Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İznikli Sporus (Grekçe: Σπόρος; yaklaşık MÖ 240 - 300), muhtemelen günümüz Türkiye'sinde, Bursa ilinin antik Bithynia (günümüz İznik) bölgesi Nicaea'dan gelen bir Yunan matematikçi ve astronom. Sporus, daireyi kareyle çevreleme ve küpü iki katına çıkarma gibi klasik problemler üzerinde çalışan bir Yunan matematikçiydi.
Hayatı ve Çalışmaları
Sporus, Gadaralı Philon'un öğrencisiydi. Sporus da, İskenderiyeli Pappus'un öğretmeniydi ya da belki Pappus ile aynı zamanda daha yaşlı bir öğrenciydi. Onu Pappus'un ve Eutocius'un yazıları aracılığıyla biliyoruz.
Sporus, esas olarak daireyi kareyle çevreleme ve küpü iki katına çıkarma gibi klasik problemler üzerinde çalıştı. Küpü iki katına çıkarma problemine çözümü Diocles'inkine benzer ve aslında Pappus da benzer bir yapı izlemiştir. Bununla birlikte, sissoid kullanmaktan kaçınırlar, bunun yerine belirli kesişmeler eşit olana kadar bir cetveli bir nokta etrafında döndürürler. Sporus, integralin erken örnekleri olan yaklaşımları da kullandı. Sporus sadece daireyi kareyle çevreleme ve küpü iki katına çıkarma için çalışmakla kalmadı, aynı zamanda diğerlerinin bu alanlarda çalışmalarını yapıcı bir şekilde eleştirdi.
Pappus tarafından anlatılan katkılarından biri, Hippias'ın kuadratriksini kullanarak daireyi kareyle çevreleme yöntemini eleştirmekti. Hippias'ın yapısını kullanarak kuadratrisi çizebilmek için, bir dairenin yarıçapının çevresine oranının bilinmesi gerektiği ve bu oranı inşa edebilmenin daireyi kareyle çevrelemeye eşdeğer olduğu gerçeğine dayanan bir argüman kullanır. Sporus'un eleştirisinin geçerli olduğuna dair çok az şüphe var gibi görünmektedir.
Sporus ayrıca Arşimet'i daha doğru bir π yaklaşımı üretmediği için eleştirdi. Bununla birlikte Eutocius, Arşimet'i destekler. Heath'in çevirisinde, bu konu aşağıdaki gibi geçer:
| “ | [Arşimetin] bu kitaptaki amacı, günlük yaşamda kullanıma uygun yaklaşık bir [π yaklaşımı] bulmaktı. Bu nedenle, Arşimet'i çemberin çevresine eşit olan düz çizginin uzunluğunu doğrulukla belirleyememekle suçlayan İznikli Sporus'un Keria'sındaki pasajında yargılamak için suçlamasını uygun görmeyiz. Sporus, kendi hocasının, yani Gadaralı Philon'un, konuyu Arşimet'ten daha doğru sayısal ifadeye indirgediğini gözlemliyor ... | „ |
Sporus ayrıca Güneş'in büyüklüğü ve kuyruklu yıldızlar hakkında da yazdı.
Sporus'un yazıları ve öğretileri, kendisini yüksek bir üne sahip olarak tanımlayan Pappus üzerinde açıkça büyük bir etkiye sahipti.
Notlar
- ^ Agarwal, R. P., & Sen, S. K. (2014). Creators of mathematical and computational sciences. Cham: Springer.
- ^ T. L. Heath, A History of Greek Mathematics (2 Vols.) (Oxford, 1921).
Kaynakça
- M. E. Szabo, "Sporus of Nicaea | Encyclopedia.com" (PDF), Dictionary of Scientific Biography (New York 1970-1990), 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF), erişim tarihi: 3 Mart 2021
- P. Tannery, Sur Sporos de Nicée, Annales de la Faculté des lettres de Bordeaux 4 (1882), 257-261.
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "İznikli Sporus", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- Allman, G. J. (1885). Greek Geometry from Thales to Euclid (Vol. 6). University Press.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iznikli Sporus Grekce Sporos yaklasik MO 240 300 muhtemelen gunumuz Turkiye sinde Bursa ilinin antik Bithynia gunumuz Iznik bolgesi Nicaea dan gelen bir Yunan matematikci ve astronom Sporus daireyi kareyle cevreleme ve kupu iki katina cikarma gibi klasik problemler uzerinde calisan bir Yunan matematikciydi Hayati ve CalismalariSporus Gadarali Philon un ogrencisiydi Sporus da Iskenderiyeli Pappus un ogretmeniydi ya da belki Pappus ile ayni zamanda daha yasli bir ogrenciydi Onu Pappus un ve Eutocius un yazilari araciligiyla biliyoruz Sporus esas olarak daireyi kareyle cevreleme ve kupu iki katina cikarma gibi klasik problemler uzerinde calisti Kupu iki katina cikarma problemine cozumu Diocles inkine benzer ve aslinda Pappus da benzer bir yapi izlemistir Bununla birlikte sissoid kullanmaktan kacinirlar bunun yerine belirli kesismeler esit olana kadar bir cetveli bir nokta etrafinda dondururler Sporus integralin erken ornekleri olan yaklasimlari da kullandi Sporus sadece daireyi kareyle cevreleme ve kupu iki katina cikarma icin calismakla kalmadi ayni zamanda digerlerinin bu alanlarda calismalarini yapici bir sekilde elestirdi Pappus tarafindan anlatilan katkilarindan biri Hippias in kuadratriksini kullanarak daireyi kareyle cevreleme yontemini elestirmekti Hippias in yapisini kullanarak kuadratrisi cizebilmek icin bir dairenin yaricapinin cevresine oraninin bilinmesi gerektigi ve bu orani insa edebilmenin daireyi kareyle cevrelemeye esdeger oldugu gercegine dayanan bir arguman kullanir Sporus un elestirisinin gecerli olduguna dair cok az suphe var gibi gorunmektedir Sporus ayrica Arsimet i daha dogru bir p yaklasimi uretmedigi icin elestirdi Bununla birlikte Eutocius Arsimet i destekler Heath in cevirisinde bu konu asagidaki gibi gecer Arsimetin bu kitaptaki amaci gunluk yasamda kullanima uygun yaklasik bir p yaklasimi bulmakti Bu nedenle Arsimet i cemberin cevresine esit olan duz cizginin uzunlugunu dogrulukla belirleyememekle suclayan Iznikli Sporus un Keria sindaki pasajinda yargilamak icin suclamasini uygun gormeyiz Sporus kendi hocasinin yani Gadarali Philon un konuyu Arsimet ten daha dogru sayisal ifadeye indirgedigini gozlemliyor Sporus ayrica Gunes in buyuklugu ve kuyruklu yildizlar hakkinda da yazdi Sporus un yazilari ve ogretileri kendisini yuksek bir une sahip olarak tanimlayan Pappus uzerinde acikca buyuk bir etkiye sahipti Notlar Agarwal R P amp Sen S K 2014 Creators of mathematical and computational sciences Cham Springer T L Heath A History of Greek Mathematics 2 Vols Oxford 1921 KaynakcaM E Szabo Sporus of Nicaea Encyclopedia com PDF Dictionary of Scientific Biography New York 1970 1990 7 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF erisim tarihi 3 Mart 2021 P Tannery Sur Sporos de Nicee Annales de la Faculte des lettres de Bordeaux 4 1882 257 261 O Connor John J Robertson Edmund F Iznikli Sporus MacTutor Matematik Tarihi arsivi Allman G J 1885 Greek Geometry from Thales to Euclid Vol 6 University Press