Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
2007–2008 finansal krizi veya küresel finansal kriz (İngilizce: Global financial crisis, GFC), küresel ölçekte ciddi sonuçlar doğurmuş finansal bir krizdi. patlamasıyla birlikte bankalara yüksek risk binmesine ve dolayısıyla Birleşik Devletler gayrimenkulüne bağlı tüm menkul mülklerin değerlerinin dibe inmesine, beraberinde küresel finans kuruluşlarının zarar görmesine,Lehman Brothers'ın 15 Eylül 2008'de iflas etmesine ve bankalarının krize girmesine sebep oldu.Büyük Depresyon'dan bu yana en şiddetli küresel durgunluk olan Büyük Durgunluğu ateşledi. 2009'un sonlarında Yunanistan'da ufak bir krizle başlayıp sonrasında büyüyen Avrupa borç krizi ve İzlanda'daki üç büyük bankanın üçünün de banka yığılmasını içeren izledi.
ABD’deki mortgage krizi yaklaşık 10 trilyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşarak bu haliyle dünyanın en büyük piyasası görünümündeydi. Başlangıçta mortagage kredilerinin büyük çoğunluğu yüksek kalite müşterilere verilen ve “prime mortgage” denilen kredilerden oluşuyordu. Zaman içinde krediler daha düşük kaliteli müşterilere deyönlendirilerek “subprime mortgage” olarak isimlendirildi ve bu krediler 2008 ortalarında 1.5 trilyonluk bir hacme ulaştı. ABD’de düşük seyreden faiz oranları, subprime mortgage kredilerini kullanan düşük gelirli grupları, değişken faizli kredileri tercih etmek konusunda cesaretlendirdi. FED’in faiz oranlarını art arda artırması ve konut fiyatlarındaki hızlı düşüşle beraber, bu kişiler aldıkları kredileri ödemekte güçlük çekmeye başladılar. ABD’deki ekonomik gelişme konut fiyatlarındaki artışın devam etmesi üzerine kuruluydu. Konut fiyatlarındaki artış, mülk sahiplerinin kendilerini daha zenginleşmiş hissederek, tüketimlerini borçlanma üzerinden gerçekleştirmelerini teşvik ediyordu. Ayrıca konut fiyatlarının artışıyla, emlak piyasasına dayalı finansal işlemler de genişliyordu. Emlak piyasasındaki canlılık, kredilerin hızlı bir şekilde el değiştirmesine olanak verdiği için, “Türev ürün” adında finans şirketlerinin başka işlemlerinden doğan risklerini, üçüncü kişilere devretmelerine herhangi bir engel yoktu. Bu mekanizmayla ortaya çıkan “hedge fonlar” sayesinde uluslararası çapta işlem yapan bankalar, birbirlerinin kefili haline dönüşmüşler ve fonların en fazla biriktiği banka da Lehman Brothers olmuştur.
2007 yılında finansal markette problemler olmasına karşın, finansal kuruluşların hisselerinin yüksek düzeyde seyretmesinden ötürü, yatırımcıları endişelendirecek herhangi bir işaret yoktu. Finans sektöründe çalışanlar, sorunun yapısal olmaktan çok nakit akışından kaynaklandığını düşünme eğilimindeydiler. Problemlerin 2008 yılında da devam etmesi ve yaratılan finansal ağ yüzünden, finansal balon patlayıncaya kadar, kaybın hangi boyutlarda olduğunu tahmin etmek mümkün değildi. Konut fiyatlarının hızla düşüşe geçmesiyle, finansal hasar ortaya çıkmaya başladı. Bear Sterns, mortgage kredisiyle uğraşmamasına rağmen, yüksek getirisi nedeniyle büyük miktarlarda mortgage bağlantılı kaynaklara yatırım yapmıştı. 16 Mart 2008 tarihinde Bear Sterns’in iflasının önlenmesi için FED’in desteğiyle JP Morgan Chase’e satışının gerçekleşmesi, domino etkisiyle finansal sektörü sarsmaya başladı. Bear Sterns’in hisselerindeki düşüş “Moodys”i de etkiledi. Söz konusu satış, finansal kuruluşların iflas etmekte olduğu olduğu yolunda bir söylentiye ve finansal sektöre yönelik güven kaybına yol açtı. Artık gözler subprime mortgageların biriktiği merkez olan Lehman Brothers’a çevrilmişti.
Lehman Brothers 2006 yılından itibaren subprime mortgageların biriktiği en büyük merkez haline gelmişti. Hedge fonların yüksek getirisi, şirketi herhangi bir bunalım durumunda karşılayamayacağı kadar çok hisse sahibi olmaya sevk etti. 2007 yılı ortalarında Lehman Brothers’ın likidite olmayan kaynakları ve kaybı çoktan kontrol edilemeyecek bir seviyeye ulaştı. Buna rağmen 2008 yılının ilk çeyreği boyunca şirket piyasada işlem yapmaya ve kayıplarını “Repo 105” denilen bir muhasebeleme yöntemiyle gizlemeyi başardı. Muhasebe kayıtlarındaki usulsüzlüklerle beraber, kısa vadeli repo faizlerinin % 26 gibi oranlara ulaşması sayesinde, Lehman Brothers’ın kâğıt üzerinde kâr elde eden bir şirket görüntüsü vermesi sağlandı. Ama 2008 yılının Mart ayında Bearn Sterns’in satışıyla beraber, piyasaya yönelik güvensizlik arttı ve Lehman Brothers için ekonomik anlamda kaos ortamı oluştu. Şirketin CEO’su Richard Fuld’un şirketin devri konusundaki isteksizliği sonucu, Lehman Brothers 15 Eylül 2008 tarihinde iflas ettiklerini açıklamak zorunda kaldı. Banka iflasını açıkladığında toplam varlıklarının değeri 639 milyar dolardı. Aynı gün diğer yatırım bankası Merrill Lynch'e el konuldu ve Bank of America bu bankayı 50 milyar dolara satın alacağını açıkladı.
ABD konut satışlarını finanse eden iki büyük yarı kamusal mortgage şirketi olan Fannie Mae ve Freddie Mac’in Ağustos ayındaki stok fiyatları, ABD’li yetkilileri telaşlandırmaya başlamıştı. Federal hükûmetin başlangıçta şirketlerin hisse senetlerine yönelik verdiği güvenceler, piyasaya olan güveni sağlamakta yetersiz kalınca, Hazine Bakanlığı 7 Eylül’de bu iki bankanın da kamulaştırıldığını duyurdu. FED’in baskısıyla iflasın eşiğindeki bir diğer banka olan Merrill Lynch’in 16 Eylül’de Bank of America’ya 85 milyar dolara satışı gerçekleşti. Ekim ayında Hazine Bakanı Henry M. Paulson 700 milyar dolarlık bir kurtarma paketi açıklayarak, ABD merkezli ulusal büyük bankaların toksik varlıklarının, hükûmet tarafından satın alınacağını duyurdu.
Krizin ortaya çıkmasından önce de finansal piyasalara yönelik güven kaybının yüksek olduğu bilinmekteydi yalnız, 2008 Ekonomik Krizi ile birlikte, kredi derecelendirme kuruluşlarının da güvenilirliklerinin tartışmaya açılması gerekti. Uluslararası anlamda yüksek itibar sahibi olan Standard and Poor’s şirketi Lehman Brothers’ın kredi notunu, şirketin iflasının açıkladığı tarihten yalnızca 6 gün öncesine kadar, en üst düzey yatırım seviyesi olan “A” da tutmaya devam etti. Hatta Moody’s, iflasın bir gün öncesine kadar Lehman Brothers’ın kredi notuna değiştirmekten kaçındı.
Söz konusu bu şirketler, yatırımcıların doğru karar vermeleri ve finans piyasasının sağlıklı bir şekilde işlemesi adına hizmet etmeleri gereken kuruluşlardır; ama Mart ayından itibaren dikkatlerin çevrildiği Lehman Brothers’a yönelik herhangi bir harekette bulunmayarak, en temel görevleri olan yatırımcılara: doğru, güvenilir ve anlaşılır bir bilanço sunmak yerine, Lehman Brothers’ın bir an evvel devri umuduyla, karartma ve görmezlikten gelme politikası izlemişlerdir. Böylelikle, uluslararası piyasalarda ABD’li kredilendirme kuruluşlarının, politik ve ideolojik bir tavır sergilediklerini iddia eden Çinli yetkililerin eleştirilerinin haklı olduğu ortaya çıkmıştır.
Kaynakça
- ^ Williams, Mark (2010). Uncontrolled Risk. McGraw-Hill Education. s. 213. ISBN . 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2020.
- ^ . . 9 Mayıs 2008. 24 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Williams, Mark (2010). Uncontrolled Risk. McGraw-Hill Education. ISBN . 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2020.
- ^ Gopinath, Gita (14 Nisan 2020). . International Monetary Fund. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Three Top Economists Agree 2009 Worst Financial Crisis Since Great Depression; Risks Increase if Right Steps are Not Taken" (Basın açıklaması). . 13 Şubat 2009. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2020.
- ^ Eigner, Peter; Umlauft, Thomas S. (1 Temmuz 2015). "The Great Depression(s) of 1929–1933 and 2007–2009? Parallels, Differences and Policy Lessons". Hungarian Academy of Science. 2612243 $2.
- ^ Eichengreen; O'Rourke (8 Mart 2010). . . 2 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Temin, Peter (2010). "The Great Recession & the Great Depression" (PDF). . 139 (4): 115-124. doi:10.1162/DAED_a_00048. hdl:1721.1/60250.
- ^ Singhania, Monica; Anchalia, Jugal (28 Ekim 2013). "Volatility in Asian stock markets and global financial crisis". Journal of Advances in Management Research. 10 (3): 333-351. doi:10.1108/JAMR-01-2013-0010. ISSN 0972-7981. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2020.
- ^ Mahfi Eğilmez, Küresel Finans Krizi Piyasa Sisteminin Eleştirisi, Remzi Kitapevi, 2011, İstanbul, s. 66
- ^ Richard Swedberg, “The structure of confidence and the collapse of Lehman Brothers”, Markets on Trial: The Economic Sociology of the U.S. Financial Crisis: Part A, ed. Michael Lounsbury - Paul M. Hirsch, Research in the Sociology of Organizations, Vol. 30, p. 81
- ^ Richard Swedberg, “The structure of confidence and the collapse of Lehman Brothers”, Markets on Trial: The Economic Sociology of the U.S. Financial Crisis: Part A, p.84
- ^ Frederick Betz, Why Bank Panics Matter Cross-Disciplinary Economic Theory, Springer, New York, 2014, p. 47
- ^ (PDF). Yayimlanmamis Yuksek Lisans Tezi,. Uludag Universitesi. 2016. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
2007 2008 finansal krizi veya kuresel finansal kriz Ingilizce Global financial crisis GFC kuresel olcekte ciddi sonuclar dogurmus finansal bir krizdi patlamasiyla birlikte bankalara yuksek risk binmesine ve dolayisiyla Birlesik Devletler gayrimenkulune bagli tum menkul mulklerin degerlerinin dibe inmesine beraberinde kuresel finans kuruluslarinin zarar gormesine Lehman Brothers in 15 Eylul 2008 de iflas etmesine ve bankalarinin krize girmesine sebep oldu Buyuk Depresyon dan bu yana en siddetli kuresel durgunluk olan Buyuk Durgunlugu atesledi 2009 un sonlarinda Yunanistan da ufak bir krizle baslayip sonrasinda buyuyen Avrupa borc krizi ve Izlanda daki uc buyuk bankanin ucunun de banka yigilmasini iceren izledi 1 Temmuz 2006 24 Agustos 2009 tarih araligi icin kredi risk gostergesi olan TED yayilimi ABD deki mortgage krizi yaklasik 10 trilyon dolarlik bir buyukluge ulasarak bu haliyle dunyanin en buyuk piyasasi gorunumundeydi Baslangicta mortagage kredilerinin buyuk cogunlugu yuksek kalite musterilere verilen ve prime mortgage denilen kredilerden olusuyordu Zaman icinde krediler daha dusuk kaliteli musterilere deyonlendirilerek subprime mortgage olarak isimlendirildi ve bu krediler 2008 ortalarinda 1 5 trilyonluk bir hacme ulasti ABD de dusuk seyreden faiz oranlari subprime mortgage kredilerini kullanan dusuk gelirli gruplari degisken faizli kredileri tercih etmek konusunda cesaretlendirdi FED in faiz oranlarini art arda artirmasi