Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
ARPANET, (İngilizce: Advanced Research Projects Agency Network'ün kısaltması), bir bilgisayar ağıdır ve ilk olarak 1968'den itibaren Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri adına Massachusetts Teknoloji Enstitüsü ve ABD Savunma Bakanlığı liderliğindeki küçük bir araştırmacı grubu tarafından geliştirilmiştir. Günümüz internetinin öncüsüdür. Paul Baran (RAND Corporation) ve Donald Watts Davies (merkezsiz ağ yapısı ve paket şifreleme), ARPANET'in geliştirilmesinde iletişim için temel olarak kullanılan kısmî ağ düzeni ve paket şifreleme ağlar alanında önemli bulgular sağlamıştır.
Günümüzde veri ve ses iletişiminin dünya çapındaki baskın temeli olarak görülen paket dağıtımı veri iletişiminde yeni ve önemli bir kavram işlevi görüyordu. Daha önceleri veri iletişimi devre dağıtımı yöntemine dayanıyordu. Eski telefon devrelerini andıran bu yöntemde telefonun bir ucundaki kişinin konuşma süresinin sonuna dek hattın diğer ucundaki kişiden başkasıyla iletişim kurması olanaksızdı.
Paket dağıtma yönteminde bir sistemin tek bir iletişim hattı kullanarak birden çok makineyle haberleşebilmesi için verinin küçük parçalara ayrılıp bu parçaların daha sonra paketler halinde düzenlenmesi gerekiyordu. Bu sayede bağlantı hattı paylaşılabiliyor (Tek bir posta merkezinden farklı varış noktalarına birçok mektubun gönderilmesinde olduğu gibi) ve her paket diğer paketlerden bağımsız olarak gönderilebiliyordu.
Lincoln Laboratuvarı biliminsanlarından Larry Roberts tarafından geliştirilen bir paket dağıtım yöntemi ARPANET'in tasarımının temelini oluşturmuştur.
Geçmiş
Çok sayıda bilgisayar kullanıcısının birbirleriyle haberleşebilmelerini öngören bir bilgisayar ağı hakkındaki ilk düşünceler Ağustos 1962'de Bolt, Beranek ve Newman (BBN)'den J.C.R. Licklider tarafından "Galaksilerarası Bilgisayar Ağı" kavramına atfen ortaya atılmıştır. İnternet'in günümüzde sahip olduğu tüm özellikler bu çalışma sırasında belirlenmiştir.
Ekim 1963'te Licklider, ABD Savunma Bakanlığı'nın Gelişmiş Araştırma Projeleri Dairesi (o tarihteki adıyla ARPA) bünyesindeki Davranış Bilimleri ve Denetim ve Komuta Programları başkanlığına atandı. Daha sonraları Ivan Sutherland ve Bob Taylor'ı bu projenin çok önemli bir kavram kurgusuna sahip olduğuna ikna etti ancak çalışmaların somut sonuçlarını göremeden ARPA'dan ayrıldı.
ARPA ve Taylor'ın bir bilgisayar iletişim ağı kurma çalışmaları sürmekteydi. Öncelikli hedef, ARPA tarafından sağlanan bilgisayarların bulunduğu farklı konumlardaki ARPA destekli araştırmacıların birbirleriyle iletişiminin sağlanması ve üretilecek yazılımların daha geniş bir çevrede kullanılmasının yolunun açılmasıydı. Taylor, ofisinde ARPA tarafından sağlanan üç bilgisayar yardımıyla üç farklı konumla iletişim sağlayabiliyordu. Bunlar; Santa Monica'da Sistem Geliştirme Kuruluşu için kullanılan Q-32, Kalifornia Üniversitesi'nde için kullanılan bir bilgisayar ve MIT'de bulunan ve Multics projesi için kullanılan bilgisayardı. Taylor'ın bu konudaki sözleri şöyle:
- "Her üç terminal için üç farklı komut bulunuyordu. Bu nedenle farklı konumlardaki kişilerle görüşme yapabilmek için etkin hattaki bağlantıyı kesmem ve yeni iletişim hattı için yeni kod ile giriş yapmam gerekiyordu. Kendi kendime şunu söyledim: Farklı üç bağlantı noktasına sahipsek her bağlantı noktasına ulaşabilen bir çıkış noktası olmalı. ARPAnet bu düşünceden doğmuştur." [1]22 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
O sıralar başka kişiler de (büyük çoğunluğu birbirinden bağımsız olmak üzere) daha sonraları "paket dağıtma" olarak adlandırılacak olan kavramın birçok yönünü çözmüşlerdi. Bu nedenle, ARPANET'in asıl tarihi tüm bu farklı kaynaklara dayanmaktadır.
Kurulum
1968 yazı itibarıyla eksiksiz bir plan hazırlanmıştı. Planın ARPA'dan onay almasının hemen ardından 140 kuruluşa açık artırma için fiyat belirleme isteğinde bulunuldu. Bunlardan çoğu isteği tuhaf buldu ve içlerinde yalnızca dördünün dünya çapında olduğu 12 şirket fiyat bildiriminde bulundu. Yıl sonu itibarıyla katılımcı sayısı ikiye kadar düşen ihale, sonuç müzakerelerinin ardından 7 Nisan 1969 tarihinde BBN'e verildi.
BBN'in proje planı Roberts'ın planıyla örtüşmekteydi. Şöyle ki, ağ şu anda "yönlendiriciler" olarak adlandırılan arayüz ileti işlemcilerinden oluşacaktı. Her konumdaki işlemciler "kaydet ve yönlendir" denilen paket dağıtma işlevini görecek ve bu işlemciler birbirlerine 50 kbps hızda çalışan çevirgeler yardımıyla bağlanacaklardı. Sunucu bilgisayarlarla işlemciler arasındaki bağlantı özel arayüzler aracılığıyla sağlanacaktı.
BBN birinci kuşak işlemci yapımı için sağlamlaştırılmış bir Honeywell DDP-516 kullanmaya karar verdi. 516, 24 kBlik bir belleğe (artırılabilir) ve 16 kanallı bir doğrudan bellek erişimli bir kontrol birimine sahipti. Sunucu ve çevirge bağlantıları için özel arayüzler kullanıldı. 516, ön yüzdeki lambalara ek olarak 24 sinyal ışığından oluşan ve işlemcinin iletişim kanallarının durumunu gösteren lamba kümesine de sahipti. Her işlemci dört yerel sunucuyu destekliyor ve altı işlemciyle bağlantı kurabiliyordu.
BBN'in küçük ekibi (başlangıçta yalnızca yedi kişiden oluşmaktaydı) fiyat bildirimi metninde belirtilen ayrıntılara uymak koşuluyla kısa süre içinde çalışan bir sistem tasarladılar. Donanım ve dünyanın ilk paket dağıtma yazılımından oluşan sistemin kurulumu dokuz ay içinde tamamlandı.
İlk konumlanma
İlk ARPANET dört işlemciden oluşmaktaydı. Bu işlemciler aşağıda listelenen konumlara kuruldular.
- Leonard Kleinrock'un SDS Sigma 7 kullanarak kurduğu bir ağ ölçüm merkezinin bulunduğu UCLA'da.
- Douglas Engelbart'ın NLS sistemi ('Genie' adıyla anılan bu sistem ilk önemli yüksekmetin sistemi olarak bilinir)ni kurduğu Stanford Araştırma Enstitüsü'nde.
- IBM 360/75 türü bilgisayarlara sahip olan Culler Etkileşimli Matematik Merkezi'nin bulunduğu UC Santa Barbara'da.
- Ivan Sutherland tarafından getirilen PDP-10'lerin bulunduğu Utah Üniversitesi Örüntü Bölümü.
İlk kesin ARPANET hattı Kaliforniya Üniversitesi ile SAE'deki işlemciler arasında 21 Kasım 1969 tarihinde kurulmuştur. Dört üçlü ağ 5 Aralık 1969 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır .
ARPANET üzerinden ilk ileti gönderimi 29 Ekim 1969 tarihinde saat 22:30'da iki sunucu arasında gerçekleşmiştir. İleti, UCLA profesörlerinden Leonard Kleinrock'un danışmanlığını yaptığı UCLA öğrencisi bir programcı olan Charley Kline tarafından gönderilmiştir. Yalnızca "login" sözcüğünü içeren ileti UCLA'daki SDS Sigma 7 sunucusundan SAE'deki SDS 940 sunucusuna gönderilmiştir. İlk iki harf olan "l" ve "o" sorunsuz biçimde iletildi ancak sistem bundan hemen sonra durdu. Böylece ARPANET üzerindeki ilk başarılı ileti "lo" oldu. "login" sözcüğünün tamamının gönderilmesi için bir saate yakın bir çalışma gerekti.
Yazılım ve protokol geliştirme
İki sunucunun ARPANET üzerindeki iletişiminin başlangıç noktası sunucuların ARPANET işlemcilerine hangi yolla ileti gönderebileceklerini tanımlayan 1822 protokolüdür. İleti biçimi geniş bir bilgisayar mimarisine hizmet sunacak biçimde tasarlanmıştı. Bir 1822 iletisi; ileti türü, sunucu adresi ve bir veri alanından oluşmaktaydı. Bir sunucudan diğerine ileti göndermek için gönderici sunucunun alıcı sunucunun sunucu adresini içeren bir iletiyi biçimleyip onu 1822 donanım arayüzü yardımıyla karşıya iletmesi gerekiyordu. İletinin yerel bir sunucuya ya da başka bir işlemciye gönderilmesi durumunda işlemci, iletinin gönderildiğini görebiliyordu. İleti karşı tarafa ulaştığında alıcı göndericiye bir onay iletisi (Sonraki İleti İçin Hazırım) gönderiyordu.
Çagdaş İnternet datagramlarının aksine ARPANET, tüm 1822 iletilerinin başarılı bir biçimde karşı tarafa iletilmesini amaçlıyordu. Ne var ki, 1822 protokolünün aynı sunucu üzerinde çalışan farklı uygulamalar arasındaki bağlantılarda karışıklığa yol açtığı gözlenmiştir. Bu sorun Ağ Denetim Programı yoluyla çözülmüştür. Buna göre, farklı sunuculardaki farklı işlemler arasındaki çift yönlu iletişim hatları standart bir yöntem kullanmak suretiyle kurulabilirdi. Bu arayüz, yazılım uygulamaları kullanarak üst düzey iletişim protokollerinin oluşturulmasına yardımcı oldu. Bu, OSI modeline aktarılan bir kavram olan protokol katmanlama nın ilk örneğidir.
1983'te (TCP/IP) protokolleri ARPANET'in ana kısmı haline gelirken ARPANET, yeni doğmakta olan İnternet'in birçok bileşeninden yalnızca biri olmak üzereydi.
Ağ uygulamaları
Ağ Denetim Programı bir sunucu üzerinde çalışan çeşitli uygulamalar tarafından kullanılan standart bir ağ hizmetleri kümesi sunmaktaydı. Bu, üzerine inşa edildiği ağ hizmetinden az çok bağımsız olarak çalışan uygulama protokollerinin gelişimine katkıda bulundu. ARPANET'in İnternet protokollerine geçtiği 1983 yılında kayda değer uygulama protokolleri de aynı yolu izledi.
- E-posta: 1971 yılında BBN'den Ray Tomlinson ilk e-postayı gönderdi [3]6 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. 1973 yılı itibarıyla e-posta, ARPANET trafiğinin %75'ini oluşturmaktaydı.
- Dosya aktarımı: 1973 yılı itibarıyla FTP'nin teknik ayrıntıları tanımlanmıştı. Bu protokol, ARPANET üzerinden dosya aktarımına izin veriyordu.
- Ses trafiği: Bir Ağ Ses Protokolü (NVP) standardı tanımlandı (RFC 741) ve hemen uygulandı. Ne var ki, ARPANET üzerinden yapılan konferans görüşmeleri teknik nedenlerle sürekli başarısızlığa uğradı. İnternet üzerinden sesli iletişim uzun yıllar boyunca makul bir olgu olarak görülmeyecekti.
Gelişim
Mart 1970'te BBN'in doğu yakasındaki bir işlemciyle birleşen ARPANET'in etkinlik alanı genişledi. Ağ, bundan sonra çabucak büyüdü: Haziran 1970'te 9, Aralık 1970'te 13, Eylül 1971'de 18 işlemciye ulaştı (Bu sırada üniversite ve devlet araştırma merkezlerinde toplam 23 sunucu ağa bağlıydı). Ağustos 1972'de 29'a ulaşan işlemci sayısı Eylül 1973'te 40'a kadar yükseldi.
Ayrıca, Pasifik Okyanusu üzerinden Hawaii'ye ve Atlantik Okyanusu üzerinden Norveç'e iki uydu hattı kuruldu. Kısa bir süre sonra, Norveç ile İngiltere'yi birbirine bağlamak amacıyla Londra'da karasal bir devre kuruldu.
Haziran 1974'te 46 olan işlemci sayısı Temmuz 1975'te 57'ye yükseldi. 213'e ulaşan sunucu sayısı ortalama yirmi günde bir artmaktaydı.
ARPANET'in birkaç yıl boyunca sorunsuz çalışması ARPA'yı ağı yönetecek başka bir birim aramaya yöneltti. Bunun nedeni, ARPA'nın kuruluş amacının bir iletişim hattı yönetmekten çok araştırma-geliştirme çalışmaları için kaynak sağlamak olmasıydı. Görüşmeler sonucunda ağın yönetimi Savunma Bakanlığı'na bağlı Savunma İletişim Dairesi'ne bırakıldı.
1983 yılında ARPANET'in ordu ile ilintili kısmı MILNET adı altında başka bir ağa ayrıldı. Ayrılmadan önce 113 terminalden oluşan ARPANET'e, MILNET'in kurulmasının ardından 68 terminal kaldı.
Donanım gelişimi
230.4 kbit/s hızları destekleyen işlemci devreleri 1970 yılında ağ bünyesine katıldı ancak bu kapasite çok kullanılmadı.
1971 yılı Honeywell 316 adlı düşük yoğunluklu makinelerin işlemci olarak kullanıldıkları ilk tarihtir. Makine, terminal işlemcisi olarak kullanıldığında sunucuların tek terminaline karşılık 65 ASCII seri terminaline izin veriyordu. 316, mali ve bakım kolaylığı açısından 516'ya göre daha elverişliydi. Bu makine, sunucu sürümlerinde 40 kB'lik bir belleğe sahipti. 1973 yılında, bellek boyutu işlemciler için 32 kB'a, sunucu işlemciler için 56 kB'a yükseltildi.
BBN 1975 yılında Pluribus işlemcilerinde çalışabilecek bir yazılım geliştirdi ancak kısa süre içinde pek yayılma olanağı bulamadı. 1981 yılında ise BBN, kendi ürettiği C/30 işlemcileri için bir yazılım geliştirdi.
NSFNet'in kurulmasını izleyen süreçte ARPANET bünyesindeki çoğu işlemci devre dışı bırakıldı. Az sayıdaki diğer işlemciler ise 1989 yılına kadar çalışmayı sürdürdü.
ARPANET ve nükleer saldırılar
ARPANET hakkındaki bir yarı efsaneye göre ağın kuruluş amacı nükleer saldırılara karşı koymaktı. Internet Society'nin ARPANET'in teknik ayrıntılarını anlattığı yazıda şöyle deniliyor:
- "ARPANET'in bir nükleer saldırıya karşı korunma amacıyla ortaya çıktığı iddiası RAND çalışması sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu kesinlikle doğru değildi. Nükleer bir saldırı olasılığı yalnızca RAND çalışması kapsamında ortaya atılmıştı. Gene de, daha sonraları İnternet üzerinde yapılan çalışmalar büyük ağ bölümlerindeki kapasite kayıplarının engellenebilmesi için sağlamlık ve dayanıklılık üzerine eğilmek gerekliliğini ortaya koymuştur."
ARPANET'in asıl amacı herhangi bir nükleer saldırıya maruz kalınmadığında bile ortaya çıkabilecek düğüm ve hat işlev bozukluklarını engellemekti. 1965-1967 yılları arasında ARPA'da yöneticilik görevini üstlenen Charles Herzfeld, kısıtlı bilgisayar kaynaklarının ARPANET'in ortaya çıkışını nasıl güçleştirdiğini anlatıyor:
- "ARPANET, günümüzde iddia edilenin aksine nükleer bir saldırıya karşı koymak amacıyla tasarlanmamıştır. Bu askeri bir gereklilikti ancak kesinlikle ARPA'nin görevi değildi. Aslında, bu tür bir çabanın varlığı durumunda ciddi eleştırılere maruz kalabilirdik. ARPAnet'in asıl ortaya çıkış amacı yurt çapındaki birçok araştırmacının coğrafik bakımdan birbirlerinden kopuk bulunması ve bu durumun üzerimizde yarattığı hayal kırıklığıydı."
Retrospektif
ARPA tarafından sunulan destek ve bakım hizmetinin ARPANET'in başarısında büyük etkisi vardı. BBN ve ARPA'nın ortak çalışması sonucunda hazırlanan ARPANET Sonuç Raporu şöyle bitiyor:
- ...Raporun sonuna şunu eklemek uygun olacaktır ki, ARPANET programı içinden fışkırdığı berimsel bilimlerin gücüne sağlam bir katkıda bulunmuştur.
Medyadaki yankılar
- Metal Gear Solid 3: Snake Eater oyunundaki Sigint karakteri ARPANET'in kurulumunda görev alıyor.
- 1981'de kurgulanmış olmasına karşın 2003'te yazılan Blue Box, ARPANET'in 2000 yılı itibarıyla dört yüz makineye ulaşacağı iddiasında bulunan bir karaktere sahip.
- Arpanet adıyla anılan bir elektronik müzik şarkıcısı bulunuyor. Bu ad bir sözcük olarak kavranmasına karşın ARPANET'le ilintili olduğu açıktır. Şarkıcının 2002 albümü Wireless Internet, İnternet'in kablosuz iletişime olan yayılışına dair ipuçları içerir. Japon telekomünikasyon devi NTT DoCoMo''yla aynı adı taşıyan şarkı buna bir örnek olarak sayılabilir.
- X Files televizyon dizisinin çoğu bölümünde ARPANET'e atıfta bulunulmakta ve ağ Lone Gunmen tarafından işlevsiz hale getirilmektedir. Bu vurgunun en güçlü yapıldığı bölüm Unusual Suspects'tir.
- Person of interest dizisindeki bir karakter olan Harold Finch babasının Alzheimer hastası olduğunu öğrenilir ve Finch babasına yardımcı olması için sadece hafıza belleğinden daha fazlası olmasını planladığı ilk Makine prototipini yapar. Bu prototipe daha fazla güç gerektiği için ilk internet prototiplerinden biri olan ARPANET'e sızar ve sızma ile bilgiyi halkın kullanımına açık hale getirir.
Ayrıca bakınız
Notlar
- Abbate, İnternet'in İcadı, s. 8
- Norberg, O'Neill, Dönüşen Bilgisayar Teknolojisi, s. 166
- Hafner, Büyücülerin Uyumadıkları Zaman, s. 69, 77
- ARPANET'in Tarihi, Kısım III, s.132, Bölüm 2.3.4
Kaynakça
Bibliyografya
- Arthur Norberg, Judy E. O'Neill, Dönüşen Bilgisayar Teknolojisi: Pentagon'da Bilgi İşlem, 1962-1982 (Johns Hopkins Üniversitesi, 1996) s. 153-196
- ARPANET'in Tarihi: Birinci On Yıl (Bolt, Beranek ve Newman, 1981)
- Katie Hafner, Büyücülerin Uyumadığı Zzaman: İnternet'in Kökeni (Simon ve Schuster, 1996)
- Janet Abbate, İnternet'in İcadı (MIT Press, Cambridge, 1999) s. 36-111
- Peter H. Salus, Ağı Fırlatmak: ARPANET'ten İnternet ve ötesine (Addison-Wesley, 1995)
- M. Mitchell Waldrop, Rüya Makine: J. C. R. Licklider ve bilişimi kişiselleştiren devrim (Viking, New York, 2001)
Ayrıntılı teknik kaynakça
- Larry Roberts ve Tom Merrill, (AFIPS Güz Konferansı, Ekim 1966)
- Larry Roberts, (İşletim Sistemleri Üzerine ACM Sempozyumu. Ekim 1967)
- D. W. Davies, K. A. Bartlett, R. A. Scantlebury ve P. T. Wilkinson. Hızlı bilgisayarlardan oluşan sayısal bir iletişim ağı (İşletim Sistemleri Üzerine ACM Sempozyumu. Ekim 1967)
- Larry Roberts ve Barry Wessler, Kaynak Paylaşımı İçin Ağ Geliştirme[](Bahar Dönemi Bilgisayar Konferansı, Atlantic City, New Jersey - Mayıs 1970)
- Frank Heart, Robert Kahn, Severo Ornstein, William Crowther, David Walden, ARPA Bilgisayar Ağı İçin Arayüz İşlemcisi (1970 Bahar Dönemi Bilgisayar Konferansı, AFIPS Proc. Cilt 36, s. 551-567, 1970)
- Stephen Carr, Stephen Crocker, Vinton Cerf. ARPA Ağında Sunucu-Sunucu İletişim Protokolü (1970 Bahar Dönemi Bilgisayar Konferansı, AFIPS Proc. Cilt 36, s. 589-598, 1970)
- Severo Ornstein, Frank Heart, William Crowther, S. B. Russell, H. K. Rising ve A. Michel, ARPA Ağı İçin Terminal İşlemcisi (1972 Bahar Dönemi Bilgisayar Konferansı, AFIPS Proc. Cilt 40, s. 243-254, 1972)
- John McQuillan, William Crowther, Bernard Cosell, David Walden ve Frank Heart, Improvements in the Design and Performance of the ARPA Ağının Tasarım ve Başarımındaki İyileştirmeler (1972 Güz Donemi Bilgisayar Konferansı, AFIPS Proc. Cilt 41, Bölüm 2, s. 741-754, 1972)
- Feinler, Elizabeth J.; Postel, Jonathan B. ARPANET Protokolü Elkitabı, NIC 7104 1 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Ağ Bilgi Sistemi (NIC), SRI International, Menlo Park, Ocak, 1978)
- Lawrence Roberts, (IEEE İlerleme Raporu, Kasım, 1978)
- Larry Roberts, (Eylül 1986 ACM)
Dış bağlantılar
- ARPANET Maps19 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 1967'den 1977
- - Minnesota Üniversitesi Gelişmiş Savunma Araştırmaları Projesi Dairesi bünyesindeki Bilgi İşlem Teknikleri Ofisi ve ARPANET'i anlatır.
- . Minnesota Üniversitesi . Cerf, ARPA'daki görevini, Bolt Beranek ve Newman, Robert Kahn, Lawrence Roberts ve Ağ Çalışma Grubu ile olan ilişkisini anlatıyor.
- . Minnesota Üniversitesi . Baran, RAND'deki görevini ve ARPANET'in gelişiminde sorumlu ARPA grubuyla olan ilişkisini anlatıyor.
- . Minnesota Üniversitesi . Kleinrock, ARPANET'teki görevini anlatıyor.
- . Minnesota Üniversitesi .
- . Minnesota Üniversitesi . Lukasik, Gelişmiş Araştırma Projeleri Birimi (ARPA), bilgisayar ağları ve ARPANET'le ilgili açıklamalarda bulunuyor.
- ARPANET çalışmasına yeni bir bakış18 Mayıs 2010 tarihinde at sitesinde arşivlendi
- Bilgisayar Tarihi Müzesi19 Ağustos 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ARPANET'in 1964 ve sonrasına ait resimleri.
- İnternet'in Kısa Bir Tarihi22 Aralık 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Paul Baran ve İnternet'in Kökeni28 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Leonard Kleinrock'un Kişisel Yaşamöyküsü4 Haziran 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ARPANET üzerinden gönderilen ilk iletinin öyküsü24 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (Üyelik gerekli)
- Larry Roberts'tan İnternet Kronolojisi 22 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin ARPANET Ingilizce Advanced Research Projects Agency Network un kisaltmasi bir bilgisayar agidir ve ilk olarak 1968 den itibaren Amerika Birlesik Devletleri Hava Kuvvetleri adina Massachusetts Teknoloji Enstitusu ve ABD Savunma Bakanligi liderligindeki kucuk bir arastirmaci grubu tarafindan gelistirilmistir Gunumuz internetinin oncusudur Paul Baran RAND Corporation ve Donald Watts Davies merkezsiz ag yapisi ve paket sifreleme ARPANET in gelistirilmesinde iletisim icin temel olarak kullanilan kismi ag duzeni ve paket sifreleme aglar alaninda onemli bulgular saglamistir ARPANET in mantiksal haritasi Mart 1977 Gunumuzde veri ve ses iletisiminin dunya capindaki baskin temeli olarak gorulen paket dagitimi veri iletisiminde yeni ve onemli bir kavram islevi goruyordu Daha onceleri veri iletisimi devre dagitimi yontemine dayaniyordu Eski telefon devrelerini andiran bu yontemde telefonun bir ucundaki kisinin konusma suresinin sonuna dek hattin diger ucundaki kisiden baskasiyla iletisim kurmasi olanaksizdi Paket dagitma yonteminde bir sistemin tek bir iletisim hatti kullanarak birden cok makineyle haberlesebilmesi icin verinin kucuk parcalara ayrilip bu parcalarin daha sonra paketler halinde duzenlenmesi gerekiyordu Bu sayede baglanti hatti paylasilabiliyor Tek bir posta merkezinden farkli varis noktalarina bircok mektubun gonderilmesinde oldugu gibi ve her paket diger paketlerden bagimsiz olarak gonderilebiliyordu Lincoln Laboratuvari biliminsanlarindan Larry Roberts tarafindan gelistirilen bir paket dagitim yontemi ARPANET in tasariminin temelini olusturmustur GecmisCok sayida bilgisayar kullanicisinin birbirleriyle haberlesebilmelerini ongoren bir bilgisayar agi hakkindaki ilk dusunceler Agustos 1962 de Bolt Beranek ve Newman BBN den J C R Licklider tarafindan Galaksilerarasi Bilgisayar Agi kavramina atfen ortaya atilmistir Internet in gunumuzde sahip oldugu tum ozellikler bu calisma sirasinda belirlenmistir Ekim 1963 te Licklider ABD Savunma Bakanligi nin Gelismis Arastirma Projeleri Dairesi o tarihteki adiyla ARPA bunyesindeki Davranis Bilimleri ve Denetim ve Komuta Programlari baskanligina atandi Daha sonralari Ivan Sutherland ve Bob Taylor i bu projenin cok onemli bir kavram kurgusuna sahip olduguna ikna etti ancak calismalarin somut sonuclarini goremeden ARPA dan ayrildi ARPA ve Taylor in bir bilgisayar iletisim agi kurma calismalari surmekteydi Oncelikli hedef ARPA tarafindan saglanan bilgisayarlarin bulundugu farkli konumlardaki ARPA destekli arastirmacilarin birbirleriyle iletisiminin saglanmasi ve uretilecek yazilimlarin daha genis bir cevrede kullanilmasinin yolunun acilmasiydi Taylor ofisinde ARPA tarafindan saglanan uc bilgisayar yardimiyla uc farkli konumla iletisim saglayabiliyordu Bunlar Santa Monica da Sistem Gelistirme Kurulusu icin kullanilan Q 32 Kalifornia Universitesi nde icin kullanilan bir bilgisayar ve MIT de bulunan ve Multics projesi icin kullanilan bilgisayardi Taylor in bu konudaki sozleri soyle Her uc terminal icin uc farkli komut bulunuyordu Bu nedenle farkli konumlardaki kisilerle gorusme yapabilmek icin etkin hattaki baglantiyi kesmem ve yeni iletisim hatti icin yeni kod ile giris yapmam gerekiyordu Kendi kendime sunu soyledim Farkli uc baglanti noktasina sahipsek her baglanti noktasina ulasabilen bir cikis noktasi olmali ARPAnet bu dusunceden dogmustur 1 22 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde O siralar baska kisiler de buyuk cogunlugu birbirinden bagimsiz olmak uzere daha sonralari paket dagitma olarak adlandirilacak olan kavramin bircok yonunu cozmuslerdi Bu nedenle ARPANET in asil tarihi tum bu farkli kaynaklara dayanmaktadir Kurulum1968 yazi itibariyla eksiksiz bir plan hazirlanmisti Planin ARPA dan onay almasinin hemen ardindan 140 kurulusa acik artirma icin fiyat belirleme isteginde bulunuldu Bunlardan cogu istegi tuhaf buldu ve iclerinde yalnizca dordunun dunya capinda oldugu 12 sirket fiyat bildiriminde bulundu Yil sonu itibariyla katilimci sayisi ikiye kadar dusen ihale sonuc muzakerelerinin ardindan 7 Nisan 1969 tarihinde BBN e verildi BBN in proje plani Roberts in planiyla ortusmekteydi Soyle ki ag su anda yonlendiriciler olarak adlandirilan arayuz ileti islemcilerinden olusacakti Her konumdaki islemciler kaydet ve yonlendir denilen paket dagitma islevini gorecek ve bu islemciler birbirlerine 50 kbps hizda calisan cevirgeler yardimiyla baglanacaklardi Sunucu bilgisayarlarla islemciler arasindaki baglanti ozel arayuzler araciligiyla saglanacakti BBN birinci kusak islemci yapimi icin saglamlastirilmis bir Honeywell DDP 516 kullanmaya karar verdi 516 24 kBlik bir bellege artirilabilir ve 16 kanalli bir dogrudan bellek erisimli bir kontrol birimine sahipti Sunucu ve cevirge baglantilari icin ozel arayuzler kullanildi 516 on yuzdeki lambalara ek olarak 24 sinyal isigindan olusan ve islemcinin iletisim kanallarinin durumunu gosteren lamba kumesine de sahipti Her islemci dort yerel sunucuyu destekliyor ve alti islemciyle baglanti kurabiliyordu BBN in kucuk ekibi baslangicta yalnizca yedi kisiden olusmaktaydi fiyat bildirimi metninde belirtilen ayrintilara uymak kosuluyla kisa sure icinde calisan bir sistem tasarladilar Donanim ve dunyanin ilk paket dagitma yazilimindan olusan sistemin kurulumu dokuz ay icinde tamamlandi Ilk konumlanmaIlk ARPANET dort islemciden olusmaktaydi Bu islemciler asagida listelenen konumlara kuruldular Leonard Kleinrock un SDS Sigma 7 kullanarak kurdugu bir ag olcum merkezinin bulundugu UCLA da Douglas Engelbart in NLS sistemi Genie adiyla anilan bu sistem ilk onemli yuksekmetin sistemi olarak bilinir ni kurdugu Stanford Arastirma Enstitusu nde IBM 360 75 turu bilgisayarlara sahip olan Culler Etkilesimli Matematik Merkezi nin bulundugu UC Santa Barbara da Ivan Sutherland tarafindan getirilen PDP 10 lerin bulundugu Utah Universitesi Oruntu Bolumu Ilk kesin ARPANET hatti Kaliforniya Universitesi ile SAE deki islemciler arasinda 21 Kasim 1969 tarihinde kurulmustur Dort uclu ag 5 Aralik 1969 tarihi itibariyla tamamlanmistir ARPANET uzerinden ilk ileti gonderimi 29 Ekim 1969 tarihinde saat 22 30 da iki sunucu arasinda gerceklesmistir Ileti UCLA profesorlerinden Leonard Kleinrock un danismanligini yaptigi UCLA ogrencisi bir programci olan Charley Kline tarafindan gonderilmistir Yalnizca login sozcugunu iceren ileti UCLA daki SDS Sigma 7 sunucusundan SAE deki SDS 940 sunucusuna gonderilmistir Ilk iki harf olan l ve o sorunsuz bicimde iletildi ancak sistem bundan hemen sonra durdu Boylece ARPANET uzerindeki ilk basarili ileti lo oldu login sozcugunun tamaminin gonderilmesi icin bir saate yakin bir calisma gerekti Yazilim ve protokol gelistirmeIki sunucunun ARPANET uzerindeki iletisiminin baslangic noktasi sunucularin ARPANET islemcilerine hangi yolla ileti gonderebileceklerini tanimlayan 1822 protokoludur Ileti bicimi genis bir bilgisayar mimarisine hizmet sunacak bicimde tasarlanmisti Bir 1822 iletisi ileti turu sunucu adresi ve bir veri alanindan olusmaktaydi Bir sunucudan digerine ileti gondermek icin gonderici sunucunun alici sunucunun sunucu adresini iceren bir iletiyi bicimleyip onu 1822 donanim arayuzu yardimiyla karsiya iletmesi gerekiyordu Iletinin yerel bir sunucuya ya da baska bir islemciye gonderilmesi durumunda islemci iletinin gonderildigini gorebiliyordu Ileti karsi tarafa ulastiginda alici gondericiye bir onay iletisi Sonraki Ileti Icin Hazirim gonderiyordu Cagdas Internet datagramlarinin aksine ARPANET tum 1822 iletilerinin basarili bir bicimde karsi tarafa iletilmesini amacliyordu Ne var ki 1822 protokolunun ayni sunucu uzerinde calisan farkli uygulamalar arasindaki baglantilarda karisikliga yol actigi gozlenmistir Bu sorun Ag Denetim Programi yoluyla cozulmustur Buna gore farkli sunuculardaki farkli islemler arasindaki cift yonlu iletisim hatlari standart bir yontem kullanmak suretiyle kurulabilirdi Bu arayuz yazilim uygulamalari kullanarak ust duzey iletisim protokollerinin olusturulmasina yardimci oldu Bu OSI modeline aktarilan bir kavram olan protokol katmanlama nin ilk ornegidir 1983 te TCP IP protokolleri ARPANET in ana kismi haline gelirken ARPANET yeni dogmakta olan Internet in bircok bileseninden yalnizca biri olmak uzereydi Ag uygulamalari Ag Denetim Programi bir sunucu uzerinde calisan cesitli uygulamalar tarafindan kullanilan standart bir ag hizmetleri kumesi sunmaktaydi Bu uzerine insa edildigi ag hizmetinden az cok bagimsiz olarak calisan uygulama protokollerinin gelisimine katkida bulundu ARPANET in Internet protokollerine gectigi 1983 yilinda kayda deger uygulama protokolleri de ayni yolu izledi E posta 1971 yilinda BBN den Ray Tomlinson ilk e postayi gonderdi 3 6 Mayis 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1973 yili itibariyla e posta ARPANET trafiginin 75 ini olusturmaktaydi Dosya aktarimi 1973 yili itibariyla FTP nin teknik ayrintilari tanimlanmisti Bu protokol ARPANET uzerinden dosya aktarimina izin veriyordu Ses trafigi Bir Ag Ses Protokolu NVP standardi tanimlandi RFC 741 ve hemen uygulandi Ne var ki ARPANET uzerinden yapilan konferans gorusmeleri teknik nedenlerle surekli basarisizliga ugradi Internet uzerinden sesli iletisim uzun yillar boyunca makul bir olgu olarak gorulmeyecekti GelisimMart 1970 te BBN in dogu yakasindaki bir islemciyle birlesen ARPANET in etkinlik alani genisledi Ag bundan sonra cabucak buyudu Haziran 1970 te 9 Aralik 1970 te 13 Eylul 1971 de 18 islemciye ulasti Bu sirada universite ve devlet arastirma merkezlerinde toplam 23 sunucu aga bagliydi Agustos 1972 de 29 a ulasan islemci sayisi Eylul 1973 te 40 a kadar yukseldi Ayrica Pasifik Okyanusu uzerinden Hawaii ye ve Atlantik Okyanusu uzerinden Norvec e iki uydu hatti kuruldu Kisa bir sure sonra Norvec ile Ingiltere yi birbirine baglamak amaciyla Londra da karasal bir devre kuruldu Haziran 1974 te 46 olan islemci sayisi Temmuz 1975 te 57 ye yukseldi 213 e ulasan sunucu sayisi ortalama yirmi gunde bir artmaktaydi ARPANET in birkac yil boyunca sorunsuz calismasi ARPA yi agi yonetecek baska bir birim aramaya yoneltti Bunun nedeni ARPA nin kurulus amacinin bir iletisim hatti yonetmekten cok arastirma gelistirme calismalari icin kaynak saglamak olmasiydi Gorusmeler sonucunda agin yonetimi Savunma Bakanligi na bagli Savunma Iletisim Dairesi ne birakildi 1983 yilinda ARPANET in ordu ile ilintili kismi MILNET adi altinda baska bir aga ayrildi Ayrilmadan once 113 terminalden olusan ARPANET e MILNET in kurulmasinin ardindan 68 terminal kaldi Donanim gelisimi230 4 kbit s hizlari destekleyen islemci devreleri 1970 yilinda ag bunyesine katildi ancak bu kapasite cok kullanilmadi 1971 yili Honeywell 316 adli dusuk yogunluklu makinelerin islemci olarak kullanildiklari ilk tarihtir Makine terminal islemcisi olarak kullanildiginda sunucularin tek terminaline karsilik 65 ASCII seri terminaline izin veriyordu 316 mali ve bakim kolayligi acisindan 516 ya gore daha elverisliydi Bu makine sunucu surumlerinde 40 kB lik bir bellege sahipti 1973 yilinda bellek boyutu islemciler icin 32 kB a sunucu islemciler icin 56 kB a yukseltildi BBN 1975 yilinda Pluribus islemcilerinde calisabilecek bir yazilim gelistirdi ancak kisa sure icinde pek yayilma olanagi bulamadi 1981 yilinda ise BBN kendi urettigi C 30 islemcileri icin bir yazilim gelistirdi NSFNet in kurulmasini izleyen surecte ARPANET bunyesindeki cogu islemci devre disi birakildi Az sayidaki diger islemciler ise 1989 yilina kadar calismayi surdurdu ARPANET ve nukleer saldirilarARPANET hakkindaki bir yari efsaneye gore agin kurulus amaci nukleer saldirilara karsi koymakti Internet Society nin ARPANET in teknik ayrintilarini anlattigi yazida soyle deniliyor ARPANET in bir nukleer saldiriya karsi korunma amaciyla ortaya ciktigi iddiasi RAND calismasi sonucunda ortaya cikmistir Bu kesinlikle dogru degildi Nukleer bir saldiri olasiligi yalnizca RAND calismasi kapsaminda ortaya atilmisti Gene de daha sonralari Internet uzerinde yapilan calismalar buyuk ag bolumlerindeki kapasite kayiplarinin engellenebilmesi icin saglamlik ve dayaniklilik uzerine egilmek gerekliligini ortaya koymustur ARPANET in asil amaci herhangi bir nukleer saldiriya maruz kalinmadiginda bile ortaya cikabilecek dugum ve hat islev bozukluklarini engellemekti 1965 1967 yillari arasinda ARPA da yoneticilik gorevini ustlenen Charles Herzfeld kisitli bilgisayar kaynaklarinin ARPANET in ortaya cikisini nasil guclestirdigini anlatiyor ARPANET gunumuzde iddia edilenin aksine nukleer bir saldiriya karsi koymak amaciyla tasarlanmamistir Bu askeri bir gereklilikti ancak kesinlikle ARPA nin gorevi degildi Aslinda bu tur bir cabanin varligi durumunda ciddi elestirilere maruz kalabilirdik ARPAnet in asil ortaya cikis amaci yurt capindaki bircok arastirmacinin cografik bakimdan birbirlerinden kopuk bulunmasi ve bu durumun uzerimizde yarattigi hayal kirikligiydi RetrospektifARPA tarafindan sunulan destek ve bakim hizmetinin ARPANET in basarisinda buyuk etkisi vardi BBN ve ARPA nin ortak calismasi sonucunda hazirlanan ARPANET Sonuc Raporu soyle bitiyor Raporun sonuna sunu eklemek uygun olacaktir ki ARPANET programi icinden fiskirdigi berimsel bilimlerin gucune saglam bir katkida bulunmustur Medyadaki yankilarMetal Gear Solid 3 Snake Eater oyunundaki Sigint karakteri ARPANET in kurulumunda gorev aliyor 1981 de kurgulanmis olmasina karsin 2003 te yazilan Blue Box ARPANET in 2000 yili itibariyla dort yuz makineye ulasacagi iddiasinda bulunan bir karaktere sahip Arpanet adiyla anilan bir elektronik muzik sarkicisi bulunuyor Bu ad bir sozcuk olarak kavranmasina karsin ARPANET le ilintili oldugu aciktir Sarkicinin 2002 albumu Wireless Internet Internet in kablosuz iletisime olan yayilisina dair ipuclari icerir Japon telekomunikasyon devi NTT DoCoMo yla ayni adi tasiyan sarki buna bir ornek olarak sayilabilir X Files televizyon dizisinin cogu bolumunde ARPANET e atifta bulunulmakta ve ag Lone Gunmen tarafindan islevsiz hale getirilmektedir Bu vurgunun en guclu yapildigi bolum Unusual Suspects tir Person of interest dizisindeki bir karakter olan Harold Finch babasinin Alzheimer hastasi oldugunu ogrenilir ve Finch babasina yardimci olmasi icin sadece hafiza belleginden daha fazlasi olmasini planladigi ilk Makine prototipini yapar Bu prototipe daha fazla guc gerektigi icin ilk internet prototiplerinden biri olan ARPANET e sizar ve sizma ile bilgiyi halkin kullanimina acik hale getirir Ayrica bakinizInternetin tarihiNotlarAbbate Internet in Icadi s 8 Norberg O Neill Donusen Bilgisayar Teknolojisi s 166 Hafner Buyuculerin Uyumadiklari Zaman s 69 77 ARPANET in Tarihi Kisim III s 132 Bolum 2 3 4Kaynakca Yasayan Internet Lawrence Roberts ARPANET Programini yurutuyor 19 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan A Brief History of the Internet Internet Society Ingilizce 8 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2023 BibliyografyaArthur Norberg Judy E O Neill Donusen Bilgisayar Teknolojisi Pentagon da Bilgi Islem 1962 1982 Johns Hopkins Universitesi 1996 s 153 196 ARPANET in Tarihi Birinci On Yil Bolt Beranek ve Newman 1981 Katie Hafner Buyuculerin Uyumadigi Zzaman Internet in Kokeni Simon ve Schuster 1996 Janet Abbate Internet in Icadi MIT Press Cambridge 1999 s 36 111 Peter H Salus Agi Firlatmak ARPANET ten Internet ve otesine Addison Wesley 1995 M Mitchell Waldrop Ruya Makine J C R Licklider ve bilisimi kisisellestiren devrim Viking New York 2001 Ayrintili teknik kaynakca Larry Roberts ve Tom Merrill AFIPS Guz Konferansi Ekim 1966 Larry Roberts Isletim Sistemleri Uzerine ACM Sempozyumu Ekim 1967 D W Davies K A Bartlett R A Scantlebury ve P T Wilkinson Hizli bilgisayarlardan olusan sayisal bir iletisim agi Isletim Sistemleri Uzerine ACM Sempozyumu Ekim 1967 Larry Roberts ve Barry Wessler Kaynak Paylasimi Icin Ag Gelistirme olu kirik baglanti Bahar Donemi Bilgisayar Konferansi Atlantic City New Jersey Mayis 1970 Frank Heart Robert Kahn Severo Ornstein William Crowther David Walden ARPA Bilgisayar Agi Icin Arayuz Islemcisi 1970 Bahar Donemi Bilgisayar Konferansi AFIPS Proc Cilt 36 s 551 567 1970 Stephen Carr Stephen Crocker Vinton Cerf ARPA Aginda Sunucu Sunucu Iletisim Protokolu 1970 Bahar Donemi Bilgisayar Konferansi AFIPS Proc Cilt 36 s 589 598 1970 Severo Ornstein Frank Heart William Crowther S B Russell H K Rising ve A Michel ARPA Agi Icin Terminal Islemcisi 1972 Bahar Donemi Bilgisayar Konferansi AFIPS Proc Cilt 40 s 243 254 1972 John McQuillan William Crowther Bernard Cosell David Walden ve Frank Heart Improvements in the Design and Performance of the ARPA Aginin Tasarim ve Basarimindaki Iyilestirmeler 1972 Guz Donemi Bilgisayar Konferansi AFIPS Proc Cilt 41 Bolum 2 s 741 754 1972 Feinler Elizabeth J Postel Jonathan B ARPANET Protokolu Elkitabi NIC 7104 1 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ag Bilgi Sistemi NIC SRI International Menlo Park Ocak 1978 Lawrence Roberts IEEE Ilerleme Raporu Kasim 1978 Larry Roberts Eylul 1986 ACM Dis baglantilarARPANET Maps19 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1967 den 1977 Minnesota Universitesi Gelismis Savunma Arastirmalari Projesi Dairesi bunyesindeki Bilgi Islem Teknikleri Ofisi ve ARPANET i anlatir Minnesota Universitesi Cerf ARPA daki gorevini Bolt Beranek ve Newman Robert Kahn Lawrence Roberts ve Ag Calisma Grubu ile olan iliskisini anlatiyor Minnesota Universitesi Baran RAND deki gorevini ve ARPANET in gelisiminde sorumlu ARPA grubuyla olan iliskisini anlatiyor Minnesota Universitesi Kleinrock ARPANET teki gorevini anlatiyor Minnesota Universitesi Minnesota Universitesi Lukasik Gelismis Arastirma Projeleri Birimi ARPA bilgisayar aglari ve ARPANET le ilgili aciklamalarda bulunuyor ARPANET calismasina yeni bir bakis18 Mayis 2010 tarihinde at sitesinde arsivlendi Bilgisayar Tarihi Muzesi19 Agustos 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde ARPANET in 1964 ve sonrasina ait resimleri Internet in Kisa Bir Tarihi22 Aralik 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde Paul Baran ve Internet in Kokeni28 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Leonard Kleinrock un Kisisel Yasamoykusu4 Haziran 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde ARPANET uzerinden gonderilen ilk iletinin oykusu24 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uyelik gerekli Larry Roberts tan Internet Kronolojisi 22 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde