Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Otoimmün tiroidit veya özbağışıklı tiroidit, vücudun tiroid bezlerini ve onun hormon ürünleri olan T3, T4 ve TSH'yi tehdit olarak algılayarak tiroid hücrelerini hedef alan özel antikorlar üreterek onu yok ettiği kronik bir hastalıktır. Hipotiroidizm veya hipertiroidizm ile ve guatrlı veya guatrsız olarak ortaya çıkabilir.
| otoimmün tiroidit | |
|---|---|
| Diğer adlar | Kronik lenfositik tiroidit, Hashimoto tiroiditi, Hashimoto hastalığı, kronik Otoimmün tiroidit |
| Uzmanlık | Endokrinoloji |
Belirti ve bulgular
Semptomlar tiroid fonksiyonuna, yani hipertiroidi veya hipotiroidiye bağlı olarak değişebilir. Hipertiroidizm terleme, hızlı kalp atış hızı, kaygı, titreme, yorgunluk, uyku güçlüğü, ani kilo kaybı ve çıkıntılı gözlere neden olabilir. Hipotiroidizm kilo alımına, yorgunluğa, kuru cilde, saç dökülmesine, soğuğa karşı toleranssızlığa ve kabızlığa neden olabilir. Bu hastalığın etkileri kalıcı olabilir, ancak bazen geçici olabilir. Belirtiler kişinin tedavi görüp görmemesine ve tedavinin etkili olup olmamasına bağlı olarak gelip gidebilir.[]
Teşhis
Mevcut semptomlara bağlı olarak çeşitli testler seçilebilir. Doktorlar, bir kişi hipotiroidizm semptomlarına sahip olduğunda veya bir kişi hipotiroidizm geliştirme riskleri ile ilişkili bir ilaç tedavisine başlayacağında Tiroid peroksidaz Antikorlarını (TPOAb) arayabilir. lityum veya Interferon alfa gibi. Bu antikor, Hashimoto tiroiditi ve Graves hastalığı ile ilgilidir. Kişi hipertiroidizm belirtileri gösteriyorsa, doktorların Tiroid uyarıcı hormon reseptör Antikorları (TRAb) için test yapma ve ayrıca Graves hastalığı ile ilişkili olan anti-tiroid tedavisinin etkilerini izleme olasılığı daha yüksektir.
Doktorlar, antikorun etkileşime girip girmediğini görmek için bir tiroglobulin testi yapıldığında, Tiroglobulin Antikorlarını (TgAb) da kontrol edebilir. Bir kişiye tiroid kanseri teşhisi konduktan sonra düzenli aralıklarla TgAb de istenebilir ve tıpkı TPOAb gibi Hashimoto tiroiditi ile ilişkili olabilir.
Tedavi
Olağan tedavi Levotiroksin'dir.
Mekanizma
Tiroid otoantikorları çoğunlukla hedeflenen organda lenfositlerin varlığı ile ortaya çıkar. Lenfositler, üç farklı tiroid proteinini hedefleyen antikorlar üretir: Tiroid peroksidaz Antikorları (TPOAb), Tiroglobulin Antikorları (TgAb) ve Tiroid uyarıcı hormon reseptör Antikorları (TRAb). Antikor atakları nihayetinde foliküler hücrelerin parankimatöz doku ile yer değiştirmesinin neden olduğu hipotiroidizme yol açar.
Sağlıklı olan bazı hastalarda bu antikorların birden fazlası pozitif olabilir. Bu tür hastalarla ilgilenen doktorlar, herhangi bir tiroid sorunu yaşamaları pek olası olmasa da, zamanla bir tür işlev bozukluğu geliştirme şansları olduğundan, büyük olasılıkla hastanın sağlığıyla ilgili rutin takipler yapacaklardır.
Kategoriler
Uzmanlar otoimmün tiroiditi iki klinik kategoriye ayırıyor.
- Guatr varsa Hashimoto tiroiditi olarak anlaşılır.
- Tiroid atrofik ise ve guatr yoksa buna atrofik tiroidit denir.
Otoimmün tiroidit ayrıca Graves hastalığı ve diğer çeşitli tiroid hastalıkları biçimlerine de işaret edebilir.
Doğumdan sonra kadınlarda tiroidit belirtileri ortaya çıkarsa buna doğum sonrası tiroidit denir.
Nedenler
Tiroid otoimmünitesi aileseldir. Bazı tip otoimmün tiroiditli hastaların birinci derece akrabalarının yüzde elli kadarının serumda tiroid antikorları gösterdiği bildirildiğinden, hastalığın baskın bir özellik olarak kalıtsal olduğu söylenir.
Down sendromlu ve ailesel Alzheimer hastalığı olan hastalarla yüksek korelasyonu nedeniyle az sayıda çalışma onu kromozom 21 ile ilişkilendirmiştir. Turner sendromlu hastalarda otoimmün tiroidit prevalansı da yüksek olduğundan (yüzde elliye kadar) bu teori tartışmalıdır.
Yüksek iyot tüketimi
Otoimmün tiroidit, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya gibi diyetlerinde daha yüksek iyot alımına sahip toplumlarda daha yüksek bir prevalansa sahiptir. Ayrıca, iyot alımının bir zamanlar düşük olduğu ancak iyot takviyesi nedeniyle arttığı alanlarda lenfositik infiltrasyon hızı arttı. "Bu tür alanlarda pozitif serum testlerinin yaygınlığı 0,5 ila 5 yıl içinde yüzde 40'ın üzerine çıkıyor."
Yaş
"Tiroid antikorları için pozitif testlerin prevalansının yaşla birlikte arttığı, 70 yaş ve üstü kadınlarda yüzde 33'e kadar çıktığı" gösterilmiştir. Kadınlarda ortalama prevalans yaşı erkeklere göre bir yıl daha yüksektir (sırasıyla 58 ve 59 yaş). Otoimmün tiroidit çocukları etkileyebilir. Beş yaşın altındaki çocuklarda çok nadir görülür, ancak ortaya çıkabilir; guatrlı ergenlerde vakaların yaklaşık yüzde 40'ını oluşturur.
40 yaşın üzerindeki hipotiroidizmi olan kişilerde otoimmün tiroidit gelişme şansı artar.
Kaynakça
- ^ . Autoimmune Registry Inc. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ Dayan, Dayan, Colin M; Dayan, Colin M.; Gilbert H. Daniels (1996). "Chronic Autoimmune Thyroiditis". The New England Journal of Medicine. 335 (2): 99-107. doi:10.1056/nejm199607113350206. (PMID) 8649497.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;ref 2isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;ref 23isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;ref 14isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ . British Thyroid Foundation. 26 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;ref 13isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Weetman, A. P.; A. M. McGregor; H. Lazarus; R. Hall (April 1982). "Thyroid Antibodies are Produced by Thyroid- Derived Lymphocytes". Clin Exp Immunol. 48 (1): 196-200. (PMC) 1536583 $2. (PMID) 7044629.
- ^ a b . 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2012.
- ^ Berghi, N. (2017). "Immunological Mechanisms Implicated in the Pathogenesis of Chronic Urticaria and Hashimoto Thyroiditis". Iranian Journal of Allergy, Asthma and Immunology. 16 (4): 358-366. (PMID) 28865416. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2020.
- ^ a b c d e f Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;ref 12isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Otoimmun tiroidit veya ozbagisikli tiroidit vucudun tiroid bezlerini ve onun hormon urunleri olan T3 T4 ve TSH yi tehdit olarak algilayarak tiroid hucrelerini hedef alan ozel antikorlar ureterek onu yok ettigi kronik bir hastaliktir Hipotiroidizm veya hipertiroidizm ile ve guatrli veya guatrsiz olarak ortaya cikabilir otoimmun tiroiditDiger adlarKronik lenfositik tiroidit Hashimoto tiroiditi Hashimoto hastaligi kronik Otoimmun tiroiditUzmanlikEndokrinolojiBelirti ve bulgularSemptomlar tiroid fonksiyonuna yani hipertiroidi veya hipotiroidiye bagli olarak degisebilir Hipertiroidizm terleme hizli kalp atis hizi kaygi titreme yorgunluk uyku guclugu ani kilo kaybi ve cikintili gozlere neden olabilir Hipotiroidizm kilo alimina yorgunluga kuru cilde sac dokulmesine soguga karsi toleranssizliga ve kabizliga neden olabilir Bu hastaligin etkileri kalici olabilir ancak bazen gecici olabilir Belirtiler kisinin tedavi gorup gormemesine ve tedavinin etkili olup olmamasina bagli olarak gelip gidebilir kaynak belirtilmeli TeshisMevcut semptomlara bagli olarak cesitli testler secilebilir Doktorlar bir kisi hipotiroidizm semptomlarina sahip oldugunda veya bir kisi hipotiroidizm gelistirme riskleri ile iliskili bir ilac tedavisine baslayacaginda Tiroid peroksidaz Antikorlarini TPOAb arayabilir lityum veya Interferon alfa gibi Bu antikor Hashimoto tiroiditi ve Graves hastaligi ile ilgilidir Kisi hipertiroidizm belirtileri gosteriyorsa doktorlarin Tiroid uyarici hormon reseptor Antikorlari TRAb icin test yapma ve ayrica Graves hastaligi ile iliskili olan anti tiroid tedavisinin etkilerini izleme olasiligi daha yuksektir Doktorlar antikorun etkilesime girip girmedigini gormek icin bir tiroglobulin testi yapildiginda Tiroglobulin Antikorlarini TgAb da kontrol edebilir Bir kisiye tiroid kanseri teshisi konduktan sonra duzenli araliklarla TgAb de istenebilir ve tipki TPOAb gibi Hashimoto tiroiditi ile iliskili olabilir TedaviOlagan tedavi Levotiroksin dir MekanizmaTiroid otoantikorlari cogunlukla hedeflenen organda lenfositlerin varligi ile ortaya cikar Lenfositler uc farkli tiroid proteinini hedefleyen antikorlar uretir Tiroid peroksidaz Antikorlari TPOAb Tiroglobulin Antikorlari TgAb ve Tiroid uyarici hormon reseptor Antikorlari TRAb Antikor ataklari nihayetinde folikuler hucrelerin parankimatoz doku ile yer degistirmesinin neden oldugu hipotiroidizme yol acar Saglikli olan bazi hastalarda bu antikorlarin birden fazlasi pozitif olabilir Bu tur hastalarla ilgilenen doktorlar herhangi bir tiroid sorunu yasamalari pek olasi olmasa da zamanla bir tur islev bozuklugu gelistirme sanslari oldugundan buyuk olasilikla hastanin sagligiyla ilgili rutin takipler yapacaklardir Kategoriler Uzmanlar otoimmun tiroiditi iki klinik kategoriye ayiriyor Guatr varsa Hashimoto tiroiditi olarak anlasilir Tiroid atrofik ise ve guatr yoksa buna atrofik tiroidit denir Otoimmun tiroidit ayrica Graves hastaligi ve diger cesitli tiroid hastaliklari bicimlerine de isaret edebilir Dogumdan sonra kadinlarda tiroidit belirtileri ortaya cikarsa buna dogum sonrasi tiroidit denir NedenlerTiroid otoimmunitesi aileseldir Bazi tip otoimmun tiroiditli hastalarin birinci derece akrabalarinin yuzde elli kadarinin serumda tiroid antikorlari gosterdigi bildirildiginden hastaligin baskin bir ozellik olarak kalitsal oldugu soylenir Down sendromlu ve ailesel Alzheimer hastaligi olan hastalarla yuksek korelasyonu nedeniyle az sayida calisma onu kromozom 21 ile iliskilendirmistir Turner sendromlu hastalarda otoimmun tiroidit prevalansi da yuksek oldugundan yuzde elliye kadar bu teori tartismalidir Yuksek iyot tuketimi Otoimmun tiroidit Amerika Birlesik Devletleri ve Japonya gibi diyetlerinde daha yuksek iyot alimina sahip toplumlarda daha yuksek bir prevalansa sahiptir Ayrica iyot aliminin bir zamanlar dusuk oldugu ancak iyot takviyesi nedeniyle arttigi alanlarda lenfositik infiltrasyon hizi artti Bu tur alanlarda pozitif serum testlerinin yayginligi 0 5 ila 5 yil icinde yuzde 40 in uzerine cikiyor Yas Tiroid antikorlari icin pozitif testlerin prevalansinin yasla birlikte arttigi 70 yas ve ustu kadinlarda yuzde 33 e kadar ciktigi gosterilmistir Kadinlarda ortalama prevalans yasi erkeklere gore bir yil daha yuksektir sirasiyla 58 ve 59 yas Otoimmun tiroidit cocuklari etkileyebilir Bes yasin altindaki cocuklarda cok nadir gorulur ancak ortaya cikabilir guatrli ergenlerde vakalarin yaklasik yuzde 40 ini olusturur 40 yasin uzerindeki hipotiroidizmi olan kisilerde otoimmun tiroidit gelisme sansi artar Kaynakca Autoimmune Registry Inc 25 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2022 Dayan Dayan Colin M Dayan Colin M Gilbert H Daniels 1996 Chronic Autoimmune Thyroiditis The New England Journal of Medicine 335 2 99 107 doi 10 1056 nejm199607113350206 PMID 8649497 a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ref 2 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ref 23 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ref 14 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme British Thyroid Foundation 26 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c d Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ref 13 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Weetman A P A M McGregor H Lazarus R Hall April 1982 Thyroid Antibodies are Produced by Thyroid Derived Lymphocytes Clin Exp Immunol 48 1 196 200 PMC 1536583 2 PMID 7044629 a b 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Nisan 2012 Berghi N 2017 Immunological Mechanisms Implicated in the Pathogenesis of Chronic Urticaria and Hashimoto Thyroiditis Iranian Journal of Allergy Asthma and Immunology 16 4 358 366 PMID 28865416 19 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2020 a b c d e f Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ref 12 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme