Şavmta Kilisesi (Gürcüce: შავმთას ეკლესია), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Şenköy'de eski bir kilisedir. Yıkılmış olan kilisenin taşlarının bir kısmı Çoraklı Köyü Camii'nin inşasında kullanılmıştır.
Temel bilgiler | |
---|---|
Koordinatlar | 41°22′32″K 42°22′28″D / 41.37556°K 42.37444°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | ? |
Özellikler | |
Malzemeler | Kesme taş |
Tarihçe
Şavmta Kilisesi, eski bir Gürcü yerleşimi olan Şavmta köyünün kilisesiydi. Köyün yer aldığı Şavşeti bölgesi 16. yüzyılın ortalarında Osmanlıların eline geçmiştir. Şavmta köyünün Müslüman olmasıyla kilisenin cemaatinin kalmadığı, kilisenin de zaman içinde yıkıldığı anlaşılmaktadır. 1904 yılında Şavşeti bölgesini gezmiş olan Nikolay Marr, Şavmta Kilisesi'nin yıkılmış olduğunu, duvarlarından geriye sadece apsis duvarının kuzey parçasının kaldığını, kilisenin kaplama taşlarının köylüler tarafından sökülüp alındığını yazmıştır. Nitekim Çoraklı Köyü Camii 1896 yılında inşa edilmiş, bu kilisenin kesme taşları caminin temelinde kullanılmıştır. Kilisenin yıkılıp caminin inşa edildiği yıllarda Şavşat bölgesi Rus idaresinde bulunuyordu ve Şavmta Garkloba köyünün bir mahallesiydi.
Mimari
Şavmta Kilisesi'nin mimari özellikleri bilinmektedir. Dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş olan bu yapıdan geriye yuvarlak formlu apsis duvarının bir kısmı kalmıştır. Şavmta Kilisesi'nin büyükçe bir yapı olduğu, duvarlarının kesme taşlarla kaplandığı Nikolay Marr'ın tespitinden ve Çoraklı Köyü Camii'nde kullanılan taş malzemeden bilinmektedir. Duvarların dolgusunda moloz taşlar, bu duvarın dış yüzeyinin kaplamasında ise pembemsi kesme taş kullanılmıştır. Kaplamaya sahip duvardan bugüne sadece bir metrekarelik bir bölüm kalmıştır. Kilisenin penceresinin kenar süslemelerine ait oymalı pembemsi taşlar caminin güney duvarında yer alır. Kilisenin penceresinin oymalı taşlarının üst kısmı ise, caminin bodrum katının penceresinin kenarlarına, kilisenin penceresinin aynı taştan hazırlanmış alt kısmı da caminin duvarına konmuştur. Kilisenin penceresine ait oymalı başka taşlar ile kilisenin kesme taşları caminin aynı duvarında bulunmaktadır. Bu taşlardan birinde kırmızı, mavi ve yeşil boya izlerinin bulunması, Şavmta Kilisesi'nin duvar resimlerine sahip olduğunu göstermektedir.
Kaynakça
- ^ a b c 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 29. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (Gürcüce), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 149. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ Fatih Harun Yıldız, Artvin İli Şavşat İlçesi Camilerinde Ahşap Süsülemer, Samsun, 2021, s. 30. 29 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Yüksek lisans tezi
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1433". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 171, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Savmta Kilisesi Gurcuce შავმთას ეკლესია tarihsel Savseti bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli Senkoy de eski bir kilisedir Yikilmis olan kilisenin taslarinin bir kismi Corakli Koyu Camii nin insasinda kullanilmistir Savmta KilisesiTemel bilgilerKoordinatlar41 22 32 K 42 22 28 D 41 37556 K 42 37444 D 41 37556 42 37444InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma OzelliklerMalzemelerKesme tasTarihceSavmta Kilisesi eski bir Gurcu yerlesimi olan Savmta koyunun kilisesiydi Koyun yer aldigi Savseti bolgesi 16 yuzyilin ortalarinda Osmanlilarin eline gecmistir Savmta koyunun Musluman olmasiyla kilisenin cemaatinin kalmadigi kilisenin de zaman icinde yikildigi anlasilmaktadir 1904 yilinda Savseti bolgesini gezmis olan Nikolay Marr Savmta Kilisesi nin yikilmis oldugunu duvarlarindan geriye sadece apsis duvarinin kuzey parcasinin kaldigini kilisenin kaplama taslarinin koyluler tarafindan sokulup alindigini yazmistir Nitekim Corakli Koyu Camii 1896 yilinda insa edilmis bu kilisenin kesme taslari caminin temelinde kullanilmistir Kilisenin yikilip caminin insa edildigi yillarda Savsat bolgesi Rus idaresinde bulunuyordu ve Savmta Garkloba koyunun bir mahallesiydi MimariSavmta Kilisesi nin mimari ozellikleri bilinmektedir Dolgu duvar teknigiyle insa edilmis olan bu yapidan geriye yuvarlak formlu apsis duvarinin bir kismi kalmistir Savmta Kilisesi nin buyukce bir yapi oldugu duvarlarinin kesme taslarla kaplandigi Nikolay Marr in tespitinden ve Corakli Koyu Camii nde kullanilan tas malzemeden bilinmektedir Duvarlarin dolgusunda moloz taslar bu duvarin dis yuzeyinin kaplamasinda ise pembemsi kesme tas kullanilmistir Kaplamaya sahip duvardan bugune sadece bir metrekarelik bir bolum kalmistir Kilisenin penceresinin kenar suslemelerine ait oymali pembemsi taslar caminin guney duvarinda yer alir Kilisenin penceresinin oymali taslarinin ust kismi ise caminin bodrum katinin penceresinin kenarlarina kilisenin penceresinin ayni tastan hazirlanmis alt kismi da caminin duvarina konmustur Kilisenin penceresine ait oymali baska taslar ile kilisenin kesme taslari caminin ayni duvarinda bulunmaktadir Bu taslardan birinde kirmizi mavi ve yesil boya izlerinin bulunmasi Savmta Kilisesi nin duvar resimlerine sahip oldugunu gostermektedir Kaynakca a b c 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 29 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 a b Niko Mari Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri Gurcuce Batum 2015 Birinci basim 1911 Petersburg Rusca s 149 9 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 434 11 2 Fatih Harun Yildiz Artvin Ili Savsat Ilcesi Camilerinde Ahsap Susulemer Samsun 2021 s 30 29 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yuksek lisans tezi Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1433 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2023 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 171 ISBN 9789941478178