Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kral John (İngilizce: The Life and Death of King John) ünlü İngiliz oyun yazarı ve ozanı William Shakespeare tarafından yazılmış olan 5 perdelik bir oyundur. Bu oyunun janrı tarih oyunu olarak verilmektedir; çünkü İngiliz Kralı II. Henry ve kraliçe Akitanya Düşesi Eleanor'un oğlu ve İngiliz Kralı III. Henry'nin babası olan 1199 – 1216 döneminde İngiliz Kralı olan Kral John'un hayat hikâyesini dramatik bir şekilde temsil etmektedir. Bu oyun 1590'li yılların ortalarında yazılıp temsil edilmiş olduğu sanılmaktadır; fakat ilk basılı şekli 1623 tarihli birinci folyo edisyonunda bulunmaktadır.
| Kral John The Life and Death of King John | |
|---|---|
The Life and Death of King John | |
 Drury Lane Tiyatrosu'nda Kral John oyununun son sahnesi[Illustrated London News, 9 Aralık, 1865 | |
| Yazar | William Shakespeare |
| İlk gösterim | 1594-1597 |
| Ülke | İngiltere |
| Orijinal dil | İngilizce |
| Tür | Tarihsel oyun |
| Zaman ve mekân | Londra |
Kaynaklar, temsilleri ve basılımı
Shakespeare'in bu oyunu daha önce (yaklaşık olarak 1589'da) temsil edilmiş ve (olasılıkla tarafından) yazılmış olan Kral John'un Zahmetli Saltanatı adlı bir tarihsel oyuna çok benzerlik göstermekte ve birçok modern edebiyat otoritesi tarafından Skakespeare'in eserinin modelinin ve kaynağının bu oyun olduğu kabul edilmektedir. Fakat bu önerinin aksini iddia eden büyük bir grup kritik de bulunmaktadır. Bunlar ya Shakespeare'in oyunun daha önce yazıldığını; ya Shakespeare'in daha önce aynı konuda bir başka oyun yazıp şu anda elimizdeki metinin bu önceki metinden ortaya çıkardığını ya da Zahmetli Saltanat metinin zaten Skakespeare'in eseri olup bir korsan temsili ve basımı olduğunu iddia etmektedirler. Eğer Shakespeare'in oyunu her ne sebeple daha önce ise, o zaman bunun kaynağı önceden yazılıp basılmış olan tarih kitaplarıdır ve bu tarih kitapları arasında Holinshed'in vakanameleri (chronicles) veya John Foxeun Kanunlar ve Anıtlar veya Matthew Parisin Historia Maior eserlerinden biri veya birkaçı Shakepeare'in oyununun kaynağı olmalıdır.
Bu isimli oyun 1598'de Francis Meres'in verdiği Shakepeare'in oyunları listesinde bulunmaktadır. Fakat bundan sonra ta 1737'ye Kral John oyunu hiçbir tiyatronun temsiller listesinde bulunmamaktadır. Ancak 1737'de Drury Lane'deki Kraliyet Tiyatrosu'nda, 1745'te Covent Garden ve Drury Lane Tiyatrosunda temsillerin belgeleri bulunmaktadır. 19. yüzyılda 1823'te bu oyunun temsili Shakespeare oyunlarının tarihî bakımdan doğru olmasına itina edilerek hazırlanması modasını açmıştır. Kraliçe Viktorya devrinde İngiltere'nin daha milliyetçi tutumu ve bu oyunun parlak gösterilerle dolu olması dolayısıyla bu eser çok popüler olarak İngiliz sahnelerinde oynanmıştır. Fakat 20. yüzyılda bu popülerliğini aynı nedenlerin etkilerinin azalması sebebiyle, kaybetmiş ve Shakespeare'in en az bilinen ve nerede ise hiç temsil edilmeyen oyunlarından biri olmasına yol açmıştır.
1595 veya 1596'da ilk defa temsil edilmiş olan Kral John oyununun ilk basılı edisyonu 1623'te basılan birinci folyo yayını iledir.
Karakterler
- Kral John
- Prens Henri - Kralın oğlu (Kral John'u takiben İngiltere Kralı )
- Arthur, Brötanya Dükü - Kralın yeğeni
- William Marshall - Birinci Pembroke Baronu
- Geoffrey Fitz Peter - Birinci Essex Baronu
- Lord Bigot
- Hubert de Burgh
- Robert Faulconbridge - Sir Robert Faulconbridge'in oğlu
- Gayrimeşru Philip - Üvey kardeşi (Richard olarak da adlandırılır)
- James Gurney - Lady Faulconbridge'in uşağı
- Pomfretli Peter - bir kahin falcı
- II. Philippe - Fransa Kralı
- Lewis - Fransa veliahtı (sonra Fransa Kralı VIII. Louis)
- Limoj - Avusturya Dükü
- Kardinal Pandulph - Papa III. İnnocentius'un İngiltere elçisi.
