-miş'li geçmiş zamanın hikâyesi

Duyulan geçmiş zamanın hikâyesi, öğrenilen geçmiş zamanın hikâyesi veya -miş'li geçmiş zamanın hikâyesi,Türkçede birleşik zamanlı bir fiil çekimi. Bir fiilin sonuna -mış ya da -miş ve -dı ya da -di eklerinin ses uyumlarına uyacak şekilde birlikte eklenmesi ile oluşturulur:

Ben gelmiştim.	Biz gelmiştik.
Sen gelmiştin.	Siz gelmiştiniz.
O gelmişti.	Onlar gelmişlerdi.

Kullanımı

[[Dosya:-miş'li geçmiş zamanın hikâyesi (-mişti).png|küçükresim|upright=1.14|-miş'li geçmiş zamanın hikâyesinin kullanımlarından ilki zaman çizelgesi üzerinde.]] Öğrenilen geçmiş zamanın hikâyesinin Türkçe'de başlıca iki tür kullanımı vardır.

Başlıca olarak, geçmişteki bir olay referans alınarak ondan daha önce gerçekleşmiş bir olay aktarılırken kullanılır:

• Annemler eve geldiğinde kardeşim çoktan uyumuştu. (Kardeşin uykuya dalması önce, annenin gelmesi sonra.)
• Polis mağazaya ulaştığında hırsızlar kaçmıştı.
• Seni dün de aramıştım. (Aramanın en az iki kez gerçekleştiği ifadeden anlaşılıyor.)

İkinci olarak, konuşanın da dinleyenin de haberdâr olduğu geçmiş olaylar anılırken kullanılır:

• Doğum günümde ne kadar çok eğlenmiştik, değil mi?
• Geçen sene kış ne kadar da çetin geçmişti.

Yukarıdaki örneklerde eğer dinleyici geçmişteki olaylardan habersiz olsaydı, konuşmacı muhtemelen bilinen geçmiş zamanı (-di) kullanırdı:

• Doğum günümde çok eğlendik. Keşke sen de gelebilseydin.
• Geçen sene bizim oralarda kış çok çetin geçti.

Bahsedilen konuşmacı bizzat şahit olmamış olsaydı, muhtemelen öğrenilen geçmiş zamanı (-miş) kullanırdı:

• Duyduğuma göre doğum günü partisinde çok eğlenmişsiniz.
• Geçen sene buralarda kış çok çetin geçmiş.

Olumsuz hâli

Olumsuz hâli "-miş" ekinden önce "-me" eki eklenerek oluşturulur. Bütün ekler ses uyumu kurallarına uymalıdır:

• Beden eğitimi dersine kimse katılmamıştı.

Kaynakça

1. ^ Ek-Fiil ve Birleşik Zamanlı Çekimler 10 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Türkçeciler.com. Erişim:7 Ocak 2012.