Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İstemi Yabgu Kağan'ın Horasan Seferi, Göktürkler ve Sasaniler arasında 569-571 yılları arasında yapılmış bir savaştır. Savaş, Göktürkler'in Sasani İmparatorluğu'na karşı kesin zaferiyle sonuçlanmıştır.
| İstemi Yabgu Kağan'ın Horasan Seferi | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Göktürk-Sasani Savaşları | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
 Sasani İmparatorluğu |  Göktürk Kağanlığı | ||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
| I. Hüsrev | İstemi Yabgu | ||||||||||
Savaş Öncesi
Göktürkler, bu savaşın öncesinde 555 yılında Sasaniler'le ittifak yaparak Akhunları mağlup etmişlerdi. Ancak bundan sonra İstemi Yabgu, Eftalit mirasını yüklenmiş ve daha önce Sasani'lerin Eftalit'lere ödediği verginin kendisine de ödenmesini talep etmişti. Bu isteğin kabul edilmeyeceğini muhtemelen kendisi de biliyordu, ancak kararlıydı.
Savaş
İstemi Kağan'ın vergi istemek için gönderdiği elçiler İran'da öldürülmüşler ve bundan sonra da İranlılar elçilerin İran'ın havasına dayanamadıkları için öldükleri haberini yaymışlardı. Geriye kalan Türk elçileri bir durumdan şüphelenmiş olsalar da İstemi Kağan'a aynı şeyi söylediler. Ancak kurnaz ve zeki bir adam olan İstemi Yabgu, durumu anlayarak 568-569 yılında Sasaniler üzerine sefere çıktı. Türk süvarileri süratle Amuderya üzerinden gelerek, bir süre önce Persler'in hakimiyetine geçmiş olan büyük ticaret merkezleriyle şehirleri işgale başladılar. Göktürkler bundan sonra Cürcan'ı işgal ettilerse de,Avarlar Göktürklerin Kafkasya'daki topraklarına saldırmaya başladılar ve Göktürkler hücumu durdurarak 569'da 'ya dönerek Avarlar'a odaklanmaya mecbur oldular. Nitekim 571 yılında Göktürkler Avarlar'a saldırarak onları mağlubiyete uğratıp tüm Kafkasya'yı ele geçirdiler. Bundan sonra Göktürkler Sasaniler'e tüm güçlerini ayırmaya fırsat buldular. Bu sıralarda İstemi'nin politikası başarılı oldu ve Bizans-Sasani çatışmaları 571 yılında başladı. Aynı anda Türkler Azerbaycan'ı ele geçirdilerse de Romalılar'ın yaptıkları ittifaka uygun hareket etmemeleri nedeniyle ilerleyiş durdu. Romalılar'ın anlaşmayı bozan davranışlarını, 576 yılında İstemi'nin ölümü sıralarında imparator II. Tiberius tarafından gönderilen elçi Valentinos'un Aral Gölü havalisinde Türk Şad tarafından suçlanmasından anlıyoruz. Kafkaslar'da Türkler başarı elde ederken aynı zamanda Horasan civarında bir Türk ordusu daha beliriyordu:
"Romalılar ile Persler arasındaki savaşın farklı bir sürü nedeni vardı. En önemlisi de Türk halkının imparatoru Perslere karşı ordu sevk etmesi için kışkırtmasıydı. Çünkü Türkler, Media'yı (Hamedan-Tahran-İsfahan civarı, tüm Doğu İran) istila ve tarumar etmişlerdi. Bundan ötürü de ortak düşmanlarını yok edebileceklerine dair Justian'a elçiler göndererek Perslere savaş açmasını sağlamak için tahrik ediyorlardı. Elbette bir taraftan Romalılar, diğer taraftan da Türkler saldıracaklardı ve ortalarında bulunan Persler ezilecekti. Bu şeylere büyük bir itimat gösteren Justinos kolayca Perslerin gücünü yok edeceğini ve tamamen ortadan kaldıracağını düşündü. Bundan ötürü de Türklerin dostluğunu ve güveninini korumak üzere yapabildiği kadarıyla tüm hazırlıklarını yaptı." Görüldüğü üzere Türkler, Medie'yi istila ederek Sasanileri büyük bir baskı altına almışlardı. Ancak Türkler birdenbire geri çekildiler. Bunun nedeni de Romalılar'ın yaptıkları ittifaka uygun hareket etmemeleriydi.
Savaşın Sonucu
Türkler, Sasani topraklarının büyük bir bölümünü işgal etmişler ve savaştan zaferle ayrılmışlardı. Bu savaş, Toharistan ve Kafkasya'da Türk etkisinin artması için atılmış ilk adımdı. Nitekim bu savaştan sonra Türkler, 'ya yerleşmişler ve bölgedeki hakimiyetlerini genişletmişlerdi. Aynı şekilde Bizanslı Theophanes, Eftalit savaşından sonra Persler'in hakimiyetine geçmiş olan büyük şehir ve ticaret merkezlerini, Türkler'in 569'da ele geçirdiğini kaydeder. Dolayısıyla Türkler, bu savaştan zaferle ayrılmışlar ve istediklerini de kabul ettirmişlerdi.
Kaynakça
- ^ M.Grigngnaschi,"Sabirler, Hazarlar ve Göktürkler",C.I,Ankara,25-29 Eylül, 1971, Ankara, 1972, s.238
- ^ a b c Lev Gumilev, Eski Türkler, Selenge Yayınları, , s. 66
- ^ Menander Protector, Continatio Historiae Agathiae, ss. 236-237
- ^ Tsu-chih T'ung-chien, 166, s. 5140
- ^ Noeldeke Th., Geschichte der Perser und Araber., p. 158
- ^ İsmail Mangaltepe, (Menandros Protektor ve Theophylaktos Simokattes) Bizans Kaynaklarında Türkler, İstanbul: Doğu Kütüphanesi, 2009, s. 93 vd.
- ^ M.Grigngnaschi,"Sabirler, Hazarlar ve Göktürkler",C.I,Ankara,25-29 Eylül, 1971, Ankara, 1972, s.235
- ^ a b Lev Gumilev, Eski Türkler, Selenge Yayınları, , s. 67
- ^ M. I. Artamonov, Hazar Tarihi, ss. 137-138
- ^ Ahmet Taşağıl, Göktürkler-1, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 5. Baskı, , s. 40
- ^ Ligeti, Bilinmeyen İç Asya (çev. Sadrettin Karatay) Ankara, 1986. s. 61.
- ^ Menander the Guardsman, s. 147
- ^ Ahmet Taşağıl, Göktürkler-1, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 5. Baskı, , ss. 40-41
- ^ Masson E. Fragmenti, p. 50
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Istemi Yabgu Kagan in Horasan Seferi Gokturkler ve Sasaniler arasinda 569 571 yillari arasinda yapilmis bir savastir Savas Gokturkler in Sasani Imparatorlugu na karsi kesin zaferiyle sonuclanmistir Istemi Yabgu Kagan in Horasan SeferiGokturk Sasani SavaslariTarih569 571BolgeHorasan Maveraunnehir Orta Asya SebepGokturk elcilerinin zehirlenmesiSonucKesin Gokturk ZaferiCografi DegisikliklerGokturkler tum Medie Dogu Iran ve Azerbaycan topraklarini isgal ettiler TaraflarSasani ImparatorluguGokturk KaganligiKomutanlar ve liderlerI HusrevIstemi YabguSavas OncesiGokturkler bu savasin oncesinde 555 yilinda Sasaniler le ittifak yaparak Akhunlari maglup etmislerdi Ancak bundan sonra Istemi Yabgu Eftalit mirasini yuklenmis ve daha once Sasani lerin Eftalit lere odedigi verginin kendisine de odenmesini talep etmisti Bu istegin kabul edilmeyecegini muhtemelen kendisi de biliyordu ancak kararliydi SavasIstemi Kagan in vergi istemek icin gonderdigi elciler Iran da oldurulmusler ve bundan sonra da Iranlilar elcilerin Iran in havasina dayanamadiklari icin oldukleri haberini yaymislardi Geriye kalan Turk elcileri bir durumdan suphelenmis olsalar da Istemi Kagan a ayni seyi soylediler Ancak kurnaz ve zeki bir adam olan Istemi Yabgu durumu anlayarak 568 569 yilinda Sasaniler uzerine sefere cikti Turk suvarileri suratle Amuderya uzerinden gelerek bir sure once Persler in hakimiyetine gecmis olan buyuk ticaret merkezleriyle sehirleri isgale basladilar Gokturkler bundan sonra Curcan i isgal ettilerse de Avarlar Gokturklerin Kafkasya daki topraklarina saldirmaya basladilar ve Gokturkler hucumu durdurarak 569 da ya donerek Avarlar a odaklanmaya mecbur oldular Nitekim 571 yilinda Gokturkler Avarlar a saldirarak onlari maglubiyete ugratip tum Kafkasya yi ele gecirdiler Bundan sonra Gokturkler Sasaniler e tum guclerini ayirmaya firsat buldular Bu siralarda Istemi nin politikasi basarili oldu ve Bizans Sasani catismalari 571 yilinda basladi Ayni anda Turkler Azerbaycan i ele gecirdilerse de Romalilar in yaptiklari ittifaka uygun hareket etmemeleri nedeniyle ilerleyis durdu Romalilar in anlasmayi bozan davranislarini 576 yilinda Istemi nin olumu siralarinda imparator II Tiberius tarafindan gonderilen elci Valentinos un Aral Golu havalisinde Turk Sad tarafindan suclanmasindan anliyoruz Kafkaslar da Turkler basari elde ederken ayni zamanda Horasan civarinda bir Turk ordusu daha beliriyordu Romalilar ile Persler arasindaki savasin farkli bir suru nedeni vardi En onemlisi de Turk halkinin imparatoru Perslere karsi ordu sevk etmesi icin kiskirtmasiydi Cunku Turkler Media yi Hamedan Tahran Isfahan civari tum Dogu Iran istila ve tarumar etmislerdi Bundan oturu de ortak dusmanlarini yok edebileceklerine dair Justian a elciler gondererek Perslere savas acmasini saglamak icin tahrik ediyorlardi Elbette bir taraftan Romalilar diger taraftan da Turkler saldiracaklardi ve ortalarinda bulunan Persler ezilecekti Bu seylere buyuk bir itimat gosteren Justinos kolayca Perslerin gucunu yok edecegini ve tamamen ortadan kaldiracagini dusundu Bundan oturu de Turklerin dostlugunu ve guveninini korumak uzere yapabildigi kadariyla tum hazirliklarini yapti Goruldugu uzere Turkler Medie yi istila ederek Sasanileri buyuk bir baski altina almislardi Ancak Turkler birdenbire geri cekildiler Bunun nedeni de Romalilar in yaptiklari ittifaka uygun hareket etmemeleriydi Savasin SonucuTurkler Sasani topraklarinin buyuk bir bolumunu isgal etmisler ve savastan zaferle ayrilmislardi Bu savas Toharistan ve Kafkasya da Turk etkisinin artmasi icin atilmis ilk adimdi Nitekim bu savastan sonra Turkler ya yerlesmisler ve bolgedeki hakimiyetlerini genisletmislerdi Ayni sekilde Bizansli Theophanes Eftalit savasindan sonra Persler in hakimiyetine gecmis olan buyuk sehir ve ticaret merkezlerini Turkler in 569 da ele gecirdigini kaydeder Dolayisiyla Turkler bu savastan zaferle ayrilmislar ve istediklerini de kabul ettirmislerdi Kaynakca M Grigngnaschi Sabirler Hazarlar ve Gokturkler C I Ankara 25 29 Eylul 1971 Ankara 1972 s 238 a b c Lev Gumilev Eski Turkler Selenge Yayinlari ISBN 978 975 8839 05 6 s 66 Menander Protector Continatio Historiae Agathiae ss 236 237 Tsu chih T ung chien 166 s 5140 Noeldeke Th Geschichte der Perser und Araber p 158 Ismail Mangaltepe Menandros Protektor ve Theophylaktos Simokattes Bizans Kaynaklarinda Turkler Istanbul Dogu Kutuphanesi 2009 s 93 vd M Grigngnaschi Sabirler Hazarlar ve Gokturkler C I Ankara 25 29 Eylul 1971 Ankara 1972 s 235 a b Lev Gumilev Eski Turkler Selenge Yayinlari ISBN 978 975 8839 05 6 s 67 M I Artamonov Hazar Tarihi ss 137 138 Ahmet Tasagil Gokturkler 1 Turk Tarih Kurumu Yayinlari 5 Baski ISBN 978 975 16 2460 4 s 40 Ligeti Bilinmeyen Ic Asya cev Sadrettin Karatay Ankara 1986 s 61 Menander the Guardsman s 147 Ahmet Tasagil Gokturkler 1 Turk Tarih Kurumu Yayinlari 5 Baski ISBN 978 975 16 2460 4 ss 40 41 Masson E Fragmenti p 50