İsmail bin Hammâd el-Cevherî (Arapça: ابو نصرإسماعيل بن حماد الجوهري; doğum adı İmam Ebu Nasr İsmail Bin Hammad’ül Cevherî El-Farabi, y.940 Farab – 1002 veya 1008 Nişabur), Kazak sözlükbilimci, yazar ve mucit.
Hayatı
Tam tarihi bilinmemekle birlikte 940 civarında Farab'da (Otrar) doğdu. Farab'da öğrendiği Arapçasını önce Bağdat, ardından Hicaz'da geliştirdi. Sonra Horasan'a gelerek önve Damğan'a, ardından Nişabur'a yerleşerek ilk eseri, önemli bir Arapça sözlük olan al-Ṣiḥāḥ fī al-lughah (الصحاح في اللغة)'ı yazdı. Bu eser Vankulu Mehmed Efendi tarafından 16. yüzyılda Vankulu Lugatı adı altında Türkçeye çevrildi ve 1729 yılında bu eser İbrahim Müteferrika'nın matbaada bastığı ilk kitap unvanını aldı.
Cevherî uçuş denemesi yapmak için kendi imal ettiğı tahta kanatları iki koluna bağlayarak Nişabur'da bir camiinin damına çıktı. Orada toplanan halka: "Ey ahali benim yaptığım buluşu şimdiye kadar kimse yapmamıştır. Sizin gözlerinizin önünde şimdi uçacağım. Dünyada yapılacak en mühim şey göklere uçmaktadır. Ben de onu yapacağım" diyerek camiinin damından atladı fakat bir müddet uçtuktan sonra düşerek hayatını kaybetti. Bu deneme kaynaklarda Wright Kardeşlerden 900 yıl önce yapılmış en eski uçuş denemesi olarak gösterilir.9. yüzyılda Endülüs'te yaşamış Berberi astronom Abbas ibn Firnas'ün ilk planöründen feyzaldığı iddia edilmektedir.
Etkisi
Cevherî'nin bu denemesi 17.yüzyılda Hezârfen Ahmed Çelebi ve Lagâri Hasan Çelebi gibi isimlere esin kaynağı olmuştur.
Kaynakça
- ^ a b Thatcher, Griffithes W. (1911). "Jauharī". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 15 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 281.
- ^ a b Haywood, John A. (1965). "6: "The Ṣaḥāḥ of al-Jauharī"". Arabic Lexicography: Its History... (İngilizce). 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ Çelik, Recep; Sırma, Ekrem. . Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ . 17 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2010.
- ^ Prof. Dr. Habil Arslan, Terzioğlu (28 Şubat 2009). . derintarih.blogcu.com. 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2010.
- ^ Boitani, Piero (2007). "Winged words: flight in poetry and history" (İngilizce). s. 37. ISBN .
İlgili eserler
- Haywood, John A. (1965). Arabic Lexicography: Its History, and Its Place in the General History of Lexicography (İngilizce). 2 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- M. J. L. Young; J. D. Latham; R. B. Serjeant, (Ed.) (1990). "Arabic biographical writing". Religion, learning and science in the 'Abbasid period. The Cambridge History of Arabic Literature (İngilizce). Cambridge University Press. doi:10.2277/0521327636. ISBN . 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Dictionary". Encyclopædia Britannica. 8 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 197.
- Sprenger, Aloys, (Ed.) (1857). A catalogue of the Bibliotheca Orientalis Sprengeriana (İngilizce). Geissen. s. 1400.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ismail bin Hammad el Cevheri Arapca ابو نصرإسماعيل بن حماد الجوهري dogum adi Imam Ebu Nasr Ismail Bin Hammad ul Cevheri El Farabi y 940 Farab 1002 veya 1008 Nisabur Kazak sozlukbilimci yazar ve mucit HayatiTam tarihi bilinmemekle birlikte 940 civarinda Farab da Otrar dogdu Farab da ogrendigi Arapcasini once Bagdat ardindan Hicaz da gelistirdi Sonra Horasan a gelerek onve Damgan a ardindan Nisabur a yerleserek ilk eseri onemli bir Arapca sozluk olan al Ṣiḥaḥ fi al lughah الصحاح في اللغة i yazdi Bu eser Vankulu Mehmed Efendi tarafindan 16 yuzyilda Vankulu Lugati adi altinda Turkceye cevrildi ve 1729 yilinda bu eser Ibrahim Muteferrika nin matbaada bastigi ilk kitap unvanini aldi Cevheri ucus denemesi yapmak icin kendi imal ettigi tahta kanatlari iki koluna baglayarak Nisabur da bir camiinin damina cikti Orada toplanan halka Ey ahali benim yaptigim bulusu simdiye kadar kimse yapmamistir Sizin gozlerinizin onunde simdi ucacagim Dunyada yapilacak en muhim sey goklere ucmaktadir Ben de onu yapacagim diyerek camiinin damindan atladi fakat bir muddet uctuktan sonra duserek hayatini kaybetti Bu deneme kaynaklarda Wright Kardeslerden 900 yil once yapilmis en eski ucus denemesi olarak gosterilir 9 yuzyilda Endulus te yasamis Berberi astronom Abbas ibn Firnas un ilk planorunden feyzaldigi iddia edilmektedir EtkisiCevheri nin bu denemesi 17 yuzyilda Hezarfen Ahmed Celebi ve Lagari Hasan Celebi gibi isimlere esin kaynagi olmustur Kaynakca a b Thatcher Griffithes W 1911 Jauhari Chisholm Hugh Ed Encyclopaedia Britannica 15 11 bas Cambridge University Press s 281 a b Haywood John A 1965 6 The Ṣaḥaḥ of al Jauhari Arabic Lexicography Its History Ingilizce 4 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2020 Celik Recep Sirma Ekrem Turkiye Dil ve Edebiyat Dernegi 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2020 17 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2010 Prof Dr Habil Arslan Terzioglu 28 Subat 2009 derintarih blogcu com 20 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2010 Boitani Piero 2007 Winged words flight in poetry and history Ingilizce s 37 ISBN 978 0 22606 561 8 Ilgili eserlerHaywood John A 1965 Arabic Lexicography Its History and Its Place in the General History of Lexicography Ingilizce 2 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2020 M J L Young J D Latham R B Serjeant Ed 1990 Arabic biographical writing Religion learning and science in the Abbasid period The Cambridge History of Arabic Literature Ingilizce Cambridge University Press doi 10 2277 0521327636 ISBN 978 0 521 32763 3 29 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2020 Chisholm Hugh Ed 1911 Dictionary Encyclopaedia Britannica 8 11 bas Cambridge University Press s 197 Sprenger Aloys Ed 1857 A catalogue of the Bibliotheca Orientalis Sprengeriana Ingilizce Geissen s 1400