Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çizgi roman veya resimli roman, çizgi ile hikâye anlatmak için birbirini takip eden panellerin (çerçevelenmiş resim) kullanıldığı bir sanat türü.
Farklı kültürlerin kendi tarzlarında çizgi romanları bulunur, örneğin, Japon tarzı ile çizilmiş olan çizgi romana manga denmektedir.
Terimler
Panel: Hikâyenin gelişimini göstermek amacıyla sayfanın belli parçalara ayrılmasıyla oluşan, çerçevelenmiş bir kompozisyon birimi.
Balon: Konuşma, düşünme metinlerini panel üzerinde yerleştirmek için kullanılan görsel araç.
Ses efekti: Sayfa yapısı içine hikâyedeki sesleri ifade etmek için yerleştirilen görsel araç.
Tarihçe
Bir yirminci yüzyıl sanatı olarak doğan, edebiyat ve resmin birleşiminden daha öteye giderek kendi kurgu, anlatım ve görsel biçimini yaratan anlatı sanatı.
Çizgi romanın ilk örneği olarak genellikle Richard Felton Outcault'un "The Yellow Kid" (1896) gazete bandı gösterilir. Daha önce yazılı basında yer alan bazı denemelerden Yellow Kid'i ayıran özelliği, devamlı bir karakter olarak bantta görülen küçük çocuk etrafında gelişen anlatıda ilk defa çizim içine yerleştirilmiş yazıların yer almasıydı, ki bunlar yazı balonlarının atasıydı.
Yirminci yüzyıl başlarında Amerika gazetelerine üretilen ve bu gazete rekabetinin önemli bir ögesi haline gelen çizgi-bantlar daha sonra dergi formatında toplanarak yeniden basılmaya ve dağıtılmaya başlandı. Bu çizgi roman dergiciliğinin başlangıcıydı. Zamanla gazete için üretilen stokların talebi karşılamaması sebebiyle dergiler için özgün üretim ve çizgi roman yayımcısı firmaların oluşumu tetiklenmiş oldu.
"Pulp" ile birlikte 1930-1940'larda olağanüstü satış rakamlarına ulaşan çizgi roman Süperman ile popüler kültüre önemli bir katkı da yapıyordu. , Hal Foster gibi olağanüstü sanatçılar, bu sanatın ilk başyapıtlarını oluşturdu. Aynı dönemde "" gazete bandıyla ünlenen Will Eisner, uzun ve verimli yaşamında bu sanata ait kuramsal çalışmalar da yaptı. Sanatçının adını taşıyan yüksek prestijli Eisner Ödülleri her yıl Amerikan çizgi romanındaki başarılı çalışmalara verilmektedir.
EC Comics Dönemi
II. Dünya Savaşı sonrası ABD'de sektördeki en büyük paya sahip süper kahraman fantezi çizgi romanları popülerliklerini yitirdi. Onların yerine kullandığı yetişkin temalar (suç, gerilim, korku, bilimkurgu) etrafında EC Comics önderliğinde yeni bir akım başladı. Fakat bu akım da kaçınılmaz olarak tutucu çevrelerden şiddetli bir tepkiyle karşılaştı. Çocuklar için yapıldığı varsayılan bir yayın türünün suç ve korku ögeleri içermesi, dönemin paranoyak cadı avı psikolojisinin ekmeğine yağ sürmüştü. Senato soruşturmalarına dek varan bu süreç sonunda çizgi roman içeriklerine sert yasaklamalar getiren bir tür oto sansür mekanizması oluşturuldu. Bunun sonucunda bu tür çizgi romanlar ve türün önderi EC piyasadan silindi.
Marvel Dönemi
60'ların başında küçük bir çizgi roman firması olan Marvel Comics bir tür mucizenin beşiği oldu. Bu mucize, çoktan ölmüş ve bir daha dirilmeyeceği düşünülen süper kahraman çizgi romanlarının yeniden doğuşu ve küçük bir firmanın sektörün ana motoru hâline gelişiydi. Marvel'in yayın yönetmeni Stan Lee (Stanley Lieber) bir çizgi roman dehası olan Jack Kirby'nin firmasına gelişiyle daha öncekinden bambaşka bir süper kahraman evreni kurmaya girişti. Daha sonra Steve Ditko, gibi sanatçıların da kendi yaratıcılıklarını da katmalarıyla bu çıkış bir çığa dönüştü. Stan Lee, aksiyon bazlı maceralara dramatik "pembe dizi" ögeleri yerleştirerek, daha önce yarı tanrı edasında dolaşan süper kahramanları halkın arasına indirdi. Artık kozmik maceraların yanı sıra kira, trafik ya da aşk acısı gibi dertlerle de uğraşıyorlardı.
Modern Zamanlar
1980'li yıllarda Alan Moore, Frank Miller, daha sonra 90'ların başında Neil Gaiman gibi yaratıcılar Amerika cephesinde çizgi romanı yetişkinlere yakınlaştırdı. Son dönemin bu yetişkinlere yönelik, çoğunlukla pembe dizi formatında değil de kendi başlarına birer hikâye, hatta romana benzeyen eserleri İngilizce konuşulan ülkelerde "graphic novel" adıyla anılmış, yine bu dönemde Türkiye'ye de Ergün Gündüz tarafından Joker ve Resimli Roman dergileri vasıtasıyla getirilme amacı güdülmüşse de ne bu türün ne de graphic novel'ın karşılığı olarak teklif edilen resimli roman' teriminin Türkiye'de pek tutulduğu söylenemez. Avrupa'da ise başlangıcından beri daha saygın bir gözle bakılıyordu çizgi romana.
Diğer önemli bir çizgi roman okulu olarak yirminci yüzyılın son döneminde bütün dünyayı saran Japon çizgi romanı Manga ise, animelerin de (Japon animasyonlarının) desteğiyle piyasaları hareketlendirdi.
Kaynakça
- ^ a b Aldama, Frederick (2020). The Oxford handbook of comic book studies. New York: Oxford University Press. ISBN .
- ^ . Ign. 3 Temmuz 2021. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021.
- ^ . Comic-Con. 3 Temmuz 2021. 26 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021.
- ^ . Webtekno. 3 Temmuz 2021. 3 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021.
Dış bağlantılar
- BAGU Çizgi Roman18 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Seyfettin Efendi14 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cizgi roman veya resimli roman cizgi ile hikaye anlatmak icin birbirini takip eden panellerin cercevelenmis resim kullanildigi bir sanat turu Farkli kulturlerin kendi tarzlarinda cizgi romanlari bulunur ornegin Japon tarzi ile cizilmis olan cizgi romana manga denmektedir TerimlerPanel Hikayenin gelisimini gostermek amaciyla sayfanin belli parcalara ayrilmasiyla olusan cercevelenmis bir kompozisyon birimi Balon Konusma dusunme metinlerini panel uzerinde yerlestirmek icin kullanilan gorsel arac Ses efekti Sayfa yapisi icine hikayedeki sesleri ifade etmek icin yerlestirilen gorsel arac TarihceBir yirminci yuzyil sanati olarak dogan edebiyat ve resmin birlesiminden daha oteye giderek kendi kurgu anlatim ve gorsel bicimini yaratan anlati sanati Cizgi romanin ilk ornegi olarak genellikle Richard Felton Outcault un The Yellow Kid 1896 gazete bandi gosterilir Daha once yazili basinda yer alan bazi denemelerden Yellow Kid i ayiran ozelligi devamli bir karakter olarak bantta gorulen kucuk cocuk etrafinda gelisen anlatida ilk defa cizim icine yerlestirilmis yazilarin yer almasiydi ki bunlar yazi balonlarinin atasiydi Yirminci yuzyil baslarinda Amerika gazetelerine uretilen ve bu gazete rekabetinin onemli bir ogesi haline gelen cizgi bantlar daha sonra dergi formatinda toplanarak yeniden basilmaya ve dagitilmaya baslandi Bu cizgi roman dergiciliginin baslangiciydi Zamanla gazete icin uretilen stoklarin talebi karsilamamasi sebebiyle dergiler icin ozgun uretim ve cizgi roman yayimcisi firmalarin olusumu tetiklenmis oldu Superman Pulp ile birlikte 1930 1940 larda olaganustu satis rakamlarina ulasan cizgi roman Superman ile populer kulture onemli bir katki da yapiyordu Hal Foster gibi olaganustu sanatcilar bu sanatin ilk basyapitlarini olusturdu Ayni donemde gazete bandiyla unlenen Will Eisner uzun ve verimli yasaminda bu sanata ait kuramsal calismalar da yapti Sanatcinin adini tasiyan yuksek prestijli Eisner Odulleri her yil Amerikan cizgi romanindaki basarili calismalara verilmektedir Orumcek adamEC Comics Donemi II Dunya Savasi sonrasi ABD de sektordeki en buyuk paya sahip super kahraman fantezi cizgi romanlari populerliklerini yitirdi Onlarin yerine kullandigi yetiskin temalar suc gerilim korku bilimkurgu etrafinda EC Comics onderliginde yeni bir akim basladi Fakat bu akim da kacinilmaz olarak tutucu cevrelerden siddetli bir tepkiyle karsilasti Cocuklar icin yapildigi varsayilan bir yayin turunun suc ve korku ogeleri icermesi donemin paranoyak cadi avi psikolojisinin ekmegine yag surmustu Senato sorusturmalarina dek varan bu surec sonunda cizgi roman iceriklerine sert yasaklamalar getiren bir tur oto sansur mekanizmasi olusturuldu Bunun sonucunda bu tur cizgi romanlar ve turun onderi EC piyasadan silindi Marvel Donemi 60 larin basinda kucuk bir cizgi roman firmasi olan Marvel Comics bir tur mucizenin besigi oldu Bu mucize coktan olmus ve bir daha dirilmeyecegi dusunulen super kahraman cizgi romanlarinin yeniden dogusu ve kucuk bir firmanin sektorun ana motoru haline gelisiydi Marvel in yayin yonetmeni Stan Lee Stanley Lieber bir cizgi roman dehasi olan Jack Kirby nin firmasina gelisiyle daha oncekinden bambaska bir super kahraman evreni kurmaya giristi Daha sonra Steve Ditko gibi sanatcilarin da kendi yaraticiliklarini da katmalariyla bu cikis bir ciga donustu Stan Lee aksiyon bazli maceralara dramatik pembe dizi ogeleri yerlestirerek daha once yari tanri edasinda dolasan super kahramanlari halkin arasina indirdi Artik kozmik maceralarin yani sira kira trafik ya da ask acisi gibi dertlerle de ugrasiyorlardi Modern Zamanlar 1980 li yillarda Alan Moore Frank Miller daha sonra 90 larin basinda Neil Gaiman gibi yaraticilar Amerika cephesinde cizgi romani yetiskinlere yakinlastirdi Son donemin bu yetiskinlere yonelik cogunlukla pembe dizi formatinda degil de kendi baslarina birer hikaye hatta romana benzeyen eserleri Ingilizce konusulan ulkelerde graphic novel adiyla anilmis yine bu donemde Turkiye ye de Ergun Gunduz tarafindan Joker ve Resimli Roman dergileri vasitasiyla getirilme amaci gudulmusse de ne bu turun ne de graphic novel in karsiligi olarak teklif edilenresimli roman teriminin Turkiye de pek tutuldugu soylenemez Avrupa da ise baslangicindan beri daha saygin bir gozle bakiliyordu cizgi romana Turkiyede yayinlanan sekliyle Jeriko Diger onemli bir cizgi roman okulu olarak yirminci yuzyilin son doneminde butun dunyayi saran Japon cizgi romani Manga ise animelerin de Japon animasyonlarinin destegiyle piyasalari hareketlendirdi Kaynakca a b Aldama Frederick 2020 The Oxford handbook of comic book studies New York Oxford University Press ISBN 978 0190917944 Ign 3 Temmuz 2021 7 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Temmuz 2021 Comic Con 3 Temmuz 2021 26 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Temmuz 2021 Webtekno 3 Temmuz 2021 3 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Temmuz 2021 Dis baglantilarBAGU Cizgi Roman18 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Seyfettin Efendi14 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde