Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şeyhulla Habibulloviç Çanbarisov (Rusça: Шайхулла Хабибуллович Чанбарисов, Shaikhulla Habibullovich Chanbarisov; d. 22 Mayıs 1916; Büzdek, Büzdek ili - ö. 4 Ekim 1996; Ufa), Sovyet Başkurt bilim insanı, tarih bilimleri doktoru, politikacı, asker, profesör. Ufa Rektörleri Konseyi başkanlığı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Ufa'daki yerel örgütünün lideri olan Çanbarisov, Ufa'nın milletvekilliğini de yapmıştır.
Şeyhulla Habibulloviç Çanbarisov | |
|---|---|
| Шайхулла Хабибуллович Чанбарисов Shaikhulla Habibullovich Chanbarisov | |
 | |
| Doğum | 22 Mayıs 1916 Büzdek, Büzdek ili |
| Ölüm | 04 Ekim 1996 (80 yaşında) Ufa |
| Milliyet | Başkurt |
| Vatandaşlık | Başkurdistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği Rusya |
| Eğitim | Başkurt Devlet Pedagoji Enstitüsü |
| Meslek | Bilim insanı, politikacı, asker |
| Tanınma nedeni | Bilim insanı |
| Siyasi parti | Sovyetler Birliği Komünist Partisi |
| Kurul üyeliği | Komsomol |
| Ödüller | • Ekim Devrimi Nişanı (1971) • Kızıl Bayrak Nişanı (1942, 1943) • Aleksandr Nevski Nişanı (1945) • Vatanseverlik Savaşı Nişanı (1945, 1985) • Onur Rozeti Nişanı (1961, 1967) • Başkurdistan ÖSSR Onurlu Bilim Emekçisi Ödülü |
Yaşamı
İlk yılları
Şeyhulla Çanbarisov 22 Mayıs 1916 tarihinde Büzdek ili'ne bağlı Büzdek köyünde fakir bir ailede dünyaya geldi. Köy konseyi başkanlığı yapan babası çeşitli Sovyet görevlerinde bulunduysa da fazla alkol tükettiği için ailesel ve siyasi sorunlar yaşadı. Büyüme yıllarında annesinin etkisi büyük oldu.
1929'da ilkokulu bitirdi. Arından olduğu Novo-Kulevo köyünde toplu çiftlik okuluna girdi ve 1932'de mezun oldu. 1930 yılında Komsomol'a katıldı Komsomol yerel örgütünün sekreteri seçildi. Mezun olduktan sonra Komsomol Bysdyak Bölge Komitesi öğretim görevlisi olarak atandı ve aynı zamanda bölge komitesi sekreteri olarak görev yaptı.
Üniversite eğitimi
Çanbarisov Eylül 1932'de Başkurt Devlet Pedagoji Enstitüsü'ne kayıt oldu, tarih bölümü öğrencisi oldu. Bu dönemde de Komsomol faaliyetlerini sürdürdü ve fakülte örgütlerinin sekreteri seçildi. 1937 yılında üniversiteden mezun oldu. Aynı yılın Aralık ayında Kızıl Ordu'da görev yapmak üzere askere çağrıldı.
Askerlik dönemi
Çanbarisov Uzak Doğu'daki Kızıl Ordu bünyesinde yer alan 92. Kızıl Bayrak Taburu' nda acil serviste görev yaptı. Ocak 1939'da genç teğmen olarak Ufa'ya geri döndü. Başkurt Devlet Pedagoji Enstitüsü'nde Marksizm-Leninizm konseyinin başı olarak çalıştı. Aynı yılın Ağustos ayından itibaren kıdemli öğretim görevlisi olarak çalıştı.
Kasım 1939 sonunda, Sovyet-Fin savaşı başladı. 1940 yılının Ocak ayında Kış Savaşı kapsamında silahlı kuvvetlerin topyekûn harekete geçirilmesiyle Çanbarisov yeniden Kızıl Ordu'ya çağrıldı. Zlatoust'ta askerî okula gönderildi. Burada Aralık 1941'e kadar Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) tarihi konusunda dersler verdi. Haziran 1940'ta Zlatoust Askeri Okulu'nun siyasi bölümü Çanbarisov'u SBKP üyesi olarak kabul etti. 1941'de, yeni kurulan 133. Piyade Tugayı'nın ayrı bir piyade taburunun komiseri olarak atandı. Mayıs 1942'de, tugayı ile birlikte Kuzey-Batı Cephesi'nde çatışmalara girdi. 1943 yılının sonuna kadar çeşitli savaşlara katıldı.
Aralık 1943'ten Haziran 1944'e kadar "Kızıl Ordu'nun Siyasi Kompozisyonunun İyileştirilmesi" konusunda yüksek öğrenime tabi tutuldu ve bu diploma aldı. Buna karşın eğitim anlamında askeri kariyer yapmayı tercih etmedi ve cepheye dönmeyi tercih etti. 3. Belarus cephesinde hareket eden alayın komutan yardımcısı oldu. Nazi Almanyası'nya karşı kazanılan zaferden sonra Çanbarisov'un mensubu olduğu alay Uzak Doğu'ya transfer edildi. Japon İmparatorluğu ile olan savaşın sonuna kadar, Birinci Uzak Doğu Ordusu'nun bir parçasıydı. Bu dönemde Japon militarizmi'ne karşı faaliyetler yürüttü. 63. Piyade Tümeni ile birlikte 1945 Kasım'a kadar Mançurya'da bulundu. Ağustos 1946'da yarbay rütbesinde iken sağlık nedenlerinden ötürü askerliği bıraktı.