ve konut fiyatlarindaki hizli dususle beraber bu kisiler aldiklari kredileri odemekte gucluk cekmeye basladilar ABD deki ekonomik gelisme konut fiyatlarindaki artisin devam etmesi uzerine kuruluydu Konut fiyatlarindaki artis mulk sahiplerinin kendilerini daha zenginlesmis hissederek tuketimlerini borclanma uzerinden gerceklestirmelerini tesvik ediyordu Ayrica konut fiyatlarinin artisiyla emlak piyasasina dayali finansal islemler de genisliyordu Emlak piyasasindaki canlilik kredilerin hizli bir sekilde el degistirmesine olanak verdigi icin Turev urun adinda finans sirketlerinin baska islemlerinden dogan risklerini ucuncu kisilere devretmelerine herhangi bir engel yoktu Bu mekanizmayla ortaya cikan hedge fonlar sayesinde uluslararasi capta islem yapan bankalar birbirlerinin kefili haline donusmusler ve fonlarin en fazla biriktigi banka da Lehman Brothers olmustur 2007 yilinda finansal markette problemler olmasina karsin finansal kuruluslarin hisselerinin yuksek duzeyde seyretmesinden oturu yatirimcilari endiselendirecek herhangi bir isaret yoktu Finans sektorunde calisanlar sorunun yapisal olmaktan cok nakit akisindan kaynaklandigini dusunme egilimindeydiler Problemlerin 2008 yilinda da devam etmesi ve yaratilan finansal ag yuzunden finansal balon patlayincaya kadar kaybin hangi boyutlarda oldugunu tahmin etmek mumkun degildi Konut fiyatlarinin hizla dususe gecmesiyle finansal hasar ortaya cikmaya basladi Bear Sterns mortgage kredisiyle ugrasmamasina ragmen yuksek getirisi nedeniyle buyuk miktarlarda mortgage baglantili kaynaklara yatirim yapmisti 16 Mart 2008 tarihinde Bear Sterns in iflasinin onlenmesi icin FED in destegiyle JP Morgan Chase e satisinin gerceklesmesi domino etkisiyle finansal sektoru sarsmaya basladi Bear Sterns in hisselerindeki dusus Moodys i de etkiledi Soz konusu satis finansal kuruluslarin iflas etmekte oldugu oldugu yolunda bir soylentiye ve finansal sektore yonelik guven kaybina yol acti Artik gozler subprime mortgagelarin biriktigi merkez olan Lehman Brothers a cevrilmisti Lehman Brothers 2006 yilindan itibaren subprime mortgagelarin biriktigi en buyuk merkez haline gelmisti Hedge fonlarin yuksek getirisi sirketi herhangi bir bunalim durumunda karsilayamayacagi kadar cok hisse sahibi olmaya sevk etti 2007 yili ortalarinda Lehman Brothers in likidite olmayan kaynaklari ve kaybi coktan kontrol edilemeyecek bir seviyeye ulasti Buna ragmen 2008 yilinin ilk ceyregi boyunca sirket piyasada islem yapmaya ve kayiplarini Repo 105 denilen bir muhasebeleme yontemiyle gizlemeyi basardi Muhasebe kayitlarindaki usulsuzluklerle beraber kisa vadeli repo faizlerinin 26 gibi oranlara ulasmasi sayesinde Lehman Brothers in kagit uzerinde kar elde eden bir sirket goruntusu vermesi saglandi Ama 2008 yilinin Mart ayinda Bearn Sterns in satisiyla beraber piyasaya yonelik guvensizlik artti ve Lehman Brothers icin ekonomik anlamda kaos ortami olustu Sirketin CEO su Richard Fuld un sirketin devri konusundaki isteksizligi sonucu Lehman Brothers 15 Eylul 2008 tarihinde iflas ettiklerini aciklamak zorunda kaldi Banka iflasini acikladiginda toplam varliklarinin degeri 639 milyar dolardi Ayni gun diger yatirim bankasi Merrill Lynch e el konuldu ve Bank of America bu bankayi 50 milyar dolara satin alacagini acikladi ABD konut satislarini finanse eden iki buyuk yari kamusal mortgage sirketi olan Fannie Mae ve Freddie Mac in Agustos ayindaki stok fiyatlari ABD li yetkilileri telaslandirmaya baslamisti Federal hukumetin baslangicta sirketlerin hisse senetlerine yonelik verdigi guvenceler piyasaya olan guveni saglamakta yetersiz kalinca Hazine Bakanligi 7 Eylul de bu iki bankanin da kamulastirildigini duyurdu FED in baskisiyla iflasin esigindeki bir diger banka olan Merrill Lynch in 16 Eylul de Bank of America ya 85 milyar dolara satisi gerceklesti Ekim ayinda Hazine Bakani Henry M Paulson 700 milyar dolarlik bir kurtarma paketi aciklayarak ABD merkezli ulusal buyuk bankalarin toksik varliklarinin hukumet tarafindan satin alinacagini duyurdu Krizin ortaya cikmasindan once de finansal piyasalara yonelik guven kaybinin yuksek oldugu bilinmekteydi yalniz 2008 Ekonomik Krizi ile birlikte kredi derecelendirme kuruluslarinin da guvenilirliklerinin tartismaya acilmasi gerekti Uluslararasi anlamda yuksek itibar sahibi olan Standard and Poor s sirketi Lehman Brothers in kredi notunu sirketin iflasinin acikladigi tarihten yalnizca 6 gun oncesine kadar en ust duzey yatirim seviyesi olan A da tutmaya devam etti Hatta Moody s iflasin bir gun oncesine kadar Lehman Brothers in kredi notuna degistirmekten kacindi Soz konusu bu sirketler yatirimcilarin dogru karar vermeleri ve finans piyasasinin saglikli bir sekilde islemesi adina hizmet etmeleri gereken kuruluslardir ama Mart ayindan itibaren dikkatlerin cevrildigi Lehman Brothers a yonelik herhangi bir harekette bulunmayarak en temel gorevleri olan yatirimcilara dogru guvenilir ve anlasilir bir bilanco sunmak yerine Lehman Brothers in bir an evvel devri umuduyla karartma ve gormezlikten gelme politikasi izlemislerdir Boylelikle uluslararasi piyasalarda ABD li kredilendirme kuruluslarinin politik ve ideolojik bir tavir sergilediklerini iddia eden Cinli yetkililerin elestirilerinin hakli oldugu ortaya cikmistir Kaynakca Williams Mark 2010 Uncontrolled Risk McGraw Hill Education s 213 ISBN 978 0 07 163829 6 6 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2020 9 Mayis 2008 24 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Williams Mark 2010 Uncontrolled Risk McGraw Hill Education ISBN 978 0 07 163829 6 6 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2020 Gopinath Gita 14 Nisan 2020 International Monetary Fund 14 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Three Top Economists Agree 2009 Worst Financial Crisis Since Great Depression Risks Increase if Right Steps are Not Taken Basin aciklamasi 13 Subat 2009 17 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2020 Eigner Peter Umlauft Thomas S 1 Temmuz 2015 The Great Depression s of 1929 1933 and 2007 2009 Parallels Differences and Policy Lessons Hungarian Academy of Science 2612243 2 Eichengreen O Rourke 8 Mart 2010 2 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Temin Peter 2010 The Great Recession amp the Great Depression PDF 139 4 115 124 doi 10 1162 DAED a 00048 hdl 1721 1 60250 Singhania Monica Anchalia Jugal 28 Ekim 2013 Volatility in Asian stock markets and global financial crisis Journal of Advances in Management Research 10 3 333 351 doi 10 1108 JAMR 01 2013 0010 ISSN 0972 7981 26 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2020 Mahfi Egilmez Kuresel Finans Krizi Piyasa Sisteminin Elestirisi Remzi Kitapevi 2011 Istanbul s 66 Richard Swedberg The structure of confidence and the collapse of Lehman Brothers Markets on Trial The Economic Sociology of the U S Financial Crisis Part A ed Michael Lounsbury Paul M Hirsch Research in the Sociology of Organizations Vol 30 p 81 Richard Swedberg The structure of confidence and the collapse of Lehman Brothers Markets on Trial The Economic Sociology of the U S Financial Crisis Part A p 84 Frederick Betz Why Bank Panics Matter Cross Disciplinary Economic Theory Springer New York 2014 p 47 PDF Yayimlanmamis Yuksek Lisans Tezi Uludag Universitesi 2016 20 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2021