Seyyid İbrahim Hamdi Efendi (Bartın- Ulus/Yeniköy , 1680- 1762?) Osmanlı seyyah ve coğrafyacısıdır.
Hayatı
İbrahim Hamdi Efendi, babası Seyyid Bayram Çelebi tımarlı sipahi olduğu için çok zaman Rumeli memleketlerinde bulunmuştur. Kendisi çocukluk çağı eğitimini memleketinde tamamladıktan sonra, babası ile birlikte II. Mustafa’nın (1695-1703) Balkan seferlerinde bulunmuş; önce Yanova şehrine, burasının elden çıkmasından (1696) sonra Temeşvar’a yerleşmişlerdir. İbrahim Efendi bu şehirde 20 yıl ikamet etmiştir. Günümüzde Romanya sınırları içerisinde yer alan Temeşvar’da sürdürdüğü eğitimi sırasında (ö. 1713), ve ’den ders almıştır.
İbrahim Hamdi Efendi 1696 senesinden itibaren 20 yıl ikamet ettiği Temeşvar Eyaleti'nde eğitimini tamamlayıp, askeri hizmetler üstlenmiş; önce olmuş aynı zamanda arkadaşı Nişovalı Zaim ile birlikte Avusturya’dan İslam ülkelerine cıva madeni ihracatı yaparak, serbest ticaret faaliyetlerinde bulunmuştur. Hocalarından Şeyh Selim Dede yaşadığı dönemin padişahları tarafından da tanınan ve sözüne itibar edilen bir şahsiyettir. İbrahim Hamdi Efendi de onun çevresinden bir hanımla evlenmiştir.
İbrahim Hamdi Efendi Temeşvar’ın elden çıkmasından (1716) sonra, önce Tırnova’ya gitmişse de daha sonra bugün Ukrayna sınırları içinde yer alan Hotin’e yerleşmiştir. Hotin Muhafızı (Valisi) ’nın sır kâtipliği yanında Cebehane Katibi ve arkasından Hotin Defterdarı Katibi olmuştur. 1721 senesinde Hotin Kalesi tamirat işlerini yapan ekibin içinde aktif olarak görevler de almıştır.
İbrahim Hamdi Efendi Lehistan’da yaşayan Lipka Tatarları'nın lisanını öğrenmiş; Hotin Muhafızı Abdi Paşa(ö. 1722)onlarla olan diplomotik ilişkileri ve yazışmaları İbrahim Efendi Efendi aracılığı ile gerçekleştirmiştir.
Atlas
1729 ve 1750 Seneleri arasında, Atlas adıyla 2 ciltlik coğrafya eserini yazmış ve daha sonra yaptığı ilavelerle eserini genişletmiştir.
Seyyid İbrahim Hamdi Efendi Atlas adlı eserinin 1. Cildinde kendi doğduğu köy, çevresi ve ailesi hakkında çok geniş bilgilerin yanı sıra Anadolu şehirleri hakkında da bilgiler vermektedir.
Kastamonu Abdurrahmanpaşa Lisesi müdürlerinden Talat Mümtaz Yaman 1934 senesinden itibaren eserin 1. cildi üzerinde geniş incelemelerde bulunmuş; önce Konya ve civarı hakkındaki bilgileri (1938), daha sonra da elindeki nüshaya göre yazarı ve ailesini tanıtıp, memleketine dair verdiği bilgileri Halkevleri yayını olan Ülkü Dergisi’nde yayınlamıştır. Ancak, Mümtaz Yaman’ın özel kütüphanesinde bulunan Atlas’ın 1. cildi 1942 senesinde çıkan Kastamonu yangınında evi ve diğer eserleriyle birlikte yanmıştır. 1. ciltten geriye ancak Mümtaz Yaman Hocanın Ülkü ve Konya Dergilerinde yayınlamış oldugu kısımlar kalmıştır.
İbrahim Hamdi Efendi, Atlas'ın 2. cildinde eğitimi ve daha sonra memuriyeti dolayısı ile ömrünün önemli bir bölümünü geçirdiği Rumeli memleketleri ile İstanbul hakkında geniş ve orijinal bilgiler vermektedir. Coğrafyacılık hakkında, dünyanın tarifi, hareketlerini ve mevsim değişimi ile Astronomi konularını anlatmaktadır. Afrika, Avrupa ve Amerika şehirlerine de yer vermektedir. 2. cildinin tek yazma nüshası İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunmaktadır.
Kaynakça
- Zafer Çelebi (2005). . Altın Kalem Yayınları. ISBN . 26 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.
Ayrıca bakınız
- Uluslu İbrahim Hamdi Efendi hakkında yapılmış bir sunum [1]11 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Seyyid Ibrahim Hamdi Efendi Bartin Ulus Yenikoy 1680 1762 Osmanli seyyah ve cografyacisidir HayatiIbrahim Hamdi Efendi babasi Seyyid Bayram Celebi timarli sipahi oldugu icin cok zaman Rumeli memleketlerinde bulunmustur Kendisi cocukluk cagi egitimini memleketinde tamamladiktan sonra babasi ile birlikte II Mustafa nin 1695 1703 Balkan seferlerinde bulunmus once Yanova sehrine burasinin elden cikmasindan 1696 sonra Temesvar a yerlesmislerdir Ibrahim Efendi bu sehirde 20 yil ikamet etmistir Gunumuzde Romanya sinirlari icerisinde yer alan Temesvar da surdurdugu egitimi sirasinda o 1713 ve den ders almistir Ibrahim Hamdi Efendi 1696 senesinden itibaren 20 yil ikamet ettigi Temesvar Eyaleti nde egitimini tamamlayip askeri hizmetler ustlenmis once olmus ayni zamanda arkadasi Nisovali Zaim ile birlikte Avusturya dan Islam ulkelerine civa madeni ihracati yaparak serbest ticaret faaliyetlerinde bulunmustur Hocalarindan Seyh Selim Dede yasadigi donemin padisahlari tarafindan da taninan ve sozune itibar edilen bir sahsiyettir Ibrahim Hamdi Efendi de onun cevresinden bir hanimla evlenmistir Ibrahim Hamdi Efendi Temesvar in elden cikmasindan 1716 sonra once Tirnova ya gitmisse de daha sonra bugun Ukrayna sinirlari icinde yer alan Hotin e yerlesmistir Hotin Muhafizi Valisi nin sir katipligi yaninda Cebehane Katibi ve arkasindan Hotin Defterdari Katibi olmustur 1721 senesinde Hotin Kalesi tamirat islerini yapan ekibin icinde aktif olarak gorevler de almistir Ibrahim Hamdi Efendi Lehistan da yasayan Lipka Tatarlari nin lisanini ogrenmis Hotin Muhafizi Abdi Pasa o 1722 onlarla olan diplomotik iliskileri ve yazismalari Ibrahim Efendi Efendi araciligi ile gerceklestirmistir Atlas1729 ve 1750 Seneleri arasinda Atlas adiyla 2 ciltlik cografya eserini yazmis ve daha sonra yaptigi ilavelerle eserini genisletmistir Seyyid Ibrahim Hamdi Efendi Atlas adli eserinin 1 Cildinde kendi dogdugu koy cevresi ve ailesi hakkinda cok genis bilgilerin yani sira Anadolu sehirleri hakkinda da bilgiler vermektedir Kastamonu Abdurrahmanpasa Lisesi mudurlerinden Talat Mumtaz Yaman 1934 senesinden itibaren eserin 1 cildi uzerinde genis incelemelerde bulunmus once Konya ve civari hakkindaki bilgileri 1938 daha sonra da elindeki nushaya gore yazari ve ailesini tanitip memleketine dair verdigi bilgileri Halkevleri yayini olan Ulku Dergisi nde yayinlamistir Ancak Mumtaz Yaman in ozel kutuphanesinde bulunan Atlas in 1 cildi 1942 senesinde cikan Kastamonu yangininda evi ve diger eserleriyle birlikte yanmistir 1 ciltten geriye ancak Mumtaz Yaman Hocanin Ulku ve Konya Dergilerinde yayinlamis oldugu kisimlar kalmistir Ibrahim Hamdi Efendi Atlas in 2 cildinde egitimi ve daha sonra memuriyeti dolayisi ile omrunun onemli bir bolumunu gecirdigi Rumeli memleketleri ile Istanbul hakkinda genis ve orijinal bilgiler vermektedir Cografyacilik hakkinda dunyanin tarifi hareketlerini ve mevsim degisimi ile Astronomi konularini anlatmaktadir Afrika Avrupa ve Amerika sehirlerine de yer vermektedir 2 cildinin tek yazma nushasi Istanbul Suleymaniye Kutuphanesi nde bulunmaktadir KaynakcaZafer Celebi 2005 Altin Kalem Yayinlari ISBN 97500123 0 5 26 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2009 Ayrica bakinizUluslu Ibrahim Hamdi Efendi hakkinda yapilmis bir sunum 1 11 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde