Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Kral İdrimi Alalah’ın meşhur krallarından biridir. Kral İdrimi'nin, durmadan onlara saldıran Hititlerden yakınıp, halkını nasıl düze çıkardığına dair verdiği mesaj, aynı heykelin üzerine çivi yazısı ile yazılmış. Mesajın sonu, bu heykeli tahrip edecek olanları lanetleyerek bitiyor. Heykel şu anda British Museum'da sergilenmekte. Kaidesi ise Hatay’da olduğu yerde duruyor.
Açana başkenti Halpa (Halep) olan Yamhad Krallığı'na bağlı yerel bir beyliğin merkeziydi. 1937-39 ve 1946-49 dönemlerinde British Museum adına Sir Leonard Woolley başkanlığında bir ekip tarafından kazıldı. Kazılarda MÖ 3400-1194 arasına tarihlenen 17 kültür katı saptandı. Mezopotamya ve doğusu ile ege ve batısı arasındaki kültür etkileşimini göstermesi ve Amik Ovası'nın kronolojisini vermesi bakımından önem taşır. Alalah’ta ayrıca gömme geleneklerini aydınlatıcı buluntular da ortaya çıkarıldı. Sit alanı içinde, evlerin yakınında ya da altında mezarlar bulundu. Ölüler çoğunlukla doğrudan toprağa gömülüydü. Yalnızca beşinci katmanda bir tabut bulundu. Alalah yaklaşık MÖ 1200'de denizden gelen halklarca yok edilmiştir.
Alalah'da bulunan kitabeler dışında hiçbir kaynakta İdrimi’den söz edilmez.
İdrimi kitabesi Alalah'ı kazan İngiliz arkeoloğu Sir Leonard Woolley, MÖ. 15. yüzyılın başlarında Alalah kralı olarak hüküm süren İdrimi’nin heykelini 1939'da Tel Açana'da buldu. Fakat bu heykel üzerindeki metin, II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesi yüzünden hemen yayımlanamadı. Söz konusu metin 104 satırdan oluşan bir otobiyografi idi. İdrimi'nin heykeli üzerindeki kitabede, onun öyküsü şöyle anlatılmaktadır:
1-14: Halep’te, ecdadımın evinde, bir saldırı (düşmanca bir taarruz) meydana geldi, öyle ki biz, annemin akrabalarının oturduğu Emar halkına sığınmak ve orada oturmak zorunda kaldık. Ağabeylerim de benimle birlikte orada kaldılar, fakat onların hiçbirinin benim gibi planları yoktu. Bu yüzden, ben İdrimi, İlim-İlimma’nın oğlu, fırtına tanrısının, Hepat’ın ve Alalah’ın hanımefendisi sahibem İştar’ın sadık hizmetkârı kendi kendime şöyle düşündüm, “her kim ki babasının mirasını ararsa, o asil bir kimsedir, fakat her kim ki Emar’ın sakinleri arasında kalırsa, o bir köledir (vasaldir)”. Böyle düşünerek, atımı, harp arabamı ve seyisimi (at uşağımı) aldım ve oradan uzaklaştım. 14-20: çölü geçtim ve sutu muhariplerinin arasına geldim. Geceyi onlarla, üstü örtülü harp arabamın içinde geçirdim. Ertesi gün tekrar yola düştüm ve Kenan (memleketine) gittim. Ammiya şehri Kenan memleketindedir. 20-26: Halep’ten, Mukiš’ten, Ni’i ve Nuhašše’den gelen insanlar Ammiya’da yaşıyorlardı ve onlar benim kendi efendilerinin oğlu olduğumu anladıkları zaman, etrafımda toplandılar. Ben onlara şöyle dedim: 26-29 : “ben sizin lideriniz oldum.” daha sonra Hapiru muharipleri arasında yedi sene oturdum. Kuşları azat ettim ve fal açtırdım. 29-34: yedinci yılda fırtına tanrısı benim yanımda oldu, bu yüzden ben gemiler yaptım ve askerlerimi onlara bindirdim ve denizde Mukiš’e doğru yol aldım. Casius dağında karaya ulaştım ve sahile çıktım. 35-42: memleketim beni işittiği zaman, onlar bana büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar getirdiler ve bir gün içerisinde Ni’i, Nuhašše, Mukiš memleketleri ve benim kendi şehrim Alalah benimle anlaştılar. Müttefiklerim işittiği zaman, onlar da bana geldiler. Ve onlar benimle bir antlaşma yaptıkları zaman, ben onları güvenilir müttefiklerim olarak kabul ettim. 