Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ğvime Kilisesi (Gürcüce: ღვიმეს ეკლესია), tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Ğvime olan Kumlukoz köyünde Orta Çağ'da kalma Gürcü kilisedir.
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Kumlukoz, Posof |
| Koordinatlar | 41°34′10″K 42°46′50″D / 41.56944°K 42.78056°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkıntı |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | Orta Çağ |
Tarihçe
Ğvime Kilisesi'nin bulunduğu Kumlukoz köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Samtshe'nin Türkiye'de kalan kısmında yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Ğvime (ღვიმე) Gürcüce bir yer adı olup eski Gürcücede çukur, oyuk, hendek gibi anlamlara gelir. Modern Gürcücede ise daha çok mağara anlamında kullanılır. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde Ğvima / Ğuma (غوما) şeklinde kaydedilmiş olan Ğvime köyünün nüfusu 16 Hristiyan haneden oluşuyordu. Osmanlı Devleti'ne vergi vermekle yükümlü hane reislerinin çoğu Gürcü adları taşıyordu. Öte yandan köyde tespit edilmiş ve üzerinde 10-11. yüzyıla ait Gürcüce yazı bulunan kvacvari tipindeki mezar taşı da buranın eski bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir. Ğvime Kilisesi bu dönemde inşa edilmiş olmalıdır.
Mimari
Ğvime Kilisesi, Kumlukoz köyün hemen batısında, Ğrmani Deresi'nin sağ kıyısında inşa edilmiştir. Kilise büyük ölçüde yıkılmış olup duvarlarının bazı kısımları kalmıştır. Yapının içten genişliği 5,9 metredir. Ne var ki yıkılmış olmasından dolayı uzunluğu tespit edilememiştir. Uzun cephesindeki bir duvarının bugüne kalan kısmı sadece 1 metredir. Apsisin bulunduğu duvar içerden yuvarlak forma sahip olmasına karşın dışarıdan köşelidir. Sunağın olduğu duvar ile kuzey duvarının yüksekliği 4-5 metreyi bulur. Bu duvarlarda pencere açıklıkları bulunmaktadır. Dolgu duvar sistemiyle inşa edilmiş olan yapının duvarları içeriden ve dışarıdan irice kesme taşlarla kaplı olduğu duvardaki yuvalarından anlaşılmaktadır. Bu kesme taşlar tamamen sökülüp alınmıştır. Kiliseye bitikişik birkaç ek bina bulunduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır. Bu ek yapılardan birinin bir bazilika olduğu tahmin edilmektedir. Güneydeki ek yapı yıkık halde olup planı tespit edilememiştir. Kuzeydeki ek yapıdan ise sadece izler kalmıştır. Batı taraftaki ek yapıda harap haldedir. Ğvime Kilisesi'nin kuzeybatısında iki nefli bir yapı vardır. Ğvime Kilisesi'nin penceresine ait olup köyde bir evde saklanan taştaki Gürcüce yazıt Gürcü tarihçi Temo Jojua tarafından „ქ(რისტ)ე, შ(ეიწყალ)ე დედ(ა)ი | ნის(ი)მე“ (İsa, Rahibe Nisime'yi bağışla) şeklinde okunmuştur.
Kaynakça
- ^ a b 2012-2013 Yılları Tao-Klarceti, Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2012-2013 წლების საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2019, s. 22. 17 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 48. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "ღვიმე / მღვიმე" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 445". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 304". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2023.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 108. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gvime Kilisesi Gurcuce ღვიმეს ეკლესია tarihsel Samtshe bolgesinde gunumuzde Ardahan ilinin Posof ilcesine bagli ve eski adi Gvime olan Kumlukoz koyunde Orta Cag da kalma Gurcu kilisedir Gvime KilisesiTemel bilgilerKonumKumlukoz PosofKoordinatlar41 34 10 K 42 46 50 D 41 56944 K 42 78056 D 41 56944 42 78056InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikintiMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanmaOrta CagTarihceGvime Kilisesi nin bulundugu Kumlukoz koyu tarihsel Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Samtshe nin Turkiye de kalan kisminda yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Gvime ღვიმე Gurcuce bir yer adi olup eski Gurcucede cukur oyuk hendek gibi anlamlara gelir Modern Gurcucede ise daha cok magara anlaminda kullanilir 1595 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli mufassal defterinde Gvima Guma غوما seklinde kaydedilmis olan Gvime koyunun nufusu 16 Hristiyan haneden olusuyordu Osmanli Devleti ne vergi vermekle yukumlu hane reislerinin cogu Gurcu adlari tasiyordu Ote yandan koyde tespit edilmis ve uzerinde 10 11 yuzyila ait Gurcuce yazi bulunan kvacvari tipindeki mezar tasi da buranin eski bir Gurcu yerlesimi oldugunu gostermektedir Gvime Kilisesi bu donemde insa edilmis olmalidir MimariGvime Kilisesi Kumlukoz koyun hemen batisinda Grmani Deresi nin sag kiyisinda insa edilmistir Kilise buyuk olcude yikilmis olup duvarlarinin bazi kisimlari kalmistir Yapinin icten genisligi 5 9 metredir Ne var ki yikilmis olmasindan dolayi uzunlugu tespit edilememistir Uzun cephesindeki bir duvarinin bugune kalan kismi sadece 1 metredir Apsisin bulundugu duvar icerden yuvarlak forma sahip olmasina karsin disaridan koselidir Sunagin oldugu duvar ile kuzey duvarinin yuksekligi 4 5 metreyi bulur Bu duvarlarda pencere acikliklari bulunmaktadir Dolgu duvar sistemiyle insa edilmis olan yapinin duvarlari iceriden ve disaridan irice kesme taslarla kapli oldugu duvardaki yuvalarindan anlasilmaktadir Bu kesme taslar tamamen sokulup alinmistir Kiliseye bitikisik birkac ek bina bulundugu kalintilardan anlasilmaktadir Bu ek yapilardan birinin bir bazilika oldugu tahmin edilmektedir Guneydeki ek yapi yikik halde olup plani tespit edilememistir Kuzeydeki ek yapidan ise sadece izler kalmistir Bati taraftaki ek yapida harap haldedir Gvime Kilisesi nin kuzeybatisinda iki nefli bir yapi vardir Gvime Kilisesi nin penceresine ait olup koyde bir evde saklanan tastaki Gurcuce yazit Gurcu tarihci Temo Jojua tarafindan ქ რისტ ე შ ეიწყალ ე დედ ა ი ნის ი მე Isa Rahibe Nisime yi bagisla seklinde okunmustur Kaynakca a b 2012 2013 Yillari Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2012 2013 წლების საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2019 s 22 17 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9639 0 2 a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 48 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 ღვიმე მღვიმე A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt ISBN 0 9535878 3 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 445 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2023 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 304 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2023 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 108 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9