1402 likler Türkiye de 12 Eylül Darbesi sonrasında 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu ile görevlerine son verilen m

1402'likler, Türkiye'de 12 Eylül Darbesi sonrasında 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu ile görevlerine son verilen memur ve bilhassa üniversite öğretim elemanlarına halk arasında verilen isim. Ayrıca işten çıkarılan kişileri nitelemek için de kullanılır. 1971 yılında çıkarılan 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu'nun ikinci maddesi, 12 Eylül 1980 darbesinden sonra ülke idaresini eline alan Millî Güvenlik Konseyi tarafından 1983 yılında değiştirildi ve akademik personelden devlet memuruna kadar kamuda çalışan birçok kişinin görevine son verildi.

Yasal dayanak

1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu çerçevesinde işten çıkarmalar yapılmıştır.

“	Sıkıyönetim komutanlarının bölgelerinde genel güvenlik, asayiş veya kamu düzeni açısından çalışmaları sakıncalı görülen veya hizmetleri yararlı olmayan kamu personelinin statülerine göre atanması veya işine son verilmesi, yerel yönetimde çalışanların görevden uzaklaştırılması veya işlerine son verilmesi hakkındaki istemleri ilgili kurum ve organlarca derhâl yerine getirilir.	„

Süreç

6 Kasım 1981'de çıkarılan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile, Yükseköğretim Kurulu kuruldu. Bundan sonra 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu'nun 2301 ve 2766 sayılı Kanun'la değişik maddelerince özellikle sol görüşlü olduğu düşünülen 71 üniversite öğretim görevlisi, YÖK tarafından görevlerinden uzaklaştırıldı. İlk uzaklaştırmalar Şubat 1983'te başladı.Genelkurmay Başkanlığı'nın açıklamalarına göre, toplam 4.891 kamu personeli görevden alınmış ve 38 profesör, 25 doçent, 10 yardımcı doçent; 1402'lik olmuştur. Ancak 1402'lik olmasını istemediğinden bizzat istifa yolunu seçenler de dâhil edildiğinde, toplam mağdur sayısının 20.000 civarında olduğu öne sürülmektedir.^[] Bazı üniversiteler personel yokluğu nedeniyle bu yasa yüzünden zor duruma düşmüşlerdir.^[]

12 Mart 1986'da ilk kez Ankara İdare Mahkemesince, 1402'liklerin tüm aylık ve özlük haklarıyla göreve başlatılmaları gerektiği belirtildi ve çalışmadıkları sürelerde mahrum kaldıkları gelirlerin de tazminat olarak ödenmesi öngörüldü.^[]Sosyaldemokrat Halkçı Parti milletvekilleri, 3 Mayıs 1990'da 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu'nda değişiklik için Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne bir yasa değişikliği teklifi sundu.^[] Bundan önce, 3 Şubat 1990'da Danıştay kararınca uzaklaştırılan öğretim üyelerine dönüş için izin verildi.^[] Bu kararla ilk dönen öğretim üyesi Hüseyin Hatemi oldu.^[]

2003 yılında Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından, bu yasayla tutuklanıp tahliye olan devlet memurlarına memnu haklarının iadesi için yasa teklifi hazırlandı.

1402'lik öğretim üyelerinden bazıları

Ankara Üniversitesi

^[]
Mümtaz Soysal^[]
^[]
Mete Tunçay^[]
^[]
Alpaslan Işıklı^[]
Cem Eroğul^[]
Baskın Oran
^[]
Abdülkadir Ateş^[]
Bahri Savcı^[]
Korkut Boratav^[]
^[]
^[]
^[]
Kurthan Fişek^[]
^[]
^[]

İstanbul Üniversitesi

Ortadoğu Teknik Üniversitesi

Boğaziçi Üniversitesi

^[]

Gazi Üniversitesi

Ege Üniversitesi

^[]
Rennan Pekünlü^[]

Kaynakça

^ "Böyle buyurdu cunta,URL erişim tarihi:8 Temmuz 2008". 4 Kasım 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
^ (PDF). web.archive.org. 25 Kasım 2021. 25 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2021.
^ "Bir başka açıdan Atilla Yayla vakası URL erişim tarihi:6 Temmuz 2008". 4 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
^ . 4 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
^ "1402'liklere iyi haber, URL erişim tarihi:8 Temmuz 2008". 9 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
^ "Baskın Oran ya da Mücadeleden Yılmamak, URL erişim:8 Temmuz 2008". 20 Eylül 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
^ "Bülent Tanör'ü kaybettik, URL erişim tarihi:8 Temmuz 2008". 29 Kasım 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
^ "Mal müdürü eşekse adam ne yapsın?, URL erişim tarihi:8 Temmuz 2008". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
^ . odatv4.com. 1 Haziran 2017. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2022.

Ayrıca bakınız

147'ler

[1] "Böyle buyurdu cunta,URL erişim tarihi:8 Temmuz 2008". 4 Kasım 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.

[2] (PDF). web.archive.org. 25 Kasım 2021. 25 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2021.

[3] "Bir başka açıdan Atilla Yayla vakası URL erişim tarihi:6 Temmuz 2008". 4 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.

[Kongar_Emre-4] . 4 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.

[5] "1402'liklere iyi haber, URL erişim tarihi:8 Temmuz 2008". 9 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.

[6] "Baskın Oran ya da Mücadeleden Yılmamak, URL erişim:8 Temmuz 2008". 20 Eylül 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.

[7] "Bülent Tanör'ü kaybettik, URL erişim tarihi:8 Temmuz 2008". 29 Kasım 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.

[8] "Mal müdürü eşekse adam ne yapsın?, URL erişim tarihi:8 Temmuz 2008". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.

[9] . odatv4.com. 1 Haziran 2017. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2022.