Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çala, Tacikçe "ne o ne bu" anlamına gelip, 18. yüzyılın sonlarında zorla İslam'a geçirilen Buhara Yahudileri için kullanılan bir terimdir. Çala Yahudileri, dışarıya doğru Müslüman olarak görünürken Yahudi geleneklerini gizlice devam ettirdiler. Bu kripto Yahudiler (gizli Yahudiler) bir arada yaşayıp Yahudi muhitlerine komşuydular ve kendi aralarında evliliklerini sürdürdüler. 19. yüzyılda Çala cemaatleri Semerkand, Hive, Hokand, Margilan ve 'da ortaya çıktılar. Çala Yahudilerinin yerel Müslümanlarla evlenip Yahudi geleneklerinden uzaklaşmaları iki ila üç nesil sürdü.
Çalaların Yahudiliğe geri dönmeleri Rusya'nın Orta Asya'yı 1867'de fethetmesiyle başladı. Hokand Hanlığı Rus Türkistanı idaresinde birleştirildi, Buhara ve Hive hanlıkları özerk kalmaya ve İslam'dan çıkanlara ölüm cezası uygulamaya devam etti. Sonuç olarak birçok Çala Yahudisi Rus kontrolündeki topraklara yasadışı yollarla göç etti. Rus kanunlarına göre bu göçmenlerin geri gönderilmeleri ve ölüm cezasıyla yüzleşmeleri gerekmekteydi fakat bu kanunun uygulanması sürekli olarak ertelendi. Böylece, Çalalar vatandaş olmamalarına rağmen Rus Türkistanında kalıcı oldular. Bazı Çala Yahudileri imparatorluğa faydalı olabileceklerini göstermek için esnaf loncalarına katıldılar.
Sovyet hakimiyetinin Buhara'ya 1920'de yerleşmesinden sonra dini ayrım ortadan kalktı fakat etnik ayrım hâlâ kullanılmaya devam etti. Bu sebeple Çala Yahudileri pasaportlarında "Yahudi"den ziyade yerel Özbek ve Tacikler ile bir tutuldular. Buhara, komşu şehirlere kıyasla İslam kanunlarını daha uzun süre yürürlükte tuttuğu için çoğu Çalalar Yahudilerle bir tutulmamaktaydı.
2000'de yazar Mansur Surosh, Çalaların deneyimlerini aktaran Chala ("The Outcasts") (Türkçe: Çala ("Dışlanmışlar")) isimli bir roman yazdı.
Kaynakça
- "The Muslim Jews (Chalah) by Dr. Albert Kaganovitch" 8 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Review of Mansur Surosh's novel Chala on tajnet.com 11 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Rusça)
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cala Tacikce ne o ne bu anlamina gelip 18 yuzyilin sonlarinda zorla Islam a gecirilen Buhara Yahudileri icin kullanilan bir terimdir Cala Yahudileri disariya dogru Musluman olarak gorunurken Yahudi geleneklerini gizlice devam ettirdiler Bu kripto Yahudiler gizli Yahudiler bir arada yasayip Yahudi muhitlerine komsuydular ve kendi aralarinda evliliklerini surdurduler 19 yuzyilda Cala cemaatleri Semerkand Hive Hokand Margilan ve da ortaya ciktilar Cala Yahudilerinin yerel Muslumanlarla evlenip Yahudi geleneklerinden uzaklasmalari iki ila uc nesil surdu Calalarin Yahudilige geri donmeleri Rusya nin Orta Asya yi 1867 de fethetmesiyle basladi Hokand Hanligi Rus Turkistani idaresinde birlestirildi Buhara ve Hive hanliklari ozerk kalmaya ve Islam dan cikanlara olum cezasi uygulamaya devam etti Sonuc olarak bircok Cala Yahudisi Rus kontrolundeki topraklara yasadisi yollarla goc etti Rus kanunlarina gore bu gocmenlerin geri gonderilmeleri ve olum cezasiyla yuzlesmeleri gerekmekteydi fakat bu kanunun uygulanmasi surekli olarak ertelendi Boylece Calalar vatandas olmamalarina ragmen Rus Turkistaninda kalici oldular Bazi Cala Yahudileri imparatorluga faydali olabileceklerini gostermek icin esnaf loncalarina katildilar Sovyet hakimiyetinin Buhara ya 1920 de yerlesmesinden sonra dini ayrim ortadan kalkti fakat etnik ayrim hala kullanilmaya devam etti Bu sebeple Cala Yahudileri pasaportlarinda Yahudi den ziyade yerel Ozbek ve Tacikler ile bir tutuldular Buhara komsu sehirlere kiyasla Islam kanunlarini daha uzun sure yururlukte tuttugu icin cogu Calalar Yahudilerle bir tutulmamaktaydi 2000 de yazar Mansur Surosh Calalarin deneyimlerini aktaran Chala The Outcasts Turkce Cala Dislanmislar isimli bir roman yazdi Kaynakca The Muslim Jews Chalah by Dr Albert Kaganovitch 8 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Review of Mansur Surosh s novel Chala on tajnet com 11 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Ayrica bakinizBuhara Emirligi Buhara Yahudileri Islam ve Yahudilik Allahdad olayi