusvet kullanarak akici Almanca konusan Krakow dan bir muhendis olan Willek Schwerzreich i Wilek Shinar belediye su sirketinde bir pozisyona yerlestirmeyi basardi Schwarzreich su sisteminin planini ve ana su vanasinin kontrolunu ve mumkun olan en fazla sayida Alman i oldurmek icin zehirin nereye sokulmasi gerektigini cizdi Paris te de he iceren bir Nakam hucresinin sorumlu olan Vitka Kempner Kovner gelecekteki esi ve eski yoldasi Reichman in David Ben Gurion ile Almanya daki bir DP kampina yaptigi gezi sirasinda konustugu ancak ikincisinin Holokost tan intikam almak yerine Israil in bagimsizligi icin calismayi tercih ettigi bildirildi zehir elde etmek isi Kovnere dustu Filistin e ulastiktan sonra Kovner Mossad LeAliyah Bet tarafindan bir apartman dairesinde uc gun tutuldu ve Mossad sefi Shaul Meirov tarafindan sahsen sorguya cekildi Kovner cinayeti Yishuv ile iliskilendirmemesi karsiliginda daha kucuk bir intikam operasyonu icin kendisine zehir vermeye ikna etme umuduyla Haganah sefleri Moshe Sneh ve Israel Celile ile gorustu Eylul ayinda Kovner Avrupa da Nakam a zehir bulmada basarili olamadigini ve bu nedenle eski bir Vilna Gettosu isyani olan Yitzhak Ratner i ise almalari ve Plan B ye odaklanmalari gerektigini bildirdi Kovner sonunda Ephraim ile tanisti ve Kudus Ibrani Universitesi nde kimyager olan Aharon Katzir Haganah in bir uyesi olan ogrencilerinden biri araciligiyla Katzir kardesler Kovner in intikam planina sempati duydular ve Ibrani Universitesi kimyasal deposu baskanini ona zehir vermeye ikna ettiler Olaydan on yillar sonra Kovner Plan B yi kendisini Katzir kardeslere yonlendiren o zamanki Dunya Siyonist Orgutu baskani Chaim Weizmann a sundugunu iddia etti Ancak biyografi yazarina gore Kovner Weizmann ile hic tanismadi Subat veya Mart 1946 da Weizmann daha once ulke disindaydi Kovner birkac gecikmeden sonra Aralik 1945 te izinden donen bir Yahudi Tugay askeri oldugunu belirten sahte belgeler ve dis macunu tupleri ve zehir dolu kutularda saklanmis altin bir spor cantasiyla Misir in Iskenderiye kentine gitti Fransa nin Toulon kentine giden bir gemiye bindikten kisa bir sure sonra Kovner in adi diger uc kisiyle birlikte genel seslendirme sisteminden cagrildi Kovner arkadasi Yitzik Rosenkranz a spor kiyafeti Paris teki Kempner e goturmesini soyledi ve ardindan zehrin yarisini denize atti Bundan sonra teslim oldu ve Ingiliz polisi tarafindan tutuklandi Nakam uyeleri daha sonra Kovner in Haganah tarafindan ihanete ugradigini iddia etti ancak Porat Aliyah Bet in supheli bir organizatoru olarak tutuklanmis olmasinin daha muhtemel oldugunu yaziyor Ingilizce bilmeyen ve Yahudi Tugayi egitimine katilmayan Kovner Nakam hakkinda sorgulanmadi Misir ve Filistin deki hapishanelerde iki ay kaldiktan sonra serbest birakildi Nakam ile iliskisi o sirada sona erdi Plan B SS mahkumlarinin toplu zehirlenmesi Kovner gereken zehir miktarini guvence altina almayi basaramadigi icin Nuremberg hucresi 1946 nin ilk aylarinda SS mahkumlarini kesin olarak zehirlemeye karar verdi Nakam eylem gruplarinin cogu emredildigi gibi dagildi ve uyeleri ulkeyi terk etti ama liderler gelecekte A Planini uygulamak icin yeniden faaliyete geciceklerine soz verdiler Nurnberg ve Dachau daki hucreler yakinlardaki buyuk ABD savas esirleri kamplari nedeniyle aktif kaldi Yitzhak Ratner yerel olarak zehir elde etmek icin gruba dahil edildi Ekim 1945 te Paris teki Nakam karargahinda bir laboratuvar kurdu ve burada etkileri geciktirecek tatsiz kokusuz bir zehir bulmak icin cesitli formulasyonlari denedi Ratner sonunda arsenik tutkal ve diger katki maddelerinin bir karisimini formule etti Bunlar ekmek somunlarinin uzerine boyanabilir kediler uzerinde yapilan testler karisimin olumcullugunu kanitladi 18 kilogram 40 lb zehir elde etti Almanya ya goturdu Nurnberg deki Konsum Genossenschaftsbackerei Tuketici Kooperatifi Firini Nakam basta eski SS subaylari veya onde gelen Naziler olmak uzere 12 000 ila 15 000 mahkumun ABD tarafindan hapsedildigi Nuremberg eski adiyla Stalag XIII D yakinlarindaki Langwasser toplama kampina odaklandi Baslangicta biri sofor digeri ambar iscisi olmak uzere iki Nakam uyesi kamp tarafindan ise alindi Langwasser icin ekmek Nurnberg deki tek bir firindan Konsum Genossenschaftsbackerei den Tuketici Kooperatifi Firini yapiliyordu Birkac Nazi toplama kampindan kurtulan Leipke Distel Kanada daki bir amcasinin firininda calismak icin vize bekleyen yerinden edilmis Polonyali bir kisi olarak kendini tanitti Yoneticiye ucretsiz olarak calisip calisamayacagini sordu ve sonunda kendisine sigara alkol ve cikolata ile rusvet verdikten sonra firin deposuna erisim saglamis oldu Nakam ajanlari saldirilarini Alman mahkumlarla nasil sinirlayacaklarini ve Amerikan gardiyanlarina zarar vermekten nasil kacinacaklarini tartismak icin her gece Furth te kiralik bir odada bulustu Harmatz iscilerden birkacini kamptaki buro gorevlilerine yerlestirdiginde pazar gunleri siyah ekmegin yalnizca Alman mahkumlar tarafindan yenecegini cunku Amerikan gardiyanlara ozel olarak beyaz ekmek verildigini kesfettiler Bu nedenle saldiriyi Cumartesi gecesi gerceklestirmeye karar verdiler Varsova Gettosu ayaklanmasi emektari Simcha Rotem onculugunde Dachau yakinlarindaki bir hapishane kampi ve onu tedarik eden firin icin de benzer hazirliklar yapildi Rotem firinda calisan Polonyalilarla arkadas olduktan sonra muduru sarhos etti anahtarlarin kopyalarini cikardi ve ayilmadan once geri verdi Planlanan saldiridan birkac gun once Reichman Amerika Birlesik Devletleri Ordusu ndaki bir Yahudi istihbarat subayindan iki ajanin polis tarafindan arandigina dair bir ihbar aldi 11 Nisan 1946 da Dachau plani durduruldu Reichman bir saldirinin basarisizliginin ABD nin hapishane kamplarindaki guvenlik onlemlerini artirarak ikinci bir saldiriyi onleyeceginden korkuyordu Bu zamana kadar alti Nakam uyesi Nurnberg deki Konsum Genossenschaftsbackerei de calisti Yiyecek hirsizligini onlemeyi amaclayan siki guvenligi alt ust ederek arsenigi birkac gun icinde iceri soktular zehri yagmurluklarin altina sakladilar ve doseme tahtalarinin altina sakladilar 13 Nisan Cumartesi gunu firin calisanlari Nakam gorevlilerini cevirdiler ve ucunun firina girmesini engellediler Sonuc olarak Distel ve iki suc ortagi baslangicta planlandigi gibi 14 000 somun yerine yalnizca 3 000 somun ekmegi zehirlemek icin zamana sahipti Somunlari zehir ile boyadiktan sonra Auschwitz den kurtulan Yehuda Maimon un yardimiyla Cekoslovakya ya kactilar ve Italya uzerinden guney Fransa ya gittiler 23 Nisan 1946 da The New York Times 207 si hastaneye kaldirilan ve agir hasta olan 2 283 Alman savas esirinin zehirlenerek hastalandigini bildirdi Ancak operasyon sonucta hicbir olume neden olmadi Ulusal Arsivler ve Kayitlar Idaresi ne Bilgi Edinme Ozgurlugu talebiyle alinan belgelere gore firinda bulunan arsenik miktari yaklasik 60 000 kisiyi oldurmeye yetiyordu Zehirlemenin neden basarisiz oldugu bilinmemektedir Muhtemelen ya zehri cok ince yaydiklarindan ya da mahkumlarin ekmegin zehirli oldugunu fark edip fazla yemediklerinden suphelenilmektedir Sonrasi ve mirasKibbutz Ein HaHoresh 1940 Yaklasik 30 eski Nakam ajani 23 Haziran 1946 da Biriya gemisine bindi ve Ingiliz yetkililer tarafindan kisa sureli gozaltina alindiktan sonra Temmuz ayi sonunda Filistine geldiler Kovner ve diger Yahudiler tarafindan sicak karsilandilar Kovner ve uyelerin cogu intikam suresinin gectigini dusunmesine ragmen Bolek Ben Ya akov liderligindeki kucuk bir grup goreve devam etmek icin Avrupa