Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cavaheti (Gürcüce: ჯავახეთი; okunuşu.: “cavah’eti”), Gürcistan’ın güneyinde yer alan tarihsel bir bölgesidir. Günümüzde Ahalkalaki ve Ninotsminda belediyelerini kapsar. Tarihsel Samtshe bölgesinin büyük bölümüyle birlikte bugün Gürcistan'ın idari bölgelerinden biri olan Samtshe-Cavaheti'yi oluşturmaktadır.
| Cavaheti ჯავახეთი | |
|---|---|
 | |
| Ülke | Gürcistan |
| En büyük şehir | Ahalkalaki |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 2,588 km² |
| Nüfus | |
| • Toplam | 69,561 |
Etimoloji
Cavaheti adının, bölgenin halkı olan "Cavahi"den (ჯავახი) geldiği kabul edilir. Cavaheti, "Cavahilerin yurdu" anlamına gelir. Cavahi veya Cavahosi (ჯავახოსი) ise, Gürcü tarihçi Leonti Mroveli'ye göre Gürcü halkını meydana getiren boylardan biridir.
Tarihçe
Tarihsel Cavaheti bölgesini Kura Nehri (Kura’nın Mgeltsihe’den Aspindza’ya kadar sol kollarının vadileri de bölge içinde yer alıyordu) ile kuzeyden Şavşeti, güneyden Samsari ve doğudan çevreliyordu. Cavaheti bölgesinin merkezi, önce Tsunda, 11. yüzyıldan itibaren Ahalkalaki şehriydi.Gürcülerin 337'de Hristiyanlığı kabul etmesinin ardından ilk kiliselerden biri olan eski Tsunda Kilisesi, Cavaheti'nin bu eski merkezinde inşa edilmiştir.
Gürcü tarihçi Aleksandre Proneli'nin verdiği bilgiye göre, Mesheti veya Yukarı Kartli’nin önemli bölgelerinden biri olan Cavaheti, eskiden çok daha geniş sınırlara sahipti. Ahalkalaki mezrası dışında, Artaani bölgesini de kapsıyordu. Ne var ki, Rus idaresi sırasında, Ahalkalaki mezrası veya eski Osmanlı livalarından biri olan Ahalkalak livası Cavaheti olarak adlandırılmıştı.
Osmanlıların ele geçirmesinden önce Cavaheti’nin nüfusu Gürcülerden oluşuyordu. Osmanlı hakimiyetiyle birlikte bölgeye göçebe Terekemeler ve Kürtler girdi. Bu iki halk göçebe bir hayat sürdüğü için bir yerde uzun süreli kalmıyordu. Hayvancılıkla uğraşan göçebeler alaçuk denilen çadırlarda yaşıyor ve sıklıkla yer değiştiriyordu. Bölgenin yerli halkı ise, Hristiyan olarak kalan az sayıdaki kişi dışında, Osmanlı döneminde Müslüman olmuş ve Cavaheti’nin nüfusu karmaşık bir etnik yapıya dönüşmüştür. 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Edirne Antlaşması’ndan sonra Müslüman olmuş Gürcüler ile Katolik Gürcüler Osmanlı ülkesine göç ettiler. Geride az sayıda Katolik Gürcü, Ortodoks Gürcü ve Müslüman Gürcü ile Kürtler ve Terekemeler kalmıştır. Adeta boşalmış olan Cavaheti'ye 1830 yılında Rus general Erzurum vilayetinden gelen Ermenileri yerleştirmiştir. Bölgeye yerleştitilen Ermeni nüfusu 6.000 haneyi (yaklaşık 30 kişi) buluyordu. Nitekim Cavaheti bölgesinin merkezi olan Ahalkalaki’nin 1897 yılındaki 5.440 kişilik nüfusunun ezici çoğunluğunu (4.024 kişi) Ermeniler oluşturuyordu. Bu tarihte kentte sadece 297 kişi Gürcü olarak kaydedilmiştir. Kalan nüfus ise, farklı etnik grupları kapsıyordu. Rus idaresi ayrıca, 1840'ta Rus da bu bölgeye yerleştirmiştir.
Cavaheti'nin tarihi bölgesini içeren Ahalkalaki ve Ninotzminda bölgeleri, 1995 yılında yeni bir idari bölge olan Samtshe-Cavaheti'yi oluşturmak için komşu Samtshe topraklarıyla birleştirildi. Günümüzde bölgedeki başlıca ekonomik faaliyet tarım, özellikle patates ve hayvan yetiştiriciliğinden oluşmaktadır.
Kaynakça
- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 5 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 36 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Kartlis Tskhovreba, A History of Georgia, Tiflis, 2014, s. 16, .
- ^ Fahriye Bayram, "Doğunun Unutulmuş Bir Manastırı: Vaşlobi"
- ^ "Aleksandre Proneli, Görkemli Mesheti (დიდებული მესხეთი), Gori, 1914, s. 143-144". 29 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Şubat 2024.
- ^ "Aleksandre Proneli, Görkemli Mesheti (დიდებული მესხეთი), Gori, 1914, s. 149, 165-166". 29 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Şubat 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cavaheti Gurcuce ჯავახეთი okunusu cavah eti Gurcistan in guneyinde yer alan tarihsel bir bolgesidir Gunumuzde Ahalkalaki ve Ninotsminda belediyelerini kapsar Tarihsel Samtshe bolgesinin buyuk bolumuyle birlikte bugun Gurcistan in idari bolgelerinden biri olan Samtshe Cavaheti yi olusturmaktadir Cavaheti ჯავახეთიTarihi bolgeUlkeGurcistanEn buyuk sehirAhalkalakiYuzolcumu Toplam2 588 km Nufus Toplam69 561EtimolojiCavaheti adinin bolgenin halki olan Cavahi den ჯავახი geldigi kabul edilir Cavaheti Cavahilerin yurdu anlamina gelir Cavahi veya Cavahosi ჯავახოსი ise Gurcu tarihci Leonti Mroveli ye gore Gurcu halkini meydana getiren boylardan biridir Eski kilisenin yerine insa edilmis olan yeni Tsunda KilisesiTarihceTarihsel Cavaheti bolgesini Kura Nehri Kura nin Mgeltsihe den Aspindza ya kadar sol kollarinin vadileri de bolge icinde yer aliyordu ile kuzeyden Savseti guneyden Samsari ve dogudan cevreliyordu Cavaheti bolgesinin merkezi once Tsunda 11 yuzyildan itibaren Ahalkalaki sehriydi Gurculerin 337 de Hristiyanligi kabul etmesinin ardindan ilk kiliselerden biri olan eski Tsunda Kilisesi Cavaheti nin bu eski merkezinde insa edilmistir Gurcu tarihci Aleksandre Proneli nin verdigi bilgiye gore Mesheti veya Yukari Kartli nin onemli bolgelerinden biri olan Cavaheti eskiden cok daha genis sinirlara sahipti Ahalkalaki mezrasi disinda Artaani bolgesini de kapsiyordu Ne var ki Rus idaresi sirasinda Ahalkalaki mezrasi veya eski Osmanli livalarindan biri olan Ahalkalak livasi Cavaheti olarak adlandirilmisti Osmanlilarin ele gecirmesinden once Cavaheti nin nufusu Gurculerden olusuyordu Osmanli hakimiyetiyle birlikte bolgeye gocebe Terekemeler ve Kurtler girdi Bu iki halk gocebe bir hayat surdugu icin bir yerde uzun sureli kalmiyordu Hayvancilikla ugrasan gocebeler alacuk denilen cadirlarda yasiyor ve siklikla yer degistiriyordu Bolgenin yerli halki ise Hristiyan olarak kalan az sayidaki kisi disinda Osmanli doneminde Musluman olmus ve Cavaheti nin nufusu karmasik bir etnik yapiya donusmustur 1828 1829 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Edirne Antlasmasi ndan sonra Musluman olmus Gurculer ile Katolik Gurculer Osmanli ulkesine goc ettiler Geride az sayida Katolik Gurcu Ortodoks Gurcu ve Musluman Gurcu ile Kurtler ve Terekemeler kalmistir Adeta bosalmis olan Cavaheti ye 1830 yilinda Rus general Erzurum vilayetinden gelen Ermenileri yerlestirmistir Bolgeye yerlestitilen Ermeni nufusu 6 000 haneyi yaklasik 30 kisi buluyordu Nitekim Cavaheti bolgesinin merkezi olan Ahalkalaki nin 1897 yilindaki 5 440 kisilik nufusunun ezici cogunlugunu 4 024 kisi Ermeniler olusturuyordu Bu tarihte kentte sadece 297 kisi Gurcu olarak kaydedilmistir Kalan nufus ise farkli etnik gruplari kapsiyordu Rus idaresi ayrica 1840 ta Rus da bu bolgeye yerlestirmistir Cavaheti nin tarihi bolgesini iceren Ahalkalaki ve Ninotzminda bolgeleri 1995 yilinda yeni bir idari bolge olan Samtshe Cavaheti yi olusturmak icin komsu Samtshe topraklariyla birlestirildi Gunumuzde bolgedeki baslica ekonomik faaliyet tarim ozellikle patates ve hayvan yetistiriciliginden olusmaktadir Kaynakca Samshe Cavaheti Gurcuce Yazarlar Dali Nikolaisvili Davit Sartania Avtandil Ucmacuridze Lamzira Lagidze Vaja Trapaidze Tinatin Nanobasvili Tiflis 2016 s 5 26 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8626 7 Samshe Cavaheti Gurcuce Yazarlar Dali Nikolaisvili Davit Sartania Avtandil Ucmacuridze Lamzira Lagidze Vaja Trapaidze Tinatin Nanobasvili Tiflis 2016 s 36 26 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8626 7 Kartlis Tskhovreba A History of Georgia Tiflis 2014 s 16 ISBN 9789941445521 Fahriye Bayram Dogunun Unutulmus Bir Manastiri Vaslobi Aleksandre Proneli Gorkemli Mesheti დიდებული მესხეთი Gori 1914 s 143 144 29 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Subat 2024 Aleksandre Proneli Gorkemli Mesheti დიდებული მესხეთი Gori 1914 s 149 165 166 29 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Subat 2024