- Melune - bir Fransız Lordu
- Chatillion - Kral John'a Fransız elçisi
- Akitanyali Elinor - Kral John'un annesi, önceki İngiliz kralı dul karısı.
- Konstans - Kral John'un ölmüş ağabeyi olan Brötenya Dükü 'nin dul karısı, Arthur'un annesi
- Kastilli Blanş - Kastil Kralı 'in kızı ve Kral John'un teyze kızı
- Leydi Faulconbridge - Sir Robert Faulconbridge'in dul karısı
- Lordlar, ulaklar, vb..
Konu özeti
Bu oyun Fransız Kralı II. Philippe'nin Kral John'a yeğeni (John'un ağabeyi Geoffrey'nin oğlu) olan Brötanya Dükü lehine tahttan feragat etmesini söylemesi ile başlar. Bundan sonra 5 perdede insanın başını döndürecek kadar çok sayıda ve çok karmaşık ittifaklar, Papa tarafından aforoz edilme ve sonra da Papa ile aranın bulunması ile Papa'ya yaklaşma siyasetleri ile oyun devam eder. Oyun bir keşiş tarafından sağlanan yavaş fakat öldürücü tesirli bir zehir nedeniyle Kral John'un ölümüne yavaş bir şekilde gidişini gösterdikten sonra sona erer.
Oyunun devam ettiği sürece Gayri-meşru/Piç adı verilen bir hayali karakter asalet, bencillik, siyasi mallar ve İngiliz egemenliği konularında resmi görüşlere karşı kuşkular yaratacak aksi düşünceleri kapsayan birçok yorumlar verir.
İngiliz tarihleri Kral John'un Magna Carta adlı bir bildiriyi imzalaması ile ünlü olduğunu bildirirler. Magna Carta şahsi hürriyetleri sıralayıp kralın bu alanda yetkilerine hukuksal kısıntılar getiren bir ünlü belge olup bu surette İngiltere'nin bir hukuk devleti olmasını doğurmuştur. Bu bildiriyi imzalaması ile Kral John büyük bir kral olarak bilinmektedirler. Halbuki Shakespeare'in bu Kral John'un hayat hikâyesini bildirmek amaçlı bu oyununda Magna Cartadan hiçbir bahis bulunmaz. Buna baş neden Shakespeare'in zamanında Magna Cartayı şahsi hürriyetlerin bir ifadesi değil, ülkenin merkezsel monarşik idaresini zayıflatmak için güçlü soylu baronlar tarafından gerçekleştirilen utanılacak bir girişim olarak görülmesidir. Oyunun ana odağının, eski kralın ölmesi veya görevden ayrılması ile onu takip edecek yeni kralın devlet idaresini nasıl kendi eline alacağı sorunlarının incelenmesi olduğu görülmektedir.
Uyarımlar
Bir Shakespeare oyunun ilk defa sinema perdesine geçirilip halka gösterilmesi, 1899'da temsil edilen ve başrolünü Herbert Beerbohm Roundtreenin oynadığı Kral John oyununun sahnede temsili sırasında sessiz bir film olarak çekilmesi ve bu filmin genişce dağılımı şeklinde olmuştur.
Bundan sonra Kral John oyunu iki defa İngiltere'de televizyon filmi olarak çekilip televizyonla yayınlanmıştır. 1951'deki çekilişte başrolü Donald Wolfit ve 1984'te çekilişinde ise Leonard Rossiter oynamıştır.
Dipnotları
- ^ Hunter, G. K. English Drama 1586-1642: The Age of Shakespeare (Oxford: Clarendon Press, 1997): 223.
- ^ Bu karakter gerçekte İngiliz Kralı Arslan Yürekli Rişar'ı Üçüncü Haçlı Seferi'nden dönerken yakalayıp Tuna Nehri üzerinde bir kaleye hapseden Avusturya Dükü; Rişar'dan hapisten kurtulma bacını alan Alman Kutsal Germen-Roma İmparatoru ve Rişar'ın hapisten kurtulduktan sonra şatosunu kuşattığı Kont Limoj'lu Aimar Vin bir bileşiği olup, temsildeki aktör sayısını azaltmak için böyle birleşme yapılmıştır. Rişar bu kuşatma sırasında ölmüştür.
- ^ Irving Ribner, The Complete Pelican Shakespeare 1981 p. 175.
- ^ Charles Boyce, Shakespeare A to Z, Roundtable Press (1990).
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Kral John ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- (İngilizce)
- Project Gutenberg tarafından Kral John tüm İngilizce metni 9 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Kral John oyununun İngilizce tüm metninin HTML şeklinde sunumu 15 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Kral John oyununun İngilizce tüm metninin Wikisource sunumu 8 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kral John Ingilizce The Life and Death of King John unlu Ingiliz oyun yazari ve ozani William Shakespeare tarafindan yazilmis olan 5 perdelik bir oyundur Bu oyunun janri tarih oyunu olarak verilmektedir cunku Ingiliz Krali II Henry ve kralice Akitanya Dusesi Eleanor un oglu ve Ingiliz Krali III Henry nin babasi olan 1199 1216 doneminde Ingiliz Krali olan Kral John un hayat hikayesini dramatik bir sekilde temsil etmektedir Bu oyun 1590 li yillarin ortalarinda yazilip temsil edilmis oldugu sanilmaktadir fakat ilk basili sekli 1623 tarihli birinci folyo edisyonunda bulunmaktadir Kral John The Life and Death of King JohnThe Life and Death of King JohnDrury Lane Tiyatrosu nda Kral John oyununun son sahnesi Illustrated London News 9 Aralik 1865YazarWilliam ShakespeareIlk gosterim1594 1597UlkeIngiltereOrijinal dilIngilizceTurTarihsel oyunZaman ve mekanLondraKing John oyununun 1623de basilmis birinci folyo edisyonu bas sayfasiKaynaklar temsilleri ve basilimiShakespeare in bu oyunu daha once yaklasik olarak 1589 da temsil edilmis ve olasilikla tarafindan yazilmis olan Kral John un Zahmetli Saltanati adli bir tarihsel oyuna cok benzerlik gostermekte ve bircok modern edebiyat otoritesi tarafindan Skakespeare in eserinin modelinin ve kaynaginin bu oyun oldugu kabul edilmektedir Fakat bu onerinin aksini iddia eden buyuk bir grup kritik de bulunmaktadir Bunlar ya Shakespeare in oyunun daha once yazildigini ya Shakespeare in daha once ayni konuda bir baska oyun yazip su anda elimizdeki metinin bu onceki metinden ortaya cikardigini ya da Zahmetli Saltanat metinin zaten Skakespeare in eseri olup bir korsan temsili ve basimi oldugunu iddia etmektedirler Eger Shakespeare in oyunu her ne sebeple daha once ise o zaman bunun kaynagi onceden yazilip basilmis olan tarih kitaplaridir ve bu tarih kitaplari arasinda Holinshed in vakanameleri chronicles veya John Foxeun Kanunlar ve Anitlar veya Matthew Parisin Historia Maior eserlerinden biri veya birkaci Shakepeare in oyununun kaynagi olmalidir Bu isimli oyun 1598 de Francis Meres in verdigi Shakepeare in oyunlari listesinde bulunmaktadir Fakat bundan sonra ta 1737 ye Kral John oyunu hicbir tiyatronun temsiller listesinde bulunmamaktadir Ancak 1737 de Drury Lane deki Kraliyet Tiyatrosu nda 1745 te Covent Garden ve Drury Lane Tiyatrosunda temsillerin belgeleri bulunmaktadir 19 yuzyilda 1823 te bu oyunun temsili Shakespeare oyunlarinin tarihi bakimdan dogru olmasina itina edilerek hazirlanmasi modasini acmistir Kralice Viktorya devrinde Ingiltere nin daha milliyetci tutumu ve bu oyunun parlak gosterilerle dolu olmasi dolayisiyla bu eser cok populer olarak Ingiliz sahnelerinde oynanmistir Fakat 20 yuzyilda bu populerligini ayni nedenlerin etkilerinin azalmasi sebebiyle kaybetmis ve Shakespeare in en az bilinen ve nerede ise hic temsil edilmeyen oyunlarindan biri olmasina yol acmistir 1595 veya 1596 da ilk defa temsil edilmis olan Kral John oyununun ilk basili edisyonu 1623 te basilan birinci folyo yayini iledir KarakterlerKral John portresi Ressam bilinmiyorKral John Prens Henri Kralin oglu Kral John u takiben Ingiltere Krali Arthur Brotanya Duku Kralin yegeni William Marshall Birinci Pembroke Baronu Geoffrey Fitz Peter Birinci Essex Baronu Lord Bigot Hubert de Burgh Robert Faulconbridge Sir Robert Faulconbridge in oglu Gayrimesru Philip Uvey kardesi Richard olarak da adlandirilir James Gurney Lady Faulconbridge in usagi Pomfretli Peter bir kahin falci II Philippe Fransa Krali Lewis Fransa veliahti sonra Fransa Krali VIII Louis Limoj Avusturya Duku Kardinal Pandulph Papa III Innocentius un Ingiltere elcisi Melune bir Fransiz Lordu Chatillion Kral John a Fransiz elcisi Akitanyali Elinor Kral John un annesi onceki Ingiliz krali dul karisi Konstans Kral John un olmus agabeyi olan Brotenya Duku nin dul karisi Arthur un annesi Kastilli Blans Kastil Krali in kizi ve Kral John un teyze kizi Leydi Faulconbridge Sir Robert Faulconbridge in dul karisi Lordlar ulaklar vb Konu ozetiBu oyun Fransiz Krali II Philippe nin Kral John a yegeni John un agabeyi Geoffrey nin oglu olan Brotanya Duku lehine tahttan feragat etmesini soylemesi ile baslar Bundan sonra 5 perdede insanin basini dondurecek kadar cok sayida ve cok karmasik ittifaklar Papa tarafindan aforoz edilme ve sonra da Papa ile aranin bulunmasi ile Papa ya yaklasma siyasetleri ile oyun devam eder Oyun bir kesis tarafindan saglanan yavas fakat oldurucu tesirli bir zehir nedeniyle Kral John un olumune yavas bir sekilde gidisini gosterdikten sonra sona erer Oyunun devam ettigi surece Gayri mesru Pic adi verilen bir hayali karakter asalet bencillik siyasi mallar ve Ingiliz egemenligi konularinda resmi goruslere karsi kuskular yaratacak aksi dusunceleri kapsayan bircok yorumlar verir Ingiliz tarihleri Kral John un Magna Carta adli bir bildiriyi imzalamasi ile unlu oldugunu bildirirler Magna Carta sahsi hurriyetleri siralayip kralin bu alanda yetkilerine hukuksal kisintilar getiren bir unlu belge olup bu surette Ingiltere nin bir hukuk devleti olmasini dogurmustur Bu bildiriyi imzalamasi ile Kral John buyuk bir kral olarak bilinmektedirler Halbuki Shakespeare in bu Kral John un hayat hikayesini bildirmek amacli bu oyununda Magna Cartadan hicbir bahis bulunmaz Buna bas neden Shakespeare in zamaninda Magna Cartayi sahsi hurriyetlerin bir ifadesi degil ulkenin merkezsel monarsik idaresini zayiflatmak icin guclu soylu baronlar tarafindan gerceklestirilen utanilacak bir girisim olarak gorulmesidir Oyunun ana odaginin eski kralin olmesi veya gorevden ayrilmasi ile onu takip edecek yeni kralin devlet idaresini nasil kendi eline alacagi sorunlarinin incelenmesi oldugu gorulmektedir UyarimlarBir Shakespeare oyunun ilk defa sinema perdesine gecirilip halka gosterilmesi 1899 da temsil edilen ve basrolunu Herbert Beerbohm Roundtreenin oynadigi Kral John oyununun sahnede temsili sirasinda sessiz bir film olarak cekilmesi ve bu filmin genisce dagilimi seklinde olmustur Bundan sonra Kral John oyunu iki defa Ingiltere de televizyon filmi olarak cekilip televizyonla yayinlanmistir 1951 deki cekiliste basrolu Donald Wolfit ve 1984 te cekilisinde ise Leonard Rossiter oynamistir Dipnotlari Hunter G K English Drama 1586 1642 The Age of Shakespeare Oxford Clarendon Press 1997 223 Bu karakter gercekte Ingiliz Krali Arslan Yurekli Risar i Ucuncu Hacli Seferi nden donerken yakalayip Tuna Nehri uzerinde bir kaleye hapseden Avusturya Duku Risar dan hapisten kurtulma bacini alan Alman Kutsal Germen Roma Imparatoru ve Risar in hapisten kurtulduktan sonra satosunu kusattigi Kont Limoj lu Aimar Vin bir bilesigi olup temsildeki aktor sayisini azaltmak icin boyle birlesme yapilmistir Risar bu kusatma sirasinda olmustur Irving Ribner The Complete Pelican Shakespeare 1981 p 175 Charles Boyce Shakespeare A to Z Roundtable Press 1990 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kral John ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ingilizce Project Gutenberg tarafindan Kral John tum Ingilizce metni 9 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Kral John oyununun Ingilizce tum metninin HTML seklinde sunumu 15 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Kral John oyununun Ingilizce tum metninin Wikisource sunumu 8 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce