Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çölleşme, doğal yılların sonlarında Afrika'daki Sahel bölgesi çölleşmesi ile başladı. Ayrıca insanların doğa üzerindeki madencilik, tarım, ağaç kesme gibi aktiviteleri ile de gerçekleşir. Yağışların azalması, bitkilerin seyrekleşmesi, çıplak toprak arazisinin artması doğal çöl oluşumunun sebepleridir. Çölleşme var olan çöllerin genişlemesini değil, yeni bir çölün oluşumunu ifade eder.
Yağış yetersizliği, kuraklığın yanında, aşırı otlatma, ormansızlaşma, yanlış/aşırı sulama, toprağın kirlenmesi, çölleşmeye etki eden diğer faktörlerdir. Pek çok afette olduğu gibi temel sebep artan dünya nüfusunun doğal kaynak talebidir. Önce toprağı bir arada tutan bitkiler yok olur, daha sonra da toprak erozyonla kaybedilmeye başlanır. Çölleşme yüzlerce yılda oluşan toprak katmanının önce incelmesine, sonra yok olmasına neden olur.
Dünyada çölleşme
Çölleşme; yoksulluk, kıtlık, açlık, sel ve taşkın, göç ve savaşlara sebep olabilmektedir. Erozyon, gıda üretiminde azalma, biyoçeşitliliğin azalması çölleşmenin diğer sonuçlarıdır. Dünya karalarının %30'unu tehdit eden çölleşme, Asya, Afrika ve K. Amerika'yı ciddi şekilde tehdit etmektedir. Avrupa'da beş devletin çölleşme problemi bulunmaktadır.
Her yıl dünyada en verimli üst kısmından olmak üzere 24 milyar ton toprak erozyon ile taşınmaktadır. Çölleşen alanın boyutu yıllık 6 milyar hektardır. Dünyada 10 milyon insan çölleşme sonucu ekolojik göçmen konumuna düşmüştür.
Çölleşme dünya gündemine 1960'lı yıllarda altı yıllık kuraklık yaşanan Sahel bölgesi ile girdi. Sahel, Sahra Çölü'nün güneyindeki 11 ülkeyi kapsayan, yarı kurak-nemli bölgedir. 1968 ile 1974 yılları arasında yağış azlığı ile bitki örtüsü yok olmuş, milyonlarca hayvan ölmüş, hayatta kalabilen insanlar güneydeki kurak ve kalabalık kentlere göçmek zorunda kalmıştır.
Türkiye'de çölleşme
Çölün bulunmadığı Türkiye'de Konya, Iğdır ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi çölleşme tehlikesi altındadır. Türkiye arazisinin %65'i dikkatli kullanılmadığında çölleşme sorunu oluşabilecek kurak/yarı kurak iklim etkisindedir. Türkiye erozyon ve çölleşme ile en fazla mücadele eden dünyadaki 5 ülkeden biridir.İç Anadolu bölgesi dünyada çölleşme açısından aşırı/çok hassas alan olarak kabul edilmektedir.
Türkiye BM'nin Çölleşme ile Mücadele sözleşmesini 1994 yılında imzalayıp, 1998 yılında onaylamıştır. Ulusal eylem planı hazırlanmış, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü kurulmuştur.
Karapınar kumulları örneği
Karapınar kumullarının oluşumu tipik bir çölleşme olayıdır. Daha önce çöl olmayan bir alanda şartların oluşması durumunda çölleşme başlayacağını göstermektedir. Bu alandaki çölleşme Türkiye'nin kurak alanlarının çölleşmeye karşı hassasiyetini teyit etmiştir. Alan 15 yıl gibi kısa zamanda çöl görünümü almıştır.
Çölleşmenin başladığı alanda rüzgâr erozyonuna karşı önlemler alınarak çölleşme durdurulmuştur. Kamış perdeler, otlandırma ve ağaçlandırma çalışması yapılmıştır. Ağaç çeşidi olarak iklime uygun akasya, iğde, dişbudak, akçaağaç, karaağaç, çam, sedir, badem kullanılmıştır. Karapınar çalışmaları dünyadaki en başarılı 10 projeden biri kabul edilir. Çölleşen arazi yeniden tarım arazisine dönüşmüştür.
Kaynakça
- ^ "Dünya hızlı yaşlanıyor". radikal.com.tr. 18 Ekim 2003. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Eylül 2015.
- ^ İZBIRAK, Prof. Dr. Reşat, Coğrafya Terimleri Sözlüğü, 1992, İstanbul, 975.11.0665-6
- ^ a b "Çölleşmeyle Mücadele". tema.org.tr. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.
- ^ a b c . cem.gov.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.
- ^ (PDF). ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE ULUSAL STRATEJİ BELGESİ. 14 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.
- ^ TÜMERTEKİN, Prof. Dr. Erol; ÖZGÜÇ, Prof. Dr. Nazmiye. Beşeri Coğrafya (1997 bas.). Çantay Kitabevi. s. 468. ISBN .
- ^ a b AĞCA, Barçın. "Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi ve Türkiye'de Örnek Uygulama "Konya Karapınar"". Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi. mfa.gov.tr. 21 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Eylül 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Collesme dogal yillarin sonlarinda Afrika daki Sahel bolgesi collesmesi ile basladi Ayrica insanlarin doga uzerindeki madencilik tarim agac kesme gibi aktiviteleri ile de gerceklesir Yagislarin azalmasi bitkilerin seyreklesmesi ciplak toprak arazisinin artmasi dogal col olusumunun sebepleridir Collesme var olan collerin genislemesini degil yeni bir colun olusumunu ifade eder Kuresel collesme riski haritasi2001 uydu goruntusunde Cad Golu Mavi renk gercek gol Gol 1960 lardan beri 94 oraninda kuculmustur Yagis yetersizligi kurakligin yaninda asiri otlatma ormansizlasma yanlis asiri sulama topragin kirlenmesi collesmeye etki eden diger faktorlerdir Pek cok afette oldugu gibi temel sebep artan dunya nufusunun dogal kaynak talebidir Once topragi bir arada tutan bitkiler yok olur daha sonra da toprak erozyonla kaybedilmeye baslanir Collesme yuzlerce yilda olusan toprak katmaninin once incelmesine sonra yok olmasina neden olur Dunyada collesmeAral Golu nde collesme 1989 2008 Collesme yoksulluk kitlik aclik sel ve taskin goc ve savaslara sebep olabilmektedir Erozyon gida uretiminde azalma biyocesitliligin azalmasi collesmenin diger sonuclaridir Dunya karalarinin 30 unu tehdit eden collesme Asya Afrika ve K Amerika yi ciddi sekilde tehdit etmektedir Avrupa da bes devletin collesme problemi bulunmaktadir Her yil dunyada en verimli ust kismindan olmak uzere 24 milyar ton toprak erozyon ile tasinmaktadir Collesen alanin boyutu yillik 6 milyar hektardir Dunyada 10 milyon insan collesme sonucu ekolojik gocmen konumuna dusmustur Collesme dunya gundemine 1960 li yillarda alti yillik kuraklik yasanan Sahel bolgesi ile girdi Sahel Sahra Colu nun guneyindeki 11 ulkeyi kapsayan yari kurak nemli bolgedir 1968 ile 1974 yillari arasinda yagis azligi ile bitki ortusu yok olmus milyonlarca hayvan olmus hayatta kalabilen insanlar guneydeki kurak ve kalabalik kentlere gocmek zorunda kalmistir Turkiye de collesmeColun bulunmadigi Turkiye de Konya Igdir ve Guneydogu Anadolu Bolgesi collesme tehlikesi altindadir Turkiye arazisinin 65 i dikkatli kullanilmadiginda collesme sorunu olusabilecek kurak yari kurak iklim etkisindedir Turkiye erozyon ve collesme ile en fazla mucadele eden dunyadaki 5 ulkeden biridir Ic Anadolu bolgesi dunyada collesme acisindan asiri cok hassas alan olarak kabul edilmektedir Turkiye BM nin Collesme ile Mucadele sozlesmesini 1994 yilinda imzalayip 1998 yilinda onaylamistir Ulusal eylem plani hazirlanmis Collesme ve Erozyonla Mucadele Genel Mudurlugu kurulmustur Karapinar kumullari ornegiKarapinar kumullarinin olusumu tipik bir collesme olayidir Daha once col olmayan bir alanda sartlarin olusmasi durumunda collesme baslayacagini gostermektedir Bu alandaki collesme Turkiye nin kurak alanlarinin collesmeye karsi hassasiyetini teyit etmistir Alan 15 yil gibi kisa zamanda col gorunumu almistir Collesmenin basladigi alanda ruzgar erozyonuna karsi onlemler alinarak collesme durdurulmustur Kamis perdeler otlandirma ve agaclandirma calismasi yapilmistir Agac cesidi olarak iklime uygun akasya igde disbudak akcaagac karaagac cam sedir badem kullanilmistir Karapinar calismalari dunyadaki en basarili 10 projeden biri kabul edilir Collesen arazi yeniden tarim arazisine donusmustur Kaynakca Dunya hizli yaslaniyor radikal com tr 18 Ekim 2003 25 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Eylul 2015 IZBIRAK Prof Dr Resat Cografya Terimleri Sozlugu 1992 Istanbul 975 11 0665 6 a b Collesmeyle Mucadele tema org tr 5 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2015 a b c cem gov tr 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Eylul 2015 PDF COLLESME ILE MUCADELE ULUSAL STRATEJI BELGESI 14 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 8 Eylul 2015 TUMERTEKIN Prof Dr Erol OZGUC Prof Dr Nazmiye Beseri Cografya 1997 bas Cantay Kitabevi s 468 ISBN 9757206156 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b AGCA Barcin Birlesmis Milletler Collesme ile Mucadele Sozlesmesi ve Turkiye de Ornek Uygulama Konya Karapinar Uluslararasi Ekonomik Sorunlar Dergisi mfa gov tr 21 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Eylul 2015