Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bosten Gölü veya Bağraş Gölü (Çince: 博斯滕湖, Pinyin: Bósīténg Hú; Uygurca: باغراش كۆلى, Baƣrax Kɵli, Bağraş köl), Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, Bayangolin Moğol Özerk İlinde Korla şehrinin 57 km kuzey doğusunda, Bağraş İlçesi toprakları içinde ve Orta Asya'nın en büyük gölüdür. Deniz'den yüksekliği ortalama 1,048 metredir.
| Bosten Gölü Bağraş Gölü | |
|---|---|
 Gölün uzaydan görünüşü, 2 Kasım 2004 | |
 | |
| Havza | |
| Konum | Bayangolin, Sincan, Çin |
| Koordinatlar | 42°K 87°D / 42°K 87°D |
| Genel bilgiler | |
| Akarsu (gelen) | Kaydu Nehri |
| Etki alanı | 55.600 km2 (21.500 sq mi) |
| Uzunluk | 55 km (34 mi) |
| Genişlik | 25 km (16 mi) |
| Yüzölçümü | 1.000 km2 (390 sq mi) |
| Ortalama derinlik | 8,15 m (26,7 ft) |
| En derin noktası | 17 m (56 ft) |
| Su hacmi | 7.740 km3 (1.860 cu mi) |
| Yüzey rakımı | 1.048 m (3.438 ft) |
| Wikimedia Commons | |
  Bosten Gölü (Asya)  Bosten Gölü (China) | |
Bosten Gölü'nün en önemli yüzde 83'ü varan su kaynağı Kaydu Nehri'dir.
Kaşgarlı Mahmud, Türk Dili'nin en eski ve değerli sözlüklerinden Divân-ı Lügati't-Türk'te;
"يلدزكول Yolduz köl" "Küçe, Kinğüt ve Uygurlar sınırında bulunan bir göl." olarak tanımladığı bu göldür.
Doğal yapısı
1957 yılında Rus mühendis Jida, gölün dibine deneme burgu yapmış ve gölün 4000 yıl önce oluştuğunu tahmin etmiştir. Çinli Li Daovuan unvanı Shui Jin Zhu ölümünden önce Milattan sonra 527 yılında şimdiki gölün yerinde sadece bataklık bir bölge olduğunu yazmıştır. Qing Hanedanı Jiaqing (Çince: 嘉慶, Mançu: Saicungga fengšen) zamanında (1798–1820) Xu Song gölün etrafını gezer ölçüm yapar. O zamanlar göl, 138 km uzunlukta, 23 km genişlikte ve 16 metre derinlikte, çevresi bataklıkla kaplıymış.
Balık türleri
Bosten Gölünde, (Abbottina rivularis), (Abbottina rivularis),Sazangiller Cyprininae alt-familyasından (Ctenopharyngodon idella), (Cyprinus carpio haematopterus),Mersin balığıgiller'den (Acipenser baerii baerii), (Diptychus maculatus) ve Aspiorhynchus laticeps gibi tatlı su balık türleri yaşar.
Önemi
Bosten Gölü, bol balık bulunması, etrafının bataklık ve sulak oluşu nedeniyle bu bölgede önemi büyüktür. Bosten Gölü ve Kaydu Nehri ile birlikte ortalama 100.000 hektar alan tarla ve bahçeler sulanır. Yıllık buharlaşma ortalama 2,902 milimetredir. Verilen demeçlere göre 1964 yılında 1. Aralık ile 28. Şubat arasında 5 milimetre ve 1. Haziran ile 31. Ağustos arasında 10 mm yağmur yağmıştır, ortalama sıcaklık Ocak ayında −10 °C ve Haziran'da + 28 °C; yıllık ortalama sıcaklık 9,5 °C'dir.
Bosten Gölü Etiyoloji (neden bilimi) söylentisi
Bosten Gölünün isim kökeni bir neden bilimi (Etiyoloji) söylentisine bağlanır ve şöyle açıklanır; önceleri Yenci Havzasında böyle bir göl yokmuş sadece büyük bir bozkır'da bir birbirlerini çok seven genç bir çift yaşarmış, oğlanın ismi Bosten kızın ismi de Gaya, fakat bir gün Gökteki Yağmurtanrısı kızı kaçırıp kendi karısı yapmak ister, bunu gören Bosten onunla savaşır ve yener, fakat o çok bitkinlikten ölür. Bunu gören Gaya çok üzülür ve ağlar ve hep ağlar. Gaya'nın göz yaşlarından o bozkır bir göle dönüşür. Bu çifti anmak için gölün ismine Bosten Gölü denilmiştir.
Bosten Gölü yanındaki Çin'in nükleer test alanı
Çin 1. Nisan 1960 yılında Lop Nur Nükleer test bölgesini, 100 km Bosten Gölünün güneydoğusundaki Qinggir'de Kuruk Dağlarında, dünyanın en büyük nükleer test alanını (100.000 km²) yapmıştır. Burada 1964 ve 1996 yılları arasında toplam 45 yerüstünde (en son 16. Ekim 1980) ve yeraltında atom bombasının denemesi yapılmıştır. Üs, bir Havaalanı ve yeni yerleşim birimi (马兰公安管区) denilen Uxxaktal beldesinin batısında Hoşut İlçesinde bulunur. Yerüstünde yapılan Atom bombası denemeleri sonucunda güneybatı Sincan'da yaşayan yerel halkta anlaşılmaz hastalıklar göze çarpmıştır, Çin yöneticileri verdikleri demeçlerde, o insanların atomik radyasyon sonucunda hastalanmadıklarını açıklamışlardır. Şimdi Lop Nur Nükleer test alanı, çok sıcak ve yüksek atomik radyasyonlu artıklar için geçici depo veya son depo olarak kullanılmaktadır.
Ayrıca bakınız
Notlar
Kaynakça
- ^ Seespiegelschwankungen des Bosten-Sees 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt III, sayfa 136.
- ^ a b Abbottina rivularis in China (İngilizce)
- ^ Ctenopharyngodon idella in China (İngilizce)
- ^ Cyprinus carpio haematopterus in China (İngilizce)
- ^ Acipenser baerii baerii in China (İngilizce)
- ^ Diptychus maculatus in China (İngilizce)
- Hedin, Sven: Die geographisch-wissenschaftlichen Ergebnisse meiner Reisen in Zentralasien 1894–97 (Ergänzungsband 28 zu Petermanns Mitteilungen), Gotha 1900. (Almanca)
- Yuri Bregel: An Historical Atlas of Central Asia. Brill, Leiden 2003, . (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Bosten Gölü için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
- (Almanca)
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bosten Golu veya Bagras Golu Cince 博斯滕湖 Pinyin Bositeng Hu Uygurca باغراش كۆلى Baƣrax Kɵli Bagras kol Cin in Sincan Uygur Ozerk Bolgesi nde Bayangolin Mogol Ozerk Ilinde Korla sehrinin 57 km kuzey dogusunda Bagras Ilcesi topraklari icinde ve Orta Asya nin en buyuk goludur Deniz den yuksekligi ortalama 1 048 metredir Bosten Golu Bagras GoluGolun uzaydan gorunusu 2 Kasim 2004HavzaKonumBayangolin Sincan CinKoordinatlar42 K 87 D 42 K 87 D 42 87Genel bilgilerAkarsu gelen Kaydu NehriEtki alani55 600 km2 21 500 sq mi Uzunluk55 km 34 mi Genislik25 km 16 mi Yuzolcumu1 000 km2 390 sq mi Ortalama derinlik8 15 m 26 7 ft En derin noktasi17 m 56 ft Su hacmi7 740 km3 1 860 cu mi Yuzey rakimi1 048 m 3 438 ft Wikimedia CommonsBosten Golu Asya Asya haritasinda gosterBosten Golu China China haritasinda gosterKaydu Nehri Bosten Golu nun en onemli yuzde 83 u varan su kaynagi Kaydu Nehri dir Kasgarli Mahmud Turk Dili nin en eski ve degerli sozluklerinden Divan i Lugati t Turk te يلدزكول Yolduz kol Kuce Kingut ve Uygurlar sinirinda bulunan bir gol olarak tanimladigi bu goldur Dogal yapisi1957 yilinda Rus muhendis Jida golun dibine deneme burgu yapmis ve golun 4000 yil once olustugunu tahmin etmistir Cinli Li Daovuan unvani Shui Jin Zhu olumunden once Milattan sonra 527 yilinda simdiki golun yerinde sadece bataklik bir bolge oldugunu yazmistir Qing Hanedani Jiaqing Cince 嘉慶 Mancu Saicungga fengsen zamaninda 1798 1820 Xu Song golun etrafini gezer olcum yapar O zamanlar gol 138 km uzunlukta 23 km genislikte ve 16 metre derinlikte cevresi bataklikla kapliymis Balik turleri Bosten Golunde Abbottina rivularis Abbottina rivularis Sazangiller Cyprininae alt familyasindan Ctenopharyngodon idella Cyprinus carpio haematopterus Mersin baligigiller den Acipenser baerii baerii Diptychus maculatus ve Aspiorhynchus laticeps gibi tatli su balik turleri yasar OnemiBosten Golu bol balik bulunmasi etrafinin bataklik ve sulak olusu nedeniyle bu bolgede onemi buyuktur Bosten Golu ve Kaydu Nehri ile birlikte ortalama 100 000 hektar alan tarla ve bahceler sulanir Yillik buharlasma ortalama 2 902 milimetredir Verilen demeclere gore 1964 yilinda 1 Aralik ile 28 Subat arasinda 5 milimetre ve 1 Haziran ile 31 Agustos arasinda 10 mm yagmur yagmistir ortalama sicaklik Ocak ayinda 10 C ve Haziran da 28 C yillik ortalama sicaklik 9 5 C dir Bosten Golu Etiyoloji neden bilimi soylentisi Bosten Golunun isim kokeni bir neden bilimi Etiyoloji soylentisine baglanir ve soyle aciklanir onceleri Yenci Havzasinda boyle bir gol yokmus sadece buyuk bir bozkir da bir birbirlerini cok seven genc bir cift yasarmis oglanin ismi Bosten kizin ismi de Gaya fakat bir gun Gokteki Yagmurtanrisi kizi kacirip kendi karisi yapmak ister bunu goren Bosten onunla savasir ve yener fakat o cok bitkinlikten olur Bunu goren Gaya cok uzulur ve aglar ve hep aglar Gaya nin goz yaslarindan o bozkir bir gole donusur Bu cifti anmak icin golun ismine Bosten Golu denilmistir Bosten Golu yanindaki Cin in nukleer test alani Cin 1 Nisan 1960 yilinda Lop Nur Nukleer test bolgesini 100 km Bosten Golunun guneydogusundaki Qinggir de Kuruk Daglarinda dunyanin en buyuk nukleer test alanini 100 000 km yapmistir Burada 1964 ve 1996 yillari arasinda toplam 45 yerustunde en son 16 Ekim 1980 ve yeraltinda atom bombasinin denemesi yapilmistir Us bir Havaalani ve yeni yerlesim birimi 马兰公安管区 denilen Uxxaktal beldesinin batisinda Hosut Ilcesinde bulunur Yerustunde yapilan Atom bombasi denemeleri sonucunda guneybati Sincan da yasayan yerel halkta anlasilmaz hastaliklar goze carpmistir Cin yoneticileri verdikleri demeclerde o insanlarin atomik radyasyon sonucunda hastalanmadiklarini aciklamislardir Simdi Lop Nur Nukleer test alani cok sicak ve yuksek atomik radyasyonlu artiklar icin gecici depo veya son depo olarak kullanilmaktadir Ayrica bakinizOlusumlarina gore Turkiye nin golleri listesi Turkiye deki gollerNotlarKaynakca Seespiegelschwankungen des Bosten Sees 27 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt III sayfa 136 a b Abbottina rivularis in China Ingilizce Ctenopharyngodon idella in China Ingilizce Cyprinus carpio haematopterus in China Ingilizce Acipenser baerii baerii in China Ingilizce Diptychus maculatus in China Ingilizce Hedin Sven Die geographisch wissenschaftlichen Ergebnisse meiner Reisen in Zentralasien 1894 97 Erganzungsband 28 zu Petermanns Mitteilungen Gotha 1900 Almanca Yuri Bregel An Historical Atlas of Central Asia Brill Leiden 2003 ISBN 90 04 12321 0 Ingilizce Dis baglantilarBosten Golu icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft Almanca Ingilizce