Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akılcı (Rasyonel) Duygusal Davranışçı Terapi, Albert Ellis tarafından geliştirilmiş br psikoterapi yöntemidir.
Terapi; "Bilişsel", "Davranışsal" ve "Emosyonel" süreçler üzerinden açıklamalar ve tedavi sunmaktadır.
Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi (ADDT)
Ellis bilişsel terapilerden kabul edilen kuramının adını ilk olarak 1955'te Akılcı (Rasyonel) Psikoterapi olarak koymuştur ve sonradan sadece “Akılcı Terapi” isminin eksik olduğunu düşünerek 1961'de Akılcı Duygusal Terapi olarak değiştirmiştir. Ancak kullandığı bilişsel yöntemler ve bilişe yaptığı vurgu nedeniyle kuramının adında “bilişsel” isminin geçmesini istemiş fakat Beck ve 'un Bilişsel Davranışçı Terapisinin bu isimlerle anılmış olmasından dolayı çok geç kaldığını düşünmüştür. Davranışçı perspektif üzerinden yaptığı uygulamalar nedeniyle de son olarak 1993'te Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi olarak değiştirmiştir. Günümüzdeki diğer ismi Rasyonel Duygucu Davranışçı Terapi (RDDT) olarak da geçmektedir.
Ellis ilk olarak cinsel terapi, evlilik ve aile konularıyla ilgilenmiştir. Bu konularda danışanlarına bilgi vermeye başlamıştır. Ancak danışanlarının problemlerinin bilgi eksikliğinden olduğunu düşünüp psikanaliz eğitimi almıştır. Bir süre psikanaliz terapi uyguladıktan sonra bu yöntemin de eksik olduğunu düşünmeye başlamıştır. Ardından eklektik terapileri de deneyen Ellis bu yöntemleri de yeterli bulmamıştır. Bu denemeler boyunca Stoacı felsefenin “İnsanların psikolojik rahatsızlıklarının nedeni olaylar değil, insanların olaylara bakışıdır.” görüşünden etkilenmiş ve kendi kuramını oluşturmuştur (Doğan, 1995). Sharf (2008) tarafından ADDT’nin felsefi temellerinin altında sorumluluk taşıyan hedonizm, temel insancıl inançları ve rasyonalizme bakış açısı ögelerinin yattığı belirtilmiştir.
ABC Kişilik Kuramı
ADDT, psikopatolojinin temelinde insanların akılcı olmayan inançlarının olduğunu söyler, bu görüşü de ABC Kişilik Modeli’yle açıklar. ABC kuramında A noktasında kişiyi rahatsız eden bir durum vardır. B noktasında A durumuna dair olan inançlar yer alır. C ise sonucu ifade eder. Eğer kişinin A durumu için akılcı olmayan inançları varsa C noktasında kişi için hoş olmayan kaygı, stres, depresyon gibi durumlar yaşar. Terapideki amaç B noktasındaki A ’ya dair olan akılcı olmayan inançları, akılcı olan inançlar ile değiştirmektir. Örneğin: Bir sunum yapmak (A) kişi için gergin bir durumsa, kişi muhtemelen sunum esnasında komik duruma düşmekten korkmaktadır (B). Bu durum da kişide kaygı yaratabilir (C). İşte terapist bu kişinin B noktasında yer alan akılcı olmayan inancını değiştirmeye çalışır. Böylece kaygı (C) azalacaktır.
Akılcı Olmayan İnançlar
ADDT’de, inanç sistemi, akılcı ve akılcı olmayan inanışlar (irrasyonel ve rasyonel inanışlar) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Akılcı olan inançlar genel itibarıyla gerçeklikle tutarlı, mantıklı ve esnektir. Akılcı olmayanlar ise mantık dışı, katı ve aşırı genellemelere neden olmaktadır.
Shepherd (1995)’e göre 15 çeşit akılcı olmayan inanç vardır:
- Tünel görüşü: “Diğerleri gibi bu partinin de sıkıcı olacağını düşünüyorum.”
- Abartarak felaketleştirme: “Bu berbat otobüslerde yolculuk etmeye dayanamam.”
- Kara ya da beyaz: “Ya benden yanasın ya da bana karşısın.”
- Genelleştirme: “Ben teniste asla iyi olamayacağım.”
- Sayıltı: “Kırk yaşında olduğuma göre hayatımın doruğundayım demektir.”
- Yansıtma: “Beni sevmediğini, benden hoşlanmadığını biliyorum.”
- Olumsuz düşünce: “İki gündür birbirimizi görmedik. Sanırım ilişkimiz sona ermekte.”
- Özbilinçlilik: “Buradaki pek az insan benden akıllı görünüyorlar.”
- Suçlama: “Borçlu olmamız sizin hatanızdır.”
- Yanlılık: “Bu doğru ve adil değil, beni daha sık dışarıya götürmeli.”
- Duygusal yorumlama: “Çok sıkılıyorum/çökkünüm, çünkü yaşam çok anlamsız.”
- Manipüle etme: “Eğer daha sık cinsel birlikteliğimiz olsaydı daha şefkatli olabilirdim.”
- Gereklilikler: “Her zaman en iyi olmalıyım.”
- Farklı olma zorunluluğu: “Bu işi senden daha uzun bir süredir yapıyorum. Dolayısıyla ben ne yaptığımı biliyorum.”
- Cennet ödülü: “Ben çalıştım ve bu çocukları ben büyüttüm ve şimdi aldığım teşekkürlere bak.”.
Sağlıklı ve Sağlıksız Duygular
Kurama göre ABC modelinin C kısmında yer alan duygular ikiye ayrılır: Sağlıklı olumsuz duygular sekiz tanedir ve sağlıksız olumsuz duygular sekiz tanedir. Terapinin amacı irrasyonel inanışların yerine alternatif olan rasyonel inanışları bilişsel süreçlerinde değiştirmek ve bireyin kendisini motive edici, beden sağlığını destekleyici, hedeflerine varmada kullanabileceği sağlıklı olumlu duygular yaşamasını sağlamaktır. Sağlıklı olumlu duygular kişileri hedeflerine yönelik harekete geçirici özelliğe sahiptir ve kişinin psikolojik iyi oluş haline, bedenine ve kişiler arası ilişkilerine zarar vermez. Öte yandan sağlıksız olumsuz duygular ise ruhsal bozukluklara neden olabilir, bireyi hedeflerinden alıkoyar, bedenine zarar verici davranışlara ve kişiler arası bozuk ilişkilere neden olabilir.
- Sağlıklı olumsuz duygular: Üzüntü, endişe, can sıkıntısı, pişmanlık, hayal kırıklığı, ilişki için endişelenme, imrenme ve tasa/gam'dır.
- Sağlıksız olumsuz duygular: Depresyon, anksiyete, öfke, suçluluk, utanç, kıskançlık, çekememezlik ve yaralanmışlıktır.
ADDT’de bireyin ulaşması beklenen amaçları şunlardır
1. Kişisel sorumluluk (Personal responsibility)
2. Kendine ilgi gösterme (Self-interest)
3. Sosyal ilgi (Social interest)
4. Kendini yönetme (Self-direction)
5. Hoşgörü (Tolerance)
6. Esneklik (Flexibility)
7. Kesinliğin olmadığını kabul etme (Acceptance of uncertainty)
8. İlgi-duyarlılık (Commitment)
9. Bilimsel düşünme (Scientific thinking)
10. Kendini kabul etme (Self-acceptance)
11. Risk alma (Risk taking)
12. Ütopyacı olmama (Nonutopianism)
13. Uzun dönemli haz elde etme (Long-range hedonism).
ADDT’nin Temel İlkeleri
İnsan doğuştan hem akılcı hem de akılcı olmayan bir potansiyele sahiptir ve içinde yaşadığı kültür akılcı olmayan eğilimlerinin artmasında önemli rol oynamaktadır. Bireyin psikolojik rahatsızlığının nedeni karşılaştığı olaylar değil, olaylara ilişkin sahip olduğu akılcı olmayan inançlardır. Tercihler ve isteklerden çok katı talepleri, zorunlulukları, “meli, malıları” içeren akılcı olmayan inançlar genellikle bireyin kendisine, başkalarına ve içinde yaşadığı dünyaya yöneliktir. Birey bu inançları kendi kendine telkin ve tekrar ederek sürekliliğini sağlamaktadır. Akılcı olmayan inançlardan kaynaklanan tutumlar ise talepkarlık, felaketleştirme, tahammülsüzlük ve suçlamadır. Birey, kendi akılcı olmayan inançlarını fark ederek onlarla mücadele edebilirse psikolojik rahatsızlıklarını azaltabilir ve daha sağlıklı duygu durumları yaşayabilir. ADDT, bireyin yaşadığı olumsuz duyguları sağlıklı olan ve olmayan olumsuz duygular olarak ayırmaktadır. Buna göre kaygı, öfke, umutsuzluk, değersizlik gibi duygular sağlıksız olumsuz duygulardır ve akılcı olmayan inançlardan kaynaklanırlar. Bireyin daha akılcı inançlarıyla ilişkili olan pişmanlık, üzüntü, can sıkıntısı, hayal kırıklığı gibi duyguları ise sağlıklı olumsuz duygulardır ve psikolojik sağlığın bir göstergesidir. ADDT, bireyin akılcı olmayan inançlarıyla mücadele etmesine yardım ederek psikolojik rahatsızlığın belirtileri olan sağlıksız olumsuz duygular yerine, daha sağlıklı olumsuz duygular yaşamalarını kolaylaştırmaya çalışır. Bilişsel-davranışçı bir yaklaşım olarak kabul edilen ADDT, bireyin psikolojik rahatsızlıklarının üstesinden gelebilme potansiyeline sahip olduğunu ileri sürmesiyle ve esnekliği, hoşgörüyü, kendini ve çevresini kabul etmesini vurgulayan psikolojik sağlık ölçütleriyle aynı zamanda hümanist bir bakışa da sahiptir.
Terapistin İşlevi ve Rolü
ADDT terapistlerinin ilk adımı kişinin akılcı olmayan düşünme biçimlerinin farkına varmasını sağlamak ve bunlar yerine olumlu gerçekçi düşünceler geliştirmeyi öğretmektir. Bunu sağlamak için terapist danışana sorgulamayı, tıpkı bir bilim adamı gibi düşünmeyi öğretir. Terapide kullanılan 2. adımda amaç, kişinin düşüncelerinin farkına varmasını daha da ileri götürmektir. Terapist danışana bu düşüncelerin rahatsızlıklarının nedeni olduğunu anlatmaya çalışır. 3. adımda akılcı olmayan düşünceleri fark eden danışan bu noktada düşüncelerini değiştirmekte zorlanır. Kendisini bu düşüncelere sahip olduğu için suçlamaya başlar. Bu noktada terapist danışanının kendini suçlamasını engellemeye çalışır. 4. adımda terapist gelecekte danışanın kapılabileceği akılcı olmayan düşünceler için danışana akılcı felsefeyi benimsetmeye çalışır.
Kaynakça
- ^ Türküm, S.A. (1974). Akılcı-Duygusal Terapide yansımalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27(2), 969-974.[1] 3 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c Çivitci, A., Türküm, S.A., Duy, B. ve Hamamcı, Z. (2014). Akılcı-duygusal davranış terapisi. Okullarda Akılcı-Duygusal Davranış Terapisine dayalı uygulamalar (2. Baskı) içinde (1-13). Ankara: Pegem Akademi.[2] 30 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Rasyonel duygucu davranışçı terapi uygulamacısının bir kılavuzu. Raymond DiGiuseppe, Kristene A. Doyle, Windy Dryden, Wouter Backx, Murat Artıran. Ankara: Nobel Yayınları. 2017. ISBN . OCLC 1020495181.
- ^ Ulaş, Ö., Voltan-Acar, N. (2013). Türkülerin Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi açısından değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi, 37.[3] 10 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Burger, J, M. (2006). Kişilik:Psikoloji biliminin insan doğasına dair söyledikleri (1. Baskı). İstanbul:Kaknüs Yayıncılık.
- ^ Gençtanırım, D. ve Voltan-Acar, N. (2007). Akılcı‐Duygusal Davranışçı Yaklaşım ve Sezen Aksu şarkıları. Eğitim ve Bilim, 32(143), 27-40.[4] 19 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Ortakale, M.Y. (2008). Akılcı davranış eğitimi (Doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilimdalı.[5] 29 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Artiran, Murat (2020). A Cross-Cultural Redefinition of Rational Emotive and Cognitive Behavior Therapy : From the West to the Middle East. New York, NY: Routledge. ISBN . OCLC 1113874033.
- ^ a b Rasyonel duygucu davranışçı terapi uygulamacısının bir kılavuzu. Raymond DiGiuseppe, Kristene A. Doyle, Windy Dryden, Wouter Backx, Murat Artıran. Ankara. 2017. ISBN . OCLC 1020495181.
- ^ Kaya, S.N. (7 Mart 2014). Akılcı Duygusal Terapi ve diğer bilişsel davranışsal yaklaşımlar.http://www.sanalpsikolog.com/docs/AkilciDuygusalTerapi.doc
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Akilci Rasyonel Duygusal Davranisci Terapi Albert Ellis tarafindan gelistirilmis br psikoterapi yontemidir Terapi Bilissel Davranissal ve Emosyonel surecler uzerinden aciklamalar ve tedavi sunmaktadir Akilci Duygusal Davranisci Terapi ADDT Ellis bilissel terapilerden kabul edilen kuraminin adini ilk olarak 1955 te Akilci Rasyonel Psikoterapi olarak koymustur ve sonradan sadece Akilci Terapi isminin eksik oldugunu dusunerek 1961 de Akilci Duygusal Terapi olarak degistirmistir Ancak kullandigi bilissel yontemler ve bilise yaptigi vurgu nedeniyle kuraminin adinda bilissel isminin gecmesini istemis fakat Beck ve un Bilissel Davranisci Terapisinin bu isimlerle anilmis olmasindan dolayi cok gec kaldigini dusunmustur Davranisci perspektif uzerinden yaptigi uygulamalar nedeniyle de son olarak 1993 te Akilci Duygusal Davranisci Terapi olarak degistirmistir Gunumuzdeki diger ismi Rasyonel Duygucu Davranisci Terapi RDDT olarak da gecmektedir Ellis ilk olarak cinsel terapi evlilik ve aile konulariyla ilgilenmistir Bu konularda danisanlarina bilgi vermeye baslamistir Ancak danisanlarinin problemlerinin bilgi eksikliginden oldugunu dusunup psikanaliz egitimi almistir Bir sure psikanaliz terapi uyguladiktan sonra bu yontemin de eksik oldugunu dusunmeye baslamistir Ardindan eklektik terapileri de deneyen Ellis bu yontemleri de yeterli bulmamistir Bu denemeler boyunca Stoaci felsefenin Insanlarin psikolojik rahatsizliklarinin nedeni olaylar degil insanlarin olaylara bakisidir gorusunden etkilenmis ve kendi kuramini olusturmustur Dogan 1995 Sharf 2008 tarafindan ADDT nin felsefi temellerinin altinda sorumluluk tasiyan hedonizm temel insancil inanclari ve rasyonalizme bakis acisi ogelerinin yattigi belirtilmistir ABC Kisilik Kurami ADDT psikopatolojinin temelinde insanlarin akilci olmayan inanclarinin oldugunu soyler bu gorusu de ABC Kisilik Modeli yle aciklar ABC kuraminda A noktasinda kisiyi rahatsiz eden bir durum vardir B noktasinda A durumuna dair olan inanclar yer alir C ise sonucu ifade eder Eger kisinin A durumu icin akilci olmayan inanclari varsa C noktasinda kisi icin hos olmayan kaygi stres depresyon gibi durumlar yasar Terapideki amac B noktasindaki A ya dair olan akilci olmayan inanclari akilci olan inanclar ile degistirmektir Ornegin Bir sunum yapmak A kisi icin gergin bir durumsa kisi muhtemelen sunum esnasinda komik duruma dusmekten korkmaktadir B Bu durum da kiside kaygi yaratabilir C Iste terapist bu kisinin B noktasinda yer alan akilci olmayan inancini degistirmeye calisir Boylece kaygi C azalacaktir Akilci Olmayan Inanclar ADDT de inanc sistemi akilci ve akilci olmayan inanislar irrasyonel ve rasyonel inanislar olmak uzere ikiye ayrilmaktadir Akilci olan inanclar genel itibariyla gerceklikle tutarli mantikli ve esnektir Akilci olmayanlar ise mantik disi kati ve asiri genellemelere neden olmaktadir Shepherd 1995 e gore 15 cesit akilci olmayan inanc vardir Tunel gorusu Digerleri gibi bu partinin de sikici olacagini dusunuyorum Abartarak felaketlestirme Bu berbat otobuslerde yolculuk etmeye dayanamam Kara ya da beyaz Ya benden yanasin ya da bana karsisin Genellestirme Ben teniste asla iyi olamayacagim Sayilti Kirk yasinda olduguma gore hayatimin dorugundayim demektir Yansitma Beni sevmedigini benden hoslanmadigini biliyorum Olumsuz dusunce Iki gundur birbirimizi gormedik Sanirim iliskimiz sona ermekte Ozbilinclilik Buradaki pek az insan benden akilli gorunuyorlar Suclama Borclu olmamiz sizin hatanizdir Yanlilik Bu dogru ve adil degil beni daha sik disariya goturmeli Duygusal yorumlama Cok sikiliyorum cokkunum cunku yasam cok anlamsiz Manipule etme Eger daha sik cinsel birlikteligimiz olsaydi daha sefkatli olabilirdim Gereklilikler Her zaman en iyi olmaliyim Farkli olma zorunlulugu Bu isi senden daha uzun bir suredir yapiyorum Dolayisiyla ben ne yaptigimi biliyorum Cennet odulu Ben calistim ve bu cocuklari ben buyuttum ve simdi aldigim tesekkurlere bak Saglikli ve Sagliksiz Duygular Kurama gore ABC modelinin C kisminda yer alan duygular ikiye ayrilir Saglikli olumsuz duygular sekiz tanedir ve sagliksiz olumsuz duygular sekiz tanedir Terapinin amaci irrasyonel inanislarin yerine alternatif olan rasyonel inanislari bilissel sureclerinde degistirmek ve bireyin kendisini motive edici beden sagligini destekleyici hedeflerine varmada kullanabilecegi saglikli olumlu duygular yasamasini saglamaktir Saglikli olumlu duygular kisileri hedeflerine yonelik harekete gecirici ozellige sahiptir ve kisinin psikolojik iyi olus haline bedenine ve kisiler arasi iliskilerine zarar vermez Ote yandan sagliksiz olumsuz duygular ise ruhsal bozukluklara neden olabilir bireyi hedeflerinden alikoyar bedenine zarar verici davranislara ve kisiler arasi bozuk iliskilere neden olabilir Saglikli olumsuz duygular Uzuntu endise can sikintisi pismanlik hayal kirikligi iliski icin endiselenme imrenme ve tasa gam dir Sagliksiz olumsuz duygular Depresyon anksiyete ofke sucluluk utanc kiskanclik cekememezlik ve yaralanmisliktir ADDT de bireyin ulasmasi beklenen amaclari sunlardir 1 Kisisel sorumluluk Personal responsibility 2 Kendine ilgi gosterme Self interest 3 Sosyal ilgi Social interest 4 Kendini yonetme Self direction 5 Hosgoru Tolerance 6 Esneklik Flexibility 7 Kesinligin olmadigini kabul etme Acceptance of uncertainty 8 Ilgi duyarlilik Commitment 9 Bilimsel dusunme Scientific thinking 10 Kendini kabul etme Self acceptance 11 Risk alma Risk taking 12 Utopyaci olmama Nonutopianism 13 Uzun donemli haz elde etme Long range hedonism ADDT nin Temel Ilkeleri Insan dogustan hem akilci hem de akilci olmayan bir potansiyele sahiptir ve icinde yasadigi kultur akilci olmayan egilimlerinin artmasinda onemli rol oynamaktadir Bireyin psikolojik rahatsizliginin nedeni karsilastigi olaylar degil olaylara iliskin sahip oldugu akilci olmayan inanclardir Tercihler ve isteklerden cok kati talepleri zorunluluklari meli malilari iceren akilci olmayan inanclar genellikle bireyin kendisine baskalarina ve icinde yasadigi dunyaya yoneliktir Birey bu inanclari kendi kendine telkin ve tekrar ederek surekliligini saglamaktadir Akilci olmayan inanclardan kaynaklanan tutumlar ise talepkarlik felaketlestirme tahammulsuzluk ve suclamadir Birey kendi akilci olmayan inanclarini fark ederek onlarla mucadele edebilirse psikolojik rahatsizliklarini azaltabilir ve daha saglikli duygu durumlari yasayabilir ADDT bireyin yasadigi olumsuz duygulari saglikli olan ve olmayan olumsuz duygular olarak ayirmaktadir Buna gore kaygi ofke umutsuzluk degersizlik gibi duygular sagliksiz olumsuz duygulardir ve akilci olmayan inanclardan kaynaklanirlar Bireyin daha akilci inanclariyla iliskili olan pismanlik uzuntu can sikintisi hayal kirikligi gibi duygulari ise saglikli olumsuz duygulardir ve psikolojik sagligin bir gostergesidir ADDT bireyin akilci olmayan inanclariyla mucadele etmesine yardim ederek psikolojik rahatsizligin belirtileri olan sagliksiz olumsuz duygular yerine daha saglikli olumsuz duygular yasamalarini kolaylastirmaya calisir Bilissel davranisci bir yaklasim olarak kabul edilen ADDT bireyin psikolojik rahatsizliklarinin ustesinden gelebilme potansiyeline sahip oldugunu ileri surmesiyle ve esnekligi hosgoruyu kendini ve cevresini kabul etmesini vurgulayan psikolojik saglik olcutleriyle ayni zamanda humanist bir bakisa da sahiptir Terapistin Islevi ve Rolu ADDT terapistlerinin ilk adimi kisinin akilci olmayan dusunme bicimlerinin farkina varmasini saglamak ve bunlar yerine olumlu gercekci dusunceler gelistirmeyi ogretmektir Bunu saglamak icin terapist danisana sorgulamayi tipki bir bilim adami gibi dusunmeyi ogretir Terapide kullanilan 2 adimda amac kisinin dusuncelerinin farkina varmasini daha da ileri goturmektir Terapist danisana bu dusuncelerin rahatsizliklarinin nedeni oldugunu anlatmaya calisir 3 adimda akilci olmayan dusunceleri fark eden danisan bu noktada dusuncelerini degistirmekte zorlanir Kendisini bu dusuncelere sahip oldugu icin suclamaya baslar Bu noktada terapist danisaninin kendini suclamasini engellemeye calisir 4 adimda terapist gelecekte danisanin kapilabilecegi akilci olmayan dusunceler icin danisana akilci felsefeyi benimsetmeye calisir Kaynakca Turkum S A 1974 Akilci Duygusal Terapide yansimalar Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Dergisi 27 2 969 974 1 3 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Civitci A Turkum S A Duy B ve Hamamci Z 2014 Akilci duygusal davranis terapisi Okullarda Akilci Duygusal Davranis Terapisine dayali uygulamalar 2 Baski icinde 1 13 Ankara Pegem Akademi 2 30 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rasyonel duygucu davranisci terapi uygulamacisinin bir kilavuzu Raymond DiGiuseppe Kristene A Doyle Windy Dryden Wouter Backx Murat Artiran Ankara Nobel Yayinlari 2017 ISBN 978 605 320 616 3 OCLC 1020495181 Ulas O Voltan Acar N 2013 Turkulerin Akilci Duygusal Davranisci Terapi acisindan degerlendirilmesi Akademik Bakis Dergisi 37 3 10 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Burger J M 2006 Kisilik Psikoloji biliminin insan dogasina dair soyledikleri 1 Baski Istanbul Kaknus Yayincilik Genctanirim D ve Voltan Acar N 2007 Akilci Duygusal Davranisci Yaklasim ve Sezen Aksu sarkilari Egitim ve Bilim 32 143 27 40 4 19 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Ortakale M Y 2008 Akilci davranis egitimi Doktora tezi Cukurova Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Egitim Bilimleri Anabilimdali 5 29 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Artiran Murat 2020 A Cross Cultural Redefinition of Rational Emotive and Cognitive Behavior Therapy From the West to the Middle East New York NY Routledge ISBN 978 1 000 65074 7 OCLC 1113874033 a b Rasyonel duygucu davranisci terapi uygulamacisinin bir kilavuzu Raymond DiGiuseppe Kristene A Doyle Windy Dryden Wouter Backx Murat Artiran Ankara 2017 ISBN 978 605 320 616 3 OCLC 1020495181 Kaya S N 7 Mart 2014 Akilci Duygusal Terapi ve diger bilissel davranissal yaklasimlar http www sanalpsikolog com docs AkilciDuygusalTerapi doc