Çerkes güzeli (İngilizce: Circassian beauty), Çerkes halkının kadınlarının görüntüsünü ifade etmek için kullanılan bir stereotipik söylemdir. Oldukça geniş bir edebi tarih, Çerkes kadınların alışılmadık derecede güzel ve zarif olduklarına dair stereotipi ele almıştır. 18. ve 19. yüzyıllar boyunca Batı Avrupa ve Amerika’da Çerkes güzelliği fenomen olmuş, Çerkes kızlarına "Tanrı'nın insanlık için saf planı", gibi lakaplar takılmış, güzellik ürünleri "Çerkes güzelliği" damgası ile pazarlanmıştır. Benzer ama daha küçük bir literatür Çerkes erkekleri için de bulunmaktadır.
Tarihçe
Bu inançların kökeninin Geç Orta Çağ'a, Çerkeslerin yaşadığı kıyıların Ceneviz Cumhuriyeti'nden gelen tüccarlar tarafından sıkça ziyaret edildiği dönemlere dayandığı düşünülür. Osmanlı İmparatorluğu ve Safevî ve Kaçar hanedanları döneminde Sultan ve Şah'ın hareminde köle olarak yaşayan Çerkes kadınlar, Batı Oryantalizmi'nde ele alınan bir konu olmaya başlamış, Batı eserlerinde güzel ve kibar olmaları ile tanımlanmıştır.
Çerkes güzeli inancının "altın çağı", 1770'lerde Rus İmparatorluğu'nun Kırım Hanlığı'nı ele geçirmesi ve Yakın Doğu'ya ihrac edilen Doğu Avrupalı kadın kölelerin ticaretine son vermesi ile gerçekleşmiştir. Bu durum Çerkes kadınlarına olan talebi artırmış, 1860'ta Rusya'nın gerçekleştirdiği Çerkes Sürgünü ile de fikir daha yaygınlaşmıştır. Çerkesler, "sadece beyaz ırkın değil, tüm insanlığın en yakışıklı ve en biçimli milleti" olarak tanımlanmış, bu terimin Kafkas ırkı'nın isim babası olduğu söylenmiştir.
Avrupa ve Amerikan sanat ve edebiyatında bu genellemenin bir sonucu olarak Çerkesler, genellikle güzellik açısından "ideal kadın" olarak nitelendirilirmiştir. Kozmetik ürünler, 18. yüzyıldan itibaren “Çerkes” kelimesini kullanarak ya da ürünün Çerkes kadınlarının kullandığı maddelere dayandığını iddia ederek pazarlanmıştır. Bu ürünler arasında saç boyası ve cilt kremleri bulunmuştur.
Beyaz üstünlüğü ırkçılığının yükselişi sırasında Alman ırk teorisyenleri Çerkeslerle ilgilendiler. Çerkeslerin ve Avrupalıların kafatasları arasında yakın bir benzerlik keşfettiklerini iddia ederek Avrupalıların ve Çerkeslerin "Kafkas" (Caucasian) olarak adlandırılan ortak bir ırktan olduklarını ilan ettiler. Çerkeslerden "Tanrı'nın insanlık için saf planı" ve "en saf ve güzel beyaz ırk" olarak söz ettiler.
Osmanlı'da Çerkes güzeli fikri
Birçok Osmanlı padişahının eşleri, İslam dinine geçmiş etnik Çerkeslerden oluşmaktaydı. Valide sultanlar arasında Perestü Valide Sultan, Pertevniyal Valide Sultan, Tirimüjgan Valide Sultan, Nükhetseza Başhanımefendi etnik olarak Çerkes kökenliydi.
Önemli Çerkes Hatunlar arasında Şemsiruhsar Hatun, Saçbağlı Sultan yer almış; Haseki sultanları ise Mahidevran Sultan, Hümaşah Haseki Sultan, Hatice Muazzez Haseki Sultan ve Ayşe Haseki Sultan oluşturmuştur.