ya dondu Diger dokuz Nakam ajani 1947 baharinda ayrildi ve ertesi yil Isci Partisi siyasetcisi Abba Hushi nin yardimlariyla Avrupa ya dondu Intikamci gruplar hem lojistik hem de finansal olarak artan zorluklarla karsilasti ve 1949 da Federal Almanya Cumhuriyeti nin kurulmasi yasadisi operasyonlari daha da zorlastirdi Uyelerin cogu kendilerini gecindirmek icin suc dolu bir hayata yoneldi ve ardindan eski Fransiz Direnis uyelerinin yardimiyla Alman hapishanelerinden kacmaya calisti Cogu 1950 ile 1952 arasinda Israil e dondu Ben Ya akov bir roportajda intikam almaya calismasaydi aynada kendine bakamayacagini ve intikam almadigina hala derin bir sekilde pisman oldugunu soyledi Israil e geldikten sonra eski Nakam uyeleri onlarca yildir deneyimleri hakkinda konusmayi reddettiler meseleyi ancak 1980 lerde tartismaya basladilar Kaynakca Stier 2016 a b c d e f g h i j k l m Porat 2009 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi FOOTNOTEPorat2009 adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme a b c Porat 2009 Fritz 2004 a b c d e f Aderet 8 Kasim 2019 An Eye for an Eye The Jews Who Sought to Poison Six Million Germans to Avenge the Holocaust Haaretz Ingilizce 28 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2019 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Aderet adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Stier 2016 Porat 2009 Lang 1996 Porat 2009 Fritz 2004 Segev 2000 Segev 2000 a b c d e Fritz 2004 Porat 2009 Segev 2000 Fritz 2004 a b c d e f Sprinzak amp Zertal 2000 a b Sprinzak amp Zertal 2000 s 34 a b Jewish avengers unapologetic for targeting Nazis after WWII Fox News Associated Press 31 Agustos 2016 31 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Eylul 2016 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ap adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Porat 2009 Lang 1996 Khan A S Swerdlow D L Juranek D D 2001 Precautions against biological and chemical terrorism directed at food and water supplies Public Health Reports 116 1 ss 3 14 doi 10 1016 s0033 3549 04 50017 1 ISSN 0033 3549 PMC 1497290 2 PMID 11571403 Fritz Stephen 2004 Endkampf Soldiers Civilians and the Death of the Third Reich Ingilizce Lexington ISBN 9780813171906 2008 Safe Among the Germans Liberated Jews After World War II Ingilizce New Haven Yale University Press ISBN 9780300133127 Lang Berel 1996 Holocaust Memory and Revenge The Presence of the Past Jewish Social Studies Ingilizce 2 2 ss 1 20 JSTOR 4467468 Melnick Alan 2007 Biological Chemical and Radiological Terrorism Emergency Preparedness and Response for the Primary Care Physician Ingilizce Berlin Springer Science amp Business Media ISBN 9780387472324 2009 2000 The Fall of a Sparrow The Life and Times of Abba Kovner Ingilizce Palo Alto ISBN 9780804772525 Segev Tom 2000 1991 The Seventh Million The Israelis and the Holocaust Ingilizce Londra ISBN 978 0 8050 6660 9 Sprinzak Ehud Zertal Idith 2000 Avenging Israeli s Blood 1946 Ed Toxic Terror Assessing Terrorist Use of Chemical and Biological Weapons Cambridge Massachusetts MIT Press ISBN 978 0 262 20128 5 Stier Oren Baruch 2016 Six Million The Numerical Icon of the Holocaust Kravel Tovi Michal Ed Taking Stock Cultures of Enumeration in Contemporary Jewish Life Ingilizce Bloomington Indiana University Press ss 29 46 ISBN 9780253020574 Waligorska Magdalena 2013 Klezmer s Afterlife An Ethnography of the Jewish Music Revival in Poland and Germany Ingilizce Oxford Oxford University Press ISBN 9780199995790 Waligorska Magdalena 2014 Darkness at the beginning the Holocaust in contemporary German crime fiction Kutch Lynn M Herzog Todd Ed Tatort Germany The Curious Case of German language Crime Fiction Ingilizce Woodbridge ISBN 9781571135711