Akademisyenlik yılları
1946'da Başkurt Pedagoji Enstitüsü'nde ders vermeye devam etti. Master tezi ile 1951 yılında mezun olduğu SBKP Merkez Komitesi altında Sosyal Bilimler Akademisine girdi. Bilimsel danışmanı 1961-1986 yılında SBKP içerisinde önemli bir şahsiyet olan B. N. Ponomarev idi. Ekim 1952 yılında parti okulların Başkurt bölgesel komitesi dairesi başkanı olarak atandı.
Başkurt Devlet Üniversitesi rektörlüğü görevini yürüttü. 1973 yılında emekli oluncaya kadar Ufa Rektörler Konseyi başkanıydı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Ufa'daki yerel örgütü üyeliği yaptı. Ardından Ufa milletvekili seçildi.
Rektörlük dönemi
Enstitü müdürü ve Üniversite rektörlüğü yaptığı 28 yıllık dönemde üniversitede pek çok yeni yapı inşa edildi. Moskova Devlet Üniversitesi, Leningrad Devlet Üniversitesi ve diğer önde gelen üniversitelerin yüksek lisans çalışmalarını kullanarak bilimsel eğitime özel önem verdi.
Ölümü
Şeyhulla Çanbarisov 4 Ekim 1996 tarihinde Ufa'da hayatını kaybetti.
Ödülleri
- Ekim Devrimi Nişanı (1971)
- Kızıl Bayrak Nişanı (iki kez; 1942, 1943)
- Aleksandr Nevski Nişanı (1945)
- Vatanseverlik Savaşı Nişanı (iki kez; 1945, 1985)
- Onur Rozeti Nişanı (iki kez; 1961, 1967)
- Başkurdistan ÖSSR Onurlu Bilim Emekçisi Ödülü
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Ергин Ю. В. Ш. Х. Чанбарисов — первый ректор Башкирского государственного университета // Ергин Ю. В. Портреты : Деятели народного образования Башкирии. — Уфа, 2008. — С. 276—292.
- ^ "Его жизнь вошла в легенды. Но не вся..." (Rusça). Bashinform.ru. 9 Mart 2006. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2018.
- ^ Формирование советской университетской системы. Уфа, 1973; М., 1988.
Dış bağlantılar
- Başkurt Ansiklopedisi Makalesi (Rusça)[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Seyhulla Habibullovic Canbarisov Rusca Shajhulla Habibullovich Chanbarisov Shaikhulla Habibullovich Chanbarisov d 22 Mayis 1916 Buzdek Buzdek ili o 4 Ekim 1996 Ufa Sovyet Baskurt bilim insani tarih bilimleri doktoru politikaci asker profesor Ufa Rektorleri Konseyi baskanligi ve Sovyetler Birligi Komunist Partisi nin Ufa daki yerel orgutunun lideri olan Canbarisov Ufa nin milletvekilligini de yapmistir Seyhulla Habibullovic CanbarisovShajhulla Habibullovich Chanbarisov Shaikhulla Habibullovich ChanbarisovDogum22 Mayis 1916 1916 05 22 Buzdek Buzdek iliOlum04 Ekim 1996 80 yasinda UfaMilliyetBaskurtVatandaslikBaskurdistan Ozerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Sovyetler Birligi RusyaEgitimBaskurt Devlet Pedagoji EnstitusuMeslekBilim insani politikaci askerTaninma nedeniBilim insaniSiyasi partiSovyetler Birligi Komunist PartisiKurul uyeligiKomsomolOduller Ekim Devrimi Nisani 1971 Kizil Bayrak Nisani 1942 1943 Aleksandr Nevski Nisani 1945 Vatanseverlik Savasi Nisani 1945 1985 Onur Rozeti Nisani 1961 1967 Baskurdistan OSSR Onurlu Bilim Emekcisi OduluYasamiIlk yillari Seyhulla Canbarisov 22 Mayis 1916 tarihinde Buzdek ili ne bagli Buzdek koyunde fakir bir ailede dunyaya geldi Koy konseyi baskanligi yapan babasi cesitli Sovyet gorevlerinde bulunduysa da fazla alkol tukettigi icin ailesel ve siyasi sorunlar yasadi Buyume yillarinda annesinin etkisi buyuk oldu 1929 da ilkokulu bitirdi Arindan oldugu Novo Kulevo koyunde toplu ciftlik okuluna girdi ve 1932 de mezun oldu 1930 yilinda Komsomol a katildi Komsomol yerel orgutunun sekreteri secildi Mezun olduktan sonra Komsomol Bysdyak Bolge Komitesi ogretim gorevlisi olarak atandi ve ayni zamanda bolge komitesi sekreteri olarak gorev yapti Universite egitimi Canbarisov Eylul 1932 de Baskurt Devlet Pedagoji Enstitusu ne kayit oldu tarih bolumu ogrencisi oldu Bu donemde de Komsomol faaliyetlerini surdurdu ve fakulte orgutlerinin sekreteri secildi 1937 yilinda universiteden mezun oldu Ayni yilin Aralik ayinda Kizil Ordu da gorev yapmak uzere askere cagrildi Askerlik donemi Canbarisov Uzak Dogu daki Kizil Ordu bunyesinde yer alan 92 Kizil Bayrak Taburu nda acil serviste gorev yapti Ocak 1939 da genc tegmen olarak Ufa ya geri dondu Baskurt Devlet Pedagoji Enstitusu nde Marksizm Leninizm konseyinin basi olarak calisti Ayni yilin Agustos ayindan itibaren kidemli ogretim gorevlisi olarak calisti Kasim 1939 sonunda Sovyet Fin savasi basladi 1940 yilinin Ocak ayinda Kis Savasi kapsaminda silahli kuvvetlerin topyekun harekete gecirilmesiyle Canbarisov yeniden Kizil Ordu ya cagrildi Zlatoust ta askeri okula gonderildi Burada Aralik 1941 e kadar Sovyetler Birligi Komunist Partisi SBKP tarihi konusunda dersler verdi Haziran 1940 ta Zlatoust Askeri Okulu nun siyasi bolumu Canbarisov u SBKP uyesi olarak kabul etti 1941 de yeni kurulan 133 Piyade Tugayi nin ayri bir piyade taburunun komiseri olarak atandi Mayis 1942 de tugayi ile birlikte Kuzey Bati Cephesi nde catismalara girdi 1943 yilinin sonuna kadar cesitli savaslara katildi Aralik 1943 ten Haziran 1944 e kadar Kizil Ordu nun Siyasi Kompozisyonunun Iyilestirilmesi konusunda yuksek ogrenime tabi tutuldu ve bu diploma aldi Buna karsin egitim anlaminda askeri kariyer yapmayi tercih etmedi ve cepheye donmeyi tercih etti 3 Belarus cephesinde hareket eden alayin komutan yardimcisi oldu Nazi Almanyasi nya karsi kazanilan zaferden sonra Canbarisov un mensubu oldugu alay Uzak Dogu ya transfer edildi Japon Imparatorlugu ile olan savasin sonuna kadar Birinci Uzak Dogu Ordusu nun bir parcasiydi Bu donemde Japon militarizmi ne karsi faaliyetler yuruttu 63 Piyade Tumeni ile birlikte 1945 Kasim a kadar Mancurya da bulundu Agustos 1946 da yarbay rutbesinde iken saglik nedenlerinden oturu askerligi birakti Akademisyenlik yillari 1946 da Baskurt Pedagoji Enstitusu nde ders vermeye devam etti Master tezi ile 1951 yilinda mezun oldugu SBKP Merkez Komitesi altinda Sosyal Bilimler Akademisine girdi Bilimsel danismani 1961 1986 yilinda SBKP icerisinde onemli bir sahsiyet olan B N Ponomarev idi Ekim 1952 yilinda parti okullarin Baskurt bolgesel komitesi dairesi baskani olarak atandi Baskurt Devlet Universitesi rektorlugu gorevini yuruttu 1973 yilinda emekli oluncaya kadar Ufa Rektorler Konseyi baskaniydi ve Sovyetler Birligi Komunist Partisi nin Ufa daki yerel orgutu uyeligi yapti Ardindan Ufa milletvekili secildi Rektorluk donemi Enstitu muduru ve Universite rektorlugu yaptigi 28 yillik donemde universitede pek cok yeni yapi insa edildi Moskova Devlet Universitesi Leningrad Devlet Universitesi ve diger onde gelen universitelerin yuksek lisans calismalarini kullanarak bilimsel egitime ozel onem verdi OlumuSeyhulla Canbarisov 4 Ekim 1996 tarihinde Ufa da hayatini kaybetti OdulleriEkim Devrimi Nisani 1971 Kizil Bayrak Nisani iki kez 1942 1943 Aleksandr Nevski Nisani 1945 Vatanseverlik Savasi Nisani iki kez 1945 1985 Onur Rozeti Nisani iki kez 1961 1967 Baskurdistan OSSR Onurlu Bilim Emekcisi OduluAyrica bakinizNikolay Morozkin Celil KiyekbayevKaynakca Ergin Yu V Sh H Chanbarisov pervyj rektor Bashkirskogo gosudarstvennogo universiteta Ergin Yu V Portrety Deyateli narodnogo obrazovaniya Bashkirii Ufa 2008 S 276 292 Ego zhizn voshla v legendy No ne vsya Rusca Bashinform ru 9 Mart 2006 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2018 Formirovanie sovetskoj universitetskoj sistemy Ufa 1973 M 1988 Dis baglantilarBaskurt Ansiklopedisi Makalesi Rusca olu kirik baglanti