Çerkes asıllı Başkadınefendiler, Bedrifelek, Bidar, Kamures ve Servetseza olmuş, Kadınefendileri ise Bezmara, Düzdidil, Hayranıdil, Meyliservet, Mihrengiz, Neşerek, Nurefsun, Reftaridil, Şayan oluşturmuştur. Osmanlı hareminde yer almış diğer önemli Çerkes kökenli şahıslar arasında Cevherriz, Ceylanyar, Dilfirib, Nalanıdil, Dürdane, Hüsnicenan, Safderun ve Nergis bulunur.
Çerkeslerin güzelliğini öven "Lepiska Saçlı Çerkes" ("lepiska", düz sarı saçı ifade eder) gibi birkaç klasik Türk müziği ve şiiri de vardı. Türkiye'de yabancı bir etnik grup olarak Avrupai fiziksel özellikleri ile nitelendirdikleri için de Çerkesler bazen övülmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Irvin Cemil Schick, Çerkes Güzeli: Bir Şarkiyatçı İmgenin Serüveni [The Fair Circassian: Adventures of an Orientalist Motif], trans. A. Anadol (Istanbul: Oğlak Yayınları, 2004).
- ^ a b Schick, İrvin Cemil (1 Ekim 2014). . 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Winthrop Jordan, White over Black, Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1968, pp. 222–3
- ^ a b Delaware Gazette and State Journal, 2 February 1815
- ^ Thomas M. Barrett (1998), "Southern Living (in Captivity): The Caucasus in Russian Popular Culture", The Journal of Popular Culture 31 (4), 75–93.
- ^ Kazemzadeh, Hamed (2018). (PDF) (Tez). Uniwersytet Warszawski. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
- ^ King, Charles (2008). The Ghost of Freedom. Page 134
- ^ Horrible Traffic in Circassian Women—Infanticide in Turkey 28 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; New York Daily Times, 6 August 1856
- ^ Cornell, Sarah S. (1873). Cornell's Physical Geography: Accompanied with Nineteen Pages of Maps, a Great Variety of Map-questions, and One Hundred and Thirty Diagrams and Pictorial Illustrations, and Embracing a Detailed Description of the Physical Features of the United States. Harvard University Press and . s. 75.
- ^ Thomas M Barrett (1998), Southern Living (in Captivity): The Caucasus in Russian Popular Culture, The Journal of Popular Culture 31 (4), 75–93.
- ^ Morning Chronicle' (NYC), 20 September 1806
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cerkes guzeli Ingilizce Circassian beauty Cerkes halkinin kadinlarinin goruntusunu ifade etmek icin kullanilan bir stereotipik soylemdir Oldukca genis bir edebi tarih Cerkes kadinlarin alisilmadik derecede guzel ve zarif olduklarina dair stereotipi ele almistir 18 ve 19 yuzyillar boyunca Bati Avrupa ve Amerika da Cerkes guzelligi fenomen olmus Cerkes kizlarina Tanri nin insanlik icin saf plani gibi lakaplar takilmis guzellik urunleri Cerkes guzelligi damgasi ile pazarlanmistir Benzer ama daha kucuk bir literatur Cerkes erkekleri icin de bulunmaktadir 1843 ten bir reklam Cerkes Sac Boyasi II Abdulmecid in Cerkes asilli karisini tasvir ettigi resimTarihceAbdulmecid in karisini keman calarkenki tasviri 1915 Bu inanclarin kokeninin Gec Orta Cag a Cerkeslerin yasadigi kiyilarin Ceneviz Cumhuriyeti nden gelen tuccarlar tarafindan sikca ziyaret edildigi donemlere dayandigi dusunulur Osmanli Imparatorlugu ve Safevi ve Kacar hanedanlari doneminde Sultan ve Sah in hareminde kole olarak yasayan Cerkes kadinlar Bati Oryantalizmi nde ele alinan bir konu olmaya baslamis Bati eserlerinde guzel ve kibar olmalari ile tanimlanmistir Cerkes guzeli inancinin altin cagi 1770 lerde Rus Imparatorlugu nun Kirim Hanligi ni ele gecirmesi ve Yakin Dogu ya ihrac edilen Dogu Avrupali kadin kolelerin ticaretine son vermesi ile gerceklesmistir Bu durum Cerkes kadinlarina olan talebi artirmis 1860 ta Rusya nin gerceklestirdigi Cerkes Surgunu ile de fikir daha yayginlasmistir Cerkesler sadece beyaz irkin degil tum insanligin en yakisikli ve en bicimli milleti olarak tanimlanmis bu terimin Kafkas irki nin isim babasi oldugu soylenmistir Avrupa ve Amerikan sanat ve edebiyatinda bu genellemenin bir sonucu olarak Cerkesler genellikle guzellik acisindan ideal kadin olarak nitelendirilirmistir Kozmetik urunler 18 yuzyildan itibaren Cerkes kelimesini kullanarak ya da urunun Cerkes kadinlarinin kullandigi maddelere dayandigini iddia ederek pazarlanmistir Bu urunler arasinda sac boyasi ve cilt kremleri bulunmustur Beyaz ustunlugu irkciliginin yukselisi sirasinda Alman irk teorisyenleri Cerkeslerle ilgilendiler Cerkeslerin ve Avrupalilarin kafataslari arasinda yakin bir benzerlik kesfettiklerini iddia ederek Avrupalilarin ve Cerkeslerin Kafkas Caucasian olarak adlandirilan ortak bir irktan olduklarini ilan ettiler Cerkeslerden Tanri nin insanlik icin saf plani ve en saf ve guzel beyaz irk olarak soz ettiler Osmanli da Cerkes guzeli fikriBircok Osmanli padisahinin esleri Islam dinine gecmis etnik Cerkeslerden olusmaktaydi Valide sultanlar arasinda Perestu Valide Sultan Pertevniyal Valide Sultan Tirimujgan Valide Sultan Nukhetseza Bashanimefendi etnik olarak Cerkes kokenliydi Onemli Cerkes Hatunlar arasinda Semsiruhsar Hatun Sacbagli Sultan yer almis Haseki sultanlari ise Mahidevran Sultan Humasah Haseki Sultan Hatice Muazzez Haseki Sultan ve Ayse Haseki Sultan olusturmustur Cerkes asilli Baskadinefendiler Bedrifelek Bidar Kamures ve Servetseza olmus Kadinefendileri ise Bezmara Duzdidil Hayranidil Meyliservet Mihrengiz Neserek Nurefsun Reftaridil Sayan olusturmustur Osmanli hareminde yer almis diger onemli Cerkes kokenli sahislar arasinda Cevherriz Ceylanyar Dilfirib Nalanidil Durdane Husnicenan Safderun ve Nergis bulunur Cerkeslerin guzelligini oven Lepiska Sacli Cerkes lepiska duz sari saci ifade eder gibi birkac klasik Turk muzigi ve siiri de vardi Turkiye de yabanci bir etnik grup olarak Avrupai fiziksel ozellikleri ile nitelendirdikleri icin de Cerkesler bazen ovulmektedir Ayrica bakinizBerberi korsanlar Osmanli HaremiKaynakca a b Irvin Cemil Schick Cerkes Guzeli Bir Sarkiyatci Imgenin Seruveni The Fair Circassian Adventures of an Orientalist Motif trans A Anadol Istanbul Oglak Yayinlari 2004 a b Schick Irvin Cemil 1 Ekim 2014 18 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Winthrop Jordan White over Black Chapel Hill University of North Carolina Press 1968 pp 222 3 a b Delaware Gazette and State Journal 2 February 1815 Thomas M Barrett 1998 Southern Living in Captivity The Caucasus in Russian Popular Culture The Journal of Popular Culture 31 4 75 93 Kazemzadeh Hamed 2018 PDF Tez Uniwersytet Warszawski 30 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 30 Ocak 2024 King Charles 2008 The Ghost of Freedom Page 134 Horrible Traffic in Circassian Women Infanticide in Turkey 28 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York Daily Times 6 August 1856 Cornell Sarah S 1873 Cornell s Physical Geography Accompanied with Nineteen Pages of Maps a Great Variety of Map questions and One Hundred and Thirty Diagrams and Pictorial Illustrations and Embracing a Detailed Description of the Physical Features of the United States Harvard University Press and s 75 Thomas M Barrett 1998 Southern Living in Captivity The Caucasus in Russian Popular Culture The Journal of Popular Culture 31 4 75 93 Morning Chronicle NYC 20 September 1806