Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çalabaş, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
| Çalabaş | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Çalabaş Çalabaş'ın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 328 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tarihçe
Çalabaş, köyün bilinen en eski adıdır. Nitekim 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde Çalabaş (Чалабашъ) şeklinde yazılmıştır. Köyün adı 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de Çalabaş (چلەباش) olarak geçer. Bu yer adı, Gürcüce Çalistavi'den (ჭალისთავი) Türkçeleşmiş olabilir. Gürcüce "çala" (ჭალა) akarsu taşkın yatağı, "tavi" (თავი) de baş anlamına gelir. Nitekim Ardahan sancağını gezmiş olan Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli 1917 yılında "çala" kelimesinin Gürcüce, "baş" kelimesinin Türkçe olduğunu yazmıştır. Bu isim, köyün akarsuyun taşkın yatağının başında bulunduğu göstermektedir. Gürcistan'da bugün de Çalistavi adını taşıyan köy bulunmaktadır.[1]
Çalabaş köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Poso'da yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Günümüzde tamamen yıkılmış olan Çalabaş Kilisesi bu dönemden kalmış olmalıdır. Ayrıca köyde halkın "Lovmer" olarak adlandırdığı yerde bir başka kilise daha bulunuyordu.
Çalabaş köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresi sırasında köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlı Hoçevan nahiyesinin 17 köyünden biriydi. 1886 tarihinde yapılan tespite göre köydeki 9 hanede, 37'si erkek ve 38'i kadın olmak üzere, 75 kişi yaşıyordu. Köy halkının tamamı Kürtlerden oluşuyordu. Çalabaş köyünde 1896 yılında 84 kişi, 1906 yılında 113 kişi tespit edilmiştir.
Gürcü araştırmacı ve gazeteci Konstantine Martvileli Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ardahan sancağını gemiş, gözlem ve tespitlerini 1917 yılında Sakartvelo adlı gazetede yayımlamıştır. Martvileli, Çalabaş köyünde, tepede büyük bir kilisenin bulunduğunu, fakat yıkıldığını ve geriye sadece yıkıntıların kalmış olduğunu yazmıştır.
Çalabaş köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.
Çalabaş köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Göle kazasının Hoçovan nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 345 kişiden oluşuyordu. Ancak Hoçovan nahiyesi bu tarihte Ardahan kazasına bağlanmıştı. 1965 genel nüfus sayımında Çalabaş köyünün nüfusu 694 kişiye çıkmıştı ve bu nüfus içinde 149 kişi okuma yazma biliyordu.
Çalabaş köyünde iki eski kilisenin varlığı tespit edilmiştir. Bu kiliseler köyde eskiden Hristiyan bir nüfusun yaşadığı göstermektedir. Bugünkü yerleşimin güneybatı ucunda bulunan Çalabaş Kilisesi 1917 yılında da yıkık haldeydi. Köylülerin "Lovmer" olarak adlandırdığı yerde, köyün 1,3 kilometre güneybatısında bulunan kiliseden geriye sadece harçlı duvar parçaları kalmıştır.
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 35 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 328 |
| 2021 | 346 |
| 2020 | 344 |
| 2019 | 329 |
| 2018 | 322 |
| 2017 | 316 |
| 2016 | 327 |
| 2015 | 330 |
| 2014 | 345 |
| 2013 | 348 |
| 2012 | 354 |
| 2011 | 356 |
| 2010 | 358 |
| 2009 | 369 |
| 2008 | 382 |
| 2007 | 372 |
| 2000 | 347 |
| 1990 | 577 |
| 1985 | 823 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Ardahan Merkez Çalabaş Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 512". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024.
- ^
- ^ "ჭალა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 25 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "თავი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 8 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" ("არტაანის მხარეში"), Sakartvelo gazetesi, 8 (21) Ekim 1917, sayı 221". 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024.
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 135. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 112, .
- ^ "başlık=Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde", Sakartvelo gazetesi, 8 (21) Ekim 1917, sayı 221". 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 349" (PDF). 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024.
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ . www.nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
Dış bağlantılar
- Çalabaş, Ardahan için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Calabas Ardahan ilinin Merkez ilcesine bagli bir koydur CalabasKoyArdahan in konumuCalabasCalabas in Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceMerkezCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim2044 mNufus 2022 Toplam328Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75110TarihceCalabas koyun bilinen en eski adidir Nitekim 1886 tarihli Rus nufus tespitinde Calabas Chalabash seklinde yazilmistir Koyun adi 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde de Calabas چلەباش olarak gecer Bu yer adi Gurcuce Calistavi den ჭალისთავი Turkcelesmis olabilir Gurcuce cala ჭალა akarsu taskin yatagi tavi თავი de bas anlamina gelir Nitekim Ardahan sancagini gezmis olan Gurcu arastirmaci Konstantine Martvileli 1917 yilinda cala kelimesinin Gurcuce bas kelimesinin Turkce oldugunu yazmistir Bu isim koyun akarsuyun taskin yataginin basinda bulundugu gostermektedir Gurcistan da bugun de Calistavi adini tasiyan koy bulunmaktadir 1 Calabas koyu Orta Cag da Gurcistan i olusturan tarihsel bolgelerden biri olan Poso da yer alir Nitekim bu bolgeyi Osmanlilar 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Gunumuzde tamamen yikilmis olan Calabas Kilisesi bu donemden kalmis olmalidir Ayrica koyde halkin Lovmer olarak adlandirdigi yerde bir baska kilise daha bulunuyordu Calabas koyu uzun sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca savas tazminatinin bir parcasi olarak Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresi sirasinda koy Ardahan sancaginin Gole kazasina bagli Hocevan nahiyesinin 17 koyunden biriydi 1886 tarihinde yapilan tespite gore koydeki 9 hanede 37 si erkek ve 38 i kadin olmak uzere 75 kisi yasiyordu Koy halkinin tamami Kurtlerden olusuyordu Calabas koyunde 1896 yilinda 84 kisi 1906 yilinda 113 kisi tespit edilmistir Gurcu arastirmaci ve gazeteci Konstantine Martvileli Birinci Dunya Savasi yillarinda Ardahan sancagini gemis gozlem ve tespitlerini 1917 yilinda Sakartvelo adli gazetede yayimlamistir Martvileli Calabas koyunde tepede buyuk bir kilisenin bulundugunu fakat yikildigini ve geriye sadece yikintilarin kalmis oldugunu yazmistir Calabas koyu Birinci Dunya Savasi nin sonunda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan bir sure fiilen Ermenistan in sinirlari icinde kaldi 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi uyarinca koy Turkiye ye birakildi Calabas koyu 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Kars vilayetinin Gole kazasinin Hocovan nahiyesine bagliydi 1940 genel nufus sayiminda koy ayni idari konuma sahipti ve nufusu 345 kisiden olusuyordu Ancak Hocovan nahiyesi bu tarihte Ardahan kazasina baglanmisti 1965 genel nufus sayiminda Calabas koyunun nufusu 694 kisiye cikmisti ve bu nufus icinde 149 kisi okuma yazma biliyordu Calabas koyunde iki eski kilisenin varligi tespit edilmistir Bu kiliseler koyde eskiden Hristiyan bir nufusun yasadigi gostermektedir Bugunku yerlesimin guneybati ucunda bulunan Calabas Kilisesi 1917 yilinda da yikik haldeydi Koylulerin Lovmer olarak adlandirdigi yerde koyun 1 3 kilometre guneybatisinda bulunan kiliseden geriye sadece harcli duvar parcalari kalmistir CografyaKoy Ardahan il merkezine 35 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 3282021 3462020 3442019 3292018 3222017 3162016 3272015 3302014 3452013 3482012 3542011 3562010 3582009 3692008 3822007 3722000 3471990 5771985 823Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 11 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p Ardahan Merkez Calabas Koy Nufusu Nufusune com 20 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Kars oblasti Sira no 512 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2024 ჭალა A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt 25 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 თავი A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt 8 Aralik 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 a b Konstantine Martvileli Ardahan Bolgesinde არტაანის მხარეში Sakartvelo gazetesi 8 21 Ekim 1917 sayi 221 19 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2024 a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 135 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 112 ISBN 9786052100271 baslik Konstantine Martvileli Ardahan Bolgesinde Sakartvelo gazetesi 8 21 Ekim 1917 sayi 221 19 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2024 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2022 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 349 PDF 10 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Mayis 2024 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 355 PDF 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Mayis 2024 a b c d YerelNet org tr 5 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2020 www nufusune com 20 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 Dis baglantilarCalabas Ardahan icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft