Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
A priori, kelime anlamı olarak önsel demektir. Ancak genel kullanım alanı olan felsefede, deneyden önce olan anlamında kalıplaşmıştır. Deneyden sonra olan anlamındaki a posteriorinin karşıtıdır.
Bilimsel ve felsefi yazılarda bir teorinin deneysel olarak kanıtlanmadan (ya da çürütülmeden) önce, teoriyi kullanarak elde edilen tahminler için kullanılır. Örneğin; "... a priori böyledir."
A priori, genelde deneyle kanıtlanamayacak olgular için kullanılır. Bunun en temel örnekleri dinsel konular ile ölüm ve hayatın başlangıcı, tanrının varlığı, evrenin yapısı gibi metafiziksel savlardır. Bilimsel açıdan hiçbir önsel bilgi yoktur; zira bilimsel metot, bu tip bilgileri reddeder.
Antik Yunan felsefesinde, hiçbir deneye dayanmayan bilgiyi tanımlamak için kullanılan a priori kavramı, Skolastiklerce geliştirilmiş, Alman düşünür Immanuel Kant’ın sisteminde önem kazanmıştır. A priori ve a posteriori terimlerini ortaya atan 14. yüzyıl skolastiklerinden ’tır.
Antikçağda Aristoteles tümelden tikele yapılan uslamlamayı önsel kanıt ve buna karşı tikelden tümele yapılan uslamlamayı sonsal kanıt a posteriori saymıştır. Çünkü birincisinde ussal bir ilkeden, ikincisindeyse duyumlarla algılanan ve bundan ötürü de deneysel olan bilgilerden yola çıkılıyordu. Birincisi önsel bilgiden yola çıkan bir tümdengelim uslamlama, ikincisi sonsal bilgiden yola çıkan bir tümevaran uslamlamaydı.
Özellikle Hristiyan metafiziği, tanrının varlığını kanıtlamak için deneyden yararlanmak imkânsız bulunduğundan, zorunlu olarak ussal ve bundan ötürü de önsel olan a prioriden yararlanmıştır.
Kaynakça
- ^ "Önsel". TDK. Türk Dil Kurumu. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
A priori kelime anlami olarak onsel demektir Ancak genel kullanim alani olan felsefede deneyden once olan anlaminda kaliplasmistir Deneyden sonra olan anlamindaki a posteriorinin karsitidir Bilimsel ve felsefi yazilarda bir teorinin deneysel olarak kanitlanmadan ya da curutulmeden once teoriyi kullanarak elde edilen tahminler icin kullanilir Ornegin a priori boyledir A priori genelde deneyle kanitlanamayacak olgular icin kullanilir Bunun en temel ornekleri dinsel konular ile olum ve hayatin baslangici tanrinin varligi evrenin yapisi gibi metafiziksel savlardir Bilimsel acidan hicbir onsel bilgi yoktur zira bilimsel metot bu tip bilgileri reddeder Antik Yunan felsefesinde hicbir deneye dayanmayan bilgiyi tanimlamak icin kullanilan a priori kavrami Skolastiklerce gelistirilmis Alman dusunur Immanuel Kant in sisteminde onem kazanmistir A priori ve a posteriori terimlerini ortaya atan 14 yuzyil skolastiklerinden tir Antikcagda Aristoteles tumelden tikele yapilan uslamlamayi onsel kanit ve buna karsi tikelden tumele yapilan uslamlamayi sonsal kanit a posteriori saymistir Cunku birincisinde ussal bir ilkeden ikincisindeyse duyumlarla algilanan ve bundan oturu de deneysel olan bilgilerden yola cikiliyordu Birincisi onsel bilgiden yola cikan bir tumdengelim uslamlama ikincisi sonsal bilgiden yola cikan bir tumevaran uslamlamaydi Ozellikle Hristiyan metafizigi tanrinin varligini kanitlamak icin deneyden yararlanmak imkansiz bulundugundan zorunlu olarak ussal ve bundan oturu de onsel olan a prioriden yararlanmistir Kaynakca Onsel TDK Turk Dil Kurumu 15 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ocak 2018