Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksandr Aleksandroviç Bogdanov (Malinouski) (22 Ağustos 1873 - 7 Nisan 1928, Moskova), Rus bilim insanı, filozof, ekonomi, , bilimkurgu yazarı.
Aleksandr Bogdanov | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Alyaksandr Malinovsky 22 Ağustos 1873 Sokółka, , Rus İmparatorluğu (şimdiki Polonya) |
| Ölüm | 07 Nisan 1928 (54 yaşında) Moskova, SSCB |
| Mezun olduğu okul(lar) | Moskova Devlet Üniversitesi, |
| Kariyeri | |
| Dalı | Filozof, yazar, tıp adamı |
Yaşamı
Bogdanov, 22 Ağustos 1873'te şu anki Belarus'ta doğdu. Öğretmen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi ve üniversite öğretimine kadar çiftlikte yaşadı. Tıp eğitimi için girdiği Moskova Üniversitesi'nden mezun olamadan, Narodnaya Volya grubuna üye olmak suçundan tutuklandı. Tula şehrine sürgün edilen Bogdanov, Kharkiv Üniversitesi'nde eğitimine devam etti. Burada devrimci faaliyetlerine devam eden Bogdanov, "Ekonomi biliminin temelleri" isimli bir broşür yayınladı (1897). 1899 yılında üniversiteden mezun olarak doktor oldu. Aynı yıl ikinci eseri olan "Doğadaki basit elementlerin muhtemel tarihi"ni yayınladı. Bunun üzerine Çar III. Aleksandr emriyle yeniden tutuklanan Bogdanov, 6 aylık bir hapislik döneminden sonra Vologdaya sürgün edildi.
Sürgün döneminde sosyal adalet, ekonomi-politik ve felsefe üzerine araştırmalar yaptı. 1903 yılında Bogdanov takma ismini alarak Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Bolşevik fraksiyonuna katıldı.
Bolşevikler arasında yaklaşık 6 yıl boyunca en önde gelen isimlerden birisi olan Bogdanov, 1904-1906 yılları arasında 3 ciltlik felsefi eseri "Ampriyo-Monizm"i yayınladı. Bogdanov bu eserinde Marksizm ile Ernst Mach, Wilhelm Ostwald, Richard Avenarius, İvan Skvortsov-Stepanov gibi filozofların görüşlerini birleştirmeye çabaladı. Bu çalışma ünlü marksist Nikolay Buharin başta olmak üzere birçok kişiyi etkiledi.
1905 Rus Devrimi'nin yenilgiye uğramasından sonra, Bogdanov, Duma'daki Sosyal Demokrat vekillerin geri çağrılmasını, partinin tamamen yer altına çekilmesini savundu ve bu konuda karşıt fikirlerde olan Lenin'le karşı karşıya geldi. Uzun süre devam eden bu karşıtlık 1908 yılında tamamen uzlaşmaz bir hale geldi. Bu ayrışmada bolşeviklerin çoğunluğu Lenin'in yanında yer alırken, Lenin bu dönem kaleme aldığı "Materyalizm ve Ampiryokritisizm" kitabıyla Bogdanov'u felsefi idealizmle yapmakla suçladı.
Lenin'le girdiği mücadelede yenilgiye uğrayan Bogdanov, 1909 Haziran'ında Paris'te düzenlenen bir konferansla Bolşevik fraksiyondan atıldı. Bunun üzerine İtalya'nın Capri adasındaki Anatoli Lunaçarski ve Maksim Gorki'nin yanına giden Bogdanov çalışmalarına burada devam etti. Otzovist olarak anılan bu muhalif grup burada bir parti okulu kurdular. 1910 yılında Bolognaya taşıdıkları bu parti okulunda 1911'e kadar eğitim verdiler. Çok geçmeden Lenin ve yandaşları da Paris'te bu gruba karşı bir parti okulu oluşturdu. Ancak bu çalışmaların bir sonuç vermemesi üzerine Bogdanov siyasetten uzaklaştı ve 1914'te çıkan bir afla Rusya'ya geri döndü.
Bogdanov Birinci Dünya Savaşı'na kadar yoğun bilimsel çalışmalar yaptı. 1912'de yayınladığı Tektoloji kitabı, kendi alanında öncü bir kitap olarak anılmaktadır. Birinci Dünya Savaşı süresince doktorluk yapan Bogdanov, Ekim Devrimi'nde hiçbir rol almadı. Bolşeviklerin iktidarı almasıyla beraber, kendisine sunulan partiye yeniden katılma tekliflerini geri çeviren Bogdanov, 1922'ye kadar, bilimsel çalışmalara daldı. Önceden araştırmaya başladığı konularda ciddi ilerlemeler kaydeden Bogdanov, sibernetik teorisinin öncülü oldu. 1918 yılında ekonomi profesörü olarak, yeni kurulan Sosyal Bilimler osyalits Akademisi'nin yöneticiliğine getirildi.
1920'de Sovyetler Birliği'nde kurulan proleter sanat hareketi Proletkult'un kuruculuğunu ve baş teorisyenliği Bogdanov yaptı. Verdiği konferans ve yazdığı makalelerde, eski burjuva kültürünün yok edilmesi gerektiğini söyleyen Bogdanov, onun yerini saf proleter kültürün alması gerektiğini savundu. Proletkult hareketi, diğer kültürel hareketler gibi ilk etapta Bolşevik Hükûmet tarafından desteklendi. Ancak 1 Aralık 1920 tarihli Pravda'da çıkan bir yazı, bu hareketi küçük burjuva ilan ederek, bu hareketin sosyalizme düşman unsurlar tarafından çıkarıldığını duyurdu. Bogdanov'un fikirleri menşevik olarak nitelendirildi. Bogdanov'a karşı bu ön yargının sebebinin 1912 Prag Konferansı'nda Sosyalist Parti içindeki diktalaşmaya karşı çıkmasına karşı duruş gösterdiği için olduğu söylenir. 1922'ye gelindiğinde ise Proletkult tarihe karışmıştı.
1923 yazında Bogdanov, hükûmet muhalifi İşçi Gerçeği grubunu desteklediği gerekçesiyle gizli polis tarafından tutuklandı ve 5 hafta boyunca sorgulandı. Serbest bırakılmasının ardından yeniden bilimsel çalışmalarına ağırlık veren Bogdanov, 1924 yılında kan transfüzyon deneylerine başladı. Bogdanov, bu deneylerle hiç yaşlanmayan ebediyen genç insanı yaratma derdindeydi. Bu çalışmalar kapsamında aralarında Lenin'in kardeşi Mariya Ulyanova ve devrimci arkadaşı Leonid Krasin'in de bulunduğu birçok kişi Bogdanov'un deneylerine katıldı. Ulyanova bu deneylerden sonra günlüğüne: ''Deneylerden sonra saç dökülmem durdu ve görme bozukluğum azaldı. Kendimi gençleşmiş hissediyorum''. yazdı. 11 kan transfüzyonu deneyi gerçekleştiren Bogdanov, bu deneyler sonunda, deneklerdeki görme bozukluklarının, saç dökülmelerinin durdurulabildiği fark etti. Çalışmalarının sonuç vermesi üzerine 1926 yılında Hematoloji ve Kan Transfüzyonu Enstitüsü'nü kurdu.
Ölümü
Bogdanov, 1928 yılında kendi üzerinde yaptığı bir kan transfüzyonu deneyi sırasında, öğrencisinden kaptığı sıtma ve tüberküloz bakterileri nedeniyle öldü. Kimi aydınlar, Bogdanov'un bu şekilde intihar ettiği iddiasında bulundu. Tarihçi bu iddiaya kanıt olarak da, Bogdanov'un son deneyinden önce yazdığı gerilim dolu politik mektuplar gösterildi.
Kızıl Yıldız
Bogdanov, 1908 yılında yayınladığı Kızıl Yıldız isimli romanıyla ilgileri üzerine çekti. Mars'ta geçen bu ütopya türü kitapta Bogdanov bilimsel ve sosyal gelişmeler hakkında peygamberce kehanetlerde bulunuyordu. Bogdanov'un bu eseri feminist, sosyalist birçok ütopya- bilimkurgu eserine öncülük etmiştir. Kendisinden sonra gelen yazarları etkilemiştir.
Dış bağlantılar
- Kızıl Yıldız Romanı hakkında bir yazı 2 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aleksandr Aleksandrovic Bogdanov Malinouski 22 Agustos 1873 7 Nisan 1928 Moskova Rus bilim insani filozof ekonomi bilimkurgu yazari Aleksandr BogdanovDogumAlyaksandr Malinovsky 22 Agustos 1873 1873 08 22 Sokolka Rus Imparatorlugu simdiki Polonya Olum07 Nisan 1928 54 yasinda Moskova SSCBMezun oldugu okul lar Moskova Devlet Universitesi KariyeriDaliFilozof yazar tip adamiYasamiBogdanov 22 Agustos 1873 te su anki Belarus ta dogdu Ogretmen bir ailenin cocugu olarak dunyaya geldi ve universite ogretimine kadar ciftlikte yasadi Tip egitimi icin girdigi Moskova Universitesi nden mezun olamadan Narodnaya Volya grubuna uye olmak sucundan tutuklandi Tula sehrine surgun edilen Bogdanov Kharkiv Universitesi nde egitimine devam etti Burada devrimci faaliyetlerine devam eden Bogdanov Ekonomi biliminin temelleri isimli bir brosur yayinladi 1897 1899 yilinda universiteden mezun olarak doktor oldu Ayni yil ikinci eseri olan Dogadaki basit elementlerin muhtemel tarihi ni yayinladi Bunun uzerine Car III Aleksandr emriyle yeniden tutuklanan Bogdanov 6 aylik bir hapislik doneminden sonra Vologdaya surgun edildi Surgun doneminde sosyal adalet ekonomi politik ve felsefe uzerine arastirmalar yapti 1903 yilinda Bogdanov takma ismini alarak Rus Sosyal Demokrat Isci Partisi nin Bolsevik fraksiyonuna katildi Bolsevikler arasinda yaklasik 6 yil boyunca en onde gelen isimlerden birisi olan Bogdanov 1904 1906 yillari arasinda 3 ciltlik felsefi eseri Ampriyo Monizm i yayinladi Bogdanov bu eserinde Marksizm ile Ernst Mach Wilhelm Ostwald Richard Avenarius Ivan Skvortsov Stepanov gibi filozoflarin goruslerini birlestirmeye cabaladi Bu calisma unlu marksist Nikolay Buharin basta olmak uzere bircok kisiyi etkiledi 1905 Rus Devrimi nin yenilgiye ugramasindan sonra Bogdanov Duma daki Sosyal Demokrat vekillerin geri cagrilmasini partinin tamamen yer altina cekilmesini savundu ve bu konuda karsit fikirlerde olan Lenin le karsi karsiya geldi Uzun sure devam eden bu karsitlik 1908 yilinda tamamen uzlasmaz bir hale geldi Bu ayrismada bolseviklerin cogunlugu Lenin in yaninda yer alirken Lenin bu donem kaleme aldigi Materyalizm ve Ampiryokritisizm kitabiyla Bogdanov u felsefi idealizmle yapmakla sucladi Lenin le girdigi mucadelede yenilgiye ugrayan Bogdanov 1909 Haziran inda Paris te duzenlenen bir konferansla Bolsevik fraksiyondan atildi Bunun uzerine Italya nin Capri adasindaki Anatoli Lunacarski ve Maksim Gorki nin yanina giden Bogdanov calismalarina burada devam etti Otzovist olarak anilan bu muhalif grup burada bir parti okulu kurdular 1910 yilinda Bolognaya tasidiklari bu parti okulunda 1911 e kadar egitim verdiler Cok gecmeden Lenin ve yandaslari da Paris te bu gruba karsi bir parti okulu olusturdu Ancak bu calismalarin bir sonuc vermemesi uzerine Bogdanov siyasetten uzaklasti ve 1914 te cikan bir afla Rusya ya geri dondu Bogdanov Birinci Dunya Savasi na kadar yogun bilimsel calismalar yapti 1912 de yayinladigi Tektoloji kitabi kendi alaninda oncu bir kitap olarak anilmaktadir Birinci Dunya Savasi suresince doktorluk yapan Bogdanov Ekim Devrimi nde hicbir rol almadi Bolseviklerin iktidari almasiyla beraber kendisine sunulan partiye yeniden katilma tekliflerini geri ceviren Bogdanov 1922 ye kadar bilimsel calismalara daldi Onceden arastirmaya basladigi konularda ciddi ilerlemeler kaydeden Bogdanov sibernetik teorisinin onculu oldu 1918 yilinda ekonomi profesoru olarak yeni kurulan Sosyal Bilimler osyalits Akademisi nin yoneticiligine getirildi 1920 de Sovyetler Birligi nde kurulan proleter sanat hareketi Proletkult un kuruculugunu ve bas teorisyenligi Bogdanov yapti Verdigi konferans ve yazdigi makalelerde eski burjuva kulturunun yok edilmesi gerektigini soyleyen Bogdanov onun yerini saf proleter kulturun almasi gerektigini savundu Proletkult hareketi diger kulturel hareketler gibi ilk etapta Bolsevik Hukumet tarafindan desteklendi Ancak 1 Aralik 1920 tarihli Pravda da cikan bir yazi bu hareketi kucuk burjuva ilan ederek bu hareketin sosyalizme dusman unsurlar tarafindan cikarildigini duyurdu Bogdanov un fikirleri mensevik olarak nitelendirildi Bogdanov a karsi bu on yarginin sebebinin 1912 Prag Konferansi nda Sosyalist Parti icindeki diktalasmaya karsi cikmasina karsi durus gosterdigi icin oldugu soylenir 1922 ye gelindiginde ise Proletkult tarihe karismisti 1923 yazinda Bogdanov hukumet muhalifi Isci Gercegi grubunu destekledigi gerekcesiyle gizli polis tarafindan tutuklandi ve 5 hafta boyunca sorgulandi Serbest birakilmasinin ardindan yeniden bilimsel calismalarina agirlik veren Bogdanov 1924 yilinda kan transfuzyon deneylerine basladi Bogdanov bu deneylerle hic yaslanmayan ebediyen genc insani yaratma derdindeydi Bu calismalar kapsaminda aralarinda Lenin in kardesi Mariya Ulyanova ve devrimci arkadasi Leonid Krasin in de bulundugu bircok kisi Bogdanov un deneylerine katildi Ulyanova bu deneylerden sonra gunlugune Deneylerden sonra sac dokulmem durdu ve gorme bozuklugum azaldi Kendimi genclesmis hissediyorum yazdi 11 kan transfuzyonu deneyi gerceklestiren Bogdanov bu deneyler sonunda deneklerdeki gorme bozukluklarinin sac dokulmelerinin durdurulabildigi fark etti Calismalarinin sonuc vermesi uzerine 1926 yilinda Hematoloji ve Kan Transfuzyonu Enstitusu nu kurdu OlumuBogdanov 1928 yilinda kendi uzerinde yaptigi bir kan transfuzyonu deneyi sirasinda ogrencisinden kaptigi sitma ve tuberkuloz bakterileri nedeniyle oldu Kimi aydinlar Bogdanov un bu sekilde intihar ettigi iddiasinda bulundu Tarihci bu iddiaya kanit olarak da Bogdanov un son deneyinden once yazdigi gerilim dolu politik mektuplar gosterildi Kizil YildizBogdanov 1908 yilinda yayinladigi Kizil Yildiz isimli romaniyla ilgileri uzerine cekti Mars ta gecen bu utopya turu kitapta Bogdanov bilimsel ve sosyal gelismeler hakkinda peygamberce kehanetlerde bulunuyordu Bogdanov un bu eseri feminist sosyalist bircok utopya bilimkurgu eserine onculuk etmistir Kendisinden sonra gelen yazarlari etkilemistir Dis baglantilarKizil Yildiz Romani hakkinda bir yazi 2 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde