Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çay, Afyonkarahisar ilinin ilçesidir. İç Ege bölgesinde; Ege, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerinin kesiştiği güzergâh üzerinde yer alan Çay ilçesi, doğuda Sultandağı, güneyde Yalvaç, batıda Şuhut ve Afyonkarahisar, kuzeyde Bolvadin ile çevrilidir. İl merkezine 48 km uzaklıkta bulunan ilçenin yüzölçümü 830 km²'dir.
| Çay | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Afyonkarahisar |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Selim Palamut |
| • Belediye başkanı | Yaşar Kemal Kantartopu (İYİ Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 794 km² |
| Rakım | 1050 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 31,412 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 03700 |
| İl alan kodu | 0272 |
| İl plaka kodu | 03 |
Resmî site [1] | |
Tarih
Eski tarihi
Çay ilçesinin tarihi, Eski Tunç Çağı'na kadar uzanmaktadır. Tarihi içinde Mısır, Suriye, Trakya krallarının birleşik ordusu ile arasındaki İpsos Savaşı'na (MÖ 301) ev sahipliği yapmasıyla ünlenmiş, doğu-batı, kuzey-güney doğrultulu antik yolların kavşak noktası olmuştur.
Selçuklu ve Osmanlı dönemi
Selçuklu Türklerinin Anadolu’yu fethi sırasında Bekçioğlu Emir Afşin, Orta Anadolu’da Amerra (Emirdağ) önlerine kadar gelmiştir. Haçlı savaşları sırasında Haçlı orduları tarafından yakılıp yıkılan kente, 1155 yıllarında Selçuklu Devleti tarafından Oğuz Türkleri yerleştirilmiş, adı da "Çay Değirmeni" olarak değiştirilmiştir. Selçuklu Sultanı III. Gıyaseddin Keyhüsrev'in ölümünden sonra bölge, önce Eşrefoğulları'na ve Sahipataoğulları'na, daha sonra ise Germiyanoğulları'na geçmiştir. Germiyan Beyi I. Yakup, beyliğini vasiyet yoluyla II. Murat’a bırakmış ve böylece yöre Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Selçuklu dönemine ait 1278'de Yusuf bin Yakup tarafından yaptırılan Taş Medrese, Taş Han ve Taş Cami hâlen de kullanılan önemli tarihî eserleridir.
Kurtuluş Savaşı
Kurtuluş Savaşı sırasında kısa bir süre Yunan ordusunca işgal edilen Çay ilçesi, 24 Eylül 1921 günü bu işgalden kurtarılmıştır. 1 Nisan 1958 tarihinde ilçe konumuna getirilmiştir. Çay ilçesi elektriğe 1935 yılında il merkezinden daha önce kendi kurduğu santralle ulaşmıştır.
Coğrafya
Afyon ilinin doğusunda, Sultan Dağları'nın kuzey eteklerinde kurulmuştur. Büyük bölümü dağlar ve akarsular tarafından derin biçimde yarılmış yüksek düzlüklerden oluşan ilçe topraklarını Sultan Dağları ile engebelendirir. Karakuş Dağlarında yükseklik 2.000 m'nin altında iken, Sultan Dağlarında daha yüksektir. Sultan Dağlarının en yüksek noktası olan Topraktepe (2.519 m) Isparta sınırındadır. Eber Gölü'nün güneybatı bölümü ilçe sınırları içerisindedir. Gölü besleyen Akarçay Nehri kuzeyde doğal sınırı oluşturmaktadır.
Afyon Ovasının bir bölümü de Çay ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır.
İlçenin doğal güzellikleri arasında Eber ve Karamık Gölleri bulunmakta olup, bu göllerde balık avcılığı (sazan, turna) ve çeşitli kuş avcılığı yapılmaktadır. Ayrıca Çağlayan Parkı ve Şelâlesi, Kanlı Yer Kavaklığı, Kardelen Parkı yöredeki az gelişmiş mesire yerleridir.
Ekonomi
İlçe ekonomisi tarıma dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında tahıl, şeker pancarı, haşhaş gelmektedir. Dağlık kesimlerde mera hayvancılığı yapılmaktadır. İlçede un fabrikaları bulunmaktadır.
Kültür
Yöresel yiyecekleri
Katmer, haşkeşli (haşhaşlı) lokul. Çay'da bu yiyeceklerin yanında etli yaprak ve kuru biber sarması, bamya çorbası ve peynirli börek sofralarda olmazsa olmazdır. Bunlar aynı zamanda düğün ve mevlit yemekleridir. Ayrıca bu yemekler, tek bir kap içerisinden sunulan "davet" ismi verilen yemeklerin de genel menüsüdür.
Spor
Çay ilçesini, Afyonkarahisar Süper Amatör Liginde temsil etmektedir. Maçlarına 'nda çıkmaktadır.
Nüfus
İlçe; 2 belde, 20 köy ve 26 mahalleden oluşmaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1960 | 22.254 | 7.238 | 15.016 |
| 1965 | 27.291 | 9.761 | 17.530 |
| 1970 | 27.838 | 10.012 | 17.826 |
| 1975 | 32.993 | 12.200 | 20.793 |
| 1980 | 33.945 | 11.166 | 22.779 |
| 1985 | 38.081 | 13.203 | 24.878 |
| 1990 | 43.582 | 14.147 | 29.435 |
| 2000 | 45.635 | 18.137 | 27.498 |
| 2007 | 35.876 | 14.702 | 21.174 |
| 2008 | 34.943 | 14.353 | 20.590 |
| 2009 | 34.712 | 14.592 | 20.120 |
| 2010 | 34.331 | 14.638 | 19.693 |
| 2011 | 33.953 | 14.700 | 19.253 |
| 2012 | 33.948 | 14.440 | 19.508 |
| 2013 | 33.354 | 14.624 | 18.730 |
| 2014 | 32.597 | 14.536 | 18.061 |
| 2015 | 32.093 | 14.604 | 17.489 |
| 2016 | 31.723 | 14.484 | 17.239 |
| 2017 | 31.364 | 14.445 | 16.919 |
| 2018 | 31.412 | 14.450 | 16.962 |
| 2019 | 31.179 | 14.631 | 16.548 |
| 2020 | 31.174 | 14.800 | 16.374 |
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2015.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;afyonkarahisar.yerelnet.org.trisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Almanak Türkiye, Milliyet Tesisleri, İstanbul 1986, sf. 188
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Çay Nüfusu - Afyonkarahisar". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Afyonkarahisar Çay Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
- Çay, Afyonkarahisar için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cay Afyonkarahisar ilinin ilcesidir Ic Ege bolgesinde Ege Akdeniz ve Ic Anadolu bolgelerinin kesistigi guzergah uzerinde yer alan Cay ilcesi doguda Sultandagi guneyde Yalvac batida Suhut ve Afyonkarahisar kuzeyde Bolvadin ile cevrilidir Il merkezine 48 km uzaklikta bulunan ilcenin yuzolcumu 830 km dir CayIlceTurkiye de bulundugu yerIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlAfyonkarahisarCografi bolgeEge BolgesiIdare KaymakamSelim Palamut Belediye baskaniYasar Kemal Kantartopu IYI Parti Yuzolcumu Toplam794 km Rakim1050 mNufus 2018 Toplam31 412 Kir Sehir Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu03700Il alan kodu0272Il plaka kodu03Resmi site 1 TarihEski tarihi Cay ilcesinin tarihi Eski Tunc Cagi na kadar uzanmaktadir Tarihi icinde Misir Suriye Trakya krallarinin birlesik ordusu ile arasindaki Ipsos Savasi na MO 301 ev sahipligi yapmasiyla unlenmis dogu bati kuzey guney dogrultulu antik yollarin kavsak noktasi olmustur Selcuklu ve Osmanli donemi Selcuklu Turklerinin Anadolu yu fethi sirasinda Bekcioglu Emir Afsin Orta Anadolu da Amerra Emirdag onlerine kadar gelmistir Hacli savaslari sirasinda Hacli ordulari tarafindan yakilip yikilan kente 1155 yillarinda Selcuklu Devleti tarafindan Oguz Turkleri yerlestirilmis adi da Cay Degirmeni olarak degistirilmistir Selcuklu Sultani III Giyaseddin Keyhusrev in olumunden sonra bolge once Esrefogullari na ve Sahipataogullari na daha sonra ise Germiyanogullari na gecmistir Germiyan Beyi I Yakup beyligini vasiyet yoluyla II Murat a birakmis ve boylece yore Osmanli topraklarina katilmistir Selcuklu donemine ait 1278 de Yusuf bin Yakup tarafindan yaptirilan Tas Medrese Tas Han ve Tas Cami halen de kullanilan onemli tarihi eserleridir 1278 yilinda Cay da insa edilen kervansarayKurtulus Savasi Kurtulus Savasi sirasinda kisa bir sure Yunan ordusunca isgal edilen Cay ilcesi 24 Eylul 1921 gunu bu isgalden kurtarilmistir 1 Nisan 1958 tarihinde ilce konumuna getirilmistir Cay ilcesi elektrige 1935 yilinda il merkezinden daha once kendi kurdugu santralle ulasmistir CografyaAfyon ilinin dogusunda Sultan Daglari nin kuzey eteklerinde kurulmustur Buyuk bolumu daglar ve akarsular tarafindan derin bicimde yarilmis yuksek duzluklerden olusan ilce topraklarini Sultan Daglari ile engebelendirir Karakus Daglarinda yukseklik 2 000 m nin altinda iken Sultan Daglarinda daha yuksektir Sultan Daglarinin en yuksek noktasi olan Topraktepe 2 519 m Isparta sinirindadir Eber Golu nun guneybati bolumu ilce sinirlari icerisindedir Golu besleyen Akarcay Nehri kuzeyde dogal siniri olusturmaktadir Afyon Ovasinin bir bolumu de Cay ilcesi sinirlari icerisinde yer almaktadir Ilcenin dogal guzellikleri arasinda Eber ve Karamik Golleri bulunmakta olup bu gollerde balik avciligi sazan turna ve cesitli kus avciligi yapilmaktadir Ayrica Caglayan Parki ve Selalesi Kanli Yer Kavakligi Kardelen Parki yoredeki az gelismis mesire yerleridir EkonomiIlce ekonomisi tarima dayalidir Yetistirilen tarimsal urunlerin basinda tahil seker pancari hashas gelmektedir Daglik kesimlerde mera hayvanciligi yapilmaktadir Ilcede un fabrikalari bulunmaktadir Cay 1278 tarihli Tas Madrese simdi Camii Sultan Alaeddin Camii bati tarafi KulturYoresel yiyecekleri Katmer haskesli hashasli lokul Cay da bu yiyeceklerin yaninda etli yaprak ve kuru biber sarmasi bamya corbasi ve peynirli borek sofralarda olmazsa olmazdir Bunlar ayni zamanda dugun ve mevlit yemekleridir Ayrica bu yemekler tek bir kap icerisinden sunulan davet ismi verilen yemeklerin de genel menusudur SporCay ilcesini Afyonkarahisar Super Amator Liginde temsil etmektedir Maclarina nda cikmaktadir NufusIlce 2 belde 20 koy ve 26 mahalleden olusmaktadir Yil Toplam Sehir Kir1960 22 254 7 238 15 0161965 27 291 9 761 17 5301970 27 838 10 012 17 8261975 32 993 12 200 20 7931980 33 945 11 166 22 7791985 38 081 13 203 24 8781990 43 582 14 147 29 4352000 45 635 18 137 27 4982007 35 876 14 702 21 1742008 34 943 14 353 20 5902009 34 712 14 592 20 1202010 34 331 14 638 19 6932011 33 953 14 700 19 2532012 33 948 14 440 19 5082013 33 354 14 624 18 7302014 32 597 14 536 18 0612015 32 093 14 604 17 4892016 31 723 14 484 17 2392017 31 364 14 445 16 9192018 31 412 14 450 16 9622019 31 179 14 631 16 5482020 31 174 14 800 16 374Kaynakca Arsivlenmis kopya 28 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2015 a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi afyonkarahisar yerelnet org tr isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Almanak Turkiye Milliyet Tesisleri Istanbul 1986 sf 188 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Cay Nufusu Afyonkarahisar nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Afyonkarahisar Cay Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Dis baglantilarCay Afyonkarahisar icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft