Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
(İnce) | Arka (Kalın) | ||||
| (Dar) | |||||
| (Geniş) | |||||
sağdaki ünlü soldaki ise Ayrıca Uluslararası Fonetik Alfabe
sembolü ile belirtlir.
Ünlü, sesli veya vokal;ses yolu görece açık durumda iken, ses tellerinin titreşmesi ile (duyulabilecek şekilde) bir engele takılmadan oluşan; hecenin en küçük birimini oluşturan konuşma sesi.Ünsüz veya sessiz karşıtıdır. Ünlülük kavramı harflerden ziyade "sesleri" tanımlar zira bir harf kimi sözcüklerde ünlü, kimi sözcüklerde ise ünsüz bir sesi simgeleyebilir.
Kökenbilim
Uygurcada da görülen ün sözcüğü Eski Türkçede "ses, avaz" anlamlarına, "ünü-" fiili ise "seslenmek, bağırmak" anlamlarına gelir. Ünlü sözcüğü muhtemelen 19. yüzyılda "meşhur" anlamında kullanılmaya başlanmıştır.
Türk yazı dillerinde ünlülerin gösterimi
Türk dilinin bilinen ilk dönemlerinde 9 ünlünün bulunduğu belirtilmiştir: a, e, é, ı, i, o, ö, u, ü. Bugün kapalı e sesi (é) yalnızca Azerice yazı dilinde bulunur.
Türkçe
a, e, ı, i, o, ö, u ve ü harfleri ünlü harfler, diğer harfler ise ünsüz harfler olarak adlandırılır.
Sınıflandırma
| Ünlülerin Nitelikleri | ||||
|---|---|---|---|---|
| İnce | Kalın | |||
| Düz | Yuvarlak | Düz | Yuvarlak | |
| Dar | i | ü | ı | u |
| Geniş | e | ö | a | o |
Türkçede ünlüler, çıkış yeri ve dilin durumuna, dudakların durumuna, ağzın açıklığına göre şu şekilde sınıflandırılır:
- Çıkış yeri ve dilin durumuna göre
- Kalın (arka) ünlüler: a, ı, o, u
- İnce (ön) ünlüler: e, i, ö, ü
- Dudakların durumuna göre
- Düz ünlüler: a, e, ı, i
- Yuvarlak ünlüler: o, ö, u, ü
- Ağzın açıklığına göre
- Geniş ünlüler: a, e, o, ö
- Dar ünlüler: ı, i, u, ü
Diğer dillerde ünlü
Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Dünyadaki birçok dilin kendisine özgü farklı ünlü sistemi vardır.
Kaynakça
- ^ Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü Ahmet Topaloğlu. Ötüken Yayınları. 1989.
- ^ "sesli." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 8 Ağustos 2012
- ^ "vokal." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 8 Ağustos 2012
- ^ "vowel." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ "y" harfi ünlü mü, ünsüz mü? 20 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . OxfordDictionaries.com. Erişim: 8 Ağustos 2012.
- ^ a b "ün." 2 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Nişanyan Sözlük. Erişim: 7 Şubat 2015.
- ^ . www.tdk.gov.tr. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021.
Dış bağlantılar
- Türk Dil Kurumu.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
UnlulerAyrica bakiniz Uluslararasi Fonetik Alfabe Unsuzler Ince Arka Kalin Dar i y ɨ ʉ ɯ u ɪ ʏ ʊ e o ɘ ɵ ɤ o e ɛ œ ɜ ɞ ʌ ɔ ae ɐ a ɶ ɑ ɒ Genis Bolumler arasinda bazi bolumlerde iki adet unlu vardir Bu ikili grupta sagdaki unlu soldaki ise Ayrica Uluslararasi Fonetik Alfabe sembolu ile belirtlir Unlu sesli veya vokal ses yolu gorece acik durumda iken ses tellerinin titresmesi ile duyulabilecek sekilde bir engele takilmadan olusan hecenin en kucuk birimini olusturan konusma sesi Unsuz veya sessiz karsitidir Unluluk kavrami harflerden ziyade sesleri tanimlar zira bir harf kimi sozcuklerde unlu kimi sozcuklerde ise unsuz bir sesi simgeleyebilir KokenbilimUygurcada da gorulen un sozcugu Eski Turkcede ses avaz anlamlarina unu fiili ise seslenmek bagirmak anlamlarina gelir Unlu sozcugu muhtemelen 19 yuzyilda meshur anlaminda kullanilmaya baslanmistir Turk yazi dillerinde unlulerin gosterimiTurk dilinin bilinen ilk donemlerinde 9 unlunun bulundugu belirtilmistir a e e i i o o u u Bugun kapali e sesi e yalnizca Azerice yazi dilinde bulunur Turkce a e i i o o u ve u harfleri unlu harfler diger harfler ise unsuz harfler olarak adlandirilir SiniflandirmaUnlulerin NitelikleriInce KalinDuz Yuvarlak Duz YuvarlakDar i u i uGenis e o a o Turkcede unluler cikis yeri ve dilin durumuna dudaklarin durumuna agzin acikligina gore su sekilde siniflandirilir Cikis yeri ve dilin durumuna gore Kalin arka unluler a i o u Ince on unluler e i o u Dudaklarin durumuna gore Duz unluler a e i i Yuvarlak unluler o o u u Agzin acikligina gore Genis unluler a e o o Dar unluler i i u uDiger dillerde unluBu alt basligin gelistirilmesi gerekiyor Dunyadaki bircok dilin kendisine ozgu farkli unlu sistemi vardir Kaynakca Dil Bilgisi Terimleri Sozlugu Ahmet Topaloglu Otuken Yayinlari 1989 sesli Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim 8 Agustos 2012 vokal Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim 8 Agustos 2012 vowel Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 y harfi unlu mu unsuz mu 20 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde OxfordDictionaries com Erisim 8 Agustos 2012 a b un 2 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nisanyan Sozluk Erisim 7 Subat 2015 www tdk gov tr 21 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2021 Dis baglantilarTurk Dil Kurumu