42-51: yedi yıldan beri, Hurri muhariplerinin kralı, büyük kral Barratarna, bana düşman idi. Yedinci yılda, ben, Anwanda isimli elçimi, Hurri muhariplerinin kralı, büyük kral Barratarna’ya gönderdim ve onlarla müttefik oldukları zamanlarda atalarımın antlaşmaları hakkında ona her şeyi anlattırdım ve bizim Hurri muhariplerinin daha önceki kralları ile olan ilişkilerimiz memnuniyet verici idi, çünkü onlar aralarında bir bağlılık anlaşması yapmışlardı. 51-58: büyük kral, atalarımızın muahedelerini ve onlar arasında yapılan anlaşmayı işitti ve onlar elçime antlaşmanın sözlerini bütün ayrıntıları ile okudular. Böylece bizim antlaşma şartlarımızın belirlenmesi üzerine o, benim vergimi kabul etti. Daha sonra ben sadakatimi samimi bir şekilde arz ettim, takdimeler yaptım, mal-mülk kayıplarını telâfi ettim. Ve ona, sadık bir vasali olacağıma dair bağlılık yemini ettim. 58-63: sonra ben kral oldum. Civardaki krallar, Alalah’ta bana karşı saldırıya geçtiler. Onlar, vaktiyle atalarımın cesetlerini toprağın üstüne, üst üste yığmışlardı, bu yüzden ben de onların cesetlerini toprağın üzerine, üst üste yığmak suretiyle onların seferberliğine(savaşına) son verdim. 64-67: sonra, piyadelerimi aldım ve hatti- memleketine hücum ettim. Onların idaresi altındaki yedi şehri ki bu şehirler Paşşahe, Damarut-re’i, Hulahhan, Zise, Ie, Uluzina ve Zaruna idiler, tahrip ettim. Hatti ülkesi toplanmadı ve bana karşı yürümedi, bu yüzden ben istediğimi yaptım. Onlardan esirler aldım, onların mallarını-mülklerini ve değerli eşyalarını ganimet olarak aldım ve onları yardımcılarıma, akrabalarıma ve dostlarıma dağıttım. Onlarla birlikte ganimetler aldım. 77-86: sonra Mukiš’e döndüm ve başkentim Alalah’a girdim. Hatti’den getirdiğim esirler, eşyalar, mal-mülk ile bir saray inşa ettim. Rejimimi (yönetim düzeni), kralların rejimi gibi yaptım. Kardeşlerimi kralların kardeşleri gibi, oğullarımı kralların oğulları gibi, akrabalarımı kralların akrabaları gibi yaptım. Memleketimdeki sakinleri (oturan halkı) güvenli bir şekilde yerleştirdim ve hattâ evi barkı olmayanı da orada iskân ettim. 86-91: sonra, memleketimi teşkilâtlandırdım ve şehirlerimi önceki şehirler gibi yaptım. Atalarımız Alalah’ın tanrıları için düzenli ritüeller yaptıkları için ve kurbanlar sundukları için, ben onların bu geleneğini sürdürdüm. Yaptığım bu işlerden dolayı oğlum Im-Nirari’yi (Adad-Nirari) onlara (tanrılara) emanet ettim. 92-98: her kim benim heykelime zarar verirse, onu göğün tanrısı mahvetsin, yerin tanrısı soyunu sopunu kurutsun ve yerin tanrısı onun krallığını parçalasın. Her kim onu değiştirir veya yerinden kaldırırsa, göğün ve yerin efendisi fırtına tanrısı ve büyük tanrılar onun neslini yok etsinler ve tohumunu memleketten ebediyen atsınlar. 98-101: Şarruwa, devletin yazıcısıdır (kâtibi). O (metni) yazmış, kopya etmiş ve yeniden gözden geçirmiştir. Ve şimdi yerin ve göğün tanrıları, onun (İdrimi) heykeli için bu metni yazan kâtip Şarruwa’yı korusunlar, onu sağlık içinde yaşatsınlar, tanrılar onu korusunlar ve himaye etsinler. Gökyüzünün ve yeraltı dünyalarının ve ruhların efendisi tanrı Şamaş, onun koruyucusu olsun. 102-104: otuz yıl hüküm sürdüm. İcraatlarımı heykelimin üzerine yazdırdım. Halkım onu okusun ve mütemadiyen beni hatırlasın.
| Wikimedia Commons'ta İdrimi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2016 Kral Idrimi Alalah in meshur krallarindan biridir Kral Idrimi nin durmadan onlara saldiran Hititlerden yakinip halkini nasil duze cikardigina dair verdigi mesaj ayni heykelin uzerine civi yazisi ile yazilmis Mesajin sonu bu heykeli tahrip edecek olanlari lanetleyerek bitiyor Heykel su anda British Museum da sergilenmekte Kaidesi ise Hatay da oldugu yerde duruyor British Muzesi ndeki Idrimi heykeli Acana baskenti Halpa Halep olan Yamhad Kralligi na bagli yerel bir beyligin merkeziydi 1937 39 ve 1946 49 donemlerinde British Museum adina Sir Leonard Woolley baskanliginda bir ekip tarafindan kazildi Kazilarda MO 3400 1194 arasina tarihlenen 17 kultur kati saptandi Mezopotamya ve dogusu ile ege ve batisi arasindaki kultur etkilesimini gostermesi ve Amik Ovasi nin kronolojisini vermesi bakimindan onem tasir Alalah ta ayrica gomme geleneklerini aydinlatici buluntular da ortaya cikarildi Sit alani icinde evlerin yakininda ya da altinda mezarlar bulundu Oluler cogunlukla dogrudan topraga gomuluydu Yalnizca besinci katmanda bir tabut bulundu Alalah yaklasik MO 1200 de denizden gelen halklarca yok edilmistir Alalah da bulunan kitabeler disinda hicbir kaynakta Idrimi den soz edilmez Idrimi kitabesi Alalah i kazan Ingiliz arkeologu Sir Leonard Woolley MO 15 yuzyilin baslarinda Alalah krali olarak hukum suren Idrimi nin heykelini 1939 da Tel Acana da buldu Fakat bu heykel uzerindeki metin II Dunya Savasi nin patlak vermesi yuzunden hemen yayimlanamadi Soz konusu metin 104 satirdan olusan bir otobiyografi idi Idrimi nin heykeli uzerindeki kitabede onun oykusu soyle anlatilmaktadir 1 14 Halep te ecdadimin evinde bir saldiri dusmanca bir taarruz meydana geldi oyle ki biz annemin akrabalarinin oturdugu Emar halkina siginmak ve orada oturmak zorunda kaldik Agabeylerim de benimle birlikte orada kaldilar fakat onlarin hicbirinin benim gibi planlari yoktu Bu yuzden ben Idrimi Ilim Ilimma nin oglu firtina tanrisinin Hepat in ve Alalah in hanimefendisi sahibem Istar in sadik hizmetkari kendi kendime soyle dusundum her kim ki babasinin mirasini ararsa o asil bir kimsedir fakat her kim ki Emar in sakinleri arasinda kalirsa o bir koledir vasaldir Boyle dusunerek atimi harp arabami ve seyisimi at usagimi aldim ve oradan uzaklastim 14 20 colu gectim ve sutu muhariplerinin arasina geldim Geceyi onlarla ustu ortulu harp arabamin icinde gecirdim Ertesi gun tekrar yola dustum ve Kenan memleketine gittim Ammiya sehri Kenan memleketindedir 20 26 Halep ten Mukis ten Ni i ve Nuhasse den gelen insanlar Ammiya da yasiyorlardi ve onlar benim kendi efendilerinin oglu oldugumu anladiklari zaman etrafimda toplandilar Ben onlara soyle dedim 26 29 ben sizin lideriniz oldum daha sonra Hapiru muharipleri arasinda yedi sene oturdum Kuslari azat ettim ve fal actirdim 29 34 yedinci yilda firtina tanrisi benim yanimda oldu bu yuzden ben gemiler yaptim ve askerlerimi onlara bindirdim ve denizde Mukis e dogru yol aldim Casius daginda karaya ulastim ve sahile ciktim 35 42 memleketim beni isittigi zaman onlar bana buyukbas ve kucukbas hayvanlar getirdiler ve bir gun icerisinde Ni i Nuhasse Mukis memleketleri ve benim kendi sehrim Alalah benimle anlastilar Muttefiklerim isittigi zaman onlar da bana geldiler Ve onlar