Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Psikanalizde id, ego ve süper-ego, insan zihninde etkileşime giren üç katman kümesidir. İlk defa Sigmund Freud tarafından, yapısal psişe modellemesiyle tanımlandı. Bu üç katman, bir kişinin zihinsel yaşamının faaliyetlerini ve etkileşimlerini tanımlayan teorik yapılardır. Psişenin ego psikolojisi modelinde id, koordine edilmemiş, zevk temelli içgüdüsel arzular kümesidir—temel ve en ilkel benliktir, ana kaynağı cinsellik ve açlık gibi ihtiyaçların en bencilce doyurulmasıdır; süper-ego eleştirel ve ahlaki rolü oynar; ve ego, idin içgüdüsel arzuları ile eleştirel süper-egonun arasında aracılık eden gerçekçi bir katmandır—id, bu hayali istekleri gerçeklikle ölçüp mümkünatını değerlendiren katmandır. Freud, ego hakkında şunu dedi:
Ego, şahlanmış bir at üzerindeki şövalye gibidir. [Ego] İd ve süperegonun isteklerini uzlaştırmaya çalışan hakemdir.
Süper-ego, baba figürünün ve kültürel adetlerin içselleştirilmiş bir sembolüdür. İdin ihtiyaç ve talepleriyle çatışma halindedir. İde karşı saldırgandır. Tabuları ayakta tutar, oidipus kompleksinin çözümü için baba figürünün içselleştirilmesidir.İnsanların kendilerini nasıl suçlu veya kötü, utanç verici veya zayıf olarak gördüklerine veya bazı şeyleri yapmaya mecbur hissettiklerine bakılarak süper-egonun varlığı gözlemlenebilir. kitabında yayımladığı çalışmalarında Freud, "[ego] idealinin sergilediği sertlik ve zulmün genel karakterini sunar—Thou shalt diktatörlüğü gibi; bu nedenle ego psikolojisinde Freud, daha büyük ideallerle farklı ego ideal veya süper-ego gelişimi seviyelerini hipotez etti.
Ego (yani ben), insanın kendine özgü ruhsal ve bedensel bütünlügünün, ve bunun zihinsel algılanışının genel ve soyut adıdır. Egonun yapısı gerçeklik ilkesinin baskısı altındadır, fonksiyonu ise kişiliğin korunması, gerçeğe uyum ve çatışmaların çözümlenmesidir. Egonun ideali, birincil narsisizmden (kişinin kendisine karşı duyduğu sevgi) ve çevremizdeki kişiler ve aile ile özdeşlikten meydana gelen kişiliğin eğilimidir bu özdeşlik, kişinin kendi benliğine karşı beslediği sevgiyi değiştirir ve ikincil narsisizm derecesine düşürür. İdeal ego, çocukluklardaki her şeyi yapabilme' hayalinin daha sonraki özdeşliklerle değişerek, çizgi roman kahramanlarıyla özdeşleşmeye, yani ünlü ve güçlü kişileri benimsemeye dayanarak aldığı yeni şekildir.
Alt bilinç (İd), Benlik (Ego), Üst Benlik (Süperego) - Freud'a Göre Zihnin Oluşumu
Sigmund Freud, 1930'larda insan bilincinin oluşum süreçleri üzerinde çok ciddi toplumsal ve ruhbilimsel araştırmalara imza attı. İnsanı toplumsal gelişim teorisi ekseninde ele alan Freud bilinci id, ego ve süperego olarak üç ayrı ruhsal kategoriye ayırır. Buradan yola çıkarak insanın toplum içerisindeki sosyal durumu analiz edilmektedir. Birinci Dünya Savaşı'nın beraberinde getirdiği yıkım ve binlerce insanın ortadan kaldırılması sonucu, ciddi anlamda vicdan olgusunu sorgulamaya giden Freud, bu üç aşama ile insanın karar ve yargı sistemini çözmeye çalışmıştır. İnsanların bir anda nasıl bu üç aşamayı taşıdıkları ve nasıl duygularının kurbanı olabildiklerini yaşayarak gören Freud, buna yüz yıldır tartışılıp çürütülemeyen tezleri ile açıklık getirmeye çalışmıştır.
"İd", içimizdeki doyumsuz hayvandır. Kendisini yalnızca ihtiyaçlara göre ayarlayan, eleştiri kabul etmeyen, güdüsel, durdurulamayan yanımızdır. Buna verilebilecek en iyi örnek cinsellik, saldırganlık, açlık, kin vb. Bu yönü ağır basan birey vicdan olgusundan yoksundur. Bilincin orta aşaması olarak da, Freud'un izah ettiği Benlik (Ego), doğa ya da çevre ile id arasinda bir denge unsurudur. Çevrede ya da doğada bulunan maddelerin uygunluğunu yine tarafsız bir zeminde kontrol eder ve bu nesnelerin uygun olup olmadığını belirler. Aynı zamanda eleştiri yapan bölüm olup, güdüleri durdurma ile ilgilenir. Örneğin alt bilinç olarak izah edilen id acıktığı zaman hemen bir şeyler bulup yemeyi amaçlar. Ancak benlik (ego) bunun daha uygun bir zamanda olması veya olmaması gerektiğini hatırlatıp onu dizginler. Üst benlik (süperego) kural ve değerler bütünlüğü içinde insana yön veren bölümdür. Bu bölüme vicdan da denilebilir. Bu bölüm daha çok emir ve yasaklara göre bir yol belirler. İyi ya da kötüyü birbirinden ayırmaya başladığımız süreçlerde gelişir ve olgunlaşır. Zamanla aile, anne ve baba, çevre, okul, din, geleneklerden öğrendiklerimiz içselleştirilir ve bizim değer ve kurallar bütünlüğümüzün oluşmasına yardım eder. Bu açıdan bu üç temel bilinç şekillenmesinin belli düzeylerde bizlerde yetersiz olması gerçekten iyi olmaz. İnsan, düşünen bir varlık ve zararı önceden hesaplayabilecek; sonradan öğrenebilecek bir yapıya sahiptir. Kimi bunun Tanrıdan geldiğini düşünür, kimi de Freud gibi Evrim Kuramı şeklinde izah eder. İkisinde de ortak olgu vicdandır.
Freud'a göre id kişinin . Hazın doyumu ilkesine göre çalışır. Hiçbir sosyal kuralı önemsemeyen idin tek istediği, isteğinin anında yerine getirilmesidir. İdi baskın olarak bebeklerde görebiliriz. İd için aynı zamanda kişiliğin çocuksu tarafı da denilebilir. Kişilik gelişimini dönemlere ayıran id'in, bu dönemlerin en alt basamağında yer aldığını söyleseler de, kişisel gelişim basamaklarının herhangi birisinde sorun yaşayan bir bireyde id'lere çok sık rastlanabilir. Bir bireyde İd'i dengelemek için ego (Kişilik Savunma Mekanizması) devreye girer.
Süperego (üstben)
Üstben, (Fransızca sur-mol, İngilizce su-perego, super-ego;(dikey vertigal)) Bir kişilik şemasında, planında kişiliğin en yüksek merciisi. Ben'e karşı bir denetleyici ya da bir yargıç rolünü oynar, es'ten gelen isteklerin ben tarafından ya olduğu gibi ya da bazı değişikliklerle kabulüne izin verir ya da tümüyle geriye çevrilmesini buyurur. "Tüm ahlaksal kısıtlamaların temsilcisi, mükemmellik yolundaki çabaların savunucusudur." (Freud, Bütün Eserleri)
Bilinçdışında etkinliğini sürdürür. Ahlaksal bir yasanın savunucusu, aynı zamanda ilgili yasaya uyulup uyulmadığının denetleyicisidir. Oedipus Kompleksi'nin kaybolmasıyla ortaya çıkar. Çocuk zamanla yasak ödipal (Oedipus Kompleksi'yle ilgili olan) doyumundan el çeker, anne ve babasıyla özdeşleri ve yasakları bir içyansıtımla kendisine mal eder. Diğer yönden, eğitimle medeniyet yaşamının, ahlak, vicdan, vb. gerekleri üstben kapsamına girer. Çocuklarda üstben'in kuruluşunda anne ve baba değil, onların üstben'leri model alınır. Böylece üstben, geleneğin taşıyıcısı işini görür.
Melanie Klein'a göre çocuklarda henüz gelişimin oral evresinde bir üstben oluşur.
'e göre üstben'in oluşumu çocukluğun daha öncelerinde başlar. Üstben ile o (es, id) arasındaki çatışmaları bazı nevrozlarda, örneğin fobilerle saplantı nevrozlarındakinden daha büyük bir rol üstlenir.
Gündelik yaşamımıza özgü kısa bir tanım yapacak olursak; "Ahlak ve ahlaki ölçüm, analiz, kısıtlamaların, vicdan vb. kavramların simgesi, yöneticisidir."
Kaynakça
- ^ Freud, Sigmund. The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud. Vol. XIX (1999) James Strachey, Gen. Ed.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Psikanalizde id ego ve super ego insan zihninde etkilesime giren uc katman kumesidir Ilk defa Sigmund Freud tarafindan yapisal psise modellemesiyle tanimlandi Bu uc katman bir kisinin zihinsel yasaminin faaliyetlerini ve etkilesimlerini tanimlayan teorik yapilardir Psisenin ego psikolojisi modelinde id koordine edilmemis zevk temelli icgudusel arzular kumesidir temel ve en ilkel benliktir ana kaynagi cinsellik ve aclik gibi ihtiyaclarin en bencilce doyurulmasidir super ego elestirel ve ahlaki rolu oynar ve ego idin icgudusel arzulari ile elestirel super egonun arasinda aracilik eden gercekci bir katmandir id bu hayali istekleri gerceklikle olcup mumkunatini degerlendiren katmandir Freud ego hakkinda sunu dedi Freud un bilinci tarif ettigi Buzdagindan Bilinc analojisi Zihnin yapisal ve topografikal modeliEgo sahlanmis bir at uzerindeki sovalye gibidir Ego Id ve superegonun isteklerini uzlastirmaya calisan hakemdir Super ego baba figurunun ve kulturel adetlerin icsellestirilmis bir semboludur Idin ihtiyac ve talepleriyle catisma halindedir Ide karsi saldirgandir Tabulari ayakta tutar oidipus kompleksinin cozumu icin baba figurunun icsellestirilmesidir Insanlarin kendilerini nasil suclu veya kotu utanc verici veya zayif olarak gorduklerine veya bazi seyleri yapmaya mecbur hissettiklerine bakilarak super egonun varligi gozlemlenebilir de kitabinda yayimladigi calismalarinda Freud ego idealinin sergiledigi sertlik ve zulmun genel karakterini sunar Thou shalt diktatorlugu gibi bu nedenle ego psikolojisinde Freud daha buyuk ideallerle farkli ego ideal veya super ego gelisimi seviyelerini hipotez etti Ego yani ben insanin kendine ozgu ruhsal ve bedensel butunlugunun ve bunun zihinsel algilanisinin genel ve soyut adidir Egonun yapisi gerceklik ilkesinin baskisi altindadir fonksiyonu ise kisiligin korunmasi gercege uyum ve catismalarin cozumlenmesidir Egonun ideali birincil narsisizmden kisinin kendisine karsi duydugu sevgi ve cevremizdeki kisiler ve aile ile ozdeslikten meydana gelen kisiligin egilimidir bu ozdeslik kisinin kendi benligine karsi besledigi sevgiyi degistirir ve ikincil narsisizm derecesine dusurur Ideal ego cocukluklardaki her seyi yapabilme hayalinin daha sonraki ozdesliklerle degiserek cizgi roman kahramanlariyla ozdeslesmeye yani unlu ve guclu kisileri benimsemeye dayanarak aldigi yeni sekildir Alt bilinc Id Benlik Ego Ust Benlik Superego Freud a Gore Zihnin OlusumuSigmund Freud 1930 larda insan bilincinin olusum surecleri uzerinde cok ciddi toplumsal ve ruhbilimsel arastirmalara imza atti Insani toplumsal gelisim teorisi ekseninde ele alan Freud bilinci id ego ve superego olarak uc ayri ruhsal kategoriye ayirir Buradan yola cikarak insanin toplum icerisindeki sosyal durumu analiz edilmektedir Birinci Dunya Savasi nin beraberinde getirdigi yikim ve binlerce insanin ortadan kaldirilmasi sonucu ciddi anlamda vicdan olgusunu sorgulamaya giden Freud bu uc asama ile insanin karar ve yargi sistemini cozmeye calismistir Insanlarin bir anda nasil bu uc asamayi tasidiklari ve nasil duygularinin kurbani olabildiklerini yasayarak goren Freud buna yuz yildir tartisilip curutulemeyen tezleri ile aciklik getirmeye calismistir Id icimizdeki doyumsuz hayvandir Kendisini yalnizca ihtiyaclara gore ayarlayan elestiri kabul etmeyen gudusel durdurulamayan yanimizdir Buna verilebilecek en iyi ornek cinsellik saldirganlik aclik kin vb Bu yonu agir basan birey vicdan olgusundan yoksundur Bilincin orta asamasi olarak da Freud un izah ettigi Benlik Ego doga ya da cevre ile id arasinda bir denge unsurudur Cevrede ya da dogada bulunan maddelerin uygunlugunu yine tarafsiz bir zeminde kontrol eder ve bu nesnelerin uygun olup olmadigini belirler Ayni zamanda elestiri yapan bolum olup guduleri durdurma ile ilgilenir Ornegin alt bilinc olarak izah edilen id aciktigi zaman hemen bir seyler bulup yemeyi amaclar Ancak benlik ego bunun daha uygun bir zamanda olmasi veya olmamasi gerektigini hatirlatip onu dizginler Ust benlik superego kural ve degerler butunlugu icinde insana yon veren bolumdur Bu bolume vicdan da denilebilir Bu bolum daha cok emir ve yasaklara gore bir yol belirler Iyi ya da kotuyu birbirinden ayirmaya basladigimiz sureclerde gelisir ve olgunlasir Zamanla aile anne ve baba cevre okul din geleneklerden ogrendiklerimiz icsellestirilir ve bizim deger ve kurallar butunlugumuzun olusmasina yardim eder Bu acidan bu uc temel bilinc sekillenmesinin belli duzeylerde bizlerde yetersiz olmasi gercekten iyi olmaz Insan dusunen bir varlik ve zarari onceden hesaplayabilecek sonradan ogrenebilecek bir yapiya sahiptir Kimi bunun Tanridan geldigini dusunur kimi de Freud gibi Evrim Kurami seklinde izah eder Ikisinde de ortak olgu vicdandir Freud a gore id kisinin Hazin doyumu ilkesine gore calisir Hicbir sosyal kurali onemsemeyen idin tek istedigi isteginin aninda yerine getirilmesidir Idi baskin olarak bebeklerde gorebiliriz Id icin ayni zamanda kisiligin cocuksu tarafi da denilebilir Kisilik gelisimini donemlere ayiran id in bu donemlerin en alt basamaginda yer aldigini soyleseler de kisisel gelisim basamaklarinin herhangi birisinde sorun yasayan bir bireyde id lere cok sik rastlanabilir Bir bireyde Id i dengelemek icin ego Kisilik Savunma Mekanizmasi devreye girer Superego ustben Ustben Fransizca sur mol Ingilizce su perego super ego dikey vertigal Bir kisilik semasinda planinda kisiligin en yuksek merciisi Ben e karsi bir denetleyici ya da bir yargic rolunu oynar es ten gelen isteklerin ben tarafindan ya oldugu gibi ya da bazi degisikliklerle kabulune izin verir ya da tumuyle geriye cevrilmesini buyurur Tum ahlaksal kisitlamalarin temsilcisi mukemmellik yolundaki cabalarin savunucusudur Freud Butun Eserleri Bilincdisinda etkinligini surdurur Ahlaksal bir yasanin savunucusu ayni zamanda ilgili yasaya uyulup uyulmadiginin denetleyicisidir Oedipus Kompleksi nin kaybolmasiyla ortaya cikar Cocuk zamanla yasak odipal Oedipus Kompleksi yle ilgili olan doyumundan el ceker anne ve babasiyla ozdesleri ve yasaklari bir icyansitimla kendisine mal eder Diger yonden egitimle medeniyet yasaminin ahlak vicdan vb gerekleri ustben kapsamina girer Cocuklarda ustben in kurulusunda anne ve baba degil onlarin ustben leri model alinir Boylece ustben gelenegin tasiyicisi isini gorur Melanie Klein a gore cocuklarda henuz gelisimin oral evresinde bir ustben olusur e gore ustben in olusumu cocuklugun daha oncelerinde baslar Ustben ile o es id arasindaki catismalari bazi nevrozlarda ornegin fobilerle saplanti nevrozlarindakinden daha buyuk bir rol ustlenir Gundelik yasamimiza ozgu kisa bir tanim yapacak olursak Ahlak ve ahlaki olcum analiz kisitlamalarin vicdan vb kavramlarin simgesi yoneticisidir Kaynakca Freud Sigmund The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud Vol XIX 1999 James Strachey Gen Ed 0 09 929622 5