Çamardo Kilisesi (Gürcüce: ჩამარდოს ეკლესია), Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Çamardo olan Akdarı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin kiliseyi tanımladığı 1902 yılında sağlam olan yapı, günümüzde büyük ölçüde yıkıktır.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Akdarı, Çıldır |
Koordinatlar | 41°16′43″K 43°09′08″D / 41.27861°K 43.15222°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkık |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Özellikler | |
Malzemeler | Kesme taş, dolgu duvar |
Tarihçe
Çamardo Kilisesi'nin bulunduğu Çamardo köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Cavaheti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde Çamardo köyü tamamen boşalmıştı. Köyün kilisesi olan Çamardo Kilisesi'nin Çamardo'nun Osmanlıların eline geçmesinden sonra cemaatsiz kaldığı anlaşılmaktadır. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin kiliseyi tanımladığı 1902 yılında yapı hâlâ ayakta duruyor ve samanlık olarak kullanılıyordu. Kilisenin daha sonraki dönemde yıkıldığı bu tespitten de anlaşılmaktadır.
Mimari
Tek nefli bir yapı olan Çamardo Kilisesi, Ekvtime Takaişvili'nin 1902 yılındaki tanımlamasına göre, kesme taşlardan inşa edilmiş tipik eski kiliseydi. Dikdörtgen bir plana (yaklaşık 9,5 x 5,5 m) sahip olan yapının iki yana eğimli ve taşlarla örtülmüş bir çatısı vardı. Kilisenin pencereleri batı ve güney duvarlarında yer alıyordu. Giriş kapısı güneye açılıyordu. Kaplama taşlarının bir kısmı sökülüş olmakla birlikte kilise genel olarak iyi korunmuştu. 2014 yılına gelindiğinde Çamardo Kilisesi'nin güney duvarı ve çok az sayıda kaplama taşı kalmıştır. Yapının düzgün kesme taşlarla dolgu duvar tekniğinde inşa edildiği bu kalıntılardan da anlaşılmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c Ekvtime Takaişvili, Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества : Выпуск XII veya Христианские памятники, Moskova, 1909, s. 62.
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 61. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 377". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Haziran 2023.
- ^ "Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Erzurum, Ardahan İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006", 25. Araştırma Toplantısı Sonuçları, 1. Cilt, 2008, s. 273" (PDF). 10 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Haziran 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Camardo Kilisesi Gurcuce ჩამარდოს ეკლესია Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli ve eski adi Camardo olan Akdari koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili nin kiliseyi tanimladigi 1902 yilinda saglam olan yapi gunumuzde buyuk olcude yikiktir Camardo KilisesiTemel bilgilerKonumAkdari CildirKoordinatlar41 16 43 K 43 09 08 D 41 27861 K 43 15222 D 41 27861 43 15222InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikikMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiOzelliklerMalzemelerKesme tas dolgu duvarTarihceCamardo Kilisesi nin bulundugu Camardo koyu tarihsel Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Cavaheti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir 1595 tarihli Osmanli tahrir defterinde Camardo koyu tamamen bosalmisti Koyun kilisesi olan Camardo Kilisesi nin Camardo nun Osmanlilarin eline gecmesinden sonra cemaatsiz kaldigi anlasilmaktadir Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili nin kiliseyi tanimladigi 1902 yilinda yapi hala ayakta duruyor ve samanlik olarak kullaniliyordu Kilisenin daha sonraki donemde yikildigi bu tespitten de anlasilmaktadir MimariTek nefli bir yapi olan Camardo Kilisesi Ekvtime Takaisvili nin 1902 yilindaki tanimlamasina gore kesme taslardan insa edilmis tipik eski kiliseydi Dikdortgen bir plana yaklasik 9 5 x 5 5 m sahip olan yapinin iki yana egimli ve taslarla ortulmus bir catisi vardi Kilisenin pencereleri bati ve guney duvarlarinda yer aliyordu Giris kapisi guneye aciliyordu Kaplama taslarinin bir kismi sokulus olmakla birlikte kilise genel olarak iyi korunmustu 2014 yilina gelindiginde Camardo Kilisesi nin guney duvari ve cok az sayida kaplama tasi kalmistir Yapinin duzgun kesme taslarla dolgu duvar tekniginde insa edildigi bu kalintilardan da anlasilmaktadir Kaynakca a b c Ekvtime Takaisvili Materialy po arheologii Kavkaza sobrannye ekspediciyami Moskovskogo arheologicheskogo obshestva Vypusk XII veya Hristianskie pamyatniki Moskova 1909 s 62 a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 61 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 377 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Haziran 2023 Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Erzurum Ardahan Ili ve Ilcelerinde Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2006 25 Arastirma Toplantisi Sonuclari 1 Cilt 2008 s 273 PDF 10 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Haziran 2023