benimle bir antlasma yaptiklari zaman ben onlari guvenilir muttefiklerim olarak kabul ettim 42 51 yedi yildan beri Hurri muhariplerinin krali buyuk kral Barratarna bana dusman idi Yedinci yilda ben Anwanda isimli elcimi Hurri muhariplerinin krali buyuk kral Barratarna ya gonderdim ve onlarla muttefik olduklari zamanlarda atalarimin antlasmalari hakkinda ona her seyi anlattirdim ve bizim Hurri muhariplerinin daha onceki krallari ile olan iliskilerimiz memnuniyet verici idi cunku onlar aralarinda bir baglilik anlasmasi yapmislardi 51 58 buyuk kral atalarimizin muahedelerini ve onlar arasinda yapilan anlasmayi isitti ve onlar elcime antlasmanin sozlerini butun ayrintilari ile okudular Boylece bizim antlasma sartlarimizin belirlenmesi uzerine o benim vergimi kabul etti Daha sonra ben sadakatimi samimi bir sekilde arz ettim takdimeler yaptim mal mulk kayiplarini telafi ettim Ve ona sadik bir vasali olacagima dair baglilik yemini ettim 58 63 sonra ben kral oldum Civardaki krallar Alalah ta bana karsi saldiriya gectiler Onlar vaktiyle atalarimin cesetlerini topragin ustune ust uste yigmislardi bu yuzden ben de onlarin cesetlerini topragin uzerine ust uste yigmak suretiyle onlarin seferberligine savasina son verdim 64 67 sonra piyadelerimi aldim ve hatti memleketine hucum ettim Onlarin idaresi altindaki yedi sehri ki bu sehirler Passahe Damarut re i Hulahhan Zise Ie Uluzina ve Zaruna idiler tahrip ettim Hatti ulkesi toplanmadi ve bana karsi yurumedi bu yuzden ben istedigimi yaptim Onlardan esirler aldim onlarin mallarini mulklerini ve degerli esyalarini ganimet olarak aldim ve onlari yardimcilarima akrabalarima ve dostlarima dagittim Onlarla birlikte ganimetler aldim 77 86 sonra Mukis e dondum ve baskentim Alalah a girdim Hatti den getirdigim esirler esyalar mal mulk ile bir saray insa ettim Rejimimi yonetim duzeni krallarin rejimi gibi yaptim Kardeslerimi krallarin kardesleri gibi ogullarimi krallarin ogullari gibi akrabalarimi krallarin akrabalari gibi yaptim Memleketimdeki sakinleri oturan halki guvenli bir sekilde yerlestirdim ve hatta evi barki olmayani da orada iskan ettim 86 91 sonra memleketimi teskilatlandirdim ve sehirlerimi onceki sehirler gibi yaptim Atalarimiz Alalah in tanrilari icin duzenli ritueller yaptiklari icin ve kurbanlar sunduklari icin ben onlarin bu gelenegini surdurdum Yaptigim bu islerden dolayi oglum Im Nirari yi Adad Nirari onlara tanrilara emanet ettim 92 98 her kim benim heykelime zarar verirse onu gogun tanrisi mahvetsin yerin tanrisi soyunu sopunu kurutsun ve yerin tanrisi onun kralligini parcalasin Her kim onu degistirir veya yerinden kaldirirsa gogun ve yerin efendisi firtina tanrisi ve buyuk tanrilar onun neslini yok etsinler ve tohumunu memleketten ebediyen atsinlar 98 101 Sarruwa devletin yazicisidir katibi O metni yazmis kopya etmis ve yeniden gozden gecirmistir Ve simdi yerin ve gogun tanrilari onun Idrimi heykeli icin bu metni yazan katip Sarruwa yi korusunlar onu saglik icinde yasatsinlar tanrilar onu korusunlar ve himaye etsinler Gokyuzunun ve yeralti dunyalarinin ve ruhlarin efendisi tanri Samas onun koruyucusu olsun 102 104 otuz yil hukum surdum Icraatlarimi heykelimin uzerine yazdirdim Halkim onu okusun ve mutemadiyen beni hatirlasin Wikimedia Commons ta Idrimi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir