Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1968 Meksika Olimpiyatları 200 metre madalya töreni protestosu tüm olimpiyat tarihindeki en dikkat çekici protestolardandır.
16 Ekim 1968 günü podyuma çıkan ABD’li atletler ve siyah eldiven giydiklerini elleriyle yumruk yaparak ABD ulusal marşı sırasında havaya kaldırmışlar ve belki de Olimpiyat tarihindeki en etkili protestoya imza atmışlardır. Podyumda ikinci olan Avustralyalı Peter Norman’ın da dahil olduğu bir diğer protesto eylemi de her üç atletin de yakalarına taktıkları insan hakları rozetleridir. Eylem o dönemde güçlü olan Kara Panterler hareketiyle ilişkilendirilse de Smith yaptığı açıklamada yumruklarını insan hakları mücadelesi için kaldırdıklarını belirtmiştir.
Arka planı
16 Ekim 1968 sabahı yapılan final yarışında ABD’li atlet Tommie Smith 200 metre mesafesini 19.83 saniyede koşarak hem dünya rekorunu kırmış hem de birinci olmuştur. Avustralya’dan Peter Norman 20.06 saniyelik derecesiyle ikinci, ABD’den John Carlos 20.10 saniyelik derecesiyle üçünü olmuştur.
Protesto
Yarışın ardından yapılan madalya töreninde iki ABD’li atlet siyahların yoksulluğunu simgelemek için ayakkabısız ve siyah çoraplarıyla gelmişlerdir. Smith siyahlara sempati göstermek amacıyla siyah renk bir atkı takarken, Carlos ise ABD’li mavi yaka işçileriyle dayanışmasını göstermek için eşofmanının fermuarını açmıştır. Carlos ayrıca Afrika köle ticaretinde öldürülüp denize atılanların, linç edilenlerin anısına bir kolye takmıştır. Avustralya’daki ırkçı beyaz politikalara muhalefet eden Peter Norman da insan hakları rozeti takarak diğer sporcuların protestolarına destek vermiştir. Ulusal marş okunurken yapılan protestoyu meşhur eden fotoğrafı çekmiştir.
ABD’li atletlerin ikisi de madalya törenine siyah eldiven getirmek üzere sözleşseler de Carlos kendi eldivenini unuttuğu için Smith’in sol eldiven tekini takmış ve alışılandan farklı bir protesto gerçekleşmesine yol açmıştır. Protestonun ardından seyirciler tarafından yuhalanan Smith, basın muhabirlerine verdiği demeçte şunları söylemiştir:
| “ | Eğer kazanırsam, ABD vatandaşı olarak kazanıyorum, siyahi bir Amerikalı olarak değil. Eğer kazanamazsam veya kötü bir şey yapsam hemen zenci oluyorum onlar için. Biz siyahiyiz ve siyahi olmakla gurur duyuyoruz. Bu akşam burada ne yaptığımızı siyahi Amerika çok iyi anlıyor, bundan eminim. | „ |
—Tommie Smith | ||
Tepkiler
Protestonun ardından acilen toplanan Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Avery Brundage yapılan protestonun uluslararası bir spor organizasyonu için uygun olmadığını belirterek derhal Smith ve Carlos’un ABD Olimpiyat Takımından atılmasını ve Olimpiyat Köyünü terk etmesini istemiştir. ABD Olimpiyat Komitesi bu talebi reddedince Olimpiyat Komitesi tüm ABD sporcularını ihraç etmekle tehdit etmiştir. Bunun üzerine iki sporcu kamptan çıkartılmış ve madalyalarını iade etmeye zorlanmışlardır. 1936 Berlin Olimpiyatları sırasında ABD Olimpiyat Komitesi Başkanı olan aynı Brundage Olimpiyatlarda verilen Nazi selamını eleştirmemesi ve doğal kabul etmesiyle bilinmektedir.
Sonraki dönem
Smith ve Carlos Olimpiyat sonrasında ülkelerine döndüklerinde spor alanına egemen olan geleneksel ırkçı ortamda eleştirilmişlerdir. Time dergisi 25 Ekim 1968 tarihli sayısında sporcuları yerden yere vurmuştur. Benzer eleştiriler gelse de Tommie Smith spor hayatına devam etmiş Amerikan futbolu NFL takımlarından takımında oynadıktan sonra Oberlin Kolejinde eğitimciliğe başlamış, 1995 yılında ABD Atletizm takımını Barcelona’daki salon şampiyonasına hazırlamıştır. Bugün özellikle insan hakları konusunda çeşitli faaliyetler içindedir ve konuşmalar yapmaktadır.
Carlos da spor hayatına devam etmiş, 1969 yılında 100 metre dünya rekoruna ortak olmuştur. 1970 yılında NFL’deki Philadelphia Eagles takımıyla anlaşsa da dizinden geçirdiği sakatlıktan dolayı takımda yer alamamıştır. 1984 Los Angeles Yaz Olimpiyatları Organizasyon Komitesinde yer almış, daha sonra Palm Springs Lisesinde atletizm koçu olarak görev yapmaya başlamıştır, hala aynı okuldadır ve idari görev yapmaktadır.
Norman ise ülkesine döndükten sonra Avustralya medyası tarafından protestoya verdiği destekten ötürü ağır eleştirilere maruz kalmıştır. Kara listeye alınmış ve 1972 Olimpiyatları için gerekli dereceyi sağlamış olmasına rağmen ulusal takıma alınmamıştır. 2006 yılında hayatını kaybetmiştir. Cenazesine Carlos ve Smith de katılmışlardır. 2012 yılında Avustralya devleti Norman’ın uğradığı haksızlıktan dolayı özür dilemiştir. Smith ayrıca 2005 yılında ABD’li sporcuların üniversitesi olan yapılan heykel projesi sırasında kendi yerinin boş bırakılmasını rica etmiş, böylece heykeli görmeye gelenlerin kendi yerine geçerek insan hakları protestosuna destek verebilmelerine olanak tanınmasını istemiştir. Portekizli sanatçı Rigo tarafından yapılan heykel bu istek doğrultusunda hazırlanmış ve ziyarete açılmıştır.
Benzer protestolar
- 1972 Yaz Olimpiyatlarında ABD'li sporcular benzer bir protesto yapmışlardır. 400 metre birincisi ve ikincisi madalya töreninde podyuma yalın ayak çıkmış ve ABD ulusal marşı çalarken saygı duruşunda bulunmamış, konuşmuş ve şakalaşmışlardır.
- 2016 yılında ABD'de yaşanan polis şiddeti, ırkçılık ve ölümlü olayları protesto etmek için National Football League bünyesindeki San Francisco 49ers takımında oyun kurucu olarak görev yapan Colin Kaepernick maçlar öncesi ABD ulusal marşının çalınması sırasında önce oturarak sonra da diz çökerek protesto eylemi başlatmış, bu eylem beklenmedik ölçüde yayılmıştır.
Kaynakça
- ^ a b Tommie Smith resmi internet sitesinden 19 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 20 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
- ^ Olimpiyat Oyunları internet sitesinden 22 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 20 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
- ^ Rozetin resmi 27 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 20 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
- ^ Time arşivi 12 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 20 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
- ^ Smith'in NFL kariyer istatistikleri 28 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 20 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
- ^ İlgili makale 3 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 20 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
- ^ İlgili resim 20 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
- ^ 27 Ağustos 2016 tarihli ESPN haberi 27 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 20 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1968 Meksika Olimpiyatlari 200 metre madalya toreni protestosu tum olimpiyat tarihindeki en dikkat cekici protestolardandir 200 metre podyumunda soldan saga Norman Smith Carlos 16 Ekim 1968 gunu podyuma cikan ABD li atletler ve siyah eldiven giydiklerini elleriyle yumruk yaparak ABD ulusal marsi sirasinda havaya kaldirmislar ve belki de Olimpiyat tarihindeki en etkili protestoya imza atmislardir Podyumda ikinci olan Avustralyali Peter Norman in da dahil oldugu bir diger protesto eylemi de her uc atletin de yakalarina taktiklari insan haklari rozetleridir Eylem o donemde guclu olan Kara Panterler hareketiyle iliskilendirilse de Smith yaptigi aciklamada yumruklarini insan haklari mucadelesi icin kaldirdiklarini belirtmistir Arka plani16 Ekim 1968 sabahi yapilan final yarisinda ABD li atlet Tommie Smith 200 metre mesafesini 19 83 saniyede kosarak hem dunya rekorunu kirmis hem de birinci olmustur Avustralya dan Peter Norman 20 06 saniyelik derecesiyle ikinci ABD den John Carlos 20 10 saniyelik derecesiyle ucunu olmustur ProtestoYarisin ardindan yapilan madalya toreninde iki ABD li atlet siyahlarin yoksullugunu simgelemek icin ayakkabisiz ve siyah coraplariyla gelmislerdir Smith siyahlara sempati gostermek amaciyla siyah renk bir atki takarken Carlos ise ABD li mavi yaka iscileriyle dayanismasini gostermek icin esofmaninin fermuarini acmistir Carlos ayrica Afrika kole ticaretinde oldurulup denize atilanlarin linc edilenlerin anisina bir kolye takmistir Avustralya daki irkci beyaz politikalara muhalefet eden Peter Norman da insan haklari rozeti takarak diger sporcularin protestolarina destek vermistir Ulusal mars okunurken yapilan protestoyu meshur eden fotografi cekmistir ABD li atletlerin ikisi de madalya torenine siyah eldiven getirmek uzere sozlesseler de Carlos kendi eldivenini unuttugu icin Smith in sol eldiven tekini takmis ve alisilandan farkli bir protesto gerceklesmesine yol acmistir Protestonun ardindan seyirciler tarafindan yuhalanan Smith basin muhabirlerine verdigi demecte sunlari soylemistir Eger kazanirsam ABD vatandasi olarak kazaniyorum siyahi bir Amerikali olarak degil Eger kazanamazsam veya kotu bir sey yapsam hemen zenci oluyorum onlar icin Biz siyahiyiz ve siyahi olmakla gurur duyuyoruz Bu aksam burada ne yaptigimizi siyahi Amerika cok iyi anliyor bundan eminim Tommie SmithTepkilerProtestonun ardindan acilen toplanan Uluslararasi Olimpiyat Komitesi Baskani Avery Brundage yapilan protestonun uluslararasi bir spor organizasyonu icin uygun olmadigini belirterek derhal Smith ve Carlos un ABD Olimpiyat Takimindan atilmasini ve Olimpiyat Koyunu terk etmesini istemistir ABD Olimpiyat Komitesi bu talebi reddedince Olimpiyat Komitesi tum ABD sporcularini ihrac etmekle tehdit etmistir Bunun uzerine iki sporcu kamptan cikartilmis ve madalyalarini iade etmeye zorlanmislardir 1936 Berlin Olimpiyatlari sirasinda ABD Olimpiyat Komitesi Baskani olan ayni Brundage Olimpiyatlarda verilen Nazi selamini elestirmemesi ve dogal kabul etmesiyle bilinmektedir Sonraki donemSmith ve Carlos Olimpiyat sonrasinda ulkelerine donduklerinde spor alanina egemen olan geleneksel irkci ortamda elestirilmislerdir Time dergisi 25 Ekim 1968 tarihli sayisinda sporculari yerden yere vurmustur Benzer elestiriler gelse de Tommie Smith spor hayatina devam etmis Amerikan futbolu NFL takimlarindan takiminda oynadiktan sonra Oberlin Kolejinde egitimcilige baslamis 1995 yilinda ABD Atletizm takimini Barcelona daki salon sampiyonasina hazirlamistir Bugun ozellikle insan haklari konusunda cesitli faaliyetler icindedir ve konusmalar yapmaktadir Carlos da spor hayatina devam etmis 1969 yilinda 100 metre dunya rekoruna ortak olmustur 1970 yilinda NFL deki Philadelphia Eagles takimiyla anlassa da dizinden gecirdigi sakatliktan dolayi takimda yer alamamistir 1984 Los Angeles Yaz Olimpiyatlari Organizasyon Komitesinde yer almis daha sonra Palm Springs Lisesinde atletizm kocu olarak gorev yapmaya baslamistir hala ayni okuldadir ve idari gorev yapmaktadir Norman ise ulkesine dondukten sonra Avustralya medyasi tarafindan protestoya verdigi destekten oturu agir elestirilere maruz kalmistir Kara listeye alinmis ve 1972 Olimpiyatlari icin gerekli dereceyi saglamis olmasina ragmen ulusal takima alinmamistir 2006 yilinda hayatini kaybetmistir Cenazesine Carlos ve Smith de katilmislardir 2012 yilinda Avustralya devleti Norman in ugradigi haksizliktan dolayi ozur dilemistir Smith ayrica 2005 yilinda ABD li sporcularin universitesi olan yapilan heykel projesi sirasinda kendi yerinin bos birakilmasini rica etmis boylece heykeli gormeye gelenlerin kendi yerine gecerek insan haklari protestosuna destek verebilmelerine olanak taninmasini istemistir Portekizli sanatci Rigo tarafindan yapilan heykel bu istek dogrultusunda hazirlanmis ve ziyarete acilmistir Benzer protestolar1972 Yaz Olimpiyatlarinda ABD li sporcular benzer bir protesto yapmislardir 400 metre birincisi ve ikincisi madalya toreninde podyuma yalin ayak cikmis ve ABD ulusal marsi calarken saygi durusunda bulunmamis konusmus ve sakalasmislardir 2016 yilinda ABD de yasanan polis siddeti irkcilik ve olumlu olaylari protesto etmek icin National Football League bunyesindeki San Francisco 49ers takiminda oyun kurucu olarak gorev yapan Colin Kaepernick maclar oncesi ABD ulusal marsinin calinmasi sirasinda once oturarak sonra da diz cokerek protesto eylemi baslatmis bu eylem beklenmedik olcude yayilmistir Kaynakca a b Tommie Smith resmi internet sitesinden 19 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 20 Mayis 2020 tarihinde erisilmistir Olimpiyat Oyunlari internet sitesinden 22 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 20 Mayis 2020 tarihinde erisilmistir Rozetin resmi 27 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 20 Mayis 2020 tarihinde erisilmistir Time arsivi 12 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 20 Mayis 2020 tarihinde erisilmistir Smith in NFL kariyer istatistikleri 28 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 20 Mayis 2020 tarihinde erisilmistir Ilgili makale 3 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 20 Mayis 2020 tarihinde erisilmistir Ilgili resim 20 Mayis 2020 tarihinde erisilmistir 27 Agustos 2016 tarihli ESPN haberi 27 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 20 Mayis 2020 tarihinde erisilmistirAyrica bakinizAmerika Birlesik Devletleri nde milli mars protestolari Jesse Owens