Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Metadata, metaveri ya da üst veri, bir kaynağın ya da verinin öğelerini tanımlayan bilgilerdir. Kısaca veri hakkında veri/bilgi olarak özetlenebilir. Pratikte kütüphanelerdeki kart kataloğu ya da bibliyografya ile benzerlik gösterirler. Kitapları birer veri kaynağı olarak düşünürsek kütüphane kartları nasıl kitaplar hakkında bilgi veriyorsa üst veri de data (veri) hakkında bilgi verir.
Mesela Web sayfalarında HTML kodu içerisine eklenen meta etiketleri (İngilizce: tag) ile o sayfa hakkında ek bilgiler verilir. Ya da dijital fotoğraf makineleri ile çekilen fotoğraflarda, fotoğraf dosyası içerisine kaydedilen EXIF bilgileri (fotoğrafın çekildiği tarih, fotoğraf makinesinin markası, modeli ve ayarları, fotoğrafın çekildiği yerin GPS koordinatları vs.) birer üst veridır.
Üst veri ve türleri
Üst veri kavramının en sık kullanılan tanımı "bilgi hakkında bilgi" olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kavrama ait literatürde birçok tanım yer almaktadır. Bu tanımlardan bazıları şöyledir:
- "Üst veri, bir bilgi kaynağını tanımlayan, açıklayan, yerini belirten ya da yönetimini kolaylaştıran yapısallaştırılmış bilgidir."
- "Belgenin içeriği, yaratıcısı, konusu ve yerleşimiyle ilgili bilgi vermekte, elektronik belgenin tanımlanmasını ve erişimini sağlamaktadır."
Tanımlar incelendiğinde üst verinin bilgiye daha kolay erişimimizi sağlayan bir bibliyografik tanımlama olduğunu rahatlıkla görebiliriz. Bu durumu örneklendirmek gerekirse bir katalog kartında yer alan bibliyografik bilgiler tanımladığı kaynağın üst verisidir.
- Tanımlayıcı üst veri: Elektronik kaynakların hem tanımlanmasında hem de erişiminde kullanılan kurucu, eser adı, özet, konu gibi bilgilerdir. Geleneksel bibliyografik kataloglama en benzer olanıdır. Mesela katalog kayıtları verilebilir.
- Yapısal üst veri: Elektronik kaynağı kullanılabilir ve gösterilebilir duruma getirmeye sağlayan bilgiyi içerir. İletişim programı, uygulama programı yazılım ve donanım özellikleri gibi bilgilerdir. Mesela HTML ve PDF verilebilir.
- Yönetimsel üst veri: Elektonik kaynakların yönetiminde kullanılabilecek bilgileri tanımlayan üst veridir. Kaynakla ilgili tarih bilgileri, dosya formatı gibi bilgiler içerir. Üst verinin entelektüel mülkiyet haklarıyla ilgilenen bir formudur.
Kaynakça
- ^ "Üst veri Kavramı", Bilgi Dünyası 2001, 2(2): 169-187, Mehmet Emin Küçük; Umut Al http://yunus.hacettepe.edu.tr/~umutal/publications/conceptofüst[] veri.pdf
- ^ Exchangeable image file format
Konuyla ilgili yayınlar
- Ergün, C.(2000): Metadata ve kütüphanelerde kullanımı. 13 Aralık 2015 tarihinde inet-tr.org.tr/inetconf8/bildiri/86.doc adresinden alınmıştır.
- Adamcıl,F.(2007): Türkiye'deki üniversite kütüphanelerinde Metadata kullanımı. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversite, İstanbul.
- Alır, G.(2008): E-Türkiye uygulamaları:Elektronik belge yönetimi ve üst veri .(Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Soysal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Metadata metaveri ya da ust veri bir kaynagin ya da verinin ogelerini tanimlayan bilgilerdir Kisaca veri hakkinda veri bilgi olarak ozetlenebilir Pratikte kutuphanelerdeki kart katalogu ya da bibliyografya ile benzerlik gosterirler Kitaplari birer veri kaynagi olarak dusunursek kutuphane kartlari nasil kitaplar hakkinda bilgi veriyorsa ust veri de data veri hakkinda bilgi verir Mesela Web sayfalarinda HTML kodu icerisine eklenen meta etiketleri Ingilizce tag ile o sayfa hakkinda ek bilgiler verilir Ya da dijital fotograf makineleri ile cekilen fotograflarda fotograf dosyasi icerisine kaydedilen EXIF bilgileri fotografin cekildigi tarih fotograf makinesinin markasi modeli ve ayarlari fotografin cekildigi yerin GPS koordinatlari vs birer ust veridir Ust veri ve turleriUst veri kavraminin en sik kullanilan tanimi bilgi hakkinda bilgi olarak karsimiza cikmaktadir Bu kavrama ait literaturde bircok tanim yer almaktadir Bu tanimlardan bazilari soyledir Ust veri bir bilgi kaynagini tanimlayan aciklayan yerini belirten ya da yonetimini kolaylastiran yapisallastirilmis bilgidir Belgenin icerigi yaraticisi konusu ve yerlesimiyle ilgili bilgi vermekte elektronik belgenin tanimlanmasini ve erisimini saglamaktadir Tanimlar incelendiginde ust verinin bilgiye daha kolay erisimimizi saglayan bir bibliyografik tanimlama oldugunu rahatlikla gorebiliriz Bu durumu orneklendirmek gerekirse bir katalog kartinda yer alan bibliyografik bilgiler tanimladigi kaynagin ust verisidir Tanimlayici ust veri Elektronik kaynaklarin hem tanimlanmasinda hem de erisiminde kullanilan kurucu eser adi ozet konu gibi bilgilerdir Geleneksel bibliyografik kataloglama en benzer olanidir Mesela katalog kayitlari verilebilir Yapisal ust veri Elektronik kaynagi kullanilabilir ve gosterilebilir duruma getirmeye saglayan bilgiyi icerir Iletisim programi uygulama programi yazilim ve donanim ozellikleri gibi bilgilerdir Mesela HTML ve PDF verilebilir Yonetimsel ust veri Elektonik kaynaklarin yonetiminde kullanilabilecek bilgileri tanimlayan ust veridir Kaynakla ilgili tarih bilgileri dosya formati gibi bilgiler icerir Ust verinin entelektuel mulkiyet haklariyla ilgilenen bir formudur Kaynakca Ust veri Kavrami Bilgi Dunyasi 2001 2 2 169 187 Mehmet Emin Kucuk Umut Al http yunus hacettepe edu tr umutal publications conceptofust olu kirik baglanti veri pdf Exchangeable image file formatKonuyla ilgili yayinlarErgun C 2000 Metadata ve kutuphanelerde kullanimi 13 Aralik 2015 tarihinde inet tr org tr inetconf8 bildiri 86 doc adresinden alinmistir Adamcil F 2007 Turkiye deki universite kutuphanelerinde Metadata kullanimi Yayinlanmamis yuksek lisans tezi Marmara Universite Istanbul Alir G 2008 E Turkiye uygulamalari Elektronik belge yonetimi ve ust veri Yayinlanmamis doktora tezi Hacettepe Universitesi Soysal Bilimler Enstitusu Ankara