Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lüküs Hayat, 1933 yılında Cemal Reşit Rey tarafından bestelenmiş bir operettir.
| Lüküs Hayat | |
|---|---|
 Lüküs Hayat Oyunun afişi | |
| Yazar | Ekrem Reşit Rey Nâzım Hikmet |
| İlk gösterim | 19 Aralık 1933 |
| Ülke | Türkiye |
| Orijinal dil | Türkçe |
| Tür | Operet |
Türk tiyatrosunun klasik eserlerinden birisidir. Cumhuriyet'in ilk yıllarında devlet politikası olmanın dışında bir moda halini alan batılılaşmanın kibarlık budalalığına dönüşmesini konu edinir. Toplumun iki ayrı sınıfını ele almıştır: Yaşamını hırsızlıkla sürdüren alt sınıfın yanında, "zengin" kimliği ile yaşamasına rağmen elindekileri har vurup harman savurduğu için parasız kaldığından birbirini dolandırarak "Lüküs Hayat" süren, çıkar üzerine ilişkiler kurmuş bir üst kesim.
İstanbul Şehir Tiyatroları'nın siparişi üzerine yaratılan ve ilk defa cumhuriyetin 10. yıl kutlamalarının yapıldığı 1933 yılında sahnelenen eser, 1946 yılına kadar büyük bir seyirci kitlesi tarafından izlendi. 1958'de Zeki Alpan, 1962 yılında da Muammer Karaca tarafından tekrar sahneye konuldu; 6 Mart 1985'te İstanbul Şehir Tiyatroları'nda yeniden sahnelenmeye başladı ve o günden itibaren genellikle kapalı gişe olarak aralıksız sergilenmektedir. 2019-2020 sanat sezonunda Murat Atak yönetiminde Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelenmiştir.
Batı müziği geleneklerinde bestelenmiş bir eserdir ancak bazı parçalarda geleneksel Türk Sanat Müziği makamlarının duyumlarına rastlanır. Oyun, 1950 yılında Lütfi Ömer Akad tarafından Lüküs Hayat adıyla filme alınmıştır. 1973 yılında da Haldun Dormen tarafından televizyon için yeniden filme alınmıştır.
Eserin Yazılışı
Muhsin Ertuğrul, 1930 yılında ödenek ve seyirci azlığı nedeniyle kapanma tehlikesi ile karşı karşıya kalan İstanbul Şehir Tiyatroları'na seyirci ilgisini müzikal oyunlar ile çekmeyi düşündü. Müzikal eserler yazmalarını önerdiği Cemal ve Ekrem Rey Kardeşler, Cumhuriyetin 10. yılında sergilenmek üzere yeni bir müzikal oyun yaratmak için çalışmaya başladılar.
Operetin sözleri resmî olarak Ekrem Reşit Rey'e ait gözükmekle birlikte; bazı söylentiler ve bu söylentileri doğrulayan tanıkların iddiaları doğrultusunda sözlerin bir kısmının veya tamamının Nâzım Hikmet'e ait olduğu düşünülmektedir. tarihçi Rasih Nuri İleri'nin aktarmasına göre, Ekrem Reşit Rey sözleri yetiştiremeyeceğini belirtince bu iş o sırada hapiste bulunan Nâzım Hikmet'e teklif edilmişti. Nâzım Hikmet hapiste olduğu için ismini kullanmadı ve program metinlerinde eseri yazan, Ekrem Reşit Rey olarak yer aldı. Bir başka iddiaya göre Nâzım Hikmet eserin tamamını değil, müzikal içerisinde yer alan bazı şarkıların sözlerini yazmıştır. Şişli'de bir Apartman şarkısının sözlerini Nâzım Hikmet'in yazdığı sanılmaktadır.
Konusu
Lüküs Hayat, Türk toplumunun Batı ile yüzleşmesi ve bu çerçevede yaşanan gülünçlükleri sahneye taşıyan, iki farklı kültürün yüzleşmesinden ortaya çıkan durumun değişmezlerini anlatmaktadır. Küçük hırsızlıklarla geçinen "Rıza" ile "Fıstık" bir zengin evine girince kendilerini kıyafet balosunda bulurlar. Olaylar, Rıza'nın Zonguldaklı zengin Rıza Bey sanılması ve bu balo sırasında kendini "lüks hayat cereyanı" na kaptırması üzerine kuruludur. İkilinin içine düştüğü bu yeni ortam, batılılaşma özentisinin ortasına düşmüş halktan insanların durumudur. Çelişkilerin iyice keskinleştiği yaşam biçimleri komik olaylara neden olur.
Ruhi Bey’le eşi Belkıs Hanım İstanbul Kadıköy’deki köşklerini zengin Rıza Bey’e satmak istemektedirler. Belkıs Hanım, onu akşam yapılacak "kostümlü balo"ya davet eder. Belkıs Hanım hem Rıza'nın gözünü kamaştırıp köşkü ona satmak, hem de balo sırasında, kız kardeşi Nesrin’le Rıza Bey’in arasını yapmak istemektedir. Bu arada Belkıs Hanım’ın amcasının kızı Mısır’daki Atıfet de o gün İstanbul'a gelecektir. Köşkün hizmetçisi Şadiye, Atıfet'i hırsız Rıza'yla Fıstık'a bildirir. Rıza ile Fıstık'ın balo akşamı köşke gizlice girip Atıfet’in elmaslarını çalmasını planlarlar. Rıza, sevgilisi Zeynep’e planı anlatır ve akşam Fıstık’la birlikte köşke gider; ancak yolu şaşırır ve kendilerini baloda ev sahipleriyle konukların arasında bulurlar. Balodakiler, Rıza'yı külhanbeyi kostümüne bürünmüş Zonguldaklı Rıza Bey zanneder. Rıza bu yanlış anlaşılma üzerine "Rıza Bey"miş gibi gibi davranır. Gerçek Rıza Bey geldiğinde, köşkün hizmetçisi Şadiye tarafından kömürlüğe kilitlenir. Balo boyunca Fıstık, Rıza’ya elmasları alıp kaçmayı önerse de Rıza, bulunduğu ortamdan ve "Rıza Bey" olmaktan çok hoşnuttur.
Rıza’nın etrafını kadınların sarmış olduğu ve havai fişek gösterisi için ortamında karartıldığı bir sırada, Rıza’nın sevgilisi Zeynep de köşke gelir ve Rıza’nın Atıfet'e tutulmuş olduğunu fark eder. Atıfet de aşkına karşılık verince Rıza elmasları çalmaktan vazgeçer. Rıza, "Atıfet'in Rıza'sı", Zeynep ise "Fıstık'ın Zeynep'i" olur.
Şehir Tiyatrolarında 25. Yıl
2009 yılı Nisan ayında oyunun şehir tiyatrolarında oynanışının 25. yılı kutlandı. Oyunun arşiv belgeleri, replikleri, fotoğrafları, hatıra yazılarını içeren Lüküs Hayat 25. Yıl Kitabı ile Lüküs Hayat 25. Yılın Tozu isminde bir fotoğraf sergisi hazırlandı.
Şehir tiyatrolarındaki kadrosu
- Yazan: Ekrem Reşit Rey
- Müzik: Cemal Reşit Rey
- Yöneten: Haldun Dormen
- Dekor Tasarımı:
- Kostüm Tasarımı: Canan Göknil
- Orkestra düzenlemesi: Esin Engin
- Müzik:
- Koreografi: Selçuk Borak
Oyuncular
- Zihni Göktay
- Suna Pekuysal
- Şenay Saçbüker
- Sezai Altekin
- Ali Karagöz
- Bilge Zobu
- Savaş Barutçu
- Vildan Türkbaş
- Yavuz Şeker
- Selçuk Yüksel
- Kosta Kortidis
- Melahat Abbasova
2006'dan itibaren
Kaynakça
- ^ "Türk tiyatro tarihine iz bırakan 11 kült eser!". KÜLTÜR.İSTANBUL. 25 Mart 2022. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
- ^ Kılınç, Esra. "Cemal Reşit Rey'in Lüküs Hayat opereti üzerine incelemeler". rciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, 2018. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ a b Akgül, Hilal. "Cumhuriyet'in 10. yılında Bir Muhalif Operet: Lüküs Hayat" (PDF). 23 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ ""Lüküs Hayat" ilk kez Devlet Tiyatroları sahnesinde". Sabah gazetesi, 5 Eylül 2019. 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ Utku, Ahmet. "Lüküs Hayat operetinin Çağdaş Türk Müziğindeki yeri ve önemi". Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi, 2005. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ "Lüküs Hayat'a Nazım izi". 29 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2009.
- ^ "25 yıldır Lüküs Hayat". 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Nisan 2009.
Dış bağlantılar
- Sinema Türk'te Lüküs Hayat15 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lukus Hayat 1933 yilinda Cemal Resit Rey tarafindan bestelenmis bir operettir Lukus HayatLukus Hayat Oyunun afisiYazarEkrem Resit Rey Nazim HikmetIlk gosterim19 Aralik 1933UlkeTurkiyeOrijinal dilTurkceTurOperet Turk tiyatrosunun klasik eserlerinden birisidir Cumhuriyet in ilk yillarinda devlet politikasi olmanin disinda bir moda halini alan batililasmanin kibarlik budalaligina donusmesini konu edinir Toplumun iki ayri sinifini ele almistir Yasamini hirsizlikla surduren alt sinifin yaninda zengin kimligi ile yasamasina ragmen elindekileri har vurup harman savurdugu icin parasiz kaldigindan birbirini dolandirarak Lukus Hayat suren cikar uzerine iliskiler kurmus bir ust kesim Istanbul Sehir Tiyatrolari nin siparisi uzerine yaratilan ve ilk defa cumhuriyetin 10 yil kutlamalarinin yapildigi 1933 yilinda sahnelenen eser 1946 yilina kadar buyuk bir seyirci kitlesi tarafindan izlendi 1958 de Zeki Alpan 1962 yilinda da Muammer Karaca tarafindan tekrar sahneye konuldu 6 Mart 1985 te Istanbul Sehir Tiyatrolari nda yeniden sahnelenmeye basladi ve o gunden itibaren genellikle kapali gise olarak araliksiz sergilenmektedir 2019 2020 sanat sezonunda Murat Atak yonetiminde Ankara Devlet Tiyatrosu tarafindan sahnelenmistir Bati muzigi geleneklerinde bestelenmis bir eserdir ancak bazi parcalarda geleneksel Turk Sanat Muzigi makamlarinin duyumlarina rastlanir Oyun 1950 yilinda Lutfi Omer Akad tarafindan Lukus Hayat adiyla filme alinmistir 1973 yilinda da Haldun Dormen tarafindan televizyon icin yeniden filme alinmistir Eserin YazilisiMuhsin Ertugrul 1930 yilinda odenek ve seyirci azligi nedeniyle kapanma tehlikesi ile karsi karsiya kalan Istanbul Sehir Tiyatrolari na seyirci ilgisini muzikal oyunlar ile cekmeyi dusundu Muzikal eserler yazmalarini onerdigi Cemal ve Ekrem Rey Kardesler Cumhuriyetin 10 yilinda sergilenmek uzere yeni bir muzikal oyun yaratmak icin calismaya basladilar Operetin sozleri resmi olarak Ekrem Resit Rey e ait gozukmekle birlikte bazi soylentiler ve bu soylentileri dogrulayan taniklarin iddialari dogrultusunda sozlerin bir kisminin veya tamaminin Nazim Hikmet e ait oldugu dusunulmektedir tarihci Rasih Nuri Ileri nin aktarmasina gore Ekrem Resit Rey sozleri yetistiremeyecegini belirtince bu is o sirada hapiste bulunan Nazim Hikmet e teklif edilmisti Nazim Hikmet hapiste oldugu icin ismini kullanmadi ve program metinlerinde eseri yazan Ekrem Resit Rey olarak yer aldi Bir baska iddiaya gore Nazim Hikmet eserin tamamini degil muzikal icerisinde yer alan bazi sarkilarin sozlerini yazmistir Sisli de bir Apartman sarkisinin sozlerini Nazim Hikmet in yazdigi sanilmaktadir KonusuLukus Hayat Turk toplumunun Bati ile yuzlesmesi ve bu cercevede yasanan gulunclukleri sahneye tasiyan iki farkli kulturun yuzlesmesinden ortaya cikan durumun degismezlerini anlatmaktadir Kucuk hirsizliklarla gecinen Riza ile Fistik bir zengin evine girince kendilerini kiyafet balosunda bulurlar Olaylar Riza nin Zonguldakli zengin Riza Bey sanilmasi ve bu balo sirasinda kendini luks hayat cereyani na kaptirmasi uzerine kuruludur Ikilinin icine dustugu bu yeni ortam batililasma ozentisinin ortasina dusmus halktan insanlarin durumudur Celiskilerin iyice keskinlestigi yasam bicimleri komik olaylara neden olur Ruhi Bey le esi Belkis Hanim Istanbul Kadikoy deki kosklerini zengin Riza Bey e satmak istemektedirler Belkis Hanim onu aksam yapilacak kostumlu balo ya davet eder Belkis Hanim hem Riza nin gozunu kamastirip kosku ona satmak hem de balo sirasinda kiz kardesi Nesrin le Riza Bey in arasini yapmak istemektedir Bu arada Belkis Hanim in amcasinin kizi Misir daki Atifet de o gun Istanbul a gelecektir Koskun hizmetcisi Sadiye Atifet i hirsiz Riza yla Fistik a bildirir Riza ile Fistik in balo aksami koske gizlice girip Atifet in elmaslarini calmasini planlarlar Riza sevgilisi Zeynep e plani anlatir ve aksam Fistik la birlikte koske gider ancak yolu sasirir ve kendilerini baloda ev sahipleriyle konuklarin arasinda bulurlar Balodakiler Riza yi kulhanbeyi kostumune burunmus Zonguldakli Riza Bey zanneder Riza bu yanlis anlasilma uzerine Riza Bey mis gibi gibi davranir Gercek Riza Bey geldiginde koskun hizmetcisi Sadiye tarafindan komurluge kilitlenir Balo boyunca Fistik Riza ya elmaslari alip kacmayi onerse de Riza bulundugu ortamdan ve Riza Bey olmaktan cok hosnuttur Riza nin etrafini kadinlarin sarmis oldugu ve havai fisek gosterisi icin ortaminda karartildigi bir sirada Riza nin sevgilisi Zeynep de koske gelir ve Riza nin Atifet e tutulmus oldugunu fark eder Atifet de askina karsilik verince Riza elmaslari calmaktan vazgecer Riza Atifet in Riza si Zeynep ise Fistik in Zeynep i olur Sehir Tiyatrolarinda 25 Yil2009 yili Nisan ayinda oyunun sehir tiyatrolarinda oynanisinin 25 yili kutlandi Oyunun arsiv belgeleri replikleri fotograflari hatira yazilarini iceren Lukus Hayat 25 Yil Kitabi ile Lukus Hayat 25 Yilin Tozu isminde bir fotograf sergisi hazirlandi Sehir tiyatrolarindaki kadrosu Yazan Ekrem Resit Rey Muzik Cemal Resit Rey Yoneten Haldun Dormen Dekor Tasarimi Kostum Tasarimi Canan Goknil Orkestra duzenlemesi Esin Engin Muzik Koreografi Selcuk BorakOyuncular Zihni Goktay Suna Pekuysal Senay Sacbuker Sezai Altekin Ali Karagoz Bilge Zobu Savas Barutcu Vildan Turkbas Yavuz Seker Selcuk Yuksel Kosta Kortidis Melahat Abbasova2006 dan itibaren Derya Kurtulus Aysegul Issever Munir Kutlug Arda Aydin Tugrul Arsever Ilhan Kilimci Caglar Yigitogullari Cem UrasKaynakca Turk tiyatro tarihine iz birakan 11 kult eser KULTUR ISTANBUL 25 Mart 2022 24 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2023 Kilinc Esra Cemal Resit Rey in Lukus Hayat opereti uzerine incelemeler rciyes Universitesi Guzel Sanatlar Enstitusu 2018 Erisim tarihi 6 Ekim 2020 a b Akgul Hilal Cumhuriyet in 10 yilinda Bir Muhalif Operet Lukus Hayat PDF 23 Subat 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Ekim 2020 Lukus Hayat ilk kez Devlet Tiyatrolari sahnesinde Sabah gazetesi 5 Eylul 2019 13 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2020 Utku Ahmet Lukus Hayat operetinin Cagdas Turk Muzigindeki yeri ve onemi Ege Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 2005 Erisim tarihi 6 Ekim 2020 Lukus Hayat a Nazim izi 29 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2009 25 yildir Lukus Hayat 16 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Nisan 2009 Dis baglantilarSinema Turk te Lukus Hayat15 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde