Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Buhara Yahudileri (İbranice: בוכרים, Bukharim), Farsça'nın bir lehçesi olan Buhori dilini konuşan Orta Asya'daki Yahudilerdir. İsimleri, zamanında oldukça büyük bir Yahudi cemaati olan Buhara Emirliği'nden gelir. Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla cemaatin çoğunluğu İsrail ve ABD'ye bir kısmı da Avrupa ve Avustralya'ya göç etti.
 Bukhori kız (1900 civarında) | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 İsrail | 100.000 - 120.000 |
 ABD | 50.000 - 60.000 |
 Avrupa Birliği | 5.000 - 10.000 |
 Özbekistan | 100 - 1.000 |
 Tacikistan | 50 - 100 |
| Diller | |
| Din | |
Geçmiş
Geleneklerine göre, M.Ö. 6. yüzyılda Babil Sürgününden geri dönmeyen İssakar, Naftali ve Efraim kabilelerinden geldiklerine inanırlar.
Orta Asya'daki en büyük etnik-din gruplarından biri olarak tanınan bu grup 2000 yıl boyunca dünyanın diğer Yahudileriyle bağları kesildiğinden kendilerine özgü gelenekler geliştirdiler. Yıllar boyunca Yahudiler İpek Yolu üzerinden Irak, İran, Yemen, Suriye ve Fas'tan doğuya göç ettiler; bunlara Engizisyon'dan kaçan İspanya Yahudileri de dahildir. Orta Asya'da yaşayan tüm Yahudiler'e zamanla Buhara Yahudileri denmeye başlandı. Buhara Yahudileri'nin çoğu Buhara Emirliği'nde (bugünkü Özbekistan ve Tacikistan) diğerleride Rusya, Afganistan, Pakistan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan ve diğer Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinde yaşadı. Buhara Emirliği'nde Yahudi nüfusunun en yoğun olduğu şehirler Taşkent, Semerkand, Buhara ve Kokand'dı; Tacikistan'da ise genelde Duşanbe'de yoğundular.
İsrail'in kurulmasıyla birçok göç veren cemaatin bugün Pakistan Peşaver'de hâlen açık olan bir sinagogları ve Karaçi'de de birkaç tane mezarlıkları bulunur.
İsim ve Dil
Yahudi cemaatinin çoğunluğu Buhara Emirliği'nde yaşadığından, 16. yüzyılda Avrupalı seyyahlar tarafından Buhara Yahudileri diye adlandırıldılar. Cemaat ise kendini İsro'il ve Yahudi olarak tanımladı. Kendi aralarında Farsça konuşan Buhara Yahudileri zamanla içinde İbranice izler bulunan Bukhori denen Tacikçe bir lehçe geliştirdiler. Kültür ve eğitimlerini bu dille yürüttüler. Bölgenin Ruslaşmasıyla yeni nesil Bukhori dilini anlamasına rağmen anadili Rusça oldu.
Mizrahi Yahudileri olan Buhara Yahudileri Sefaradlarla iletişim kurana kadar kendilerine has geliştirdikleri Yahudiliği uyguladılar.
Kültür
Giysi
Kendilerine has giyecek anlayışı geliştiren Buhara Yahudileri'nin düğünlerinden kaftan ve kürk kaplı şapkalar görülür.
Müzik
Şaşmakam adı verdikleri müzik geleneğinde telli çalgılar kullanılır. Orta Asya ritimleri, klezmer etkisi, Müslüman melodileri ve İspanyol akorları içerir.
Mutfak
Mutfaklarında İpek Yolu'nun üzerinden geçen başta Orta Asya olmak üzere birçok kültürün etkisi vardır. Şiş kebabının yanı sıra lagman denen et yahnisi ve Samsa denen baharatlı et ve sebzelerle yapılan hamurlu yemekler Bahara Yahudileri'nin mutfağında sıkça görülür.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buhara Yahudileri Ibranice בוכרים Bukharim Farsca nin bir lehcesi olan Buhori dilini konusan Orta Asya daki Yahudilerdir Isimleri zamaninda oldukca buyuk bir Yahudi cemaati olan Buhara Emirligi nden gelir Sovyetler Birligi nin dagilmasiyla cemaatin cogunlugu Israil ve ABD ye bir kismi da Avrupa ve Avustralya ya goc etti Buhara Yahudileri בוכרים BukharimBukhori kiz 1900 civarinda Onemli nufusa sahip bolgelerIsrail100 000 120 000ABD50 000 60 000Avrupa Birligi5 000 10 000Ozbekistan100 1 000Tacikistan50 100DillerBukhori Geleneksel Ayrica Rusca ve IbraniceDinMusevilikGecmisGeleneklerine gore M O 6 yuzyilda Babil Surgununden geri donmeyen Issakar Naftali ve Efraim kabilelerinden geldiklerine inanirlar Buhara Yahudileri Orta Asya daki en buyuk etnik din gruplarindan biri olarak taninan bu grup 2000 yil boyunca dunyanin diger Yahudileriyle baglari kesildiginden kendilerine ozgu gelenekler gelistirdiler Yillar boyunca Yahudiler Ipek Yolu uzerinden Irak Iran Yemen Suriye ve Fas tan doguya goc ettiler bunlara Engizisyon dan kacan Ispanya Yahudileri de dahildir Orta Asya da yasayan tum Yahudiler e zamanla Buhara Yahudileri denmeye baslandi Buhara Yahudileri nin cogu Buhara Emirligi nde bugunku Ozbekistan ve Tacikistan digerleride Rusya Afganistan Pakistan Kazakistan Turkmenistan Kirgizistan ve diger Bagimsiz Devletler Toplulugu ulkelerinde yasadi Buhara Emirligi nde Yahudi nufusunun en yogun oldugu sehirler Taskent Semerkand Buhara ve Kokand di Tacikistan da ise genelde Dusanbe de yogundular Israil in kurulmasiyla bircok goc veren cemaatin bugun Pakistan Pesaver de halen acik olan bir sinagoglari ve Karaci de de birkac tane mezarliklari bulunur Isim ve DilBuhara Yahudileri Sukot bayramini kutlarken 1900 ler Yahudi kizlar Semerkand Semerkand da Musevi ogrenciler Yahudi cemaatinin cogunlugu Buhara Emirligi nde yasadigindan 16 yuzyilda Avrupali seyyahlar tarafindan Buhara Yahudileri diye adlandirildilar Cemaat ise kendini Isro il ve Yahudi olarak tanimladi Kendi aralarinda Farsca konusan Buhara Yahudileri zamanla icinde Ibranice izler bulunan Bukhori denen Tacikce bir lehce gelistirdiler Kultur ve egitimlerini bu dille yuruttuler Bolgenin Ruslasmasiyla yeni nesil Bukhori dilini anlamasina ragmen anadili Rusca oldu Mizrahi Yahudileri olan Buhara Yahudileri Sefaradlarla iletisim kurana kadar kendilerine has gelistirdikleri Yahudiligi uyguladilar KulturGiysi Kendilerine has giyecek anlayisi gelistiren Buhara Yahudileri nin dugunlerinden kaftan ve kurk kapli sapkalar gorulur Muzik Sasmakam adi verdikleri muzik geleneginde telli calgilar kullanilir Orta Asya ritimleri klezmer etkisi Musluman melodileri ve Ispanyol akorlari icerir Mutfak Mutfaklarinda Ipek Yolu nun uzerinden gecen basta Orta Asya olmak uzere bircok kulturun etkisi vardir Sis kebabinin yani sira lagman denen et yahnisi ve Samsa denen baharatli et ve sebzelerle yapilan hamurlu yemekler Bahara Yahudileri nin mutfaginda sikca gorulur Ayrica bakinizTacikistan daki Yahudilerin tarihiKaynakca